E-faturaya geçiş hızlanacak

Türkiye’de e-fatura kullanım oranı sadece binde 5. Avrupa Birliği’nde yüzde 33 olan bu oran dünyada ise yüzde 5’e yaklaştı. Şirketlerin rekabet güçlerini artırabilmeleri ve dünya şirketleriyle iş yapabilmeleri için bir yandan iş yapış biçimlerini değiştirmeleri, öte yandan uluslararası muhasebe standartlarına uymaları gerekiyor. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte Eylül 2013’ten itibaren pek çok sektörde e-faturaya geçiş zorunlu hale geliyor. Capital CEO Club üyeleri arasında yaptığımız anketin sonuçlarına göre ankete katılan 159 CEO’nun yüzde 84,4’ü e-fatura kullanmıyor. E-faturaya geçmek isteyenlerin oranı ise yüzde 76. Yasayla birlikte ilk yıl 30 bin şirketin e-faturaya geçeceği tahmin ediliyor.

Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Günümüzde siparişten ödemeye kadar ticari hayatın birçok aşaması elektronik olarak gerçekleştiriliyor. Her şeyin elektronik ortamda yapıldığı bu ortamda, en önemli ve vazgeçilmez belgelerin başında gelen fatura ise Türkiye’de hala büyük oranda kağıt olarak düzenleniyor. Uzmanlara göre bu durum, Türkiye gibi yeni teknolojilere uyum konusunda dünya devleriyle yarışan bir toplum için oldukça büyük bir hayal kırıklığı. Başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere hemen hemen tüm ülkelerde e-fatura yaygın bir şekilde kullanılıyor. E-faturayla ilgili 2013 Nisan ayında yayınlanan Billentis 2013 raporuna göre piyasalardaki toplam e-fatura hacmi 2013 sonunda Avrupa Birliği’nde bir önceki yıla kıyasla yaklaşık yüzde 30 oranında artarak yüzde 33 seviyesine ulaşacak.

Dünya genelinde ise e-fatura kullanımındaki artış oranının yüzde 20’ler civarında gerçekleşmesi bekleniyor. Böylece toplam fatura hacmi içinde e-fatura kullanım oranı yüzde 5’lere yükselecek. Türkiye’de ise e-fatura kullanımı şu anda binde 5’ler seviyesinde bulunuyor. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun getirdiği e-fatura zorunluluğuyla bu oranın hızla artması bekleniyor.

İLK YIL 30 BİN ŞİRKET GEÇECEK
Şirketlerin rekabet güçlerini artırabilmeleri ve dünya şirketleriyle iş yapabilmeleri için bir yandan iş yapış biçimlerini değiştirmeleri, öte yandan uluslararası muhasebe standartlarına uygun hareket etmeleri gerekiyor.~
14.12.2012 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 421 sıra no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında yapılan düzenlemelere göre bazı sektörlerde elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına dahil olma zorunluluğu getirildi. Eylül 2013 itibarıyla e-fatura ve 2014 yılı eylül ayından itibaren de e-defter uygulamalarının hayata geçmesinin Türkiye’de iş süreçlerinin dijital ortama taşınması konusunda önemli bir adım olması bekleniyor.

Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan düzenlemeler çerçevesinde ilk etapta 2013 yılı içinde yaklaşık 30 bin civarında şirketin e-fatura sistemine dahil olacağı tahmin ediliyor. E-faturaya geçiş için belli sektörlerle bu sektörlerdeki şirketlerden mal alan şirketlerden, cirosu yüksek olanlar zorunluluk kapsamına alındı. Bu nedenle Türkiye’nin büyük ölçekli şirketlerinin çok büyük bir kısmının sisteme dahil olmaları gerekiyor.

Capital CEO Club üyeleri arasında e-faturaya geçiş öncesinde bu konuda bir anket yaptık. 159 CEO’nun katıldığı anketin sonuçlarına göre şirketlerin yüzde 84,4’ü e-fatura kullanmıyor. E-faturaya geçmek isteyenlerin oranı ise yüzde 76.

GLOBAL TİCARET İÇİN ŞART
Uzmanlar e-fatura ve e-defter uygulamalarını, Türk şirketlerinin dünya ekonomisiyle entegre olmaları için atılması mecburi bir adım olarak görüyor. Gelir İdaresi Daire Başkanı Uğur Doğan, global ticarette de birçok uluslararası şirketin tedarikçilerine ticaret yapabilmelerinin ön koşullarından biri olarak e-fatura kullanımını şart koştuklarını söylüyor. Doğan, “Uluslararası ticaret hacmi gittikçe artan ve dünya ile daha fazla entegre olan ülkemiz açısından e-faturaya geçiş artık bir gerekliliğin ötesinde bir zorunluluk halini aldı” diyor.

Digital Planet Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Vural, e-faturaya geçişi Türkiye’nin yürüttüğü e-dönüşüm hamlesinin en önemli halkası olarak görüyor ve şöyle devam ediyor: “Kurumlar arası fatura, irsaliye ve bunun gibi resmi belge alışverişi elektronikleşerek hızlanacak, basite indirgenecek ve merkezi olarak kayıt altına alınması sağlanacak. Bu sayede verginin tabana yayılması süreci çok daha hızlı yaygınlaşacak. Uzaktan denetim mekanizmaları devreye girecek. Bu şekilde de ekonomik açıdan vergi gelirleri artacak, Şirketlerin de denetimle harcayacakları süreler ortadan kalkacak, daha basit ve okunabilir şirket denetim mekanizmaları oluşacak. Aslında e-fatura, vergi sistemindeki kaçakların engellenmesinde, vergi adaletinin oluşumundaki katkılarıyla cari açık, bütçe dengesi gibi konularda başlı başına ülke ekonomisi için ciddi bir kazanım.”~

TASARRUF ETTİRİYOR
Yeni Ticaret Kanunu çerçevesinde hayata geçecek e-fatura ve e-defter uygulamaları şirketlere başta iş gücü ve zaman olmak üzere kağıt, baskı, arşivleme ve defter tasdiki gibi birçok alanda tasarruf olanağı sağlıyor. Bunun yanı sıra, şirketlere hem yönetimsel hem denetimle ilgili iş ve raporlama süreçlerinde uluslararası geçerliliğe sahip olanaklar sunuyor. E-faturaya geçişle birlikte kayıt dışı ticaretin de azalacağı tahmin ediliyor.

CEO Club üyeleri arasında gerçekleştirdiğimiz anket sonuçları da bu yönde... Ankete katılan CEO’ların yüzde 52,1 ’i e-faturanın kayıt dışı ticareti önleyeceğini düşünüyor. CEO’lar önümüzdeki dönemde e-faturaya geçişin hızlanacağı görüşünde. Bu yönde düşünen CEO’ların yüzde 38,4’ü yasal zorunluluğun bu süreci hızlandıracağını ifade ediyor. Yüzde 12,3’ü e-fatura maliyetlerinin düşmesinin, yüzde 12,3’ü de e-fatura çözümlerinin gelişmesinin e-fatura kullanımında artışa neden olacağı yönünde görüş bildiriyor.

Digital Planet Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Vural, e-faturaya geçişin şirketlere yapacağı en önemli katkıları şöyle aktarıyor: “Şirketlerin faturalama süreçleri basitleşecek. Kağıt, basım, posta gibi operasyonel maliyetlerinde yüzde 60-80 arası düşüşler meydana gelecek. Bu sayede özellikle yüksek hacimli değerli evrak üretimi yapan kuruluşlarda bunun kârlılığa etkisi yüzde 3’lerden başlayacak oranda görülecek. Ayrıca üretim, hizmet, faturalama, tahsilat süreçlerinin de önemli ölçüde iyileşmesi özellikle maliyetlerin düşüşüne ayrı bir katkı sağlayacak. Hem kârlılık hem aynı ürün ve hizmeti daha ucuza sunma imkanı sağlayacak.”

DÜNYADA YAŞANAN DEĞİŞİM
Peki dünyada e-faturaya geçişle birlikte nasıl bir değer yaratıldı? E-faturanın somut katkıları neler oldu? Basware ve The Institute of Financial Operations ortaklığında gerçekleştirilen global e-fatura araştırması tam da bu soruların yanıtlarını veriyor.

Dünya çapında CFO’ların geniş katılımıyla oluşturulan global e-fatura konulu araştırmanın sonuçları çok dikkat çekici. 2011 yılına kıyasla 2012 yılında e-faturalama konusunda nasıl bir yol alındığını ortaya koyan ankete göre, e-faturalamaya uyum giderek artıyor. 2011 yılında aynı ankete katılanların yüzde 59’u e-fatura kullandığını açıklarken, 2012 yılında bu oran yüzde 73 oldu. Araştırma, bu bir yıl içinde e-fatura kullanımında yaşanan zorlukların da üstesinden gelindiğini ortaya çıkarıyor.~
Çünkü bir önceki yıl gerçekleştirilen aynı araştırmada, 2011 yılında tedarikçilerin yüzde 46’sının e-faturalamaya adaptasyon zorluğu yaşadığı ifade ediliyordu. 2012 yılında bu oranın yüzde 26’ya düştüğü görülüyor.

E-faturalamanın yararları sürecin hızlanması ve kaynakların etkin kullanımıyla daha da ön plana çıkıyor. Global e-fatura anketine katılan CFO’ların yüzde 67’si operasyonel verimlilik konusunda e-faturalamanın kendilerine önemli bir yarar sağladığını ve hedeflerine ulaşmayı kolaylaştırdığını belirtiyor. Burada da bir artış söz konusu. 2011 yılında bu oran yüzde 50’ydi.

Ayrıca e-faturalamayla daha hızlı faturalamanın mümkün olması, şirketlerin maliyetlerini düşürüyor. Global ankete katılanların büyük çoğunluğu, faturalama sürecini hızlandırması, fatura başına maliyetleri düşürmesi, faturalama kalitesini artırması, tedarikçiler ve müşterilerle daha iyi ilişki kurmalarını sağlaması, nakit akışını kolaylaştırıp sermaye yönetimini daha hızlı kılması nedeniyle e-faturalamanın oldukça faydalı olduğunu düşünüyor. Yine araştırmaya göre yazılımların daha ulaşılabilir ve daha az karmaşık olması durumunda e-faturalamaya ilgi artacak. Adaptasyon yükselirken, daha fazla iş ortağı, tedarikçi ve müşteri e-faturalama kullanacak.

E-FATURAYA GEÇİŞ ZOR MU?
Tıpkı dünyada olduğu gibi Türkiye’de de e-faturaya geçme konusunda bir direnç söz konusu. CEO Club üyeleri arasında yaptığımız ankette katılımcıların yarısı e-faturaya geçişte zorluklar olabileceğini düşünüyor. Ve bunların da yüzde 33,9’u adaptasyon zorluğundan bahsediyor. CEO’ların yüzde 21,8’i e-faturaya geçiş sürecini, yüzde 13,3’ü ise teknolojisini karmaşık buluyor. Faydalarının yeterince anlaşılmadığı gerekçesiyle e-faturaya geçişin zor olduğunu ifade edenlerin oranı ise yüzde 13,9. Yine CEO’ların yüzde 12,1’i bu geçişi oldukça maliyetli buluyor. CEO’lar e-fatura sisteminin

yaygınlaşmasının önünde bazı engeller olduğunu da düşünüyor. CEO’ların yüzde 27,3’ü sistem hakkında yeterli farkındalığın oluşmadığını, yüzde 14,4’ü sistemin faydalarının net olarak ortaya konmadığını, yüzde 12,3’ü faturalamada yaşanan kullanım zorluklarının en büyük engel olduğunu söylüyor.

Gelir İdaresi Daire Başkanı Uğur Doğan da şirketlerin e-fatura’ya geçişte zorlanabileceğine dikkat çekiyor ve şöyle devam ediyor: “E-fatura şirketler için yeni bir konsept. Ancak şirketlere bütünüyle yabancı bir konu da değil.~
Zira bugün şirketlerin birçok iş ve işlem süreçleri zaten elektronik ortamda gerçekleştiriliyor. İşletmelerin yapmaları gereken şey bu süreçlere e-faturayı da dahil etmek. Ancak şimdiye kadar yıllardır kağıda dayalı işlem süreçlerinin oluşturduğu bir kültür ve algı var. Dolayısıyla bunun değiştirilmesi ve iş süreçlerinin buna adapte edilmesi zaman alabilir.”

ADNAN VURAL / DIGITAL PLANET YÖNETİM KURULU BAŞKANI
E-FATURA NE GETİRECEK?
E-DÖNÜŞÜMÜN EN ÖNEMLİ HALKASI
Ülkemizin yürüttüğü e-dönüşüm hamlesinin en önemli halkasını elektronik fatura ve ilgili süreçlerinin oluşturduğunu düşünüyorum. Kurumlar arası fatura, irsaliye gibi resmi belge alışverişi elektronikleşerek hızlanacak, basite indirgenecek. Merkezi olarak kayıt altına alınması sağlanacak. Bu sayede verginin tabana yayılması süreci çok daha hızlı yaygınlaşacak.
UZAKTAN DENETİM
Uzaktan denetim mekanizmaları devreye girecek. Bu şekilde hem ekonomik açıdan vergi gelirleri artacak hem şirketlerin bu şekilde denetime harcayacakları süre ortadan kalkacak. Daha basit ve okunabilir şirket denetim mekanizmaları oluşacak.
KAÇAKLARI ENGELLEYECEK
E-faturanın vergi sistemindeki kaçakların engellenmesinde, vergi adaletinin oluşumundaki katkıları bile cari açık, bütçe dengesi gibi konularda başlı başına ülke ekonomisi için ciddi bir kazanım olacak.
KÂRLILIĞA ETKİSİ
E-faturaya geçişle şirketlerin faturalama süreçleri basitleşecek, kağıt, basım, posta gibi operasyonel maliyetlerinde yüzde 60-80 arası düşüşler meydana gelecek. Bu sayede özellikle yüksek hacimli değerli evrak üretimi yapan kuruluşlarda bunun kârlılığa etkisi yüzde 3’ten başlayacak oranlarla görülecek. Ayrıca üretim ve hizmet, faturalama ve tahsilat süreçleri de önemli ölçüde iyileşecek.

UĞUR DOĞAN / GELİR İDARESİ DAİRE BAŞKANI
"KOLAYLIKLAR DÖNEMİ GELİYOR"
ASIL AVANTAJLARI
E-faturanın görünür avantajları asıl avantajlarının yanında çok küçük. Zira en başta e-fatura, işletmelere yönetimsel ve denetimsel çok sayıda fayda sağlayacak. İşletmelerdeki nakit yönetimi e-faturayla daha da kolaylaşacak.~
Ödeme ve tahsilata dönük şirket bünyesinde otomatik sistemler kurmak mümkün olacağından işletmelerin finansal iş ve işlem süreçlerine e-faturanın ciddi katkıları olacak. Zaten yurtdışında e-fatura uygulaması büyük ölçüde işletmelerin alacak ve borç yönetim sistemlerinin bir katalizörü olarak ön plana çıkıyor.
KAMU ALIMLARI
E-faturanın özellikle kamu açısından bir diğer faydası da kamunun yaptığı alımlarda önümüzdeki yıllarda e-fatura kullanımının zorunlu tutulacak olması. Bu durum kamunun modernizasyonu açısından önemli olduğu gibi şirketlere kamudan yapılacak ödeme süreçlerinin hızlanması açısından da son derece önemli.
TEK TUŞLA ARŞİV
Diğer taraftan e-faturayla faturaların arşivlenmesi kolaylaşacak ve en önemlisi de yıllar sonra herhangi bir kamu ve özel sektör kurumundan, örneğin bir vergi denetimi veya bir anlaşmazlık durumunda, fatura bilgisine anında ulaşmak mümkün hale gelecek. Örneğin, Google’dan bir kelime arar gibi, herhangi bir faturaya ait anahtar bir kelime sisteme girilmek suretiyle istenilen faturaya yıllar sonra anında ulaşılabilecek.
TEDARİK ZİNCİRİ
E-faturanın şirketlere diğer bir faydası işletmelerdeki tedarik zincirini kolaylaştırması. Diğer bir ifadeyle e-fatura ile tedarik zincirlerindeki iş ve işlem süreçlerinin azaltılması, hızlandırılması ve gelecekte bu halkaya e-irsaliye gibi belgelerle e-ödeme gibi süreçlerin de eklenmesi, işletmeler arasında bir sinerji oluşturacak.
TASARRUF
E-fatura hem alıcı hem satıcı için oldukça yüksek bir tasarruf sağlıyor. E-fatura düzenlemek satıcı için kağıt faturaya göre yüzde 57, alıcı için ise yüzde 62 daha fazla tasarruf sağlıyor. Üstelik işletmeler e-fatura için yapmış oldukları harcamaları 6 ay ila 1,5 yıl arasında amorti ediyor ve cirolarının yüzde 2’si oranında bir tasarrufta bulunuyorlar.