Rusya hattına alternatif geliyor

Türkiye-Rusya gerginliğinin iki ülke arasındaki ticarete ve sınır kapılarına yansıması sonrasında, Türk lojistik sektörünün Orta Asya pazarlarına ulaşmasında Rusya yerine alternatif güzergah olarak Hazar Transit Koridoru gündeme gelirken; bu güzergahın Türkiye'ye yeni pazarlar kazandırıp taşıma maliyetlerini düşürebileceği belirtiliyor.

Hazar Transit Koridoru ile Türkiye'nin Asya ve Avrupa arasındaki ticaretten de kazançlı çıkabileceği belirtilirken, bunun için Türkiye'nin Bakü-Tiflis-Kars hattının kendi tarafında kalan 76 kilometrelik inşaatını bir an önce bitirmesi gerekiyor. Türkiye'nin Suriye sınırında Rus savaş uçağını düşürmesinin ardından Rusya Türkiye'ye yönelik bir dizi ekonomik yaptırım kararı almış; Türk ihracat ürünlerini taşıyan tırların hem ülkeye girişini hem de Rusya'dan transit geçişini engellemişti.

Hazar Strateji Enstitüsü (HASEN) tarafından hazırlanan "Hazar Transit Koridoru" raporuna göre, Türkiye ve Rusya arasındaki kriz Hazar Transit Koridoru'nun önemini ortaya koyarken; hem daha hızlı, hem de daha ekonomik olduğu belirtilen rota Türkiye için başka pazarların açılmasına da imkan verecek.

Bu güzergahın Türkiye için büyük potansiyele sahip olduğunu belirten HASEN Genel Sekreteri Haldun Yavaş, "Hazar Transit Koridoru öncelikle Türkiye'ye yeni ihracat pazarları ve taşımacılık gelirleri kazandıracak bir potansiyele sahip. Bunun yanında Çin ve AB arasındaki ticaretten ve buradaki taşımalardan pay alma imkanı sunuyor. Dolaylı olarak da Rusya krizinin olumsuzluklarına cevap verebiliyor" dedi.

Rapora göre, 2014'te Türkiye'nin Hazar Transit Koridoru üzerinde yer alan Gürcistan, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistana toplam ihracatı 8.5 milyar dolar; bu ülkelerden ithalatı ise 3.23 milyar dolar oldu. Bu ülkelerin Türkiye'nin Rusya ile sıkıntı yaşanan ticaretine çözüm olabileceğini belirten HASEN Uzmanı Zafer Acar ise, "Türkiye'nin Rusya ile sorun yaşadığı yaş meyve sebze ithalatı yaklaşık 1 milyar dolar seviyesinde... Rusya'nın satın almadığı yaş meyve sebzeler Hazar Transit Koridoru üzerinden bu ülkelere satılabilir" dedi ve ekledi:

"Bu anlamda Hazar Transit Koridoru Türkiye'ye yeni pazarlar da kazandırabilir. Üstelik Rusya'ya dolu gidip boş dönen Türk tırlarının lojistik maliyeti yüksek oluyordu. Oysa Kazakistana Türk tırları dolu gidip dolu dönebilir. Türk tırları Kazakistan'daki tahılı, petrol ürünlerini ya da Çin mallarını taşıyabilir ve taşıma maliyetleri daha da aşağı çekilir." Uluslararası Nakliyeciler Derneği İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener geçen hafta Reuters ile söyleşisinde Türk tırlarının Hazar güzergahını kullanmasının gündemlerinde olduğunu söylemişti.

TÜRKİYE ÇİN-AVRUPA TİCARETİNDEN KAZANÇLI ÇIKABİLİR

Diğer yandan HASEN raporuna göre; Türkiye, Çin ile Avrupa arasında hızla gelişen ticaretten de Hazar Transit Koridoru vasıtasıyla pay alabilir. Rapora göre, Çin ile Avrupa arasında 2014'te 615 milyar dolar olan ticaret 2020'de 800 milyar dolara ulaşacak. Asya ile Avrupa arasındaki ticaret için üç ana koridor bulunduğu belirtilen rapora göre; bunlardan en avantajlısı Çin, Hindistan, Afganistan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaşan Hazar Transit Koridoru. Bu koridorun daha hızlı ve diğer iki alternatife göre daha ucuz olduğunu belirten Acar, "Güney Koridoru'ndan bir malın Çin'den Avrupa'ya ulaşması 25-30 gün sürerken, bu süre Kuzey Koridoru'nda 15 gün seviyelerinde, Hazar Transit Koridoru'nda ise 12-13 gün sürüyor. Hazar Transit Koridoru'nun maliyeti de Rusya üzerinden geçen yolun maliyetinin yarısında bile az" dedi.

BTK HATTI ZAMANINDA BİTMEZSE TÜRKİYE FIRSATI KAÇIRIR

Diğer yandan raporda, Türkiye tarafından ivedilikle yapılması gereken yatırımlar bulunduğuna işaret edildi. Rapora göre, Çin'den Bakü'ye uzanan 4,000 kilometrelik demiryolu ve toplam 838 kilometre uzunluğundaki Bakü-Tiflis-Kars (BTK) hattının Azerbaycan ve Gürcistan bölümleri tamamlanmasına rağmen, Türkiye tarafında kalan 76 kilometrelik hattın inşaatı uzun süredir bitirilemedi. BTK hattı zamanında tamamlanamazsa Türkiye'nin bu ticaretten alacağı payın kaçabileceği belirtilen raporda, bu hattın Gürcistandan Karadeniz üzerinden direkt olarak Romanya'ya ve Avrupa'nın diğer bölgelerine ulaşabileceği; bu nedenle Gürcistan'ın Anaklia gibi liman projelerinin Türkiye için ciddi bir tehdit oluşturabileceğine dikkat çekildi.