2020, banka dışı finansta güçlü kâr rakamlarıyla geldi. Sigorta, emeklilik ve leasing kategorilerinde yüksek büyümeler dikkat çekti...
Elçin Cirik
İlk üç ayda teknik kârlılığa odaklanan sigortada, yüzde 122 rekor artış yazıldı ve ikinci çeyrekte de yüksek kârlılık bekleniyor. Yılın ikinci yarısında ise normalleşme öngörülüyor. Emeklilikte tahminler, 2020’nin yüzde 30 artışla biteceği yönünde. İlk yarıda kârını yüzde 49 artıran leasingde yıl sonu için 2019’un üzerinde kâr beklentisi hakim. İlk 6 ayda yüzde 30,4 kârı eriyen faktoringde ise erimenin sürmesi bekleniyor.
Güzel başlayan yıl, banka dışı finansta sektörlere önemli kâr rakamları getirdi. Sektör oyuncularının varlığını sürdürebilmesi için en önemli kriter olan net kârlılıkta, faktoring harici, üç sektörde ilk çeyrekte güzel artışlar yakalandı. Pandemi dönemiyse sektörlerde farklı etkiler yarattı. Sigorta ve emeklilik tarafında güncel olarak halen ilk çeyrek rakamları mevcut. Faktoring ve leasingde ise ikinci çeyrek kârlılıkları da açıklandı. Pandemiyle sigorta tarafında, özellikle trafik branşında hasarların düşmesiyle ikinci çeyrekte de kârda olumlu bir tablo beklentisi hakim. Ancak leasingde tam tersi durum yaşanıyor; salgın döneminde işlem hacminin daralmasıyla kârlılık düşüyor. Net kârda artıda olan emeklilik, sigorta ve leasing için daha pembe bir tablo hakim. Faktoring tarafındaysa oluşan zararın telafisi için yılın ikinci yarısında işlem hacminde iyileşme bekleniyor.
SİGORTADA REKOR ARTIŞ
Bu yılın ilk çeyreğinde en yüksek kârlılık, hayat dışı sigortada görüldü. Hayat dışı sigortada, ilk üç ayda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 122 kâr artışı mevcut. Doğa Sigorta CEO’su Coşkun Gölpınar, bu durumun en önemli nedenini, 2019’un ilk çeyreğinin bir hayli negatif geçmesine, yani baz etkisine bağlıyor. “Bu iyileşmeyi, normalleşme olarak görmeli” diyor. Türkiye Sigorta Birliği (TSB) yöneticileri, “2020’nin ilk 3 ayında hayat dışı şirketler, 1,85 milyar TL teknik kâr ve 308 milyon TL mali kâr yazdı; vergi sonrası net dönem kârı 1,7 milyar TL oldu. Artış, sektörün hasar/prim oranındaki iyileşmeyle sağlandı” açıklamasını yapıyor. Hayat dışı şirketlerin hasar/prim oranı ilk üç ayda 11,5 puan azaldı. En net örneği, kasko ve trafik branşlarından 2020’nin ilk çeyreğinde teknik kâr rakamının yüzde 43’ü, yani 800 milyon TL artı elde edildi. 2019’un aynı dönemindeyse 50 milyon TL teknik zarar yazılmıştı. Aslında yılbaşında çizilen tablo farklıydı. Anadolu Sigorta Genel Müdürü Mehmet Şencan, “Bu yıl faiz oranları düştüğü için mali gelirlerin azalacağı düşünülüyordu. Bu ortamda şirketler de teknik kârlılığa odaklandı” yorumunu yapıyor. Adını vermek istemeyen duayen bir sigorta şirketi genel müdürü, ilk 3 ayda genel sorumluluk ve genel zararlar dışındaki hemen her branşta teknik kârlılığın arttığını açıklıyor. Ayrıca mali gelirde de işler iyi gitti. İlk çeyrekte düşük giden faiz oranlarıyla finansal yatırımların getiri oranı, geçen yıl aynı döneme göre düşük olsa da yüzde 30’un üstünde büyüyen portföy üzerinden daha yüksek mali gelir sağlandı.
İKİNCİ YARIDA TABLO
Sigortada yılın geri kalanı için, özellikle ikinci çeyrek için olumlu görüşler hakim. Anadolu Sigorta Genel Müdürü Mehmet Şencan, “İkinci çeyrekte bu kadar müthiş olmasa da iyi sonuçlar elde edilir” yorumunda bulunuyor. Doğa Sigorta CEO’su Coşkun Gölpınar, aslında pandemi döneminin şirketlerin hasar ve diğer maliyetlerine olumlu yansımaları olduğunu ve bunların asıl etkisinin bilançolara ikinci çeyrekte yansıyacağını belirtiyor. Özellikle bu dönemde trafik kazalarının azalması ikinci çeyrek hayat dışı sigortada kârlılığı olumlu etkileyecek. Sektörde yılın ikinci yarısında biraz daha normalleşme bekleniyor. Yöneticiler, sonbaharla birlikte gelebilecek ikinci salgın dalgası olasılığıyla yıl sonu için net kâr tahmini yapmaktan imtina ediyor. “Yılın ikinci yarısında pandemi etkisinin azalması ve özellikle trafik branşının normale dönmesi sonucu, hasar maliyetlerinin önemli ölçüde artmasıyla kârlılık düşebilir” diyen Coşkun Gölpınar, yine de yıl sonu için kârlılığın 2019 sonunda yazılan 1,7 milyar TL’den daha yüksek olacağını düşünüyor. Adını vermek istemeyen duayen sigorta yöneticisi, teknik kârlılığın normalleşmeyle yılın ikinci yarısında ilk 6 aya göre düşeceğini, ancak yine de 2019’a göre daha iyi olacağını ve mali tarafta büyüyen portföy etkisiyle geçen yıla göre daha yüksek mali gelir yazılacağını aktarıyor. Gölpınar, bu konuda önemli bir konunun altını çiziyor ve 2020 kârlılığın pandemi süreci nedeniyle geçici olduğunu, önümüzdeki yıllara yansımalarının olumsuz olacağına vurgu yapıyor.
EMEKLİLİK DE ARTI YAZDI
Hayat ve emeklilik şirketleri de kârda ilk çeyreği, TSB verilerine göre yüzde 15 artıyla kapattı. Burada hayat emeklilik şirketlerinin hasar/prim oranının, geçen yılın aynı dönemine göre 7,2 puan iyileşmesi ana etken oldu. “İlk çeyrekte bankacılıkta artan kredi aktivitesi, hayat sigortası şirketlerince yazılan kredi bağlantılı hayat sigortası ürünlerinde önemli büyüme yarattı. Bu da kârlılığa olumlu yansıdı” diyen Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) Başkanı ve AvivaSA CEO’su Fırat Kuruca, diğer taraftan faiz oranlarının gerilemesinin emeklilik ve hayat şirketlerinin önceki yıla nazaran finansal gelir kalemlerinde büyüme hızını olumsuz etkilediğini aktarıyor. Uzmanlara g��re burada önemli bir noktaya değinmek gerekiyor: Bu alanda oyuncular, BES ve hayat sigortalarında önceki yıllardan yaptığı işlerden, oluşturdukları fon stoklarından da iyi değer yaratabiliyor. O yüzden kârlılık sadece mevcut konjonktürden etkilenmiyor, çok hızlı yükseliş ya da düşüşler yaşanmıyor. Emeklilik tarafı pandemi döneminde, yeni katılımcı girişlerinde yüzde 80 düşüşle önemli kan kaybı yaşadı. Normalleşmeyle birlikte satış ekiplerinin eski çalışma temposuna dönmesi, yılın ikinci yarısında hızlı bir toparlanma beklentisi yaratıyor. Sektör yöneticileri, ikinci çeyrekte de kârda geçen yılın üzerinde bir performans bekliyor. 2019 sonunda emeklilik ve hayat şirketleri toplamda 1 milyar TL kâr yazmıştı. Fırat Kuruca, 2020 sonu için “Yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen sektör net kârlılıkta 2019 yılını geride bırakacak” diyor.
LEASİNGDE ARTIŞ YÜZDE 49
Kârlılığın iyi gittiği bir diğer alan leasing. Sektörde, BDDK verilerine göre 2020’nin ilk üç ayında geçen yılın aynı dönemine göre net kârda yüzde 80 artış mevcut. İkinci çeyrek verilerindeyse kâr artışı biraz geriledi ama yine de geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 49 büyüme yakalandı. Garanti BBVA Leasing Genel Müdürü Ünal Gökmen, ilk çeyrekteki artışı “2019’da leasingde 2,5 milyar dolar işlem hacmiyle son 10 yılın en düşük rakamı gerçekleşti. Bu yılın ilk çeyreğindeyse 1 milyar dolara yakın yeni işlem hacmi oldu. Bu artış ve faizlerdeki hızlı düşüş, kârlılıgı artırdı” şeklinde açıklıyor. Nisan ve mayıs aylarındaysa pandemi etkisiyle talepte yüzde 60’a varan daralma yaşandı. Buna rağmen ilk yarıda 833 milyon TL net kâra ulaşıldı. Finansal Kurumlar Birliği (FKB) Leasing Sektör Temsil Kurulu Başkanı ve Burgan Leasing Genel Müdürü Cüneyt Akpınar, ikinci çeyrekteki artışın nedenini ertelenmiş yatırımların devreye girmesine bağlıyor. “İlk yarı kârlı görünüyor ama fonlama maliyetleri değiştiği için üçüncü çeyrekte yön hızla değişecek” diyen İş Leasing Genel Müdürü Mehmet Karakılıç, fonlama maliyetlerinin özellikle TL fonlarda hızlı artmasının kârlılık kompozisyonunu olumsuz etkileyeceği görüşünde. Yıl sonu için de Ünal Gökmen, kârlılıkta en belirleyici konunun sorunlu alacaklar olacağını düşünüyor ve “Ayrılacak sorunlu kredi provizyonları ve son 2 yıldır bilançolardaki küçülmeyle kârlılık oranı netleşecek” diyor. Cüneyt Akpınar, 2020’de sektörün küresel daralma ve belirsizlikle aktif kalitesine ve risk yönetimine odaklandığını belirterek yıl sonu kârda geçen yıla göre artış öngörmediğinin altını çiziyor. Mehmet Karakılıç ise daha olumlu, “İkinci yarıda kâr düşer. Ama tahminim 2019 sonu 1,1 milyar TL olan net kârın üzerinde, 1,2- 1,3 milyar TL rakamıyla yılı kapatırız” diyor.
EN ŞANSSIZI FAKTORİNG
Banka dışı finansta 2020’de zarara geçen tek sektör faktoring. BDDK verilerine göre sektörün net kârı, 2020’nin ilk üç ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16,7 ve ilk yarıda ise daha da derinleşerek yüzde 30,4 eridi. TEB Faktoring Genel Müdürü Çağatay Baydar, ilk yarıda sektörün yüksek hacim-düşük kâr marjı dönemine girdiğine dikkat çekiyor. Baydar, kârdaki düşüşü, “Yılın ilk yarısında faizlerin düşmesi reel ekonomiye ve piyasalara çok olumlu yansıdı, fakat COVID-19 sebebiyle iç hacimlerimiz beklenen oranda artmadı, hatta sabit kaldı. Bu düşük hacimler de sektör kârlılığının düşmesine yol açtı” şeklinde açıklıyor. Yöneticilere göre, pandemi döneminde faktoring işlem hacmi yüzde 70 oranında daraldı. Yılın ikinci yarısındaysa kârlılık, faizlerin trendine göre belirlenecek. Normalleşmenin etkisiyle sektörlerin hareketlenmesi ve bu kaybın az da olsa telafi edilmesi umudu var. Ulusal Faktoring Genel Müdürü İzak Koenka, hazirandaki açılmayla ertelenmiş taleplerin gerçekleştiğini belirterek, 2020 sonunda hedeflenen cirolara ulaşılabileceğini öngörüyor. Çağatay Baydar da yılın ikinci yarısına ilk altı aya göre daha olumlu bakıyor, ancak “Hacimlerin çok daraldığı, salgının etkilerinin devam ettiği bu ortamda geçen yılki kârlılığı ve plasman büyüklüğünü yakalamak zor olacak” diyor. Kapital Faktoring Genel Müdürü Yiğit Özkes, kârdaki erimenin yılın sonunda yüzde 40-45’i bulacağını tahmin ediyor. Özkes, “Geçen yıl sonu sektörün net kârı 1,3 milyar TL’ydi. Bu yıl ise 700-750 milyon TL kadar olabilir” yorumunu yapıyor.
TSB’DEN BRANŞLARIN KÂR HARİTASI Sağlık sigortalarında, jest ödemesi kapsamında prim almaksızın salgın giderleri karşılandı. Özel sağlık sigortalarına talepte artış var. Hastanelere gidilmemesinden kaçınılması, hasar tutarlarını azaltarak teknik kârı pozitif etkiliyor. Yangın ve doğal afetler kategorisinde, bu yıl hasar prim oranını etkileyecek büyük hasarlar yaşanmadı. Branşın teknik kârının geçtiğimiz yılın üzerinde olması bekleniyor. Oto sigortalarında, pandemi etkisiyle trafik sigortası hasar dosya sayısında ilk 6 ayda geçen yıla göre yüzde 21 azalma ve ödenen hasarda yüzde 7 düşüş mevcut. Teknik kârının ilk yarıda, geçen yılın aynı dönemine göre daha yüksek gelmesi bekleniyor. Ancak yılın üçüncü ve dördüncü çeyrekleri ilk iki çeyreğe kıyasla daha olumsuz seyredecek. Nakliyat sigortalarında, dış ticaretteki azalmayla orantılı şekilde prim üretiminde küçülme yaşanması, ancak döviz kurlarındaki artış nedeniyle nominal verilerin dengelenmesi bekleniyor. Normalleşme süreciyle hızlı toparlanma gelecek. Finansal sigortalarda ise satılan ürünlerin tahsilatına ilişkin gecikmenin ticari alacak sigortasında tazminat talebine neden olma riskini sürdürmesine rağmen normalleşmeyle yılın üçüncü ve dördüncü çeyreğinde teknik kârlılığın olumsuz etkilenmemesi bekleniyor. |
“NET KÂR YÜZDE 30 BÜYÜYEBİLİR” AYHAN SİNCEK / KATILIM EMEKLİLİK GENEL MÜDÜRÜ ARTIŞ NE KADAR? 2020’nin ilk çeyreğinde pandemi henüz gündemimizde yoktu, ekonomide büyüme ivmesine geçilmişti. Düşen faiz oranlarıyla şirketler yatırım için, bireyler de farklı ihtiyaçları için krediye yönelmişti. BES, mevduattan daha kârlıydı. Bu atmosferde hayat ve emeklilik şirketleri, birinci çeyrekte yüzde 69’a yakın prim üretimi artışı gerçekleştirdi. Bu da iyi bir kârlılık büyümesi sağladı. En önemli etki, hayat branşı teknik kârının, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 44 artmasıyla sonuçlandı. Bireysel emeklilikteki teknik kâr büyümesi ise yüzde 13’te kaldı. “OLUMLU ETKİLEYECEK” Haziran ayında normalleşmeyle konut, taşıt ve tüketici kredilerinde gördüğümüz artan ivme, kredi hayat sigortası sunan hayat ve emeklilik şirketlerini tabii ki olumlu etkileyecek. Hayat sigortası primlerinde özellikle 2. ve 3. çeyrekte büyüme gerçekleşecek. Bu da doğal olarak şirketlerin kârlılığını artıracak ve pandemi döneminin olumsuzluklarını bir nebze azaltacak. Kredi piyasasındaki bu olumlu gelişmenin bireysel emeklilikte de olumlu etkileri olacağı görüşündeyim. 2020 sonunda, ülkemizde pandemi kaynaklı önemli bir problem çıkmazsa hayat ve emeklilik şirketleri kârlılıklarını, hayat sigortalarının teknik kâr desteğiyle iyi seviyelere taşır. Geçen yıla benzer, yani yüzde 30 üzerinde bir net kâr büyümesi bu yıl da gerçekleşebilir. |
Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?