5 yılda ilk 4'e girme planı

Nil Dumansızoğlu

[email protected]

2020 yılında akaryakıtın perakende alanında en hızlı büyüyen şirket olarak dikkat çeken Türkiye Petrolleri Dağıtım, 2021’de toplamda yüzde 40 büyüyerek başarısını sürdürdü. “2020’de bir ateş yandı, bu doğrultuda yatırımlara devam ediyoruz” diyen TP Petrol Dağıtım Genel Müdürü FIDAN BAYINDIR YILDIZ, 2022 hedeflerinin yüzde 31’lik büyüme olduğunu belirtiyor. “Her yıl en az yüzde 20 büyüyerek 5 yıl sonra ilk 4 şirket arasında giren bir Türkiye Petrolleri görmek istiyorum” diye konuşuyor.

Zülfikarlar Holding bünyesinde Türkiye Petrolleri markasıyla faaliyet gösteren TP Petrol Dağıtım, 2020 yılını, yeni genel müdürü Fidan Bayındır Yıldız liderliğinde perakende pazarının en hızlı büyüyen şirketi olarak kapattı. 2021’de de aynı başarıyı sürdüren şirket, toplamda yüzde 40’lık bir büyüme yakaladı. 2 yıl önce yüzde 3,9’larda olan pazar payını, yüzde 5,9 seviyesine taşıdı. Şirketin 2022 büyüme planı ise pazar payını yüzde 6’lara çıkarmak. Stratejilerini bu hedef doğrultusunda kurguladıklarını söyleyen Yıldız, yılı yüzde 31 büyümeyle kapatmayı hedeflediklerini belirtiyor. Büyümenin sürdürülebilir olmasını önemsediklerine dikkat çeken Yıldız, vizyonunu, “Her yıl en az yüzde 20 büyüyerek 5 yıl sonra ilk 4 şirket arasında giren bir Türkiye Petrolleri görmek istiyorum” diyerek özetliyor. Sektördeki tek kadın genel müdür olarak farklılaşan Fidan Bayındır Yıldız’la Türkiye Petrolleri’nin son 2 yıllık performansını ve gelecek hedeflerini konuştuk: 

 Aralık 2019’da göreve geldikten kısa bir süre sonra pandemi başladı. Sizin için ve şirket için nasıl bir deneyim oldu?

Çok güçlü bir holdinge bağlıyız. 2020 yılına da güçlü satış, yatırım ve pazarlama planlarıyla başlamayı düşünüyorduk. Pandeminin ortaya çıkmasıyla yönetim kurulu başkanımız İsfendiyar Zülfikari liderliğinde bu planları tekrar masaya yatırdık. 2020’nin güçlenerek çıkacağımız bir yıl olması noktasında karar aldık. Bu, bizim için bir dönüm noktası oldu. Elbette pandemi yokmuş gibi davranmadık ama pandemiyle hayatımıza gelen değişiklikleri özümseyerek bütün planlarımıza kesintisiz devam ettik. 

Kur riski ve petrol fiyatlarındaki dalgalanmaları nasıl yönettiniz?

 Kur risklerini almamak için bazı alanlarda TL ödemeli alımlara geçtik. Hatta ikinci yarının tamamında TL’ye geçtik diyebilirim. Bununla beraber nakit akışımıza yoğunlaştık. Operasyonel verimlilik önemliydi. Farklı senaryolar çalıştık ve gündemin getirdiklerine göre bu senaryoları uygulamaya koyduk. Stok yönetimi de bir başka kritik gündem maddesiydi. Pandemide arz-talep dengesinin bozulmasıyla petrol fiyatlarında büyük dalgalanmalar yaşandı. Biz de buna yönelik stok yönetimimizde önlemler aldık. Tüm bu çalışmalarla bu dönemi zarar almadan geçirdik. 

Sektörün büyüme performansı nasıl seyretti? Siz bu büyüme içinde nasıl bir performans sergilediniz?

Sektör, 2020 yılına normalde yüzde 5 gibi sağlıklı bir büyüme seviyesiyle başladı. Ancak mart ayında bu büyüme tamamen durdu ve kapanmaların yoğun olduğu nisan, mayıs aylarında iki ay üst üste yüzde 25 gibi bir küçülme yaşandı. Haziran ayı ise pandemi etkilerinin biraz daha azaldığı ve sektörün toparlanmaya başladığı bir dönem oldu. Beyaz ürün pazarı, ciddi bir yara almadan, yüzde 0,8 gibi bir büyümeyle bir önceki yılla neredeyse sabit kalarak yılı 25 milyon ton seviyelerinde kapattı. 2021 yılına baktığımızda da pazar, EPDK verilerine göre yüzde 5 büyüdü. Bu da pandemi öncesindeki yüzde 4-5 gibi bir büyüme seviyesine gelindiğini gösteriyor. 

2020 yılında bayilerin kontratlarının yenilenmesi de söz konusuydu. Bu durum sektörü nasıl etkiledi? 

 2020’de 13 bin bayinin olduğu ana kanalda bütün kontratlar yenilendi. Herkes kalesini korumaya ve yeni bayiler almaya çalıştı. Bu da rekabet ortamını kızıştırdı. Pandemiyle ilişkilendirilmese bile EPDK’nın tutarlı şekilde yürüttüğü kayıt dışı akaryakıtla mücadele de bu iki yıla damgasını vurdu. Dağıtıcı şirket sayısı 90’lardan 37’lere düştü. Belki de önümüzdeki dönemde bu sayının 30’lara düştüğünü göreceğiz. Tabii ki bu işi düzgün yapan şirketler olarak bu aksiyonların tamamını destekliyoruz. 

Bu dönemde petrol fiyatlarında çok ciddi artışlar gördük. Tüm bu gelişmelerin sizin işinize yansıması ne oldu?

Önce 2020 yılının başında, petrol fiyatları arz-talep dengesinin bozulmasıyla beraber 18 dolarlara kadar düştü. Bu da pompa fiyatlarına düşüş olarak yansıdı. Ancak 2020 yılının ikinci yarısında, pompa fiyatları ve uluslararası petrol fiyatları normalleşme süreciyle beraber kendini toplayınca yılın başındaki seviyesine geri döndü. 2020 sonunda ise enflasyonla mücadele kapsamında devlet eşel mobil ve tavan fiyat uygulamalarını devreye soktu. Devlet bunun için kendi ÖTV’sinden feragat etti ve artışlar pompa fiyatlarına yansımadı. 2021’in ikinci yarısında ise artık sıfırlanacak ÖTV kalmayınca fiyat artışları tekrar pompalarda kendini gösterdi. Elbette bütün şirketler, bu fiyat iniş çıkışlarına göre iş modellerini tekrar revize etmek durumunda kaldı. 

Şirketlere etkisi nasıl oldu bu fiyat dalgalanmasının?

Şirketler için bu durum, olumlu ve olumsuz etkileri birlikte barındırıyor. Olumlu etki, şirketlerin ciroları büyüyor. Ancak ağır etkileri de var. Çünkü sattığınız malı yerine koymanın maliyeti çok yükseldi. Bu, öncelikle işletme sermayesi ihtiyacını doğuruyor. Aynı zamanda ulusal stok yükümlülüğü altındayız. Yani belli oranda bir stoku tutmak durumundayız. Dolayısıyla stok maliyetiniz artıyor. Aslında bunların hepsinde, işletme sermayesi, şirketler için planlananın çok üstünde bir artış gösterdi. Bu durum sadece şirketler için değil, bayiler için de geçerli. Aynı şekilde onlar da stok yönetiminde ya da stokları finanse etmekte zorlanıyor. Tabii enflasyonun, işçilik maliyetlerinin de arttığı bu ortamda şimdi bütün şirketler kendine dönüp finansal modellerini revize etmek durumunda. Artan maliyetlere karşılık gelirlerimizin daha fazla olacağı şekilde plan yapıyoruz. Odağımız şu an, geçmiş iki yılda olduğu gibi tonaj büyümesiyle şirketin kârlılık seviyesini korumak ve artırmak. 

Bu gelişmelere rağmen 2020 yılında sektörün en hızlı büyüyen şirketi oldunuz. Son 2 yılda nasıl bir gelişim gösterdiniz? 

2020’de pazara 7’nci sırada başladık. Pazarın sabit kaldığı 2020 yılında pazar payına giren satışlarda yüzde 9 gibi ciddi bir büyüme yakaladık. Ama bence bundan daha kıymetlisi, bayiler, yani perakende kanalında büyümemiz oldu. 2020 yılında sektörde yüzde 1 küçülen perakende alanında yüzde 10 artışla en hızlı büyüyen şirket olduk. Bu da benim için aslında sürdürülebilirlik adına iyi bir gösterge. 2021 yılına baktığımızda, pazar payına giren satışlarda sektör yüzde 5 büyürken bizim büyümemiz yüzde 19 oldu. Pazar payına giren ve girmeyen bütün satışları topladığımızda ise yılı yüzde 40’lık bir büyümeyle kapattık. Perakende kanalında da yine en hızlı büyüyen şirketiz. Bu da her gün daha fazla müşterinin ve bayinin tercihi olduğumuzu gösteriyor. 2 yıl önce yüzde 3,9’larda olan pazar payımız şu an yüzde 5,9 seviyelerine bir ilerleme kaydetti. Sektörde 6’ncı sırada yer alıyoruz. 

 Bu büyümenin arkasında yatan nedenler neydi? 

 Birinci ve en önemli neden, bu dönemde yaptığımız inorganik büyümeler oldu. İnorgaik büyümeleri, aslında bayi yatırımları olarak özetleyebilirim. 2020 ve 2021’de toplam 225 yeni bayiyi bünyemize kattık. İkincisi, organik büyüme, yani var olan bayilerimizin pandemi koşullarından etkilenmemelerini sağlamak adına etraflarındaki ticaretten daha fazla faydalanmalarını sağladık. Halihazırdaki bayilerimiz de pazarın üzerinde büyüme sergiledi. Üçüncü olarak dağıtıcılar arası ticaret geliyor. Türkiye Petrolleri Dağıtım olarak 8 adet dolum noktamız var ve Türkiye’de çok yaygınız. Dolayısıyla diğer dağıtıcılar ürün almak için bizi tercih eder hale geldi. Dağıtıcılar arası ticaretimiz de 5 katına çıktı. Bu da bizi, 2022 yılında Tüpraş’tan en fazla ürün alan 4 şirketten biri haline getirecek. 

2022’ye nasıl başladınız?

Ocak ayı normalde beklenenin altında bir hızla başladı. Bunun nedenleri; fiyat artışlarının üst üste gelerek tüketimi etkilemesi, olağanüstü kış şartları, insanların maaş artışlarını ay sonunda alması, hane halkının enflasyon nedeniyle harcanabilir gelirdeki sıkıntıları ve sömestr tatillinin bir haftasının da ocak ayına gelmesiyle servislerin çalışmaması oldu. Pazar rakamları henüz elimizde yok ancak ben pazarın geçen yıla göre bir ölçüde küçülmüş olabileceğini tahmin ediyorum. Biz pazar payına giren satışlarda yüzde 13, toplam satışlarda yüzde 37 büyümeyle başladık. Aslında yine büyümemiz devam ediyor. Ama tüketimle ilgili önümüzdeki dönem için farklı senaryolar üzerine çalışıyoruz. 15 Şubat’ta havanın güzelleşmesi, hane halklarının zamlı maaşlarını alıp gelir-gider dengelerini biraz daha oturtmalarıyla tüketimin canlanacağına inanıyoruz. Ancak bunu görüp izlemek gerekiyor. 

2022 yılında büyüme için yoğunlaşacağınız alanlar neler olacak? 

2021’de Mersin ikmal noktamızı hayata geçirdik. Yeni ikmal noktalarıyla daha fazla yerde olmak, olduğumuz noktaları güçlendirmek gibi planlarımız var. 2020’de bir ateş yandı, onun devamında bu yatırımlara devam ediyoruz. 2022’de de bayi yatırımları ve diğer yatırımlar artarak devam edecek. Yeni müşteri grupları, özellikle taşıt tanıma sisteminin gelişimiyle yeni ticari ve müşteri grupları çeşitlenecek. 

Yıl sonu için hedefleriniz nedir? 

Biz 2022 yılına girerken pazar payını yılın sonunda ortalamada yüzde 6’lara getirecek şekilde bir artış planladık. Bayi sayımız şu an 770, bunu 850 rakamlarına taşımayı hedefliyoruz. Pazarın yüzde 4-5 büyüyeceğini düşünüyoruz. Pazar payına giren satışlarda yüzde 15, diğer satışlarımızla beraber yüzde 31 büyüme planlıyoruz.

İstasyon ağınızı genişletirken öncelikli lokasyonlar nereler olacak? 

En çok büyüyen 25 il ve network’ümüzün eksik olduğu noktalara odaklanıyoruz. Dolayısıyla bu network’ü tamamlamaya çalışıyoruz. Seçtiğimiz yeni istasyonlar buralarda. 

5 yıllık vizyonunuz nedir? Türkiye Petrolleri’ni nereye taşımak istiyorsunuz? 

Son iki yıllık büyümelerimiz, akaryakıt sektörü için bunlar istisnai rakamlar. Benim vizyonum, her yıl, rakiplerinden daha hızlı büyüyen bir şirket olmak. Bunu yaparken en sürdürülebilir ve benim için gerçek kanal olan perakende kanalında hızlı büyüyen, her gün perakendecilik anlayışını bir adım öteye taşımış, istasyonlarını yaşam alanına çevirmiş, en çok tercih edilen şirket olmak. Sadece beyaz üründe, yani motorin ve benzin gruplarında değil, bütün ürün gruplarında büyümeleri devam ettiren ve her kanalı sektördeki ilk 5 oyuncu içine her kanalı sokabilecek bir büyüme planı yapıyoruz. Tabii ki olmazsa olmaz bu yaptıklarımızı teknoloji ve dijitale merkeze koyarak güçlü pazarlama stratejileri hayata geçiren bir şirket haline gelmek istiyoruz. Benim hayalim bu. Her yıl ortalama en az yüzde 20 büyüyen, pazar payını 5 yıl sonra yüzde 10’lara çıkaran ve sektörde ilk 4 arasında konumlanan bir şirket olarak görmek istiyorum.