2'nci ligde büyük yarış

Türkiye’de 3 grup banka var. Birinci grupta şube sayıları bine ulaşan, aktif büyüklükleri 50 milyar TL ve üzerinde olan büyük bankalar yer alıyor. İkinci grupta orta ölçekliler var. Onların ardından da küçükler geliyor.
Genel olarak rekabet, aralarında kamu bankalarının da yer aldığı 7 büyük banka arasında yoğunlaşıyor. Ancak onların dışında, hatta kimi zaman onlara katılan bir başka büyük yarış da 2’nci ligde yaşanıyor.
Bugün burada yarışan 8 banka var. Bunlar arasında aktif büyüklüğüne göre ilk sırada Finansbank yer alıyor.
Onu Denizbank ve ING takip ediyor. Diğer bankalar ise TEB, HSBC, Fortis, Şekerbank ve Citibank olarak sıralanıyor. Bu bankaların aktif büyüklükleri 5 ila 27 milyar TL arasında değişiyor.
DENİZBANK’IN MÜTHİŞ HIZI
Ak Yatırım bankacılık sektörü analisti Hakan Aygün, orta ölçekli bankaların, son 5 yılda sektörden daha hızlı büyüdüklerine dikkat çekiyor. Bu bankaların, yabancı ortakları sayesinde son 5 yılda kaynak sağlama konusunda önemli hareket kabiliyeti kazandıklarını söyleyen Aygün, “Mevduat toplamaya dönük olarak şubeleşmeye de ağırlık verdiler. Hatta düşük baz etkisiyle bu tip bankalarda şube artışı da ortalamanın üzerinde gerçekleşti” diye konuşuyor.
Sadece büyüme ya da kârlılık konusunda değil imaj açısından da orta ölçekliler arasında sektör genelinde öne çıkan, son 5 yılda yıldızı parlayanlar var. Örneğin DenizBank, özellikle tarım bankacılığı ve kredi kartları tarafında gösterdiği zengin performansla bugün büyük ölçekli bazı bankaların önüne geçiyor.
DenizBank Genel Müdürü Hakan Ateş, ölçeğin, maliyet yönetiminde önemli bir avantaj olsa da Türkiye gibi çok değişken ekonomilerde aynı zamanda hareket kabiliyetini kısıtlayabildiğini ve esnekliği azalttığını söylüyor. DenizBank gibi bankalar içinse strateji değişikliklerini hayata geçirmenin, organizasyon yapısını kısa sürede yeni koşullara uygun hale getirmenin daha kolay olduğuna dikkat çekiyor ve son 5 yılın performansını şöyle özetliyor:
“2003 yılından beri aktif büyüklüğümüz 4 kat artarak 24 milyar TL’ye, kredilerimiz 8 katına çıkarak 17 milyar TL’ye ulaştı. 3 milyondan fazla müşterimizin bize olan güveni sayesinde mevduatlarımız 3 kat artarak 12 milyar TL’ye çıktı. Son 5 yılda gösterdiğimiz bu performansla 11’inci sıradan 6’ncı sıraya yükseldik.”
ÖNE ÇIKAN 2 BANKA VAR
Orta ölçekliler liginde öne çıkan ikinci banka ise Finansbank. Banka, şu anda aktif büyüklüğü açısından özel bankalar arasında 5’inci sırada yer alıyor. Orta ölçekli bankaların ise lideri konumunda. Finansbank Genel Müdürü Sinan Şahinbaş, şöyle diyor:
“En büyükler adı altında rekabet eden ilk 4 bankadan hemen sonra geliyoruz. Her ne kadar 4’üncü sıradaki banka ile aramızda aktif büyüklüğü açısından büyük bir fark olsa bile yeni ortaklık yapısı büyümemize pozitif ivme kazandırdı. Çok kısa bir süre önce yapmış olduğumuz ortaklığın bu kadar kısa zamanda iyi sonuçlar vermiş olması, önümüzdeki dönemde büyümemizin geometrik olarak artması ihtimalini güçlendiriyor.”
Finansbank’ın geçtiğimiz 5 yıldaki performans grafiği de tüm ürün ve hizmetlerde hep yukarıya doğru ilerledi. Şahinbaş, özellikle bireysel bankacılık ve KOBİ bankacılığında sundukları öncü ürün ve hizmetlerin pazar paylarının artışında büyük etken olduğunu söylüyor.
Finansbank, şu anda bulunduğu ligde elde etmiş olduğu pazar paylarından son derece memnun. Sinan Şahinbaş, konut kredilerinde 2008 sonunda yüzde 10,2, tüketici kredilerde yüzde 3,51, oto kredilerinde ise yüzde 8,34 paya sahip olduklarını söylüyor ve ekliyor:~
“Bireysel mevduat ve yatırım ürünleri portföyümüz de son dönemlerde pazardan daha hızlı büyüdü ve 2008 yıl sonunda yüzde 3,94’e ulaştı. Kredi kartları tarafında ise CardFinans 2008 yılında yaklaşık 3,5 milyon kredi kartı sayısına ulaşarak ilk 5 büyük banka arasında yer aldı.”
FORTIS VE TEB BİRLEŞİRSE NE OLUR?
Aslında bu sorunun yanıtı henüz çok net değil. Bugüne kadar birçok tahmin yapıldı ama son olarak 2 banka da sessizlik kararı alınca soluklar tutuldu. Fortis ve TEB, bankacılıkta 2’nci ligin 2 önemli oyuncusu konumunda. Bu 2 bankanın birleşmesi halinde sektörde bazı taşların yerinden oynayacağı kesin. Ligdeki diğer oyuncular, “müşteri segmentlerimiz farklı” gerekçesiyle bir değerlendirme yapmaktan kaçınıyor. Analistler ise birleşme ihtimalinde sıralamanın değişeceği görüşünde. EFG Yatırım analisti Mete Yüksel, şu değerlendirmeyi yapıyor:
“İki bankanın birleşmesi, sıralamada TEB’in yerini yükseltecektir. Fakat üst üste aktif, mevduat ya da kredileri toplayarak hesap yapmak doğru olmaz. Bugün örneğin aynı sokakta yan yana duran 100’e yakın TEB ve Fortis şubesi bulunuyor. Bunların birleşmesi söz konusu olursa, aynı şekilde durması mümkün değil. Pazar payında mutlaka bir yükseliş olur, fakat bu 2 değil en fazla 1,5 kat olabilir.”
TEB şu anda sektördeki en muhafazakar bankalardan biri görünümünde. Önümüzdeki dönemde de aynı muhafazakar yapıyla devam ederse, ligde daha agresif hareket eden bankaların TEB’in inorganik büyüme ile aldığı pazar payını da kapabileceği düşünülüyor.
REKABET KOBİ VE TARIMDA
Orta ölçekli bankalar arasında en yoğun rekabet KOBİ ve tarım bankacılığı tarafında yaşanıyor. 2’nci ligdeki bankaların kredi artışında da son 2-3 yılda da en çok KOBİ kredileri etkili oldu. Şekerbank, 2007 yılında yapmış olduğu 5 yıllık strateji planı çerçevesinde “KOBİ’lerin lider bankası” olma hedefini benimsemişti. Şekerbank Genel Müdürü Meriç Uluşahin, bu hedefe hızlı adımlarla ilerlediklerini söylüyor ve ekliyor:
 “Türkiye genelindeki şubelerimizin yüzde 62’si Anadolu’da yer alıyor. Yerel davranabilme yetkinliği, yüksek çalışan profilimiz ve bulundukları bölgede 50-55 yıldır var olan şubelerimiz, Şekerbank’ı özellikle Anadolu’da rakiplerinden daha güçlü kılıyor.”
Geçmiş dönemde sadece Ziraat Bankası’nın verdiği tarım kredileri, son 4-5 yıldır özel bankaların toplam kredileri içinde de hatırı sayılır bir yer teşkil etmeye başladı. Özel bankaların tarıma yönelmesinde öncülüğü yapan da orta ölçekliler oldu. DenizBank, TEB, Şekerbank gibi bankalar, bu alanda yaptıkları yenilikçi çalışmalarla tarımın bankacılık kesimine olan katkısını yükseltti.
DenizBank, BDDK’nın Aralık 2008 tarihli verilerine göre sektörde yüzde 8,7’lik payıyla Ziraat Bankası’ndan sonra en çok tarım kredisi veren ikinci banka konumunda. Hakan Ateş, tarıma özel bir önem verdiklerini söylüyor. Bu ilginin rakamlara da yansıdığına dikkat çeken Ateş,  “2009’un ilk çeyreğinde tarım kredilerimizi yüzde 10 artırarak 1 milyar 229 milyon TL’ye yükselttik. Buradaki müşteri sayımızı da son 1 yılda yüzde 32 artırdık. 2012’de her 4 çiftçiden 1’inin müşterimiz olmasını hedefliyoruz” diyor.
2’nci lig bankalarının rekabet ettikleri alanlar KOBİ ve tarım bankacılığı ile sınırlı değil. Örneğin Finansbank, HSBC gibi aralarından bazıları, geçmişteki birikimleri ya da stratejileri nedeniyle bireysel krediler, kredi kartları gibi alanlarda da kayda değer büyüklüğe ulaşmış durumda.
LİG ATLAYAN OLUR MU?
Orta ölçekli bankaların yeni dönem hedefinde büyüme var.~
 Ancak pek çoğu, lig atlama planı yapmıyor. Hakan Aygün ise orta ölçekli bankalar kategorisinden 1 ya da 2 bankanın diğerlerinden ayrışma şansı olacağını söylüyor ve ekliyor: “Bu bankaların bir üst kategoriye çıkma ya da ara bir kademede konumlanacak bir büyüklüğe ulaşacaklarını tahmin ediyorum. Zaten böyle bir yapı Finansbank örneğinde hemen hemen oluştu.”
Finansbank’ın gelecek stratejisi, kârlılık ve verimliliği koruma ve geliştirme ile ilgili çalışmalar üzerine yoğunlaşıyor. Finansbank’ı yakından takip eden DenizBank’ın hedefinde ise ligin lideri olmak var. Ligin bir başka oyuncusu Citibank’ın da hedefinde, bu yıl olmasa bile gelecek yıldan itibaren büyüme var. Ancak Citibank Yönetim Kurulu Başkanı Steve Bideshi, “Hiçbir zaman büyük bir oyuncu olmayacağız. Güçlü, niş bir banka olarak pazardaki varlığımızı korumak istiyoruz” diyor. ING Bank Genel Müdürü Hakan Eminsoy ise yeni dönem planlarını şöyle özetliyor:
“ING Bank, Türkiye pazarına girdiği zaman hedefi 5 yıl içinde pazar payını 2 katına çıkarmaktı. Bu hedeften vazgeçmiş değiliz. Uzun vadedeki hedefimizde ise büyük ölçekli bankaların arasına girmek var.”