Yeni mezundan lider yaratan şirketler

En iyi yeni mezunları seçip onları geleceğin liderleri olarak hazırlıyorlar. Bu yakla,şım, onları aynı za,manda dünya,nın en iyi “lider okulları”na dönüştürüyor. Türkiye’de lider okulu gibi çalışa,n şirketlerin ba,şında P&G, Unilever, Pfizer, Mercedes-Benz, Shell, Coca-Cola gibi çok uluslu devler geliyor. Koç, Sabancı, Yaşar, Borusan ve Anadolu da kendi liderlerini yetiştirmekte iddialı büyük gruplar arasında öne çıkıyor. Bill Gates, kendisine en büyük rakibiniz kim diye sorulunca “En büyük rakibim Goldman Sachs. En iyi üniversitelerden mezun olmuş yetenekleri alıyor. Geleceğin liderleri olarak yetiştiriyorlar” diye cevap veriyor.

Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Gates’in verdiği cevap dünyada yeteneğe verilen önemi gözler önüne seriyor. Hem Türkiye’de hem de dünyada şirketler arasında yetenek savaşları kızışıyor. Şirketler geleceğin liderlerini yetiştirmeye eskiye göre daha fazla odaklanıyor. Türkiye’nin en büyük head hunter’larından Korn Ferry Avrupa Strateji Komitesi üyesi Şerif Kaynar da “Talebe cevap verecek sayıda yetenekli insan olmadığı için şirketler arasında yetenekli insanları çekebilmek için büyük bir savaş yaşanıyor” diyor. Kaynar, bundan dolayı şirketlerin en önemli gündeminin yetenek yetiştirilmesi olduğunu söylüyor.

Neredeyse bütün büyük şirketlerin geleceğin liderlerini yetiştirmek için özel kurguladıkları programları, akademileri bulunuyor. Deloitte’un “Deloitte’lu Liderler”, Enerji-sa’nın genç lider adayları için geliştirdiği “Energy Zone” adlı programları dikkat çekiyor. Yeni mezunlardan başarılı liderler yetiştiren şirketlerin başında De-loitte’tan P&G’ye, Unilever’den Pfizer’e kadar çok uluslu yabancı büyük şirketler bulunuyor. Bunlar, adeta birer lider okulu gibi çalışıyor ve üniversitelerden en iyi yeni mezunları daha okul bitmeden seçip lider yetiştirme programlarına dahil ediyorlar.

YETENEK FABRİKALARI
Türkiye’nin önde gelen grupları arasında ise Koç, Sabancı, Doğuş, Anadolu Grubu, Borusan, Boyner, Turkcell, Yaşar ilk sıralarda yer alıyor. Son dönemde kendi liderini yetiştirmeye ön planda tutan gruplar arasında ise Aras Holding, NG, Arzum, Doğtaş, Aydınlı dikkat çekiyor. Unilever Türkiye Liderlik Gelişiminden Sorumlu İnsan Kaynakları Müdürü Ülkü Akalın, “Kendimizi lider okulu gibi görüyoruz” diyor. Şirket dışından yapılan atamaların oranının yüzde 1 ’i geçmediği Pfizer’a ise en önemli konuların başında lider yetiştirme yer alıyor.~
Bugüne kadar Pfizer Türkiye’de yetişmiş 70’e yakın lideri yurtdışına yolladıklarını, Türkiye’de de farklı şirketlerde yöneticilik yapan 50’ye yakın Pfizer kökenli lider olduğunu söyleyen Pfizer Türkiye, Kafkaslar ve Orta Asya İnsan Kaynakları Direktörü Bahar Özen Şansal, yetiştirdikleri liderle gurur duyduklarını söylüyor. Şansal, “Önümüzdeki dönemde de Türkiye’de yetiştirdiğimiz liderlerle haklı ünümüzü devam ettirmeyi hedefliyoruz” diyor.

Türkiye’nin en çok lider yetiştiren şirketlerinden P&G’de de şirket içinde lider yetiştirmek için özel bir akademi bulunuyor. P&G Türkiye İK Direktörü Bilgehan Ergenekon, “P&G Liderlik Akademisi”nde tüm çalışanlarımızın liderlik vasıflarını geliştirmeyi hedefleyen programlar sunuyoruz” diyor.

MEZUNLAR ARTIYOR
Lider okulu gibi çalışan şirketlein bugüne kadar yetiştirdiği liderlerin sayısı her geçen gün artıyor. Sadece son 5 yıl içinde, Turkcell’in liderlik okulu Turkcell Akademi’den binin üzerinde yönetici lider olarak yetiştirilmiş durumda. Turkcell Global Bilgi İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Ersin Aydın, “2008 yılından beri Turkcell Akademi’nin liderlik gelişim programlarıyla yaklaşık 5 bin yöneticinin yöneticilik becerileri geliştirildi” diyor.

Yöneticilerinin yüzde 99’una yakınını kendi içinden yetiştiren Yapı Kredi’de de lider olarak yetiştirilen kişilerin sayısı 92’yi buluyor. Yapı Kredi Bankacılık Akademisi Direktörü Saynur Önen, “Genellikle yeni mezunları işe alıyoruz ve onları kendi içimizde geleceğin lider adayları olarak yetiştiriyoruz” diyor. Soyak Holding İK Direktörü Osman Ünal da bugüne kadar liderlik programları sonuncunda 285 lider yetiştirdiklerini söylüyor. Ünal, lider adaylarını yetiştirmek için yetenek havuzu programından yararlandıklarını belirtiyor.

Yetenek yönetiminde örnek gösterilen şirketlerden biri olan Mercedes-Benz Türk’te de farklı seviyelerde bugüne kadar yetiştirilen lider sayısı 165’i buluyor. Enerjisa Stratejik İş Destek Bölüm Başkanı Berna Öztınaz da ilke olarak yöneticilerin kurum içinden yetişmesine öncelik verdikleri için yeni mezunları istihdam edip geleceğin liderleri olarak yetiştirdiklerini söylüyor. Deloitte Türkiye İnsan Kaynakları’ndan Sorumlu Ortak Özlem Gören ise liderlik programlar��na dahil olacak çalışanlarının önümüzdeki dönemde artacağını söylüyor.~
Gören, “Her sene yeni rollerine terfi eden yönetici adaylarımız liderlik programlarından geçiyor” diyor ve ekliyor: “Deloitte ve Özyeğin Üniversitesi’nin ortak programı olan Deloitte Liderlik Enstitüsü’nde yeni liderlik programları planlıyoruz. Bu liderlik programlarından, her yıl 50 yöneticimizin geçmesi planlıyoruz.”

SEÇİM SÜRECİ
Genç yönetici adayları arasından potansiyel liderlerin seçimi şirkete göre değişiyor. Her kuruluşun hedefinde farklı lider adayı profili bulunabiliyor. Ancak yine de şirketler geleceğin lider adayları olarak istihdam ettikleri yeni mezunların ekip çalışmasına yatkın, bireysel gelişime açık, entelektüel kapasitesi yüksek ve özgüvenli kişiler olmasına dikkat ediyor.

Teradata Türkiye Ülke Müdürü Gamze Aydın, lider seçiminde kendileri için kritik unsurun kişinin kariyer planı olduğunu söylüyor. Aydın, “Lider seçimimizde kişinin kariyer planlamasında neleri yapmak istediğine, birkaç yıl sonra kendisini nerede görmek istediğine dikkat ederiz” diyor. Aydın’a göre lider adaylarının seçiminde kişilik özellikleri de önemli oluyor.

P&G, Unilever, GE gibi lider okulu gibi çalışan şirketlerde ise işe alınan her yeni mezuna geleceğin lideri olarak bakıldığından seçim sürecine büyük önem veriliyor. Bu süreçte, insan kaynaklarının dışında bizzat CEO ve yönetim kurulu üyeleri de aktif rol alıyor. P&G Türkiye İK Direktörü Bilgehan Ergenekon, P&G’de CEO, başkan yardımcıları, ve başkanlarm üniversite kampüslerinden geleceğin mezunlarını seçtiklerini söylüyor. Ergerekon, ‘Yönetim kurulumuz yılda bir kere P&G’nin yetişmekte olan liderlerini gözden geçirir” diyor.

Lider okulu gibi çalışan Unile-ver’de de gelecekte şirket üst yönetiminde yer alacak veya en tepe noktaya gelecek yüksek potansiyelli çalışanlar, insan kaynaklarının organize ettiği ve tüm yönetim kurulunun mutlaka görüş bildirdiği kariyer planlama toplantılarıyla belirleniyor. Unilever Türkiye Liderlik Gelişiminden Sorumlu İnsan Kaynakları Müdürü Ülkü Akalın, “Bu kişiler yılda bir kere insan kaynakları başkan yardımcımız ve genel müdürümüzle biraraya gelerek kariyerleri üzerine danışmanlık ve yönlendirme alır” diyor.

NASIL YETİŞTİRİYORLAR?
Towers Watson’m 600’ün üzerindeki global sirkette yaptığı ar aştırmaya göre şirketlerin yüzde 79’u üst yönetim ekibi için olası adayları yetiştirirken liderlik akademilerinden, yetenek hayazlarından ve sponsorluklardan yararlanıyor. Lider adayının yetişmesinde mentorluk ve koçluk da en çok uygulanan yöntemler arasında bulunuyor. Yapı Kredi Bankacılık Akademisi Direktörü Saynur Önen, “Geleceğin liderlerini yetiştireceğimiz programa üst yöneticilerimiz de mentorluk ve koçluk desteği veriyor” diye konuşuyor. P&G Liderlik Akademisi’nde ise geleceğin liderlerini yetiştirmek için kurumsal sınıf eğitimlerinden, online eğitimlere, koçluk ve mentorluk uygulamalarına kadar farklı tekniklerden yararlanılıyor.~
Pfizer ise liderlerini yetiştirirken onlara vizyoner bakış açısı kazandırmak için “mentorluk” ve “buddy” programlarından sıkça faydalanıyor. Pfizer Türkiye, Kafkaslar ve Orta Asya İnsan Kaynakları Direktörü Bahar Özen Şansal, “Eğitim ve mentorluk programlarımızın yanı sıra lider adaylarımızı şirket içi rotasyon ve uluslararası iş fırsatlarıyla da gelişimlerini destekliyoruz” diyor. Yurt-dışında kariyer yapmak isteyen Pfizer çalışanlarına 150’den fazla ülkede kariyer olanağı sağlanıyor. Grow, T.E.A.M, Envision gibi farklı liderlik programlarının olduğu Enerjisa’da da genç lider adaylarına yönelik Young Energy adında farklı bir liderlik programı uygulanıyor. Üst düzey yöneticiler ise Envision liderlik programına dahil oluyor.

Enerjisa Stratejik İş Destek Bölüm Başkanı Berna Öztınaz, ‘Young Energy, tamamen genç arkadaşlarımıza yönelik. Şirketimize yeni katılmış, iş tecrübesi 2 yıldan fazla olmayan, 30 yaş altındaki kişiler arasında
detaylı bir seçim yapıyoruz” diyor. Young Energy’de çalışanların yetkinlikleri yalnızca eğitimlerle değil aynı zamanda deneysel öğrenme metotlarıyla da geliştirilmesi hedefleniyor. Programa katılanlar proje de hazırlıyorlar. Ayrıca, kendi seviyelerinin çok üstündeki bir iş hayatını deneyimle ve üst yönetimle iletişimde bulunma fırsatına da sahip oluyorlar.

YURTDIŞI PROGRAM DESTEĞİ
Vodafone’dan Mercedes’e, Media Markt’tan Philip Morris’e kadar Türkiye’de faaliyet gösteren çok sayıda uluslararası şirketin yurtdışında da yetenek ve lider yetiştirme programları bulunuyor. ING’nin, ING International Talent Program’ıyla (IITP) gençler grubun merkezinin bulunduğu Hollanda’nın başkenti Amsterdam’a gönderiliyor. Yurtdışı eğitim programlarını uzun zamandır düzenleyen Türkiye’deki çok uluslu şirketlerden biri de Daimler. Şirketin bünyesindeki Mercedes-Benz Türk’te 20 yıldan beri devam eden yetiştirme programları, 2008 yılından itibaren “Career Talent Program” ismiyle Daimler AG’nin global programı ile ortak olarak yürütülüyor.

HASAN ÖNDER DAIKIN TÜRKİYE CEO’SU
“Adaylarımızı yarışmayla seçiyoruz”
GLOBAL TRAINEE
Daikin Türkiye olarak üst düzey lider adaylarımızı kendimiz yetiştiriyoruz. Bu kapsamda geçen yıldan beri “Global Trainee” adını verdiğimiz bir yarışma düzenliyoruz. Bu yarışma, Türkiye’nin geleceğini temsil eden gençler için benzersiz bir kariyer fırsatı sunuyor.~
BİR YIL EĞİTİM
Yarışmanın sonucunda da yönetici adaylarımızı seçiyor. Her yıl üniversiteden mezun olan gençler arasından seçilen iki genç yönetici adayı bir yıl boyunca Daikin Avrupa’da, iki kişi de Daikin Türkiye’de hem eğitim hem de çalışma imkanına sahip oluyor. Seçilen lider adayları, her departmanda 3 ay geçirerek 1 yılda tüm eğitimlerini tamamlıyor.

TAMER ÖZMEN MICROSOFT TÜRKİYE GENEL MÜDÜRÜ
“Lider adaylarına sorumluluk veriyoruz”
UZUN STAJ DÖNEMİ
Microsoft bünyesinde gelecekte ihtiyaç duyacağımız yetenekler için şimdiden genç bir yetenek havuzu oluşturmak üzere ciddi çalışmalar yapıyoruz. “Talent Explorer” adını verdiğimiz ve üniversitelerin 3’üncü ve 4’üncü sınıflarındaki öğrenciler arasından seçtiğimiz yetenekli gençlere sunduğumuz uzun dönemli staj imkanımız bulunuyor.
SINAVDAN GEÇİLİYOR
Pek çok sınav ve mülakatı başarıyla tamamlayan gençler arasından seçilen bu uzun dönem stajyerlerimiz haftanın 3 günü Microsoft ofisinde bir Microsoft çalışanı olarak gerçek sorumluluklar ve iş yükümlülükleri ile çalışıyor. Sonrasında ise MACH (Microsoft Academy For College Hires) programımız, üniversitelerin lisans öğrencilerine veya MBA mezunlarına hızlandırılmış kariyer gelişim fırsatı sunuyor.

ÜLKÜ AKALIN UNILEVER TÜRKİYE LİDERLİK GELİŞİMİNDEN SOR. IK MÜDÜRÜ
“Lider okuluyuz”
YETENEK HAVUZU
Unilever olarak kendimizi “Liderlik Okulu” olarak görüyoruz. Bu anlayışın önemli bir sonucu olarak da Unilever Türkiye, bugün 74 Türk yöneticisiyle gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülkede orta ve üst düzeyde sorumluluk üstleniyor. Kendimizi, gerçek bir yetenek havuzu olarak konumlandırıyoruz.
LONDRA'DA EĞİTİM
Geleceğin liderlerini yetiştirme misyonumuz dahilinde yeni mezunlara genç yaşta büyük sorumluluklar veriyoruz. Unilever’de liderlik gelişimi programlarımız PACE (Perform, Achieve, Change, Establish) başlığı altında toplanıyor. Tüm üst yöneticilerimizle yüksek potansiyelli çalışanlarımız liderlik gelişim programlarımıza dahil oluyor. Eğitim programlarımız ise genellikle 3-4 gün konaklamalı olarak Londra’daki eğitim merkezimizde gerçekleşiyor.