Para, cocuklar ve finansal sorumluluk

Aile Şirketlerinin Küçük Kırmızı Kitabı"nda şöyle yazmıştım: Ebeveynlerin görevi, özgüveni yüksek ve bu dünyada özgürce yaşayabilen sorumlu yetişkinler yetiştirmektir. "Bu dünyada özgürce yaşayabilmek", kısmen iş paranın yönetimine geldiğinde, sorumlu ve güvenilir olma yeteneğidir. Bu ne sizin gelir seviyenizle ne de ne kadar paranız olduğuyla ilgili bir konudur. Parayla ilgili tutum ve davranışlar, ebeveynlerle birlikte başlar. Şayet kendiniz parayı ciddiye almayan biriyseniz o zaman çocuklarınızdan para konusunda sorumlu olmalarını bekleyemezsiniz. Eğer siz, daima etrafınızdaki insanlardan her türlü isteğinizin ve ihtiyacınızın karşılanmasını talep ediyorsanız bu tutum elbette ki çocuklarınıza da yansıyacaktır. Ama eğer hayatınızda bir birey olmanın sorumluluğunu hissettiren ve yaşamın gerçeklerini görüp ondan zevk almanızı sağlayan bir huzur duygusu olan iç disiplin varsa o zaman çocuklarınıza geçecek olan da bu davranış tarzı olacaktır. Birer ebeveyn olarak görevimiz, doğru değerlere sahip ve disiplinli bir yaşam sürecek çocuklar yetiştirmektir. Burada disiplinden paranın yönetiminden sorumlu olmak kastedilmektedir.

PARANIN İZİNİ SÜRÜN
Para sahibi olmak çok hoş bir duygudur. Size tercihlerde bulunma imkanı sunar. Biz paraya işe giderek ve orada yapmamız gereken işleri yaparak sahip oluruz. İster bir şirket sahibi olun isterseniz bir şirkette çalışın, işinizi iyi yapmalısınız. Yani bir çocuğa çalışmayı ve ona başladığı bir işi bitirmesi gerektiğini öğretmek, onun bu hayatta alacağı en önemli dersler arasındadır. Bir işi üstlenmek ve onu başından sonuna kadar bitirmek insana tatmin verir, güvenini artırır ve bir sonraki fırsat için sağlam bir zemin kurulmasını sağlar. Bu, bizim bir şeyi önce örnek vererek öğretmemize, sonra çocuktan yaşına uygun bir şekilde onu yapmasını istememize benzer. Bu bir çocuktan oyuncaklarını toplayıp dolabına kaldırması gibi basit bir işi öğrenmesini sağlamakla başlayabilir. Eğer paranız varsa bu iş o kadar önemli değildir, ancak şayet paranız yoksa o zaman bu işin önemi iyiden iyiye artar. Para yaşamdaki önemli sorunların hiçbirini çözmez. Ne hasta bir bebeği iyileştirebilir ne de öleni geri getirebilir. 2006 yılında üvey kızıma meme kanseri teşhisi konulmuştu. Hastalığın seyrine göre onun bu hastalığı yenme şansı sadece yüzde 2'ydi. Ona paranın satın alabileceği en mükemmel tedavi uygulanmıştı. Dünyanın dört bir tarafından uzmanlar, bir tedavi yöntemi bulmak için çabalamış, ancak hiçbiri etkili olamamıştı. Onu kurtarmak için harcanan onca para sonucu değiştirememişti. 2009 yılında da vefat etmişti. Bu olay paranın rolü hakkında yeni bir perspektif sunmuştu. Kaynaklarımız vardı ve hepsi de onun iyileşmesi için harcanmıştı. Ancak para burada hiçbir işe yaramamıştı. Bu da bu kaynakların nasıl biriktirildiği sorusunu gündeme getirmişti. Burada kurtarılan para olmuştu. Bazı okuyucular, bunların aile şirketleriyle ne alakası olabileceğini merak edebilir. Bugün herhangi bir şirketin en önemli meselelerinden biri para yönetimidir. Ben danışmanlık yaptığım bütün ailelere, şunu söylerim: "Paranın izini sürün!"

PARA HAKKINDA KONUŞMAK
Her şirketin "kuru toza", yani nakit rezervlere ihtiyacı vardır. Bir şirketin ilk kuruluş günlerinde nakit rezervi oluşturmak çok zordur, ancak eğer bir şirket olarak başarılıysanız bu rezervleri oluşturabileceğiniz zaman da bir gün gelecektir. Bir şirket sahibi ve bir ebeveyn olarak bu meseleyi çocuklarınızla tartışabiliyor olmanız çok önemlidir. Onlara nakit rezervlerin yönetimine nasıl yaklaştığınızı anlatın ki şirketinize yeniden yatırım yapılabilmesi için elinizde yeterince fon olabilsin. Bu tartışmalarla hammaddelere ödenecekler, çalışanlarınızın bordrolarına ayrılacaklar ve nihai ürünlerin satışından ne kadar kâr edileceğine dair sonuçlar çıkarabilirsiniz. Bu, aslında para hakkında konuşmayı öğrenmek kategorisine girer ve paranın aslında işinizde ve hayatınızda bir kaldıraç işlev gördüğünü anlamanızı sağlar. Çocuklarınızla yaptığınız para hakkındaki sohbetlerin sınırı neredeyse yok gibidir. Bu aslında ebeveynlerin çocuklarına öğretmek zorunda oldukları derslerin tamamı için geçerlidir. Çocuklara parayla ilişkili prensipler kazandırmanın bütün yollarını anlatmak bu sınırlı köşe yazısına sığmaz elbette. Benim buradaki amacım parayla ilgili bazı sorunları su üstüne çıkarmak, yeni birkaç prensip tanımlamak ve okuyucuyu kaynaklara yönlendirmek