Yeniler Yolda

Finansın her alanında oyuncu enflasyonu dikkat çekiyor. Sadece bankacılıkta değil sigortacılık ve leasingde de yeni lisanslarla oyuncu sayısı artıyor. 

Elçin Cirik / [email protected]
Capital Dergisi / Eylül 2025

Bankacılık tarafında regülasyonların yeniden düzenlenmesi sonrası özellikle yerli yatırımcıların iştahıyla 67 oyunculu yeni bir yapıya geçildi. Burada yeni dijital bankalar ve yatırım bankacılığı cazibe alanı olarak dikkat çekiyor. Aktif Bank Genel Müdürü Ayşegül Adaca, “Son iki yılda 7 yeni dijital banka ve birçok yatırım bankasının sektöre girmesi rekabeti artırsa da bu durum pazarın dinamizmini ve yatırım fırsatlarını güçlendiriyor” diyor. Bu trend, güçlü şekilde de devam edeceğe benziyor. Bankacılık danışmanları ve yabancı yatırımcıların nabzını tutan M&A uzmanları, yabancı sermayedarların artık Türkiye’yi bölgesel bir fintek ve dijital finans üssü olarak konumladığı görüşünde hemfikir. 

Bu dalga, finansın diğer alanlarına da yansıyor. Sigortacılık ve leasingde de önümüzdeki 2 yıl içinde yeni şirketlerin geleceğine kesin gözüyle bakılıyor.

YATIRIMIN CAZİBESİ

Destek Yatırım, Q Yatırım, D Yatırım, Tera Yatırım, Misyon Yatırım, Hedef Yatırım, son dönemde yatırım bankacılığına adım atan yeni oyunculardan. 

TSKB Genel Müdürü Ozan Uyar, bu alana artan bu ilginin yatırım bankalarının mevduat bankalarına kıyasla çok daha düşük sermayeyle kurulabilmesine ve daha esnek operasyonel yapıyla ürün geliştirme kabiliyetine bağlıyor. EY Türkiye Finansal Hizmetler Sektör Lideri Levent Atakan, bu ilgiyi şöyle anlatıyor:

“Türkiye’de şirket birleşme ve satın alma işlemleri, halka arzlar ve sermaye piyasası ürünlerine ilginin artması buraya talep yaratıyor. Yüksek kârlılık da bu ilgiyi destekliyor. Sermaye piyasalarındaki hareketlilik özellikle yabancı yatırımcıların bu alana yönelik ilgisini sürdürüyor.” 

Türkiye, EY Global IPO Trends 2024 raporuna göre geçtiğimiz yıl Avrupa’da halka arz adedinde 34 işlemle birinci. Buradaki işlem iştahı, yeni yatırım çekiyor. Ancak yatırım bankacılığında yakın vadede regülatörün lisans verme isteğine bağlı olarak buradaki oyuncu sayısı artışı netleşecek. İlgi hala var, ancak banka yöneticileri, lisans verme isteğinin dijital bankacılıktan daha az olacağı fikrinde. 

Aktif Bank Genel Müdürü Ayşegül Adaca, yeni oyuncu girişlerinin hız kesmeden devam etmesini bekliyor. “Yatırım bankacılığında altyapı, enerji, sürdürülebilirlik ve ihracat finansmanı gibi stratejik alanlarda artan sermaye ihtiyacı, uzun vadeli ve yüksek getirili yatırım fırsatı sunuyor. Türkiye’nin bölgesel ticaret ve finans merkezi olma hedefi, yerli ve yabancı yatırımcı ilgisini destekliyor” şeklinde konuşuyor. BCG Yönetici Ortağı Emir Pandır, bu alanın yatırımcılar için cazip fırsatlar sunduğuna değiniyor, ancak yakın gelecekte regülatörün yatırım bankalarının mevduat bankaları gibi davranmalarına yönelik kısıtlamalar getirilebileceğine dikkat çekiyor.

KİMLER GELİYOR?

Dijital bankacılık için neredeyse her gün yeni bir ismin sektöre gireceği konuşuluyor. Hayat Finans Genel Müdürü Galip Karagöz, bu alana ilgiyi daha düşük operasyonel maliyetlerle çalışılmasına ve bu sayede kullanıcılara masrafsız hizmetler, rekabetçi kâr payı oranları sunulabilmesine bağlıyor. 

Simon Kucher Finansal Hizmetlerden Sorumlu Ortak Tunç Akyurt, yatırımcılar açısından dijital bankacılığın Türkiye’nin genç ve dijitale çok uygun müşteri potansiyeli açısından cazip olduğunu söylüyor. Halen 25 milyon civarındaki bankasız veya sadece tek ürünlü müşteri portföyünün de ilgi çektiğini ekliyor. 

Colendi Bank Genel Müdürü Deniz Devrim Cengiz, “Türkiye’nin genç nüfusu, yüksek mobil penetrasyonu ve güçlü dijital okuryazarlığı sayesinde, küresel oyuncuların ilgisi her geçen gün artıyor. Regülasyonlardaki vizyoner yaklaşım, teknolojik altyapıdaki ilerlemeler Türkiye’de potansiyelin hızla hayata geçeceğini gösteriyor” yorumunu yapıyor. 

Lidio Kurucu Ortağı ve CEO’su Emre Güzer ise “Yerli finteklerin dijital banka ilgisi biliniyor. Revolut gibi global neobankaların pazara ilgisi de yüksek. Global oyuncuların pazara girerken Türkiye’den finteklerle stratejik ortaklık yapmasını bekliyorum” diyor. 

Ventura Partners Ortaklarından Kerim Kotan, ismi geçen yeni oyuncular için şöyle konuşuyor: “Revolut, N26 ve Starling gibi Avrupalı neobanklar, Türkiye’de yüzde 80’lerin üzerindeki mobil bankacılık penetrasyonu ve genç demografi nedeniyle pazarla ilgili. Yurt içindeyse Paycell, iyzico, Param ve Hepsipay gibi oyuncuların API tabanlı hizmetlerle süper uygulama modeline yönelmelerine kesin gözüyle bakıyorum. Midas, Param gibi yerli fintekler, bankacılık lisansı almalarıyla mevduat toplama, kredi verme ve daha geniş ürün gamı sunma imkanına kavuşacak.” Ayrıca Hepsiburada, Migros, Trendyol gibi büyük e-ticaret platformları ve perakende zincirlerinin kendi finansal hizmet markalarını oluşturarak süper uygulama modeline yönelecekleri de konuşuluyor.

SİGORTADA HAREKET

2024 sonunda yüzde 72,5 ve 2025’in ilk 7 ayında yüzde 51,2 prim üretimine imza atmayı başaran sigortacılık, sermayedarların iştahını kabartıyor. Zaten son 5 yılda 10’u aşan yeni oyuncunun bu alana girmesi de bunun en net göstergesi. Tabii bu süreçte bir elin parmağını geçmeyecek kadar sigorta şirketi de lisans iptalleriyle sektör dışında kaldı. Sigortacılıkta, hayat emeklilik ve hayat dışı alanları toplamında, ağırlığı yabancı sermayeli toplam 69 oyuncu faaliyet gösteriyor. Sektörün 2024’te toplam kârını yıllık yüzde 59,5 artırması da cazibe yaratıyor. Büyüme ivmesi özellikle motor dışı branşlardan olan sağlık ve yangın tarafındaki güçlü artışlar sektörü yeni yatırımcıların yakın merceğinde tutuyor. 

KPMG Türkiye Sigortacılık Sektör Lideri Ali Tuğrul Uzun, “Sektörün aktif büyüklüğü ve prim üretimindeki artış, finansal istikrar açısından büyük önem taşıyor. Sektör, temel olarak kendisine tahsis edilebilecek gelirin azlığı sebebiyle potansiyelinin altında bir performans sergiliyor ama burada daha kat edilecek çok uzun yol olduğu açık” yorumunu yapıyor.

Sigorta şirketlerinin yöneticileri de aynı ivmeyle olmasa da sektöre girişlerin süreceği beklentisinde. HDI Sigorta Genel Müdürü Firuzan İşcan, bu noktada 2025 başında yayınlanan sermaye yeterliliği düzenlemeleriyle pazara girişin artık çok daha güçlü finansal altyapı gerektirdiğine dikkat çekiyor. İşcan, “Özellikle kasko üretiminin sermaye yeterlilik katsayısına bağlanması, yeni oyuncular için yüksek sorumluluk anlamına geliyor. Dolayısıyla sektöre daha çok finansal gücü kuvvetli, yatırım yapmaya istekli ve uzun vadeli stratejiye sahip şirketlerin gireceğini düşünüyoruz. Regülasyon kritik rol üstleniyor” diyor. 

Kerim Kotan, “Türkiye’de kişi başına sigorta prim üretiminin OECD ortalamasının çok altında olması, özellikle dijital kanallardan satılan niş sigorta ürünlerinde büyüme fırsatı yaratıyor. Siber güvenlik, parametrik sigorta ve mikro sigorta alanlarında Bupa, Allianz, AXA’nın insurtech kolları gibi yabancı devlerin ve yeni yerli girişimlerin ortaya çıkması bekleniyor” yorumunda bulunuyor.

FAKTORİNG İÇİN DENGE

Faktoring alanında son 5 yılda oyuncu sayısında bankacılığın aksine düşüş göze çarpıyor. Oyuncu sayısı 56’dan 48’e inildi, en son bu yıl başında bir yeni lisans verildi.

Halk Faktoring Genel Müdürü Ahmet Çağatay Üner, sektörde bir konsolidasyon sürecinin başladığını belirtiyor. Bunun ana nedenini sektörün 2021 sonrası BDDK denetimine tabi olmasıyla sermaye yeterliliği, kurumsallaşma düzeyi ve teknoloji yatırımlarının küçük ve orta ölçekli bazı faktoring şirketlerinin rekabet gücünü zayıflatması olarak açıklıyor. 

Figo Finans Faktoring Genel Müdürü Cüneyt Aydemir, artan rekabet, teknoloji yatırımı gereksinimi ve kârlılığı zorlayan ekonomik koşulların sektörden çıkışlara neden olduğunu belirtiyor. 

Q Finans Faktoring Genel Müdür Yardımcısı Muhammed Akar, yüksek sermaye şartları ve rekabetçi yapı nedeniyle yeni lisans başvurularının sınırlı olacağı görüşünde. 

Halk Faktoring Genel Müdürü Üner ise olası yeni girişlerin niş alanlara ve dijital platformlara dayalı modeller üzerinden olacağı fikrinde. Ayrıca ihracat faktoringi hala yeni oyunculara göz kırpıyor. İhracat faktoringi yapan şirketlerin faktoring cirolarında bu yılın başında yüzde 50’yi aşan büyüme söz konusu. 

QNB Faktoring Genel Müdürü Nergis Ayvaz Bumedian, “Sektörde hem konsolidasyonların devam etmesini hem yeni nesil teknoloji odaklı girişimlerin piyasaya girmesini bekliyorum. Geleneksel iş modeline sahip bazı şirketler birleşme ya da portföy devriyle sektörden çıkarken fintek kökenli, dijital odaklıların girmesiyle yeni denge sağlanacak” yorumunu yapıyor. Dolayısıyla oyuncu sayısı 45-50 bandında gidecek, ancak değişimle rekabet artacak.

LEASİNGDE POTANSİYEL

Leasing sektöründe de aynı faktoring gibi oyuncu giriş çıkışı son 5 yılda hızlandı. Son dönemde girenler Mint Finansal Kiralama, Fair Finansal Kiralama ve kamu tarafından Ziraat Leasing oldu. Bu hareketlilikte regülasyon gereği uyulması gereken şartların önemli etkisi var. Bu şartların ağır geldiği leasing şirketleri çoğunlukla kendi istekleriyle sektör dışı kaldı. Tabii son 3 yılın önemli trendlerinden biri olarak katılım bankalarının leasing sektöründen giderek daha fazla pay aldığının da altını çizmek lazım. Leasing şirketlerinin rekabet ortamı daha da çetin hale geldi. Burada yine de güçlü potansiyel mevcut. 

QNB Leasing Genel Müdürü Osman Taş, “2020 sonrasında gördüğümüz yeni katılımlar, yalnızca rekabeti artırmakla kalmadı. Sektörün bilinirliğini ve erişim kapasitesini de genişletti” diyor. Türkiye’de leasing kullanan şirket sayısı yaklaşık 40 bin. Ancak leasingle finanse edilen yatırımların toplam sabit kıymet yatırımlarındaki payı sadece yüzde 3. İşte bu oran hem yerli hem yabancı yatırımcı için gidecek daha çok yol olduğunu gösteriyor. Adını vermek istemeyen bir yönetici, özellikle dijital yatırımlara odaklanan yeni yerli oyuncu girişlerinin yakın dönemde görüleceğini belirtiyor. Yeni oyuncuların teknoloji yatırımları, veri merkezleri gibi stratejik noktalarda farklılaşması bekleniyor. 

QNB Leasing Genel Müdürü Osman Taş da benzer düşüncede: “İki yılda sektöre yeni oyuncuların girmesi kaçınılmaz olacak. Yeni katılımlar, doğru stratejilerle birleştiğinde, sektörün çok daha hızlı ölçeklenmesi mümkün. Geleneksel makine ve ekipman finansmanının ötesinde teknoloji yatırımları, veri merkezleri, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği projeleri gibi stratejik alanlarda ciddi bir büyüme imkanı bulunuyor” şeklinde konuşuyor.

“DİJİTALE YENİLER GİRER”

OZAN KIRMIZI / ALTERNATİF BANK GENEL MÜDÜRÜ

REGÜLASYON ETKİSİ

Türkiye’de bankacılık hızlı bir dijital dönüşüm içinde. Regülasyon tarafında da çok kritik adımlar atıldı. Uzaktan müşteri ediniminin mümkün hale gelmesi ve ıslak imza zorunluluğunun kaldırılması, dijital bankacılığı sadece geleneksel bankalar için değil yeni oyuncular için de mümkün kıldı. Bu sayede maliyetler düşüyor, müşteri kazanım süreçleri hızlanıyor. Yatırımcı açısından bu tablo, düşük maliyetli ama yüksek ölçeklenebilir bir iş modeli sunuyor. Yatırım bankacılığı tarafındaysa birleşme-devralmalar, halka arzlar, proje finansmanı gibi alanlarda yüksek katma değerli işler yapılabiliyor. Küresel trendlerde bu tabloyu görüyoruz. Capital Intelligence verilerine göre 2024’te dünyada yatırım bankalarının işlem gelirleri yüzde 15 artarken Türkiye’de Borsa İstanbul’daki halka arz sayısı rekor kırdı.

YENİ İSİMLER

Yeni oyuncuların pazara gireceğini düşünüyorum. Özellikle dijital tarafta bu trend çok net. Kısa vadede dijital mevduat bankaları ve yatırım bankaları tarafında yeni isimler görürüz. Yeni oyuncular ağırlıklı olarak dijital bankacılıkta olacak. Revolut gibi küresel örnekler sadece bankacılık değil yatırım, sigorta ve ödeme hizmetlerini de tek platformda sunarak adeta “super app” modelini yarattı. Türkiye’de de güçlü fintek şirketlerinin lisans alarak bankacılığa evrilmesi gündeme gelebilir. Platform bankacılığında e-ticaret devlerinin finansal hizmet sunması da sürecin parçası. Trendyol, Baykar ve uluslararası ortakların Türkiye’de fintek platformu kurma girişimi bunun güncel örneği.

“FİNTEKLERDE HAREKETLİLİK VAR”

EMİR PANDIR / BCG YÖNETİCİ ORTAĞI

E-TİCARETE DİKKAT

2021 sonunda yürürlüğe giren dijital bankacılık yönetmeliğiyle Türkiye’de tamamen şubesiz çalışan bankalar için zemin oluştu. Bu gelişme perakende, telekom ve teknoloji gibi farklı alanlardaki oyuncuların da dikkatini çekti. Pazara erken giren kurumlar önemli avantaj yakaladı. Burada erken davranmak, sadece hızlı olmak değil uzun vadeli olarak güçlü pozisyon almak anlamına geliyor. Ekosisteme yeni oyuncuların girmesi muhtemel, çünkü hala finansal hizmetlere erişimi sınırlı olan geniş bir kitle var. Özellikle perakende, telekom ve e-ticarette faaliyet gösteren şirketler, müşteri tabanlarında daha da derinleşmek ve bu tabana finansal çözümlerle ulaşmak konusunda istekli.

REGÜLATÖR TİTİZ

Bununla birlikte regülatörün lisans vermede daha titiz ve tedbirli davranacağını, artık daha çok kendini kanıtlamış modellere lisans vereceğini öngörmek gerekir. Çünkü lisans verilen dijital bankalar arasında başarıya ulaşanların sayısı hala sınırlı. Yurt içi ve dışından gelen yeni oyuncular, kendi müşteri tabanlarına veya teknolojik kabiliyetlerine uygun değer önerileriyle pazarda kendilerine alan açabilir. Fintek tarafında hareketlilik söz konusu. Trendyol’un Baykar, ADQ ve Ant International ile yaptığı stratejik iş birliği, finansal hizmetlerin teknoloji oyuncuları için ne kadar kritik bir odak alanı haline geldiğini gösteriyor.