Yeni CEO'nun katlama planı

Nil Dumansızoğlu

[email protected]

Şölen’de, yaklaşık 6 ay önce bayrak değişimi yaşandı ve 3’üncü kuşaktan ERDOĞAN ÇOBAN CEO’luk koltuğuna oturdu. Her alanda 2 kat büyüme beklentisiyle görevi devralan yeni CEO, 2023 yılında yurt içi ve yurt dışı satışlarda yüzde 25 büyümeyi hedefliyor. Yeni bir fabrika kuracaklarını söyleyen Çoban, “2023’te kısmen ve 2024 yılında tamamen faaliyete geçmesini planladığımız bu tesis, yaklaşık 50 milyon Euro’luk bir yatırımla hayata geçecek” diyor.

Şekerleme ve atıştırmalık pazarının Türkiye’deki ilk 3 oyuncusundan biri olan Şölen’de yakın zamanda bayrak değişimi yaşandı. Temmuz 2022’de ailenin 3’üncü kuşak temsilcisi Erdoğan Çoban’la yeni bir döneme başlayan Şölen, her alanda büyümesini katlamayı hedefliyor. Yeni CEO’nun önünde zorlu bir yol haritası var. İhracatta ve satışta “çarpı 2” büyüme hedefiyle koltuğa oturduğunu söyleyen Çoban, “Edindiğim birikim ve deneyimlerimle Şölen’e bundan sonraki dönemde daha da ivme kazandırmak istiyorum” diyor. İhracatta şimdiden iki kat artışa ulaştıklarını belirten Çoban, 2023’ü dolar bazında yurt içi ve yurt dışı satışta yüzde 25 büyümeyle kapatmayı hedefliyor. 17 yeni ürün çıkaracaklarının bilgisini veren Çoban, bu ürünlerin cironun yüzde 5’ini oluşturacağını söylüyor. 2023 yılında yeni bir yatırımın da temellerini atacaklarını aktaran Çoban, Gaziantep’te yeni bir tesis kurma kararı aldıklarını anlatıyor. 2023’te kısmen ve 2024 yılında tamamen faaliyete geçmesini planlanan bu tesis, yaklaşık 50 milyon Euro’luk bir yatırımla hayata geçirilecek. Erdoğan Çoban’la Şölen’in yeni dönem hedeflerini ve yatırım planlarını konuştuk: 

 Yaklaşık 6 ay önce Şölen’in CEO’luk koltuğuna oturdunuz. Bu geçiş süreci nasıl oldu? 

 Aslında CEO görevinden önce de uzun yıllardır Şölen’de görev yapıyordum. Makine mühendisliği eğitimi aldım. Şölen’de 2014 yılında proje ve yatırımlar müdürü olarak kariyerime başladıktan sonra 2016’da kalite ve Ar-Ge direktörlüğü görevini üstlendim. 2014 yılındaysa şirketin yönetim kuruluna alındım. 2020 yılından itibaren Ar-Ge, kalite ve uluslararası iş birimi genel müdürlüğü görevlerini yürüterek şirketin farklı bölümlerinde tecrübe kazandım. Yönetim kurulumuzun belirlediği stratejiye uygun olarak bayrak devri gerçekleştirildi. 

 CEO’luğa ne kadar zaman hazırlandınız? Bu doğrultuda neler yaptınız?

 Eğitim hayatım süresince aile büyüklerimin her biri, bir iş sürecini yönetiyordu. Ben de onlarla beraber çalışarak hem yönetim tecrübelerinden faydalandım hem vizyonlarını içselleştirdim. Elif Hanım, titiz çalışması ve büyük tecrübesiyle bana her zaman destek oldu ve olmaya da devam ediyor. 2-2,5 yıl bir hazırlık dönemim oldu. Sadece aile büyüklerim değil, şirketimizdeki tüm yönetici arkadaşlarımdan ve yönetim kurulu üyelerimizden kendi uzmanlık alanlarına göre her türlü desteği aldım, almaya da devam ediyorum. 

 Görev dağılımında bir değişiklik oldu mu? 

 Elif Hanım yönetim kuruluna geçti. Benim sorumlu olduğum ihracat bölümünü, uluslararası iş birimi ve Türkiye olarak 5 bölgeye ayırdım. Bana bağlı görev yapanların hepsi profesyonel arkadaşlarımız. Aile olarak en etkili yöntemin ortak akıl olduğuna ve ortak karar almanın gücüne inanıyoruz. Elif Hanım da görevi boyunca şirketi bu ilkeyle yönetti. Elif Hanım’dan ve çalışma arkadaşlarımdan en etkilendiğim şey, ortak akıl kültürü. CEO olarak devir sürecimin bu kadar kolay olması da buna bağlı diyebilirim. Aile anayasamızda, aile üyelerinin, profesyonellerin tanımları çok net şekilde bellidir. Şirket kültürü, hedefleri, ilkeleri, organizasyonel yapılanma ve yönetişim prensipleri net olarak tanımlanıyor. Bu anayasaya göre CEO da 5 yıllığına atanır. Bu süre sonunda yeni bir değerlendirmeyle görev süresi uzatılabilir. 

 Sizin şimdiye kadar üstlendiğiniz görevlerle şirkete nasıl bir katkınız oldu? 

 Ar-Ge’de çalıştığım dönemde, Şölen’in global hedeflerine katkı sağlayacak projelerde rol aldım. Özellikle gıda güvenliği ve ileri teknoloji altyapısının geliştirilmesine yönelik projelerde çalıştım. Bunun yanı sıra uluslararası iş biriminde görev aldığım dönemde global pazarı çok daha yakından gördüm. Hedeflerimiz doğrultusunda, küresel ağımızı güçlendirmek üzere etkin yurt dışı satış ve pazarlama alanında daha fazla ne yapabiliriz diye düşünme fırsatım oldu. Şirketimizin en güçlü kasları olan bu alanlarda tecrübe kazanmış ve katkıda bulunmuş olmam benim bu pozisyona seçilmemi sağladı. 

 CEO’luğunuzda size hedef olarak neler kondu? Yol haritanızda neler var? 

 Şölen, kuruluşundan bu yana çok başarılı bir şirket. Bu başarıyı sürdürmek benim de hedefim. 2027’ye kadarki planlarımızı yönetim kurulumuzla birlikte belirledik. Şirketimizi tonaj ve ciro olarak nereye taşıyacağımızı, sürdürülebilirlik konusundaki adımlarımızı, çalışanlarımıza yönelik yatırımlarımızı belirledik. Bana verilen hedef, şirketi her alanda iki kat büyütmek oldu. İhracatta bu hedefe ilk 6 ayda ulaştım. İhracat başladığımda 120 milyon dolardı, bugün 250 milyon dolara ulaştı. 

 İlk 100 günde neler yaptınız?

İlk 100 günde 2023-2024 planlarımızı oluşturduk. Dış ticarette 5 bölge ayrımına gittik, yeni bir organizasyon yapısına geçtik. Şirketimizin departmanları için yeni KPI’ları belirledik. Çalışmaları önceden yapılmış olan 8 yeni ürün çıkardık. Planımızda bu yıl 17 yeni ürün var, ihracat için de 20 yeni ürün planlıyoruz. 

 Hangi alanlara odaklanacaksınız? Neyi geliştirmek istiyorsunuz? 

 Endüstri 4.0’la ilgili olarak bütün süreçlerin en başından beri içinde bulundum. En büyük motivasyonum, çalışan arkadaşlarımızın işlerini nasıl daha da kolaylaştırabiliriz, süreçleri nasıl daha verimli hale getirebiliriz konularında çalışmak. İkinci motivasyonum, süreçlerin standardizasyonu. Kalite, gıda güvenliği odak alanlarımızı daha da ileri seviyeye taşımak istiyorum. Endüstri 4.0’da ilk faz tamamlandı. 2’nci ve 3’üncü fazlarla ilgili çalışmalarımız olacak. Tamamen otomasyona sahip robotik sistemlere, hatlara sahibiz. Bundan sonraki fazlarda bunları birbiriyle konuşur, daha verimli hale getireceğiz. Endüstri 4.0 uzun vadeli stratejiler için yapılması elzem bir yatırım. Sıfır hata odaklı üretim, yüksek gıda güvenliği, kalite, verimlilik, fark yaratan inovatif ürünler bu yatırım sayesinde oluyor. Bu sayede küresel pazarlarda başarı mümkün oluyor. 

2022 yılı sizin için nasıl geçti?

 Türkiye’nin de içinden geçtiği küresel enflasyonu ve maliyet artışlarını yönettiğimiz bir yıl oldu. Şölen, atıştırmalık pazarının en önemli oyuncularından biri ve 2022’de atıştırmalık kategorisi en fazla büyüyen kategori oldu. 2022 yılına hem ciro hem ihracatta dolar bazında yüzde 15’lik bir büyüme hedefiyle başladık. Ancak yüzde 25 büyümeyle 300 milyon dolar olan ciromuzu 375 milyon dolara çıkararak yılı beklentilerin üzerinde kapattık. 

Büyümenin itici güçleri ne oldu?

 Son 10 yıldır şirketimizin faaliyet kârının ortalama yüzde 80’ini her yıl yatırıma dönüştürüyoruz. Hemen hemen tüm tüketici segmentlerini kucaklayan geniş bir marka portföyüyle iddialıyız. Çocuk çikolata kategorisindeki büyümemiz bizim için çok heyecan verici. Ozmo, geniş portföy yapısı ve yüzde 100 çikolata söylemiyle çocukların en sevdiği markalar arasında yer alıyor. Luppo ve Biscolata’yla çok güzel işler yaptık. Aynı zamanda gençlik markalarımızın da büyümeye katkısı oldu. Büyüme, hemen hemen tüm markalarımız ve bölgelerden geldi. Büyümenin herhangi bir ülke ve markaya bağlı olmaksızın genele yayılması sürdürülebilirlik açısından da pozitif bir tablo sunuyor. 

 2022 yılında ihracat performansınız nasıl oldu? 

 200 ürünümüzü 144 ülkede tüketicilerimizle buluşturuyoruz. Hedefimiz, bulunduğumuz pazarlarda derinleşmek. İhracatta 2022 yılını şirket tarihinde rekor bir rakama ulaşarak kapattık. İhracat, yıllık hedeflerimizin üzerinde gerçekleşerek 250 milyon dolar oldu. En önemlisi de Türkiye sektör ortalaması kg fiyatı 2,7 dolarken kg başı fiyatımızı 4,1 dolar olarak kapattık. 2023 hedefimiz 4,5 dolar. Ayrıca ABD pazarında katma değerli yeni ürünlerimiz oldu. Walmart’la büyük bir anlaşmamız var. Online kanalda Amazon’la çalışıyoruz. 2022’de 8 ürün lansmanı yaptık. Toplam tonajımızın yüzde 70’ini ihracat oluşturuyor. Türkiye ihracatı 2022 yılında atıştırmalık ürünlerde yüzde 18 büyüdü ve 2,8 milyar dolara ulaştı. Şölen olarak pazarın üzerinde büyüdük ve yüzde 8,8 paya ulaştık. En çok çikolata ihraç eden şirketlerden biriyiz. Çikolata denince ilk akla gelen Belçika’ya Türkiye’den yapılan ihracatın yüzde 60’ını Şölen gerçekleştiriyor. Kakao ülkesi Kolombiya’ya çikolata ihracatının yüzde 55’ini yine biz yapıyoruz. Private label ürünlerin ciromuzdan aldığı pay da yüzde 14,8. Ağırlıklı olarak Avrupa ve ABD pazarına private label ürün veriyoruz. 

En güçlü olduğunuz pazarlar hangileri?

 Yakın coğrafya, Türk Cumhuriyetleri, Avrupa, Irak, Belçika, Arap Yarımadası ve ABD. Arap Yarımadası ve Avrupa en yüksek paya sahip. Ardından Amerika geliyor. Yurt dışında en fazla rağbet gören ürünlerimiz Biscolata, Ozmo ve Luppo. Avrupa ve ABD’de daha çok çikolatalı ürünler, Arap coğrafyasına bisküvili çikolata ağırlıkta. Son yıllarda Orta Doğu pazarında yaşanan belirsizlikler karşısında rotamızı ağırlıklı olarak Avrupa ve Amerika pazarlarına çevirdik. Çikolatalı ürünler kategorisinde büyük oyuncuların rekabet ettiği bu pazarlarda önemli başarılar elde ettik. Amazon.com’da Biscolata markamızın ürün gamını tüketicilere sunuyoruz. Biscolata, Amazon’daki tüketici değerlendirmelerinde 25 bin adet yorum ve beğenide 5 üzerinden 4,5 yıldız aldı. Amerika’nın en ünlü gazetelerinden today. com’da “Top Cookie” seçildi. Lidl’ın, kendi sektörümüzde Türkiye’den tek uluslararası tedarikçi şirketiyiz. Biscolata ve Luppo ürünlerimiz Avrupa’da tüm Lidl’larda, Papita ve Ozmo ürünlerimizse tüm Biedronka’ların raflarında yer aldı.

İhracat pazarından nasıl sinyaller alıyorsunuz? 

 Bizim kategorimizde 2023’te de 2022’deki büyümenin devam etmesini bekliyoruz. 2023’e de iyi başladık. İlk çeyrekte geçen yılın eş dönemine göre tonajda yüzde 20’ye yakın büyüyeceğiz. Yılı, ihracatta büyüme hedefimiz olan 320 milyon dolarla kapatmayı planlıyoruz. Özellikle Avrupa ve Amerika’da büyümemizi sürdüreceğiz 

 2023 yıl sonu için hedefleriniz nedir? 

 2023’te 2022’ye göre dolar bazında yurt içi ve yurt dışı satışta yüzde 25 büyümeyi hedefliyoruz. Geçen yıla göre tüm marka yatırımlarını iki katına çıkaracağız. Fark yaratan yeni ürünlerimiz, cironun yüzde 5’ni oluşturacak. Yeni ürün ve eklenen yeni lezzetler olmak üzere 17 yeni ürün lansmanımız var. 

2023 için yatırım ajandanızda neler olacak?

 Teknolojik üstünlüğümüzü korumak ve daha da ileriye götürmek için yatırımlarımıza devam edeceğiz. 2023 için ayırdığımız yatırım bütçesi 60 milyon dolar. Toplam yatırımlarımızın yüzde 3’ü Ar-Ge’ye, yüzde 84’ü yeni yatırımlara, yüzde 1’i dijital yatırımlara gidiyor. Son 10 yıl ortalamasında kazancımızın yüzde 80’nini yatırıma ayırdık. Son 10 yılın yatırım ortalaması 36 milyon dolar. 2023’te Gaziantep’te yeni bir tesis kurma kararı aldık. 2023’te kısmen ve 2024’te tamamen faaliyete geçmesini planladığımız bu tesis, yaklaşık 50 milyon Euro’luk bir yatırımla hayata geçecek. Yaklaşık 500 kişilik yeni istihdam planlıyoruz. 

 Yurt dışında da üretim tesisi açmak gibi bir düşünceniz var mı? 

 Araştırmalarımızı sürdürüyoruz. Uygun fırsatı bulduğumuz anda gereğini yapacağız. Netleşmemekle beraber, yakın coğrafyada Avrupa, Orta Doğu’yla ilgileniyoruz. 

 Uzun vadeli planlarınız, hedefleriniz nedir? 

 En büyük hayalim, Şölen’in başarılı hikayesini geleceğe dönük olarak daha büyük başarılarla yazabilmek…Tüm alanlarda çarpı 2 olarak koyduğumuz hedeflere ulaşabilmek için cesaretle yeniliklere imza atacağız. Şirketimizi kârlı büyütürken farklı coğrafyalarda emin adımlarla büyümemizi sürdürmek istiyoruz. Yeni inovatif ürünlerle global pazarlarda gücümüzü artıracağız. Edindiğim birikim ve deneyimlerimle Şölen’e bundan sonraki dönemde daha da ivme kazandırmak istiyorum. İlerleyen dönemde rekabetten farklılaşan yeni ve iddialı ürünlerimizi hem ülkemizde hem de yurt dışında tüketicilerimize sunmayı sürdüreceğiz.