Telafi zamanı

Elçin Cirik

[email protected]

Pandeminin dramatik etkisini müşteri sayısındaki düşüşlerden izlemek mümkün. Finansın pek çok kategorisinde bu trend izleniyor. Faktoringde geçtiğimiz yıl müşteri sayısı yüzde 11 azaldı. 2020’yi 74 binde kapatan alanda, bu yılı 100 bin müşteriyle bitirme planları yapılıyor. Leasingde ise bu yılın ilk çeyreğinde 35,6 bine düşen müşteri sayısının, yıl sonunda 40 bini bulması öngörülüyor. Emeklilikte ise gözler 18 yaş altına çevrildi.

Leasing, faktoring, tüketici finansmanı, sigorta… Pandeminin etkilediği finansın bu kategorilerinde müşteri sayılarında ciddi bir erime var. Yılı hacimsel olarak büyümeyle kapatan alanlarda bile müşteri sayısının azaldığı bir gerçek. Örneğin hayat dışı sigortacılık… 2020 yılını 68 milyar TL’lik prim üretimi ve yüzde 18 prim artışıyla kapatan bu kategoride, özellikle kaza ve sağlık gibi belirgin branşlarda poliçe sayılarında majör düşüşler yaşandı. Aynı şekilde faktoring ve leasing gibi 2016 sonrası müşteri sayısında düşüş izlenen kategorilerde durum pandemiyle daha da derinleşti. Bu yüzden son dönemde bankacılık dışındaki finansın diğer kategorilerinde liderlerin öncelik sıralamasında, yeni müşteri kazanmak ilk sırada yer alıyor. Peki bu kategorilerde müşteri kaybı ne düzeyde? Bu kayıp telafi edilecek mi? 

PANDEMİ VURDU 

Hayat dışı sigortacılıkta, sigortalı sayıları açıklanmadığı için genel trendi poliçe adetlerinden okumak mümkün. Ancak tablo pek iç açıcı değil… 2020 sonunda hayat dışı sigortacılıkta, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,5 daha az poliçe yazıldı. Bu düşüşte hem pandemi kaynaklı ekonomik yavaşlama hem kaza, yangın branşlarındaki kayıplar etkili oldu. Anadolu Sigorta 1. Genel Müdür Yardımcısı Filiz Tiryakioğlu, “Hayat dışı sigortacılıkta pandemi sürecini yaşadığımız 2020 yılında toplamda 62 milyonun üzerinde poliçe adedine ulaşıldı. Özellikle seyahat sağlık sigortasında poliçe adetlerinde yıllık yüzde 60’ın üzerinde düşüş oldu. Kaza, yangın ve doğal afetler branşında poliçe adetlerinde düşüş gözlendi” diyor. Yangın branşında gerileme yüzde 2-3 seviyesinde oldu. Kaza branşında ise yüzde 17 kayıp var ve toparlanma halen başlamadı. Mapfre Sigorta CEO’su Stefan Jense, geçen yılın ilk yarısında kısıtlamalara paralel olarak trafiğe çıkan araç sayısının azalmasının trafik sigortası satışlarını etkilediğini, ancak zorunlu trafik ve kaskoda 2020 sonuna doğru iyileşme yaşandığını aktarıyor. Jense, “Trafik sigortaları kendini toparlasa da pandemi sonucunda trafik dışı branşlarda mevcut sigortalı sayısını sabit tutmak zorlaştı” yorumunu yapıyor. 

NE ZAMAN TOPARLAR? 

Maalesef bu yıl da sektörde iyi bir gidişat yok. HDI Sigorta Genel Müdürü Ceyhan Hancıoğlu, bugünkü tabloyu, “2021’in ilk iki ayında poliçe sayısında yüzde 5 civarı azalma var. Sağlıktaki artışa rağmen toplam oto sigortaları ve konut sigortalarının etkisi poliçe adetlerinde sektörü eksiye götürüyor” şeklinde özetliyor. Hancıoğlu, yıl sonunda otomobil satışlarına paralel olarak poliçe adetlerinde yüzde 5 kadar büyüme bekliyor. Sistema Genel Müdürü Tolga Moral da benzer fikirde: “Son çeyrekte toparlanma bekliyoruz, yıl sonunda 2018 rakamlarını, yani 62,8 milyon poliçeyi yakalayabileceğimizi düşünüyoruz” diyor. Mapfre Sigorta CEO’su Stefan Jense, belirsizlik ortamının dağılmasıyla bu yıl özellikle konut, taşıt alımlarına paralel oto ve konut sigortalarıyla tamamlayıcı sağlık sigortasında ilginin artacağını düşünüyor. Bu alanlarda sigortalı ve dolayısıyla poliçe sayısının artması bekleniyor. Groupama Sigorta Genel Müdürü Philippe-Henri Burlisson, 900 bini aşan sigortalı sayılarını satış sonrası ve hasar hizmetlerinde geliştirmeler, dijital yatırımlarla bu yıl sonunda bir milyona taşımak istedikleri belirtiyor. 1 milyonun üzerinde sigortalıya sahip Mapfre Sigorta, kasko, sağlık, konut, KOBİ, mühendislik ve denizcilik alanlarında rekabetçi gidiyor. 2,5 milyonun üzerinde müşterisi bulunan Anadolu Sigorta da bu yıl özellikle sağlık sigortalarında artan talebin devam edeceğini öngörüyor. 

BES’E 18 YAŞ ALTI RÜZGARI 

Bankacılık dışı finansta 2020’yi artıda bitiren tek alan emeklilik sistemi oldu. 2020 yılında sisteme 660 bin kişi katıldı. 30 bini Gönüllü BES ve geri kalan 630 bin kişi ise OKS ile sisteme girdi. Çıkışlarla birlikte 2020 yılı net katılımcı sayısı artışı yüzde 3,3’ü buldu. Bu yıl haziran ortasında da yılbaşına göre gönüllü BES’te katılımcı sayısı 4 bin ve OKS’de 52 bin artış gösterdi. Ancak bu artışın hızlanması bekleniyor. Çünkü 18 yaş altının sisteme girmesine imkan tanındı. Türkiye Sigorta Birliği Başkanı Atilla Benli, bu adımın BES’i yeni bir boyuta taşıyacağının altını çiziyor. Garanti BBVA Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer, toplam BES’de katılımcı sayısının son 3 yılda ikiye katlandığına dikkat çekerek haziran ayında 18 yaş altının girmesiyle önemli ivme kazanılacağını düşünüyor. Peki kaç yeni katılımcı bekleniyor? Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Yılmaz Ertürk, “Ülkemizde 18 yaş altı nüfus, 23 milyon civarında. Tahmin yapmak kolay değil ama örneğin Türkiye Sigorta Birliği’nde ilk etapta 23 milyonun yüzde 10’nunun, yani 2,3 milyonun sisteme girebileceğine dair değerlendirmeler yapıldı” yorumunda bulunuyor. Emeklilik şirketleri şimdi 18 yaş altını çekmek için planlar kuruyor. Yöneticiler, hazırlık döneminden sonra gerçek ivmenin asıl 2022’de görüleceğini belirtiyor. 

FAKTORİNG HIZLI DÖNECEK 

Faktoring, 2017 yılından beri müşteri sayısında kan kaybediyor. Bu trend, 2020 yılında da sürdü. 2019 yılını 83,6 bin müşteriyle kapatan faktoring, 2020 yılında 74,4 bin şirkete hizmet verebildi. QNB Finansfaktoring Genel Müdürü Nergis Ayvaz Bumedian, “2020 yılında pandemiden en fazla turizm, inşaat, ulaşım ve tüm hizmet başta olmak üzere birçok sektörün olumsuz etkilendiğini görüyoruz. Üretim düştü, ticaret hacmi yavaşladı; bunun doğal sonucu olarak faktoring sektöründen faydalanan müşteri sayısı azaldı” diyor. Ancak bu yılın ilk çeyreğinde bu kalemde önemli bir geri dönüş mevcut. Kapital Faktoring Genel Müdürü Yiğit Özkes, 2021 ilk çeyrekte sektörün müşteri sayısının 80 bini geçtiğini açıklıyor. “İlk üç ayda sektör iyi gidiyor, işlem hacminde yüzde 27 büyüme görüyoruz” diyen Özkes, mayıs ayında kapanma nedeniyle yeni müşteri kazanımının zorlaştığının altını çiziyor. Özkes, “Müşteri sayısı ikinci çeyrekte bir nebze düşebilir, Çek yasası nedeniyle faktoring şirketleri iş yapmada tereddüt yaşadı. Ama 3’üncü çeyrekte tekrar hareketlenme göreceğiz” diyor. 

100 BİNİ BULABİLİR

Faktoring sektörü için Ayvaz Bumedian ve Özkes yıl sonu müşteri sayısında önemli zıplamalar bekliyor. Ayvaz, “Normalleşmenin etkisinin daha da hissedilmesiyle bu yılı 100 bin müşterinin üzerinde kapatacağımızı düşünüyorum” diyor. Özkes de “Haziran- eylül aylarında turizmin de etkisiyle her alanda yüksek ciro beklentisi var. Bu da sektöre müşteri girişi olarak yansıyacak. Yıl sonunda 90 bin -100 bin aralığına geliriz” yorumunu yapıyor. Bu ortamda Kapital Faktoring, iki yıl önce belirlediği şirket politikasını sürdürüyor. Özkes, “600 müşteriyle 2,5 milyar TL’yi yönetiyoruz. Kurumsalda daha büyük şirketlere yönelip KOBİ tarafında refaktoringle ilerlemeyi istiyoruz” şeklinde konuşuyor. QNB Finansfaktoring Genel Müdürü Nergis Ayvaz Bumedian ise stratejilerini “2020’de müşteri tabanımızı korumayı başardık. Mevcutta 4 bin olan aktif müşteri sayımızı bu yıl yüzde 50 artışla 6 bine, önümüzdeki yıl da 10 binli seviyelere çıkarmayı hedefliyoruz” sözleriyle aktarıyor. 

LEASİNG 2019’U YAKALAR MI? 

Leasing alanı da 2020’de yara aldı. 2020 yıl sonunda sektörün aktif müşteri sayısı yüzde 10 azalmayla 36,2 bine indi. Mevcut yüksek faiz ve enflasyon ortamında bu trend, 2021 yılı ilk çeyreğinde de devam ediyor. Müşteri sayısı yıl başına göre yüzde 1,7 azaldı ve 35,6 bin olarak gerçekleşti. Deniz- Leasing ve DenizFaktoring Yönetim Kurulu Üyesi Hayri Cansever, içinden geçtiğimiz küresel salgın koşulları ve döviz kurundaki hareketlilik sebebiyle yatırım yapmayı düşünen müşterilerin yatırımlarını beklemeye aldıklarını belirtiyor. ING Leasing Genel Müdürü Nikola Sarrafgil, “Pandemi etkisiyle 2020’nin ilk yarısında yatırımlar azaldı, ancak 2’nci yarıda tekrar toparlanmaya başladı. 2021 yılı ilk 4 ayında yeni sözleşme sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 68 arttı” diyor. Bu artış, çok iyi bir gelişme. Sarrafgil, bu ivmeyle müşteri sayısının, 2019’da olduğu gibi 40 binin üzerine çıkabileceğini öngörüyor. Yapı Kredi Leasing Genel Müdürü Fatih Torun da 2020 Nisan sonunda sektörde dolar bazlı yüzde 19’luk büyüme olduğuna dikkat çekerek, “Faizlerde düşüş ve kurda istikrar sağlanması durumunda, sektörün mevcut verileri yılın geri kalanına dair olumlu mesaj veriyor. İmzalanan sözleşme adetlerine baktığımızda belirgin artış var. Bunun yansıması olarak bu yıl müşteri sayısında küçük de olsa toparlanma bekliyoruz” yorumunu yapıyor. QNB Finansleasing Genel Müdürü Metin Karabiber, ilk çeyrek performansıyla bu yıl sektörde müşteri sayısında yüzde 10 büyüme beklediklerini açıklıyor. 

ARTIRMA PLANLARI

Bu süreçte leasing şirketleri, kendi müşteri ağlarını büyütme planları kuruyor. “3 bin 500 müşterimizin finansmanı devam ediyor” diyen QNB Finansleasing Genel Müdürü Metin Karabiber, bu yıl 2 bin yeni sözleşme imzalayacaklarını öngörüyor. Karabiber, yeni müşteri kazanımında öncelikli dijital kanallar olarak, makine/ekipman satıcılarıyla dönemsel yapılan kampanyalar ve yenilebilir enerji alanlarında kazanımlar hedeflediklerini de ekliyor. Yapı Kredi Leasing Genel Müdürü Fatih Torun, yeni müşteri planlarını şöyle aktarıyor: “Teknoloji yatırımlarımıza devam ediyoruz. 3 yılda yüzde 20 olan satıcı kanalı portföyümüzü yüzde 40’lara çıkarmayı hedefliyoruz. Yürürlüğe girecek yeni tebliğle uzaktan müşteri edinimi faaliyetlerine de başlayabileceğiz. KOBİ’lere dijitalleşmeye ve Anadolu’ya daha fazla odaklanmaya devam edeceğiz.” Deniz- Leasing ve DenizFaktoring Yönetim Kurulu Üyesi Hayri Cansever, “Deniz Finansal Kiralama’da bu yıl işlem yaptığımız müşterinin yüzde 90’ı yeni müşterilerden oluşuyor. Yıl sonunda yüzde 15 artışla 4 bin müşteriye ulaşmayı hedefliyoruz” diyor.