Devlerin yeni oyunu

2024 yılı, siyasi ve ekonomik türbülansların iç içe geçtiği, iş dünyası açısından temkinli ama çevik adımların öne çıktığı bir dönem oldu. Dünya ekonomisi yüzde 3,2 büyüdü. ABD yüz[1]de 2,8 ile beklentileri karşılarken Çin yüzde 4,9 ile beklentilerin gerisinde kaldı. Avrupa’da enerji krizi ve resesyon riski devam etti. Türkiye, yüzde 3,2’lik büyümeyle yılı kapattı. 

Nilüfer Gözütok Ünal /[email protected]
Capital Dergisi / Haziran 2025

Ancak bu büyüme, büyük gruplar açısından zorlayıcı bir tabloyu da beraberinde getirdi. Geçtiğimiz yıl birçok büyük grup, yalnızca büyümede değil mevcut seviyeyi korumada bile ciddi güçlük yaşadı. Özellikle faiz baskısı, zayıflayan iç talep ve ihracat pazarlarındaki daralma, şirketlerin bilançolarına doğrudan yansıdı. Büyümeyi korumaya çalışanlar en çok kârdan fedakarlık yapmak zorunda kaldı. 

Örneğin Türkiye’nin açık ara en büyük grubu Koç Holding, sabit kalan cirosuna karşın net kârında yüzde 99’luk dramatik bir düşüş yaşadı. Koç Holding CEO’su Levent Çakıroğlu, “Küresel belirsizliklerin arttığı bir yılı geride bıraktık. Zorluklara rağmen geçen yılı sağlam finansal yapımızı koruyarak kapattık” dedi. 

Sabancı Holding daha da çarpıcı bir tablo çizdi: Grup, 2023’teki 22,3 milyar TL’lik kârından sonra 2024’te 15,4 milyar TL zarar etti. Şişecam yüzde 15 ciro daralmasıyla birlikte kârında yüzde 81’lik düşüş yaşadı. Alarko’nun net kârı yüzde 82 düşerken Sarkuysan’ın kârında yüzde 76’lık bir gerileme görüldü. 

2025 HEDEFLERİ 

2025, küresel ekonomideki kırılganlığın devam ettiği ancak toparlanma beklentilerinin hala masada olduğu bir geçiş yılı olarak öne çıkıyor. IMF, küresel büyüme tahminini yüzde 2,8’e, OECD ise yüzde 3,1’e çekmiş durumda. Ticaretin yeniden şekillendiği, yüksek faiz ortamının yatırımlar üzerinde baskı kurmaya devam ettiği bu dönemde, büyümenin kaynağını yeniden tanımlama zorunluluğu ortaya çıkıyor. 

Türkiye için öngörülen yüzde 2,7 ile yüzde 3,1 bandındaki büyüme, güçlü bir iç talep canlanmasına değil daha çok verimlilik artışı, ihracat pazarlarının korunması ve kamu finansmanı disiplinine dayalı bir dengelenmeyi işaret ediyor. 

Bu tablo içinde Türkiye’nin dev grupları büyüme oranlarını muhafazakar tutarken stratejik yatırımlarla maliyet avantajı sağlamaya ve sürdürülebilir kârlılığı öncelemeye odaklanıyor. “Coğrafi çeşitlilikle küresel enerji dönüşümünü takip ediyoruz” diyen Kazancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Cemil Kazancı, dolar bazında yüzde 10-15’lik bir ciro artışı hedefliyor. Erdemoğlu Grubu yüzde 50 büyüme hedefiyle öne çıkarken Borusan Holding yüzde 33, Akfen Holding ve Eczacıbaşı Topluluğu, yüzde 30-35 bandında büyüme öngörüyor. 

Akkök Holding dolar bazında yüzde 3 büyüme hedefliyor. TAV Havalimanları, Euro bazında ciroda yüzde 6,3, FAVÖK’te yüzde 20,6 büyüme planlıyor. Bu veriler, belirsizlik ortamına rağmen şirketlerin “ihtiyatlı iyimserlik” çizgisini koruyarak yeniden pozisyonlandığını gösteriyor.

KAPSAMLI YAKLAŞIM

Bu yıl devler, büyümeyi tek bir kaynaktan elde etmek yerine çeşitlendirilmiş, dirençli ve stratejik ayaklara oturtma çabasında. Birçok grubun, verimlilik, ihracat, coğrafi çeşitlilik ve dijitalleşme hamleleriyle büyümeye daha kapsamlı yaklaşımı da bunu ortaya koyuyor. Örneğin Yaşar Holding, ana iş kollarında verimlilik ve sürdürülebilirlik temelli büyümeye odaklanıyor. Yaşar Holding İcra Başkanı Dr. Mehmet Aktaş, “Değer zincirimizin bütününde sürdürülebilir kârlılık için verimlilikle büyüyeceğiz” diyor. 

Borusan Holding, dört ana büyüme odağıyla hem mevcut faaliyetlerini dönüştürmeye hem sürdürülebilirlik temelli yeni iş alanlarına açılmaya hazırlanıyor. Borusan Holding CEO’su Erkan Kafadar, “Sürdürülebilirliği ve dijitalleşmeyi kaldıraç olarak kullanıyoruz” diye konuşuyor. Eczacıbaşı Topluluğu, bu yıl için büyümenin kaynakları arasında maden fiyatlarındaki olumlu seyir, ihracat pazarlarındaki toparlanma ve satın alma sonrası entegrasyon süreçlerini gösteriyor. Eczacıbaşı Topluluğu CEO’su Burak Sevilengül, “Tüm iş kollarımızda, konjonktürel gelişmeleri yakından takip ederek dengeli bir büyüme politikası izlemeyi hedefliyoruz” diyor. 

TAV Havalimanları, Antalya, Almatı ve Ankara’daki büyük ölçekli yatırımlarıyla 2025’te FAVÖK’te yüzde 20 artış hedefliyor. Erdemoğlu Grubu, PTA ve elyaf tesisleri gibi üretim yatırımlarının sağlayacağı maliyet avantajının yanı sıra halka arz ve ihracat pazarlarındaki genişlemenin katkısıyla ciroda yüzde 50’lik bir büyüme öngörüyor. Nef ise yurt dışındaki varlığını genişleterek ve yeni arsa projeleriyle yüzde 30’luk büyüme planlarken teknoloji distribütörlüğünde faaliyet gösteren Index Grup, mevcut kontratlardaki ar[1]tış ve yeni markaların eklenmesiyle dolar bazında çift haneli büyüme bekliyor. Öte yandan belirsiz[1]lik ortamının etkisiyle Sarkuysan gibi bazı gruplar net bir büyüme hedefi belirleyememiş durumda.

                                                                       Erkan Kafadar 

                                                          Burak Sevilengül

YATIRIMIN ADRESİ

2025 stratejik yatırımlarla yeniden yapılanma yılı olarak öne çıkıyor. Gruplar bu yıl da yurt içi ve yurt dışı yatırımlarla faaliyet alanlarını genişletmeyi, verimliliği artırmayı ve sürdürülebilirliği güçlendirmeyi hedefli[1]yor. Geçtiğimiz yıl 750 milyon dolarlık yatırım yapan Kazancı Holding, bu yıl daha büyük bir yatırım bütçesiyle ilerliyor. Enerji değer zincirinin tüm alanlarında yatırımlarını yoğunlaştıracaklarını belirten grubun patronu Cemil Kazancı, “Bu yatırımların önemli bir bölümü elektrik üretimi, doğal gaz ve elektrik dağıtımı, jeneratör imalatı ve enerji depolama gibi sektörle[1]re yapılacak” diyor. 

Yaşar Holding, 64 milyon dolarlık yatırım bütçesini dijital dönüşüm, sürdürülebilirlik ve verimlilik odaklı projelere ayırıyor. Eczacıbaşı Topluluğu ise 200 milyon Euro’luk yatırımla özellikle doğal kaynaklar ve sağlık alanında büyümeyi destekleyecek kapasite artırımı projelerine yöneliyor. Topluluk CEO’su Burak Sevilengül, “Kuruluşlarımızda sürdürülebilirlik, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği yatırımlarına da devam ediyoruz” diyor. Nef, hem yurt içi hem yurt dışı konut ve alternatif gayrimenkul projeleriyle 2,5 milyar TL’lik yatırım planlıyor. Erdemoğlu Grubu’nun 400 milyon dolarlık yatırımının adresi Adana ve Gaziantep olacak. 

LC Waikiki, bu yıl 83 milyon dolar yatırım hedefliyor. LC Waikiki Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük, mağaza açılışlarının tüm hızıyla sürdüğünü, Esenyurt, Yalova ve Aksaray’daki lojistik yatırımlarıyla operasyonel güçlerini pekiştirdiklerini söylüyor, “Teknoloji yatırımlarımızı büyütüyoruz” diyor. 

Altyapıda mükemmellik, veri sahipliğinde liderlik, dönüştürücü teknolojilerde öncülük hedefleri doğrultusunda farklı katmanlarda yatırım planları olduğunu açıklayan Turkcell Genel Mü[1]dürü Dr. Ali Taha Koç, bu kapsamda ulusal ve uluslararası birçok çalışma yürüttüklerini söylüyor.

REVİZYON VAR MI?

Yılın ilk 4 ayında küresel ölçekte yavaşlayan talep, sıkı para politikalarının süren etkisi ve jeopolitik belirsizliklerin gölgesinde başladı. Bu dönemde, büyü gruplar öngörülebilirlikten uzaklaşan piyasa koşullarına rağmen güçlü bir performans sergileyerek belirledikleri yol haritasını büyük ölçüde uygulamayı başardı. 

Kazancı Holding olarak yılın başında gerçekleştirdikleri önemli satın almanın entegrasyonunu hızla tamamladıklarını belirten Cemil Kazancı, “Operasyonel ve finansal performansımız hedeflerimize paralel seyrediyor. Şu ana kadar planlarımızda kayda değer bir revizyon yapma ihtiyacı duymadık” diyor. TAV Havalimanları da ilk çeyrekte dış hat yolcu trafiğinde yüzde 8’e varan artışlar yakalayarak yıl başı hedefleriyle uyumlu ilerledi. TAV Havalimanları CEO’su Serkan Kaptan, “Yaz sezonuyla birlikte talebin hızla artmasını ve yatırımlarımızın etkisiyle yılı hedeflerimiz doğrultusunda tamamlamayı öngörüyoruz” diye konuşuyor. 

Eczacıbaşı Topluluğu, dalgalı küresel konjonktüre karşı nakit yönetimi ve yatırım disiplinini koruyarak ilerliyor. CEO Burak Sevilengül, “Tüm iş kollarımızda hedeflerimizi dinamik bir şekilde yönetiyor, değişen koşullara hızlı uyum sağlıyoruz” diyor. 

Erdemoğlu Grubu, yılın ilk çeyreğinde devreye aldığı yeni üretim tesisleriyle kapasite artışı gerçekleştirdi. Erdemoğlu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu, “Sürdürülebilir büyüme stratejimize hız kesmeden devam edeceğiz” diye konuşuyor.

                                                                    Cemil Kazancı

RİSKLER VE FIRSATLAR

Bu yıl pek çok grup için riskleri ve fırsatları beraberinde getiriyor. Özellikle yeşil dönüşüm, dijitalleşme ve bölgesel genişleme önemli fırsat alanları olarak görülürken finansman maliyetleri, jepolitik gelişmeler, küresel talepteki kırılganlıklar ve döviz kurlarındaki hareketler başlıca risk unsurları olarak öne çıkıyor. 

Kazancı Holding, yeşil enerji ve dijital dönüşüm ekseninde konumlandığı yeni alanlarda stratejik avantaj yakalamaya odaklanıyor. Yüksek faiz ve jeo politik risklere karşı ise coğrafi ve sektörel çeşitlilik stratejisiyle risklerini dengelemeye çalışıyor. Cemil Kazancı, “Gelirlerimizi ve risklerimizi coğrafi olarak çeşitlendirmek, sürdürülebilir yüksek büyüme hedefimizin sigortası” diyor. 

Yaşar Holding, iklim krizi, tarım zincirindeki kırılganlıklar ve ekonomik baskıları yönetmeye odaklanıyor. Grubun icra başkanı Dr. Mehmet Aktaş, “Enerji verimliliği, dijitalleşme ve sürdürülebilir tarım yatırımları çok önemli avantajlar sunuyor” diyor. 

Eczacıbaşı Topluluğu, Avrupa’da talep zayıflığı ve jeopolitik gelişmeleri dikkatle izliyor. Topluluk CEO’su Burak Sevilengül, “Tüm iş kollarımızda değişen koşullara hızlı uyum sağlıyoruz” diye konuşuyor. 

Borusan Holding CEO’su Erkan Kafadar, tedarik zinciri krizleri, enerji fiyatlarındaki dalgalanmalar ve yeşil mutabakat kaynaklı düzenlemeleri hem risk hem fırsat olarak okuyor. “AB’nin karbon düzenlemeleri çelik işimiz için hem bir risk hem fırsat yaratıyor. Biz de bu dönüşüme uygun ürün payını artırıyoruz” diyerek uyum stratejisini ortaya koyuyor.

Nef Yönetim Kurulu Başkanı Erden Timur, inşaat sektöründeki yavaşlamayı faiz etkisine bağlarken, “Banka kredisine ihtiyaç duymadan sunduğumuz uzun vadeli ödeme seçenekleri ve erişilebilir yatırım modellerimiz, sektörel durgunluğu hissetmemizi engelliyor” diyor.

ANLIK TAKİP LİSTESİ

Peki bu yıl bu tabloda dev şirketlerin liderleri an be an neyi takip edecek? Artık yıllık değil günlük göstergelerle pozisyon alan gruplar için kârlılık, nakit akışı, verimlilik, yatırım süreci, vade yönetimi ve maliyet kontrolü en hassas takip başlıkları. Örneğin TAV Havalimanları CEO’su Serkan Kaptan, “Yolcu trafiğini yakından takip ediyor, planlamalarımızı ve öngörülerimizi buna göre ayarlıyoruz” diyerek talep değişimlerine karşı anlık karar almaya çalıştıklarını söylüyor. Eczacıbaşı Topluluğu CEO’su Burak Sevilengül, “Sağlıklı ve güçlü bir nakit akışının korunması, tüm iş kollarımız için kritik önemde” diye konuşuyor. 

                                                         İbrahim Erdemoğlu

                                                                   Serkan Kaptan

Erdemoğlu Grubu’nda teknoloji ve dönüşüm ekseni ön planda. Grubun patronu İbrahim Erdemoğlu, dijital dönüşüm, yapay zeka ve otomasyonla verimliliği artırmak, maliyetleri düşürmek ve süreçleri hızlandırmak hedefiyle hem üretim hem yatırım kararlarında çeviklik yarattıklarını söylüyor. “Aynı zamanda nakit dönüşüm süresi ve tedarik zincirini genişletme gibi operasyonel başlıkları da anlık olarak izliyoruz” diyor. 

LC Waikiki Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük, en önemsedikleri konuların nakit yönetimi, stok yönetimi ve verimlilik olduğunu dile getiriyor. “Dolar bazlı büyüme hedefi ve bütçe, odağımızda yer alıyor” diye konuşuyor.

“RİSKLERİ FIRSATA DÖNÜŞTÜRME KARARLILIĞIMIZ DEVAM EDİYOR”

BURAK BAŞARIR / ANADOLU GRUBU İCRA BAŞKANI

DENGELİ PORTFÖY 

Başta meşrubat grubu, bira grubu ve Migros olmak üzere faaliyet gösterdiğimiz sektörlerin tümünde büyüme bekliyoruz. Meşrubat grubunda süregelen zorluklara rağmen doğru fiyat, saha uygulama yetkinliğimiz ve dengeli portföy tasarımımız sayesinde yıla hacim büyümesiyle başladık. Migros, gelir büyümesi, pazar payı kazanımı ve disiplinli bilanço yönetimini titizlikle sürdürüyor. Güçlü finansal yapımız ve uzun vadeli stratejilerimiz sayesinde, riskleri fırsata dönüştürme kararlılığımız devam ediyor. Proaktif yönetim anlayışımız, sıkı bilanço yönetimimiz ve çeşitlendirilmiş portföyümüzle 2025 yılında da operasyonlarımızı istikrarlı bir biçimde yöneterek büyümeye devam edeceğiz.

YENİ İŞLER 

Faaliyet gösterdiğimiz coğrafyalar pek çok açıdan zorlu, ekonomik ve toplumsal istikrarsızlıkların olduğu bölgeler. Bu bir risk, fakat aynı zamanda bir fırsat. Coğrafi genişleme için fırsatların olduğu alanlarda çalışıyoruz. Bulunduğumuz coğrafyalar bize yeni işler için fırsatlar sunuyor. Ayrıca, işimizin çeşitliliği de bize finansal risk yönetimi anlamında avantaj sağlıyor.

TAKİPTEKİLER

2025 yılında takip ettiğimiz en önemli gündem maddeleri global belirsizlikler, yüksek enflasyon ve jeopolitik gelişmeler. En önemli odak alanlarımız ise bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da müşteri ve tüketicilerimizle yakın bağımızı korumak, operasyonel verimlilik, maliyetlerin etkili bir şekilde yönetilmesi, pozitif nakit akışı, etkin ve disiplinli finansal yönetim, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik çalışmaları olacak. Amacımız, sorumlu yönetim ilkelerimizden taviz vermeden, sürdürülebilir büyümemizi devam ettirerek tüm paydaşlarımız için değer üretmek.

“İHRACATTA İYİ SONUÇLAR ELDE ETTİK”

FUAT TOSYALI / TOSYALI HOLDİNG YKB

YATIRIMLAR 

2024’ü toplam 7 milyar dolar ciroyla tamamlayarak koyduğumuz hedeflere ulaşmıştık. 2025 yılında da küresel ihracatımızı 3 milyar dolara, toplam ciromuzu dolar bazında yüzde 30’a yakın bir artışla 9 milyar doların üzerine çıkarmayı hedefliyoruz. Her yıl 1,5-2 milyar dolar yatırım planlıyoruz. Tamamen sürdürülebilirlik odaklı, bizi dünyanın sayılı yeşil çelik üreticilerinden biri haline getirecek yatırımlar yapıyoruz. Yılın ilk dört ayı stratejik planlarımıza uygun bir şekilde geçti. İhracat iklimi çok iyi olmamasına rağmen yılın geri kalan bölümünde ihracat tarafında iyi sonuçlar elde ettik. Bunu ihracat coğrafyamızda odaklandığımız pazarlar ve katma değeri yüksek yassı çelik ihracatımız sayesinde başardık.

EKONOMİK AKTİVİTE

Satış miktarına göre tonaj olarak geçen yılın ilk çeyreğine göre Türkiye’den ihracatımızı yaklaşık yüzde 20, ciro olarak da dolar bazında yüzde 10’a yakın oranda artırdık. Yılın ilk bölümünde tarife karmaşası ve buna bağlı olarak değişken küresel pazar koşulları sebebiyle ekonomik aktivite güçlü değildi. Ancak yılın ikinci yarısında tarifeler açısından öngörülebilirliğin biraz daha mümkün olabileceğini düşünüyoruz. Öte yandan, dünyanın farklı bölgelerindeki jeopolitik gelişmelerin getirdiği gerginlik, küresel ekonomideki düşük aktivite, Avrupa’da durgunluğa yönelik işaretler bizi yılın ilerleyen bölümünde ihtiyatlı olmaya sevk ediyor.

ODAK NAKİT AKIŞI

2025’te bizim odağımız sürdürülebilirlik, ölçek ve verimlilik olacak. Sadece bizim için değil bence bütün şirketler için 2025’in ortak odak noktası nakit akışı olacak. Piyasaların hala hem küresel boyutta hem yurt içinde sıkı bir duruş sergilediği bir ekonomik panoramada nakit akışınız ne kadar güçlüyse o kadar çok dirençli olursunuz

“MİKRO GÜNCELLEMELER YAPILDI”

GÖKŞİN DURUSOY / AKKÖK HOLDİNG CEO’SU

500 MİLYON DOLARLIK YATIRIM 

2025 yılı için dolar bazında kombine olarak yaklaşık yüzde 3 oranında bir büyüme hedefliyoruz. Bu büyüme, ağırlıklı olarak elektrik dağıtım ve gayrimenkul iş kollarımızdan kaynaklanacak. Söz konusu alanlarda artan faaliyet hacmi ve devam eden yatırımlar sayesinde grup genelinde dengeli ve sürdürülebilir bir büyüme yakalamayı amaçlıyoruz. 2025 yılı boyunca toplamda yaklaşık 500 milyon dolar tutarında yatırım yapmayı planlıyoruz. Bu yatırımın önemli bir kısmı, Akkim Kimya’nın epoksi üretimine yönelik tesisinin ilk fazının devreye alınması için kullanılacak.

NAKİT YÖNETİMİ

Yılın ilk dört ayı, stratejik yatırım projelerimizin planlanan takvim çerçevesinde ilerlemesi ve operasyonel anlamda istikrarın korunması açısından olumlu geçti. Grup şirketlerimizde belirlediğimiz hedefler doğrultusunda kararlılıkla yol alıyoruz. Bu süreçte kapsamlı bir revizyon ihtiyacı doğmadı. Ancak ekonomik ve sektörel gelişmelere bağlı olarak bazı alanlarda zamanlama ve bütçe ölçeğinde sınırlı düzeyde mikro güncellemeler yapıldı. 2025 yılında Akkök Holding olarak anlık ve öncelikli takibimizde olan başlıca konular stratejik yatırımların zamanında ve planlanan şekilde hayata geçirilmesi, güçlü bir nakit akışı yönetimi, müşteri vadelerinin sağlıklı seyri, döviz kuru risklerinin etkin yönetimi, operasyonel verimlilikte sürekliliğin sağlanması ve sürdürülebilirlik hedeflerimizin sahaya somut çıktılarla yansıtılması.