İşe alımda 8 eğilim

2020’ye girerken Ağustos 2018’de başlayan ve 2019’da iyice hissedilen kur krizinin gölgesinde işe alım planı yapan şirketler, oldukça temkinliydi. Ancak 10 Mart’ta salgın kapıyı çaldı ve ekonomi takip eden günlerde kısmen kapandı. Peki, yılın başında yapılan istihdam planları, bu büyük şokla revize oldu mu? Haziranda “işe dönen” şirketler, ikinci dalga ihtimaline rağmen 2020 sonuna dek yeni alım yapacak mı? Sorularımıza verilen yanıtlar, şirketlerde yeni istihdamda 8 eğilimin öne çıktığını gösteriyor.

Aslı Sözbilir

[email protected]

Capital Temmuz sayısından

ManpowerGroup’un haziranda gerçekleştirdiği “İstihdama Genel Bakış Araştırması”, Türkiye’de işverenlerin 2020’nin üçüncü çeyreğine yönelik olarak “ihtiyatlı” işe alım beklentileri olduğunu gösteriyor. 697 şirketin katıldığı araştırmaya göre işverenlerin yüzde 15’i, 2020’nin üçüncü çeyreğinde istihdam artışı beklerken yüzde 13’ü azalma öngörüyor ve yüzde 67’si de değişiklik olmayacağını belirtiyor. Üçüncü çeyreğe yönelik mevsimsel verilerden arındırılmış görünüm, yüzde -2 olarak ölçülüyor ve bu oran “Son 10 yılın en temkinli istihdam görünümü” olarak değerlendiriliyor. Yine de işverenlerin yaklaşık yarısı, işe alım seviyelerinin 12 aylık bir sürede COVID-19 öncesi seviyelere dönebileceği görüşünde. Finans, sigorta, kurumsal hizmetler ve ilaç şirketleri ise yüzde 60’lardaki eski seviyeye dönüş öngörüyor. ManpowerGroup Türkiye Genel Müdürü Feyza Narlı, “Bu sektörlere yenilerinin eklenmesiyle 4’üncü çeyreğe ilişkin daha pozitif bir istihdam görünümü öngörebiliriz” diyor. Yılın 3’üncü çeyreğine ilişkin beklentiler böyleyken biz de şirketlere “COVID-19, 2020 başındaki işe alım planlarınıza sekte vurdu mu?” diye sorduk. Aldığımız yanıtlar, 2020 alım planlarında 8 eğilimin öne çıktığını gösteriyor. İşte o eğilimler… 

1 PLANLARINI DEĞİŞTİRENLER

Krizle birlikte çoğu şirketin ilk tepkisi, “planları revize etmek” ve “alımları dondurmak” oldu. Örneğin Casper Türkiye, 2020 başındaki 150 kişilik istihdam hedefini, salgın sonrası 100’e çekti. Şirketin İK direktörü Ebru Ölmez, “Yüz yüze mağazacılık 2,5 aydır maalesef aktif değil ve temmuzdan önce de tam kapasite başlamayacaktır. Bu nedenle mağaza personeli alımımız toplamda 4,5 aylık süreç için sekteye uğradı” diyor. 2020 alım planında revizyona giden bir diğer şirket, 1.817 kişiye istihdam sağlayan Silverline… Silverline İK Direktörü Selda Aydın, “Yılbaşında yapılan iş gücü planlamamızla mevcut durum ne yazık ki farklı. Şu dönemde mevcut kadromuzu korumanın çok kıymetli olduğunu düşünüyoruz, ona odaklandık” diyor. Teksüt, “olaylı dönemde” düzenli kadrosuna odaklananlardan... 550 kişilik şirket, pandemide çalışmasına ara vermeden devam etti; personel azaltma veya kısmi çalışma yapmadı. Şirketin İK müdürü Abdullah Uzer, “Düzenli çalışma kadromuzun yanında ihtiyaçlar doğrultusunda devreye soktuğumuz ilave iş gücüyle üretim, satış ve dağıtımın kesintisiz sürmesini koordine ediyoruz” diyor. Yeşim Tekstil ise “önünü daha net görebilmek adına” işe alımlarını bir süre askıya aldı. Mart 2020’ye kadar 250’ye yakın işe alım yapan şirketin İK ve sosyal uygunluk direktörü Fatoş Hüseyinca, “2020 sonuna dek sadece en çok ihtiyaç duyulan pozisyonları işe alma kararı aldık” diyor. 

2 İHTİYACA BAKANLAR 

Yeşim Tekstil gibi pek çok şirket alımlarını daha titiz yapmaya başladı. Sadece “en elzem roller”de alımlar sürdü. Henkel Türkiye, işe alıma “öncelikli olarak belirlediği 50 pozisyonla” devam etti. Henkel Türkiye İK Direktörü Pınar Kadırgan, “Mart itibarıyla ertelediklerimiz, piyasa koşulları nedeniyle ihtiyacın belirsiz hale geldiği bazı pozisyonlardı. Kritik olan projelerimizde ihtiyacımız olan rollere alım yapmayı sürdüreceğiz” diyor. İhtiyatlı alım süreci yürüten bir diğer şirket Asus Türkiye… Asus Türkiye İdari İşler, İK ve Finans Grup Müdürü Yeliz Çelik, “İşe alım stratejilerimizde pandemi öncesi sürece göre en belirgin farklılık, ihtiyaç analizinin daha titiz bir şekilde yapılabilmesi için sürece ek onay mekanizmalarının dâhil edilmesi oldu” diyor. DHL Supply Chain, global bir şirket olmanın da getirdiği hassasiyetlerle geçtiğimiz 3 aylık süreçte temkinli ve tüm riskleri analiz ederek ilerledi. DHL Supply Chain Türkiye İK Direktörü Berna Tuncel, “Ağırlıklı olarak beyaz yaka işe alımında ertelemeler yaşanmış olsa da normalleşme süreciyle birlikte şartlarımızı yeniden gözden geçirip yolumuza devam ediyoruz” diyor. 

3 ALIMA YENİDEN DÖNENLER

Bir de Yorglass gibi normalleşme süreciyle birlikte 2020 başındaki orijinal işe alım planına geri dönmeyi hedefleyenler var. Yorglass CEO’su Semavi Yorgancılar, “Özellikle mart ve nisanda siparişlerimizdeki düşüşe bağlı olarak alımını ertelediğimiz pozisyonlarımız oldu. Ancak normalleşme sonrası tüm pozisyonlarımızı tekrar aktif hale getirecek şekilde planlama yapıyoruz” diyor. Yıl başından bu yana 110 yeni alım yapan şirket, 2020 sonuna kadar 70 yeni istihdam planlıyor. Bor Holding, ertelediği alımlarını normalleşmeyle birlikte yıl sonuna dek gerçekleştirme niyetinde. Holding yönetim kurulu üyesi Müge Çetin, “Bu amaçla 2020 sonuna kadar operasyon, çağrı merkezi, muhasebe ve İK bölümlerine 45 kişiyi işe almayı planlıyoruz” diyor. Atalian Türkiye, ötelediği alımlara temmuz itibarıyla başladı. Şirket böylece yıl sonuna dek 750-1.000 kişi arasında yeni alım yapmış olacak. Kilim Mobilya, yılbaşında istihdamını planladığı 175 pozisyonu doldurmaya 1 Haziran’da start verdi. Ödeal’ın da benzer bir hareket planı var. Şirketin genel müdür yardımcısı Emre Günerman, “Normalleşmeyle birlikte salgında ertelediğimiz işe alımlarda tekrar hızlanmayı planlıyoruz” diyor. Sun Grup da ertelediği beyaz yaka pozisyonlar için görüşmelere işe dönüşle birlikte devam etti. Sun Grup İK Grup Müdürü Eda Özcoşkun, 2020 sonuna kadar 60 kişiyi işe alacaklarını söylüyor. Bu kapsamda şirket, uzman yardımcısı, uzman, yönetici gibi pozisyonlar için Y kuşağı ve yeni mezunları hedefliyor.

4 HEDEFİ AŞANLAR

YOĞUN TALEP ETKİLEDİ Salgının yarattığı yoğun tüketici talebiyle istihdam hedeflerini aşan şanslı şirketler de var. Pandemi sürecinin, sağlıklı beslenme motivasyonunu tetiklemesi Dardanel’in üretim ve satışlarında çok ciddi bir artışa sebep olunca istihdam yüzde 30 artırıldı. Ek istihdam yaratmaya devam eden Dardanel, 2020 sonuna dek kadrosuna 500 kişiyi daha katmış olacak. Benzer şekilde Reis Gıda, üretim kapasitesindeki artış sonucu 2020 sonuna dek satış kadrosuna 30 kişi alacak. Tadım, tedarik planlama, hammadde satın alma, müşteri hizmetleri, lojistik ve Ar-Ge ekiplerini genişletmeye devam ediyor. Yıl sonu hedefi ise 40 yeni rolü bünyesine katmak. 

ONLINE HAREKET E-ticaretin yoğunlaşmasıyla artan iş hacmine bağlı olarak personel alımlarını hedeflerinin üzerine çıkartan bir diğer sektör de lojistik… Aras Kargo, Mart ayından bu yana binin üzerinde işe alım gerçekleştirdi. Şirketin İK genel müdür yardımcısı Selda Özacar, “Alımların, yıla girerken yaptığımız planlamaların çok üzerinde ilerlediğini söyleyebilirim” diyor. Netlog Lojistik İK Genel Müdürü Ufuk Kardaş ise “Bu büyümemizi destekleyecek şekilde 2020 yılını 1.500 yeni işe alımla tamamlayacağız” diyor. 

5 “GENÇLERE” YÖNELENLER 

Sun Grup gibi pek çok şirketin alım planında gençler öne çıkmış görünüyor. Örneğin IC Holding, 2020 yılında ağırlıklı olarak destek birimleri için “yetiştirilmek üzere genç, yeni mezun arkadaşları” bünyesine kazandıracak. Coşkunöz Holding’in 2020 sonuna dek şirkete dâhil etmeye karar verdiği 60 beyaz yakalı, 3-4 yıl tecrübeli genç profesyonellerden oluşacak. P&G Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya İK Direktörü Berna Yener Aksu, her yıl olduğu gibi bu yıl da işe alımlarının aynı rakamlarda olacağını söylüyor. Aksu, “İşe alımımızın neredeyse tamamını yeni mezunlar oluşturuyor” diyor. Orka Banyo tasarım merkezi için “birkaç yıl deneyimli” yüksek lisans mezunu adaylara yönelirken Alarko Carrier, satış ve üretim pozisyonları için “yeni mezun veya birkaç yıllık deneyimli” mühendisler arıyor. Reysaş Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Durmuş Döven, 2020 sonuna dek planladıkları maksimum 300 yeni alım için 35 yaş altını hedeflediklerini söylüyor. Cotton Box, 2020 sonuna dek bilişim, iletişim ve online satış platformlarına 8 kişilik bir takviye yapmayı planlıyor. Cotton Box Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Turgut, “Genç, değişime uyum sağlamakta zorlanmayacak yeni mezun veya az tecrübeli grup tercihimizdir” diye konuşuyor. 

6 DİJİTAL DİYENLER

Yine bu dönemde pek çok şirket, online satış yükselince e-ticaret ve IT bağlantılı işe alımlara yöneldi. Bu süreçte müşterilerine WhatsApp üzerinden “uzaktan alışveriş” imkanı yaratan Doğtaş Kelebek Mobilya, e-ticaret, dijital pazarlama ve bilgi teknolojileri ekiplerini daha da güçlendirmek için personel alımları yaptı. Penti Giyim CEO’su Mert Karaibrahimoğlu, “IT, planlama, satın alma, veri yönetimi ve e-ticaret alanlarında yeni alımlar planlıyoruz” diye konuşuyor. Pandemide online kanalda en çok büyüyen alanlardan biri de gıda perakendesi oldu. Migros, 2020 için planladığı 5 bin 500 kişilik yeni işe alım hedefini yıl sonunda aşacağı konusunda neredeyse emin. Şirket, yeni işe alımlarının çoğunu Migros Sanal Market rollerinde gerçekleştirdi. Migros İK İş Ortaklığı Direktörü Nazlı İrem Gönül, “Özellikle e-ticaret ve bilgi teknolojileri yoğun alım yapmayı planladığımız ekipler olarak ön plana çıkıyor” diyor.

7 FIRSAT ALIMLARI

FARKLI HİZMETLER Bazı şirketler hiç planlarda yokken istihdam ihtiyacı duyduğu yeni hizmetler geliştirdi. Örneğin tele-sağlık hizmeti karantina sürecinde büyük önem kazanan Allianz Partners, bu sebeple sağlık personeli alımı yaptı. 2020 sonunda 500 kişiye ek istihdam sağlamayı planlayan Hayat Kimya, bunun 300’ünü portföyüne eklediği yeni “maske kategorisi” sayesinde aldı. 

PİLOT UYGULAMA Bir de salgınla dünyamıza giren yeni çalışma modelleri var. AvivaSA, “tam zamanlı uzaktan çalışacak bir iş modeli” denemeye karar verdi. Pilot uygulamasına da BT ekibiyle başlıyor. AvivaSA İK’dan sorumlu genel müdür yardımcısı Burak Yüzgül, “5 Java yazılım uzmanını tamamen uzaktan çalışacak şekilde ailemize katacağız” diyor. 

HİZMET İHRACATI Benzer şekilde Arvato CRM Türkiye, uzaktan çalışma modeliyle Türkiye’nin dört bir yanına istihdam kapısı açmayı planlıyor. Arvato CRM Türkiye CHRO ve CFO’su Hakan Fidan, süreci şöyle anlatıyor: “6,8 milyon Türk Avrupa’da yaşıyor. Bunlardan her yıl 65 bini Türkiye’ye geri dönüyor. Türkiye’nin dört bir yanına dağılmış bu insan kaynağına istihdam sağlayıp 12 farklı dilde hizmet ihracatı yapmaya devam edeceğiz.”

8 YATIRIM İSTİHDAMI 

Salgın döneminde yatırımı sürdürdükleri için zorunlu alım yapan bazı şirketler de oldu. Örneğin Lila Group, martta devreye soktuğu yeni tesis yatırımı doğrultusunda istihdamını yüzde 35 artırdı. Temmuz ayında devreye alacağı yeni üretim hattına yönelik alım yapacak olan Lezita, 2020 sonuna dek istihdamını 110 kişiye ulaştırmayı öngörüyor. Yılın ilk çeyreğinde 36 yeni istihdam gerçekleştiren Kurtsan Holding’in İK müdürü Betül Siyamoğlu, yeni ürün çeşitleri ve Ar-Ge yatırımları paralelinde işe alımları sürdüreceklerini anlatıyor. Orge Enerji, almayı planladığı yeni taahhüt işlerinin realize olması koşuluna bağlı olarak 2020 sonuna kadar 120 işe alım hedefliyor. NG Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Hediye Güral Gür, “NG Grubu’nun 2020 için planlanan yatırımlarında bir aksama beklemiyoruz. Bu nedenle işe alımlarımızda da bir iptal söz konusu olmayacak” diyor. Böylece NG şirketlerinde 2020 yılında toplam 550-600 civarında yeni istihdam hedefine ulaşılması bekleniyor.