İnovasyon gurusunun "Yıldız" hayali

Bugüne kadar P&G, Kraft, Frito Lay ve Coca-Cola'da yenilikçiliğe yön veren BİLAL KAAFARANİ, şimdi Yıldız Holding için iş başında. İlk etapta grubun ürün portföyünü farklılaştırmayı planlayan Kaafarani, bir taraftan da bulunmadıkları yeni kategorilere giriş yapmanın hazırlıklarını sürdürüyor. Yeni görevindeki hedefini, "Hayalim Yıldız'ı en farklı ürünlerle para kazanan bir şirket yapmak. Umuyorum 5 yıl sonra çok daha uluslararası ve güçlü bir şirket olacağız" sözleriyle açıklıyor.Yenilikçilik denildiğinde akla gelen birkaç isimden biri o... P&G, Kraft, FritoLay ve Coca-Cola'da global inovasyon yöneticisi olarak çalıştı. Onunla birlikte Coca-Cola 2009 yılında tarihinde ilk kez dünyanın en yenilikçi 25 şirketi arasına girdi. Sözünü ettiğimiz kişi bugün dünyanın "25 inovasyon ustası" arasında gösterilen Bilal Kaafarani. Birçok devde devrimsel yenilikçilik hamleleri gerçekleştiren Kaafarani, şimdi de Türkiye'nin gıda devi Yıldız Holding'in inovasyon rotasını belirleyecek. Bundan 4 ay önce göreve gelir gelmez tüm grup şirketlerinin detaylı bir analizini yapan ve durum saptamasında bulunan usta yenilikçi, "Şimdi nereye gitmemiz gerektiğini biliyorum" diyor. Yapacaklarını da şöyle sıralıyor, "Sorumluluğum temel olarak 2 noktada. Birincisi ana işimizi oluşturan ürün portföyünü farklılaştırmalıyız, bunu yaparken tüketici beğenilerini ve o üründen para kazanmayı da göz ardı etmemeliyiz. Diğer sorumluluğum yeni kategorilere ve bugün bulunmadığımız yeni işlere girmek. Bunu yapmanın da 2 yolu var. Birincisi satın almalar gerçekleştirmek diğeri yeni iş alanları yaratmak." Yıldız Holding Global İnovasyon ve AR-GE Grup Başkanı Bilal Kaafarani, inovasyona bakış açısını ve Yıldız Holding'i nasıl bir yolculuğa çıkardığını Capital'e anlattı:

Capital: Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
- Bugüne kadar P&G, Kraft, PepsiCo ve Coca-Cola için çalıştım. P&G benim için çok iyi bir deneyimdi, nasıl düşünmem ve doğru iletişim kurmam gerektiğini öğretti. Kraft Food'da çok farklı birimlerle ve takımlarla çalışma deneyimi edindim. PepsiCo daha çok sonuca nasıl ulaşılacağıyla ilgili bir şirketti. Coca-Cola'da global inovasyon ve teknoloji kıdemli başkan yardımcısı olarak global bir görevim vardı. Çok ilginç insanlarla çalıştım. Birçok içecek ürettik. Çok iyi takımlar ve merkezler oluşturdum. Tüm bu süreç içinde hatalar da yaptım ancak hatalarımdan çok şey öğrendim.

Capital: Yıldız Holding'e geçişiniz nasıl oldu?
- Yıldız Holding'le tanışmamı sağlayan nedenler kitap yazma kararı almamla gelişti. Edindiğim bilgi ve deneyimleri paylaşmak için Korn Ferry'de başkan yardımcısı olan Jane Stevenson'la birlikte "Breaking Away-Kopma"' adını taşıyan bir kitap yazdık. Kitap için 150 üst düzey yönetici ile görüştük. "İnovasyon için ne tür bir liderlik gerekiyor" konusunun altını çizmek istiyorduk. 150 CEO ile röportaj yaparken Murat Ülker'le tanıştım. Konuşmamız çok sıcak geçti, her ikimiz de birbirimizden olumlu etkilendik. Murat Bey, dev bir portföye sahip, güçlü ve çok akıllı bir girişimci. Birçok etkileyici başarıya imza atmış. Vizyonundan çok etkilendim. Tüm bunların yanı sıra burada çalışmayı kabul etmemde annemin ve babamın Lübnan'da yaşıyor olması, onlara daha yakın olmak istemem de etkili oldu. Murat Ülker'den teklif geldiğinde, "Ülker ve Murat Ülker'in takımıyla çalışmak benim için bir rüya olacak" diye düşündüm. Burada bir misyonum var. Daha farklılaşmış, daha sürdürülebilir ürünler yapacağız. Şu an içinde olmadığımız birçok kategoriye gireceğiz. Tüm bunlar da Yıldız Holding'i benim için oldukça çekici kılıyor.~

Capital: Murat Ülker'in vizyonuna ilişkin sizi en çok etkileyen ne oldu?
- Murat Ülker, sürekli öğrenmeye çalışan, çok açık fikirli bir iş insanı. Hata yaptığını itiraf etmekten çekinmiyor. Tüm bu işi büyüten kişi o. Şimdi daha ileriye gitmek istiyor.

Capital: Türkiye'ye ve yeni şirketinize adaptasyon süreci nasıl geçiyor?
- 4 ay oldu. Yeni hayatıma alıştım. Öncelikle ailem burayı çok sevdi. Profesyonel açıdan baktığımızda şu an öğrenme aşamasındayım. Bir liste yaptım, birçok kişiyi, bulunduğumuz pazarları ziyaret ettim. Satış ekibiyle bir araya geldim. Murat Bey, benden inovasyon sürecine ve tüm değer zincirine bakmamı istedi. Sadece
AR-GE ya da teknik konularla sınırlı kalmadım. Pazarlamaya, dağıtıma, satış bölümlerine ve çeşitli ortaklarımıza baktım. Bu da benim tüm işi anlamamı sağladı. Şimdi nereye gitmemiz gerektiğini biliyorum. Yapacaklarıma hazırlıklıyım. İşi, kültürü ve ne kadar hızlı gidebileceğimizi anladım. Yapacağımız yolculuğun hızı kritik. Eğer çok hızlı giderseniz birçok insanı arkanızda bırakabilirsiniz, çok yavaş giderseniz sıkılmalarına neden olabilirsiniz. Doğru hızı bulmak durumundasınız. Bu yönetim için önemli bir meydan okuma. Gündemi belirlemek, herkesin bizimle birlikte olup olmadığından emin olmak ve doğru ürünü yapıyor olmak da önemli noktalar.

Capital: Yıldız Holding'de tam olarak görev kapsamınız nedir?
- Sorumluluğum temel olarak 2 noktada. Birincisi, ana işimizi alıp bunun gerçekten rekabetçi olduğundan emin olmak. Ana işimizi oluşturan ürün portföyünü farklılaştırmalıyız. Bunu yaparken tüketici beğenilerini ve o üründen para kazanmayı da göz ardı etmemeliyiz. Diğer sorumluluğum ise yeni kategorilere ve bugün bulunmadığımız yeni işlere girmek. Bunu yapmanın da 2 yolu var. Birincisi, satın almalar gerçekleştirmek; ikincisi yeni iş alanları yaratmak. Bir taraftan ana işimizi korurken öte yandan var olana daha fazlasını ekleyeceğiz. Çok şanslıyız, çünkü Gözde Finansal Hizmetler şirketimiz var. Bu şirketi ihtiyacımız olan bazı teknolojileri satın almak için kullanabiliriz. En önemlisi dışarıda bir network geliştireceğiz, böylelikle ihtiyacımız olan şeyleri satın almak için zaman kaybetmeyeceğiz.

Capital: Peki ya bütçe?
- Limitsiz. Bu konuda bir limitimiz yok.

Capital: Holdingde hazırladığınız inovasyon odasından bahseder misiniz? Bu odada neler yapılıyor?
- Benim çalıştığım odanın yanında bir inovasyon odası var. Çiçeklerin olduğu rahat bir oda. Bu arada özellikle belirtmek istiyorum, ben şirketi ya da kültürü değiştirmiyorum, sahip olduğumuz iyi şeyleri inşa ediyorum. İnovasyon odasının duvarında bir köprü resmi var. Bu köprü şu ana kadar yaptığımız şeylerin harika olduğunu, şimdi farklı bir alana geçiş yaptığımızı simgeliyor. Var olanın üzerine harika bir şirket inşa edeceğiz. Köprünün altında su var. Köprüyü dikkatli geçmek gerekiyor. Burada yapmaya çalıştığım şey de bu.

Capital: Beraberinizdekileri inovasyon hakkında düşünmeye ve bir inovasyon kültürü yaratmaya nasıl ikna ediyorsunuz?
- Bu bir yolculuk. Her şeyden önce Yıldız Holding bir operasyonel inovasyon şirketi. Bunun anlamı şu: Şirket en iyi ürün kalitesini, en düşük fiyata sağlıyor. Bunu sürekli yapıyor. İşte biz buna operasyonel inovasyon diyoruz. Yıldız Holding de bugüne kadar bunu yaptı, tüketici bunu sevdi, şirket de böyle büyüdü. Bundan sonra bizim nereye gitmemiz gerekiyor? Gitmemiz gereken yer, aynı zamanda kaderimizi çizeceğimiz yer. Bu yerde yeni müşteriye ulaşacağız. Bugüne kadar yaptıklarımız kesinlikle harikaydı. Ancak şimdi bir sonraki aşamaya geçmemiz gerekiyor. Bu nedenle inovasyon odasında bir köprü var.~

Capital: Sizinle birlikte Yıldız Holding özellikle hangi ürünler konusunda daha iddialı hale gelecek? Bazı ürün ve kategorilerden vazgeçilmesi söz konusu olabilir mi?
- Biz burada başarılıyız ve uluslararası olacağız. Ancak, bazı vakalarda lokal ilerleyeceğiz. Çünkü, birçok insan söz konusu gıda olduğunda farklı damak tatlarına sahip. Çok uluslu şirketler bile birçok yerel pazara girdiklerinde o pazarlara göre kendilerini ayarlamak zorunda kalıyor. Bence başarı hikayesi yazarken, öncelikle uluslararası çok iyi bir performans sergilemek gerekiyor. Global olmak için şimdi genişliyoruz. Çin'deyiz, Orta Doğu ve Afrika'ya gidiyoruz. Ama öte yandan gıdadaki boş alanlara bakmalıyız. Türkiye'de çok farklı gelir grubundan tüketici var. Bazı yerlerde insanlar bizim ürünlerimizi alarak besleniyor. Bu insanlarm bizim ürünlerimizden doğru besinleri aldıklarına emin olmamız gerekiyor. Yeni ürünler ve kategoriler konusunda hem demografiyi hem bulunmadığımız alanları göz önünde bulunduracağız.

Capital: Bu ürünleri belirlediniz mi?
- Hayır henüz değil, şu anda o süreci yaşıyoruz.

Capital: Yıldız Holding'e katılmadan önce yenilikçilik performansı hakkında ne düşünüyordunuz?
- Holdingin yenilikçilik performansının harika olduğunu düşünüyorum. Çünkü, Yıldız, operasyonel inovasyon ve pazar inovasyonu yapıyor. Sonuçlara, gelirlerine ve büyüme oranlarına bakın ne kadar başarılı olduğunu görürsünüz. Çikolataya fıstık koymak pazar ino-vasyonudur. Türkler bunu seviyor. Farklı çorbalar, sütlü ürünler de yapıyorlar. İnsanlar genellikle biziçikolata ve bisküvi ile tanıyor ama aynı zamanda bizim için pazarda çok önemli fırsatlar var. Bu bilgiyi ve deneyimi besleyici ürünlerde kullanabiliriz.

Capital: Peki Yıldız Holding'de inovasyon için ne tür bir liderlik gerekiyor?
- Yıldız, operasyonel ve pazar yeri inovas-yonu için doğru liderliğe sahip. Murat Ülker'in son birkaç yılda yaptıklarına baktığımızda, bu bizi kategori inovasyonuna götürüyor. Kendi kategorisini sıfırdan oluşturmak kategori ino-vasyonu gerektiriyor. Bu tür bir inovasyon için de Jim Zaza, Ahad Afridi ve benim gibi liderlere ihtiyaç var. Çünkü, bizim deneyimimiz kategori oluşturmaktan geliyor. Çok fazla operasyonel inovasyon yapmıyoruz. Ancak, bu ikisi arasındaki fark netleşmeli. Kategori inovasyonu lideriyseniz, bu sizin operasyon inovasyonu lideri olduğunuzu göstermez. Aynı şekilde operasyonal inovasyon lideriyseniz, bu diğeri olduğunuz anlamına gelmez. Bu biraz kombinasyonla ilgili...

Capital: Dünyada Yıldız Holding'in konumu ne olur? Gıdada nasıl bir pozisyon edinir?
- Bizi global pazarın en büyük oyuncularından ve en yenilikçi şirketlerinden biri olarak görmek istiyorum. Hayalim, Yıldız'ı en farklı ürünlerle para kazanan bir şirket yapmak. Eninde sonunda tüketicilerimiz mutluysa, hissedarlarımız da mutlu olacak. Tabii en sağlıklı şekilde rekabet ediyor olmak da çok önemli. Umuyorum 5 yıl sonra çok daha uluslararası ve güçlü bir şirket olacağız.

Capital: Burada kısa ve uzun dönemli hedefleriniz neler? Yılda kaç yeni ürün çıkaracaksınız?
- Benim kısa dönemli hedefim, stratejiyi yerleştirmek, yetenekleri oluşturmak, ana işlerimizin çok güçlü olduğundan emin olmak. Şu anda bunu yapmaya çalışıyorum. Bunları yaparken hangi kategorilere gireceğimizi de belirlememiz gerekiyor. Önemli olan proje sayısı değil. Bir pazara gittiğimizde rakibimizin kim olduğunu, ne kadarlık bir pay alacağımızı, masaya ne getirdiğimizi ve en önemlisi de ne tür bir başarı elde edeceğimize bakarak bir kategoriyi oluşturacağız. Biz yeni bir kategoriye giderken bu kategorinin çok fark edilebilir olmasını umuyoruz.~

Capital: Siz içecek dışında bütün ürünlerden sorumlusunuz? Neden içecek dışı, bunun Coca-Cola'yla bir ilgisi var mı?
- Çünkü Coca-Cola ile önümüzdeki 24 ay boyunca içecek sektöründe çalışmayacağıma dair bir anlaşma imzaladım ve buna saygı duyuyorum. Böyle olması gerekiyor.

Capital: 24 ay sonra ne olur?
- Kim bilir?

Capital: Yenilikçilik konusunda önde giden devler, neyi iyi yaparak başarılı oluyor?
- İlk önce kültür önemli. İnsanlara en iyiyi sunmalarına olanak verecek şekilde güç vermek gerekiyor. Bu en büyük nokta. Türk şirketlerine de yardım edebileceğimi düşündüğüm 2 nokta var. Birincisi Türkiye'de daha ileriye gitme konusunda yapılacak planlamayla verimliliği hemen yüzde 20-30 artırmak mümkün. İkincisi, Türkiye birçok çeşitliliği içinde barındıran bir ülke. Bu farklılığı verimlilik açısından ele aldığımızda bu Türkiye'yi uluslararası arenada büyük bir oyuncu haline getirecek.

"Global olabilecek durumdayız"

Capital: Birçok global şirkette çalıştınız Yıldız Holding global olma misyonunu taşıyor mu, global olma yolculuğunun neresinde?
- Yıldız Holding'in odağı bugüne kadar Türkiye oldu. Şimdi genişlemeye başladık. Yıldız Holding, Nestle, Kraft ve Unilever'in portföyüne sahip. Grup dikey büyümek yerine çikolatadan, sütlü ürünlere, donmuş gıdadan, kişisel bakım ürünlerine kadar farklı kategorideki ürünlerle yatay büyüdü. Ölçek ve portföy olarak baktığımızda global olabilecek durumdayız. Bu sadece Murat Ülker'in böyle bir şey istemesine bakar. Bence bir gün global oyuncu olabilecek ayaklara sahip ve öyle olacağını da umuyorum.

Yeni satın almalar olacak mı?

Capital: Yeni alanlara gireceğinizi söylediniz, bunlar hangi alanlar olacak?
- Şu anda daha çok gıdaya odaklandık. Besleyici ürünler ve atıştırmalıklarla ilgiliyiz.

Capital: Birleşme ve satın alma yapacak mısınız?
- Büyük olasılıkla yapacağız. Şu anda yaptığımız şey işe bakmak ve bizim için neyin iyi olduğuna karar vermek. Bu bazen içerideki yetenekleri kullanarak bazen birilerini bulup ortaklıklar gerçekleştirmekle olacak. İnovasyonda en kritik olan hangi alanda iyi olduğunuzu, masaya ne getireceğinizi, başarı için neyin eksik olduğunu bilmek. Biz iyi bir ortağın ne olduğunu ve masaya ne getireceğini biliyoruz.~

Karaafani'nin değişim rotasının 10 temel adımı

1- İlk  önce stratejiyi ortaya koyduk. inovasyon takımının nasıl olacağını belirledik.

2- Ekibin bazıları içeriden, bazıları dışarıdan gelecek. Yetenekleri geliştirme sürecindeki boşlukları biliyoruz, onları dolduracağız.

3- İnovasyon yolculuğumuzda çeşitliliği artıracağız. Çeşitliliği artırmak için üniversitelere, farklı değerler yaratan insanlara bakacağız.

4- Ana işimizi alıp bunun gerçekten rekabetçi olduğundan emin olacağız.

5- Ürün portföyünü farklılaştıracağız. Gıda alanında daha sürdürülebilir ürünlere yöneleceğiz.

6- Şu an içinde bulunmadığımız yeni kategorilere ve yeni işlere gireceğiz.

7- Bunu da yeni iş alanları yaratarak ve satın almalarla yapacağız. Şimdi bakma aşamasındayız.

8- Şu anda daha çok gıdaya odaklandık. Besleyici ürünler ve atıştırmalıklarla ilgiliyiz.

9- Dışarıda bir network geliştireceğiz. Böylelikle ihtiyacımız olan marka ve şirketleri satın almak için zaman kaybetmeyeceğiz.

10- Bizi global pazarın en büyük oyuncularından ve en yenilikçi şirketlerinden biri olarak görmek istiyorum.


"Yetenekli Türk expatları Türkiye'ye getireceğim"
Boşlukları dolduracağız
Şimdi her şeyi oluşturma sürecindeyiz. İlk önce stratejiyi ortaya koyduk. İnovasyon takımının nasıl olacağını belirledik. Takım üyelerinin bazıları içeriden bazıları dışarıdan gelecek. Şu anda içerideki yetenekleri geliştirme sürecinde nerede boşluklar olduğunu biliyoruz, bu boşlukları dolduracağız.
Yapılacak 2 şey
Ayrıca yapmak istediğim 2 önemli şey var. Bunlardan birincisi çok sayıda Türk expat'ı Türkiye'ye geri getirmek. Eğer onlara ülkenin ne kadar harika olduğunu gösterebilirsem bu ülke açısından da çok güzel olacak. İkincisi yeni mezunları eğitmek. Böylelikle Türkler eğitim ve iş için ülkelerini terk etmek zorunda kalmayacak.
Ülker'in verdiği esneklik
Takımdaki kişi sayısına gelince, gerçekten bilmiyorum, bu oluştururken yanıt bulabileceğimiz bir soru. Burada işle ilgili en iyi şey Murat Ülker'in bana verdiği yetki ve esneklik Her şeyi içerden yapmak durumunda değiliz. Bugün çeşitlilik dönemi. Biz de düşünce sistemimizde, inovasyon yolculuğumuzda çeşitliliği artırmaya çalışmalıyız. Çeşitliliği artırmak için üniversitelere bakacağız, bizden farklı düşünen, farklı değerler yaratan insanlara bakacağız. İnovasyon takımında yüzlerce ya da binlerce kişi olabilir.

Başarılı yenilikçilerin en önemli sırrı
Lider kim olmalı?
Şirketlerin CEO'ları ya da yönetim kurulu başkanları inovasyon kültürüne sahip olmanın ne kadar önemli olduğunu anlamadıkları, gerekli değeri vermedikleri zaman en büyük yanlışlığı yapmış oluyor. İnovasyon konusundaki başarılı şirketlerin en önemli sırrı CEO ya da başkanlarının inovasyona liderlik ediyor olması.
Hatalar için suçlamayın
İnovasyona odaklamak isteyen Türk şirketlerine tavsiyem de inovasyonu en üst düzeyden yönetmeleri, şirketteki öğrenme kültürünü beslemeleri, hatalar için başkalarını suçlamamaları. Tüketiciyi, müşteriyi, rakipleri ve faaliyet gösterilen bölgeyi tanımak önemli. Farklı düşünme becerilerini geliştirsinler. Hedeflerine ulaşmak konusunda kendilerine yardımcı olabilecek içerden ve dışarıdan yetenekler edinsinler.