KOBİ'leri bekleyen 6 sıkıntı!

2014, KOBİ’ler için kritik bir yıl olacak. Ağırlıklı olarak iç piyasaya çalışan KOBİ’ler, satışta zorlanacak. Faizler ve kur nedeniyle de maliyetleri artacak. Vadeler ise uzayacak. Bu tabloyu ortaya koyan Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nafiz Karadere, 2014’ün zor bir yıl olacağına dikkat çekiyor.

Ancak ona göre 2014, yönetilemeyecek bir yıl da değil. Karadere, “Başından bu uyarıları dikkate alan KOBİ’ler için bu yıldan sağ salim çıkmak mümkün” diye konuşuyor. Büyümedeki sıkıntılar ve FED’in kararları KOBİ’lere de yansıdı.

Geçen ay kurlarda üst üste kırılan rekorlar da bu duruma tuz biber ekti. Garanti Bankası’nın KOBİ bankacılığından sorumlu genel müdür yardımcısı Nafiz Karadere, ocak ayında KOBİ’lerin kredi taleplerinde yüzde 5-10 arası bir düşüş yaşandığına dikkat çekiyor.

Bu yıl genelinde de KOBİ’lerin yatırım amaçlı değil de günü kurtarmaya yönelik krediler almaları bekleniyor. 2014’te vadelerin geçen yılki 9 aydan 12 aya kadar uzayacağını düşünen Karadere, bu yıl KOBİ’lerin satışlarını artırmak konusunda zorlanacağına dikkat çekiyor. Karadere, “Ekonomistlerimiz büyümenin yüzde 2,5’lerde olacağını tahmin ediyor.

İç piyasanın büyümesi daha sınırlı, hatta sıfıra yakın kalacak. Böyle bir tabloda iç piyasaya yönelik üretim yapan KOBİ’lerin satışlarını artırmaları çok zor olacak” diyor. Girdilerinde ithal ürün kullanan KOBİ’lerin kurdan dolayı ciddi bir maliyetle karşılaşacağına da dikkat çeken yönetici, büyümedeki sıkıntı nedeniyle bu maliyetin satış fiyatlarına yansıtılamayacağını düşünüyor.

Ayrıca alacaklarının tahsili konusunda da KOBİ’lerin sıkıntı yaşayabileceğini söylüyor. 2014’ün KOBİ’lere neler getireceğini, nelere dikkat edilmesi gerektiğini Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nafiz Karadere ile konuştuk:~

KOBİ’lerin bu yıl dikkat etmesi gereken en önemli 3 konu ne olacak?
2014, zor bir yıl... Öncellikle KOBİ’lerin bu yıl satışlarını artırması sıkıntılı olacak. KOBİ’ler, büyük ölçüde iç piyasa için üretim yapıyor. Türkiye’de bu yıl yüzde 3,5- 4 gibi bir büyüme öngörülüyor. Ancak bizim ekonomistlerimizin öngörüsü biraz daha aşağıda.

Ekonomistlerimiz büyümenin yüzde 2,5’lerde olacağını tahmin ediyor. Bu büyüme de ağırlıklı olarak ihracat tarafından gelecek. İç piyasanın büyümesi daha sınırlı, hatta sıfıra yakın kalacak. Böyle bir tabloda iç piyasaya yönelik üretim yapan KOBİ’lerin satışlarını artırması çok zor olacak.

İkinci sorun, maliyetleri kontrol etmek bu yıl çok önem kazanacak. Faizler artış trendinde olduğundan KOBİ’lerin maliyetleri de yükselecek. Bugün girdilerinde ithal ürün kullanan KOBİ’ler, kurdan dolayı ciddi bir maliyetle karşılaşıyor.

Bu yeni maliyetleri, demin belirttiğim büyüme nedeninden satış fiyatlarına yansıtmaları da mümkün olmayacak. O yüzden bu yıl maliyetleri kontrol altında tutmak şart olacak. Ayrıca alacaklarının tahsili konusunda da sıkıntı yaşayabilirler. Daralan ekonominin sonucu olarak sattıkları malın parasını alma noktasında zorlanacaklar. Alacaklarını vadeye yaymak zorunda kalacaklar.

Bunlar KOBİ’ler için sevimli haberler değil... Ama 2014, yönetilemeyecek bir yıl da değil, başından bu uyarıları dikkate alıp neler yapacaklarını öngörürlerse bu yıldan sağ salim çıkmak mümkün olacak.~
Peki vadeler ne kadar uzayacak?
Tabii vadeler sektörden sektöre değişiyor. Değişmeyen bir gerçek var ki, bu saydığımız nedenlerden dolayı vadeler uzayacak. Geçtiğimiz yıl sonu itibariyle ortalama vadeler 9 aydı. Bu yıl vadeler 12 aya kadar gider. Özellikle sanayinin kollarında vadeler daha uzun olacaktır. Aynı şekilde beyaz eşya ve elektronik eşya sektörlerinde vadeler uzayabilir.

Hangi sektördeki KOBİ’ler mevcut ortamdan daha olumsuz etkilenir?
Hiç şüphesiz hangi sektörde olursa olsun ithal girdi kullanıp iç piyasaya mal satan KOBİ’ler, en olumsuz etkilenen kesim olacak. Ama olumlu etkilenecekler de var. Örneğin ihracat yapan KOBİ’ler, olumlu etkilenecek. Özellikle ithal girdi kullanmadan ihracat yapan KOBİ’ler için bu kurlar çok avantaj sağlıyor.

Aynı şekilde turizm de avantajlı durumda. Oluşan kur, orta gelirli yabancı turist için Türkiye’yi daha cazip hale getirdi. Tarım da talebi esnek olmadığı için en az etkilenecek sektörlerin başında yer alıyor.

KOBİ’lere sürekli yükselen kur ortamında neler yapmalarını öneriyorsunuz?
KOBİ’lere maliyetlerini, giderlerini kontrol altında bulundurmalarını tavsiye ediyorum. Kur ve faizdeki hareket için Merkez Bankası’nı izlememiz gerekiyor. Son günlerde kurdaki hareket nedeniyle ithal girdi kullanan KOBİ’lerin maliyetlerinde minimum yüzde 20 artış oldu.

Yani en basit yoluyla hızla giderlerini yüzde 20 kısmaları gerekiyor. Ancak bu şekilde dengeleyebilirler. KOBİ’lerin şimdiden önlem alması gerekiyor. Bu yıl, işlerin oluruna bırakılabileceği bir yıl değil. Tabii KOBİ’ler, bu ortamda borçluluklarını da kontrol altında tutmaya çalışsın. Biz yılın ikinci 6 ayı için daha ümitliyiz. Bugünkü ortamda siyasal istikrar çok önemli, çalkantının bir şekilde son bulması lazım.

Şu anda Türk Lirası’nın değer kaybı üzerinde matematiksel etkilerin dışında çok ciddi bir köpük var. O köpüğün yatışması, ancak iç çalkantının bitmesiyle olabilecek. Seçimleri bir şans olarak görmek lazım. Seçimin sonuçları ne olursa olsun bu köpüğü alabilir.~
Bu yıl KOBİ’lerin bankalardan kredi alması zorlaşacak mı?
Açıkçası ocak ayında, KOBİ’lerden gelen kredi talebi düşmeye başladı. Ocak ayları zaten talebin düşük olduğu aylardır. Ancak bu ay, geçen yıla göre yüzde 5-10 arasında talepte düşüş mevcut. Bu iştahsızlığı görüyoruz. Bunu da normal karşılamak lazım.

Yılın ilk 6 ayında özel sektörden yatırım beklememek lazım. Böyle bir ortamda KOBİ’ler de yatırım yapmayacaktır. Örneğin kışın bu aylarda turizm sektörü yatırım yapar. Turizm tarafında bile bu yıl talep, geçtiğimiz yıla göre daha sınırlı geliyor.

Ben bu yıl yatırım kredilerinden ziyade, günü kurtarmaya yönelik net işletme sermayesi anlamında krediler kullanılacağını düşünüyorum. Talepler, daha çok bu amaçla gelecek. KOBİ’ler bu yıl banka seçimine dikkat etmeli.

3-4 bankadan fazla sayıda bankayla kredili çalışan KOBİ’lerin böyle dönemlerde gerektiğinde ilave kredi bulması zorlaşıyor. KOBİ’ler bankalarından çekinmesin. Bilançolarında bozulma varsa, hemen bankalarına gidip konuşsunlar.

Bankacılık sektörünün KOBİ’lere kredi verme iştahı nasıl olacak?
Bankacılık sektörünün reel sektörünü finanse etme konusunda bir problemi olmaz. Bankaların kredi iştahı da düşmez. Ancak bankacılık sektörü de biraz daha dikkatli olmak zorunda.

Böyle bir yılda KOBİ’lerin bilançoları bozulacak, bu bozuk bilançolar daha çok KOBİ’nin kredi reddine sebep olabilir. Bankalar kredi verirken daha dikkatli inceleyecek.

Bu durumda sektörde tahsili gecikmiş alacakların oranı da artar mı?
Evet, bu yıl KOBİ’lerin kredilerinde tahsili geçmiş alacaklarda yükselme bekliyoruz. Bugün sektör için KOBİ tarafında tahsili gecikmiş alacaklarda oran yüzde 3’lerde bulunuyor. Garanti Bankası’nın rakamı sektörün çok az altında gidiyor.

Geçtiğimiz yıl sektörde KOBİ kredileri yüzde 27 büyüdü, tahsili gecikmiş alacaklar ise yüzde 22 oranında arttı. 2014’te bu kalemde yüzde 10-15 oranında bozulma yaşanır diye düşünüyorum. Bu yıl KOBİ’lerin tahsili gecikmiş alacaklarında oran yüzde 3,3’e çıkabilir. Biz hazırlıklarımızı bu öngörüye göre yapıyoruz.~

KOBİ kredilerinde büyümeyi nasıl öngörüyorsunuz? Bu alanda rekabet sürer mi?
KOBİ kredilerinin bu yıl yüzde 18-20 civarında büyüyeceğini öngörüyorum. KOBİ’lerin kredi karşılıkları yarıya düşürüldü. Bu nedenle bankalar, tüketici kredilerinden çok KOBİ tarafında büyümeyi planlıyor. KOBİ kredilerinin toplam banka kredileri içinde payının bu yıl artmasını bekliyorum.

Toplam banka kredileri içinde KOBİ kredilerinin payı geçtiğimiz yıl yüzde 35’ti. Bu yıl yüzde 40’a çıkabilir. KOBİ bankacılığında rekabet de artarak devam edecek. Hatta burada rekabet dolayısıyla faiz ve komisyon oranlarında KOBİ’lerin lehine bir ortam oluşabilir.

6 kritik sıkıntı
1- Büyük ölçüde iç piyasa için üretim yapan KOBİ’lerin satışlarını artırması zor olacak.
2- Faizler artış trendinde olduğundan KOBİ’lerin maliyetleri de yükselecek.
3- Bugün girdilerinde ithal ürün kullanan KOBİ’ler, kurdan dolayı ciddi bir maliyetle karşılaşıyor.
4- Büyümede sıkıntı olması nedeniyle maliyetler satış fiyatlarına yansıtılamayacak.
5- Sattıkları malın parasını alma noktasında zorlanacaklar.
6- Alacaklarını vadeye yaymak zorunda kalacaklar.

"KOBİ KREDİLERİNDE YÜZDE 20 BÜYÜYECEĞİZ"
SAHAYI GÜÇLENDİRDİK
KOBİ’lerin yanında olmaya devam edeceğiz. Biz hep “Krizler gelir geçer, müşteriler baki kalır” deriz. Bu kötümser ortamı görüyoruz ve KOBİ’lerimizin durumunu yakından takip ediyoruz. Durumunda bozulma olasılığı olacakları öngörüyoruz ve görüşmeler yapıyoruz. Biz bu yıl tüm tüzel segmentasyonumuzu yeniledik. Sahaya KOBİ’ler için daha çok adam yerleştirdik. Garanti Bankası olarak bu yıl, KOBİ kredilerinde yüzde 20-22 arasında bir büyüme hedefledik.~

HER YIL 100 BİN YENİ KOBİ
Bu yıl teknolojiyi KOBİ’lerimizin hayatına sokacağız. Garanti Tüzel Cep Şubesi’ni açtık, KOBİ’lerimiz artık şirket hesaplarına girerek nakit akışlarını kontrol edebilecek. Yetkilendirilmiş kişiler, şifreleri ve mobil imzayla masalarının başında olmadan işlerini takip edebilecek. KOBİ’lerin verimli çalışmasını sağlayan daha farklı yeni teknolojik hizmetleri de bu yıl sunacağız. Bu yıl daha fazla yeni KOBİ’yi bankamıza alacağız. Her yıl 100 bin yeni KOBİ kazanıyoruz. Bu yıl da minimum bu sayıya ulaşacağız ve daha fazlası KOBİ’ye ticari kart ve kredilerle ulaşabileceğiz.

HANGİ GÖSTERGELER KRİTİK?
NE İZLENMELİ?
KOBİ’lerin, bu yıl iç piyasada enflasyon ve cari açık verilerini iyi takip etmesi lazım. Enflasyon, Merkez Bankası’nın faiz oranlarını belirlemede en büyük gösterge olduğu için enflasyonun gidişine göre faiz oranlarının artıp artmayacağını öngörebilir ve hazırlıklı olabilirler. Böyle bir yılda, bu kadar yüksek maliyetlerle ithalat kısılacağı için cari açık düşecektir. Cari açıkta belli bir denge gelecek.
FED’E YAKIN TAKİP
Dış piyasada FED’in kararlarını da iyi izlemelerini öneririm. FED’in aldığı her karar, Türkiye ekonomisi için çok önemli. Türkiye, kırılgan yapısı nedeniyle bu kararlara çok duyarlı. Bir de Türkiye’nin ihracatının büyük bir kısmının Avrupa’ya olduğunu düşünürsek Avrupa Bölgesi’nin ekonomik göstergeleri de önem taşıyor. Avrupa Bölgesi uzun bir aradan sonra ilk defa bu yıl yüzde 1 büyüyecek. İhracatçı KOBİ’ler için bu gösterge de önemli.