Bireyin tüketimine odaklı yapıya geçiliyor
Uygar Yörük, bir taraftan büyük enerji ithalatçısı ülkelerin ihracatçı konumuna geçtiğinin, diğer yandan büyük enerji ihracatçısı ülkelerin talep büyümesinin merkezi haline geldiğinin altını çiziyor.
Enerji ve doğal kaynaklar sektöründe stratejiden operasyona kadar geniş bir yelpazede hizmet sunan deloıtte, sektörle ilgili raporlarıyla da dikkat çekiyor. Deloıtte türkiye enerji, doğal kaynaklar ve inşaat endüstrisi ortağı uygar yörük, sektörle ilgili çok önemli çalışmalar yaptıklarının altını çiziyor. Enerjide artık bireyin tüketimine odaklı bir yapıya geçildiğini kaydeden yörük, yenilenebilir enerjinin yanı sıra kömür, doğalgaz ve petrol gibi konvansiyonel temiz enerji olarak kullanılabilenler ve teknolojiden yararlanmasını iyi bilen ülkeler ve şirketlerin ‘yeni büyük oyun’un kazananları olacağını kaydediyor.
nerji sektöründe tüm kurallar yeniden yazılıyor. Sektörde tarihsel dönemlerden geçildiğini belirten Deloitte Türkiye Enerji, Doğal Kaynaklar ve İnşaat Endüstrisi Ortağı Uygar Yörük, bir taraftan büyük enerji ithalatçısı ülkelerin ihracatçı konumuna geçtiğinin, diğer yandan büyük enerji ihracatçısı ülkelerin talep büyümesinin merkezi haline geldiğinin altını çiziyor. Yörük, global gelişmelerin önümüzdeki yıllarda talep büyümesinin ABD, Avrupa gibi gelişmiş ekonomilerden değil Çin, Hindistan, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerden geleceğini gösterdiğine de dikkat çekiyor.
Enerji sektörüne yönelik ne tür çalışmalarız var?
Deloitte Danışmanlık olarak enerji ve doğal kaynaklar sektöründe açık ara lider konumdayız. Kamu ve özel sektörden oluşan müşterilerimize stratejiden operasyonlara kadar geniş bir yelpazede hizmet sunuyoruz. Bu hizmetleri sunarken, Deloitte’un uluslararası araçlarının yanı sıra, Türkiye’ye özel geliştirilmiş olan analitik ve finansal modelleme araçlarımızdan yararlanıyoruz. Müşterilerimizin ihtiyaçlarını çok önceden görerek, Türkiye’ye özel, vizyoner ve inovatif yaklaşımlar geliştiriyor ve hep sektörün bir adım önünde gitmeyi başarıyoruz.
Bunu yaparken lokal ya da uluslararası birçok işbirliği geliştirdik ve çok özelleşmiş alanlarda iş ortaklarımız ile müşterilerimize en iyi hizmeti sunma hedefi ile ilerliyoruz. Deloitte’un enerji sektörüne yönelik çalışmaları müşterilerine hizmet sunmanın çok ötesine geçiyor. Her sene enerji sektöründeki birçok kongre, konferans ve benzeri toplantılara katılım sağlayarak çeşitli analizlerimizi kamuoyu ile paylaşıyoruz. ~
Enerji sektöründe faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının yapmış oldukları çalışmalara katkılar sağlıyoruz. Ayrıca, Deloitte enerji sektöründe fikir liderliği alanında da oldukça aktif. Deloitte’un uluslararası yayınlarının Türkiye’de dağıtımının sağlanmasının yanı sıra, başta elektrik ve doğalgaz olmak üzere Türkiye enerji piyasalarına ilişkin raporlar yayımlayarak kamuoyu ile paylaşıyoruz. Raporlarımız tüm sektör oyuncuları ve uluslararası yatırımcılar tarafından büyük ilgi görüyor.
Enerji sektörünün gelişimi ile ilgili olarak ne düşünüyorsunuz?
Enerji sektöründe tüm kuralların yeniden yazıldığı tarihsel dönemlerden geçiliyor. Büyük enerji ithalatçısı ülkeler ihracatçı konumu geçerken, büyük enerji ihracatçısı ülkeler ise talep büyümesinin merkezi haline geliyor. Öte yandan ekonomik büyüme, enerji talebi ve çevre ilişkisi artık her zamankinden önemli bir hale geldi ve en zengin kaynaklara sahip ülkeler için bile enerji verimliliği ve çevresel etki uyumu ana gündemi oluşturuyor. Global gelişmeler, önümüzdeki yıllarda talep büyümesinin ABD, Avrupa gibi gelişmiş ekonomilerden değil Çin, Hindistan, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerden geleceğine işaret ediyor.
Petrol fiyatlarındaki kalıcı görünen yükselişe bağlı olarak dünyanın bir çok bölgesinde artan araştırma faaliyetleri ve bununla beraber gelen rezerv ve üretim artışları yaşandı. Dünya gündeminde petrol kaynaklarının sınırlı olması ve üretimin zirve yapması (“peak oil”) konularının tartışıldığı bir dönemden, teknolojik gelişmeler ile gelen geleneksel olmayan üretim yöntemleri ve derin deniz faaliyetlerinin katkısı ile bir hidrokarbon altın çağı diyebileceğimiz bir döneme geçildi. Yenilenebilir kaynakların üretime katılmasının hızlanması ile özellikle enerjide yüksek dışa bağımlılığı olan ülkeler için yüksek maliyetlere rağmen bir “kendine yeterlilik” rotasına girildi.
Yenilenebilir ve alternatif enerjinin geleceği ile ilgili ne düşünüyorsunuz?
Dünyaya baktığımızda “yenilenebilir ve alternatif enerji” enerji üretim karmasında bir garnitür olmaktan çıkıp portföyün önemli bir bileşeni haline gelme yolunda ilerliyor. Böyle olmaya da devam edecek. Kaynak çeşitlendirme, yerli kaynak kullanma ihtiyacı ve çevresel kaygılar pek çok ülkenin yenilenebilir enerjiye yönelmesine yol açıyor.~
Halen pek çok ülkede başta sabit fiyat garantisi olmak üzere çeşitli mekanizmalarla piyasadan ayrıştırılan ve desteklenen yenilenebilir enerji yatırımlarının gelişen teknoloji ile artan verimlilik ve düşen maliyetler doğrultusunda desteklenmeye ihtiyaç duymadan piyasa koşulları içinde kendisine yer edinebilen bir noktaya doğru gittiğini söyleyebiliriz.
Şunu söylemek yanlış olmaz: Yenilenebilir ve alternatif enerjinin üretim portföyündeki ağırlığı büyük ölçüde teknolojideki gelişmelere bağlı olacak. Örneğin güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir kaynaklarda verimlilik ve kapasite faktöründeki gelişmeler ile yatırımlar daha fizibl hale gelirken pompaj depolama veya pil teknolojilerinin kullanılmasıyla şebekeye verebileceği zararların azaltılıp yaygınlığının artırılması mümkün olabilecek.
Alternatif enerjinin ticarileşmesi ve yaygınlaşması teknoloji tarafında yapılan yatırımlarla paralel olacak. Özellikle çok ciddi Ar-Ge yatırımlarının yapıldığı depolama ve hidrojen teknolojileri önümüzdeki dönemde global ölçekte enerji gündemini epey meşgul edecek diyebiliriz.
Türkiye açısından da baktığımızda global ölçekteki gelişmelerin izdüşümlerini elbette yerelde de hissedeceğimizi söylemek mümkün. Yenilenebilir enerjide çok ciddi bir potansiyele sahip olan Türkiye’de başta rüzgar ve güneş olmak üzere büyük ölçekli yenilenebilir enerjinin şebekeye entegre olmasını sağlamak üzere çeşitli çalışmalar mevcut.
Türkiye’nin 2023 yılı için “üretimin yüzde 30’unun yenilenebilir enerjiye dayalı olması” gibi oldukça ciddi de bir hedefi var ve bu doğrultuda aldığı tedbirler de mevcut. Bu iddialı hedefe ulaşmak, yenilenebilir enerjinin finansmanının kolaylaşması, teknik olarak özellikle kesintili üretim yapan rüzgar, güneş gibi teknolojilerin şebekeye entegre olabilirliğinin gelişmesi ve benzer ilave tedbirlerin alınması ile mümkün olabilecek.~
Enerjide “Büyük Oyun” 2.0 nedir? Biraz açıklar mısınız?
Büyük Oyun 2.0, 2011 yılında yayınlanmış bir Deloitte raporunda tanımlanmış olan bir kavram, arka planında Deloitte raporlarında geçen “yeşil yerine temiz” (fosil kaynaklar da “temiz” olabilir) ve “her şirket bir enerji şirketidir” (artık enerji tüketicisinin kendi talebini yönetmesi çok önemli) konularını temsil ediyor.
Buna göre artık enerji sektöründe iklim değişikliği, enerji güvenliği, yerli kaynaklara odaklanma politikaları ve enerji fiyatları gibi unsurlarla arz odaklı yapıdan bireyin tüketimine odaklı bir yapıya geçiliyor ve artık bireylerin elektrik tüketimi herhangi bir alışkanlıktan öte bilinçli tercihlerle yönlenen bir aktiviteye dönüşüyor.
Şirketlerin de sosyal sorumluluk amacından öte bir maliyet yönetim unsuru olarak yeni bir tüketim bilinci geliştirmeye başladıkları ve buna zorunlu oldukları bir döneme giriliyor. Bu yeni dönemde teknoloji sayesinde yenilenebilir enerjinin yanı sıra kömür, doğalgaz ve petrol gibi konvansiyonel kaynakların yıkama, filtreleme, karbon depolama gibi teknolojiler sayesinde temiz enerji olarak kullanılabilmesi söz konusu ve bu dönemde teknolojiden yararlanmasını iyi bilen ülkeler ve şirketler “yeni büyük oyunu” kazananlar olacak.
Önümüzdeki dönemde enerjide hangi alanlar öne çıkacak?
2014 yılının ilk çeyreğinde EPİAŞ’ın kuruluşuna ilişkin daha somut adımların atılmasını bekliyoruz. Özelleştirmeler açısından EÜAŞ özelleştirmelerinde bugüne kadar önemli bir gelişme kaydedilememiş olmasından dolayı 2014 yılının önemli gündem maddelerinden biri olacağını düşünüyoruz. Doğalgaz piyasasının gelişimine baktığımızda, elektrik piyasasındaki gelişmelerin gerisinde kalmış olmakla birlikte özellikle son yıllarda liberalleşme adına önemli adımların atılmakta olduğunu görüyoruz.
Doğalgaz piyasasında en kritik konu, hepimizin bildiği gibi güncel, makul hedefleri olan ve uygulanabilir bir doğal gaz piyasası kanununun yürürlüğe girmesidir. Bu konudaki çalışmaların bir hayli ilerlemiş olmasından dolayı yeni yılda ilk etapta görüşülecek kanunlardan birinin doğalgaz piyasası kanunu olmasını bekliyoruz.
Yenilenebilir enerjide güneş, jeotermal ve biyokütle yükselen teknolojiler olacak diyebiliriz. İlk ön lisans başvurularının alınmasıyla önümüzdeki yıl devreye alınan ilk lisanslı güneş santralleri devreye girmiş olacak. Biyokütleye ve jeotermale olan ilginin 2014’te daha da artacağını öngörüyoruz. Burada güncel düzenlemeleri yakın zamanda yürürlüğe girmiş olan lisanssız elektrik üretimi konusunun da giderek yaygınlaşan ve 2014’te de hareketli gelişecek bir alan olacağını söyleyebiliriz.~
2014 yılında ve sonrasında ilginin odaklanacağı bir diğer alan da enerji verimliliği olacaktır. Bu konuda kamu kurumlarının politika geliştirdiğini ulusal ve uluslararası fonlarla bu konuyu desteklemeye çalıştıklarını görüyoruz. Bu çabaların önümüzdeki dönemde sonuçlarının ve etkilerinin görülmeye başlanacağını söyleyebiliriz.
Enerjide ne tür danışmanlık hizmetleri veriyorsunuz?
Deloitte Türkiye’de faaliyet göstermeye başladığı zamandan günümüze kadar geçen 25 yılı aşkın süre içinde enerji sektöründe çok önemli projelerde yer almıştır. 10 yılı aşkın süredir yürütülen elektrik enerjisi sektör reformunda Deloitte; piyasa tasarımından, kurumsal yapıların oluşturulmasına, birincil ve ikincil mevzuat hazırlama çalışmalarından, kritik IT sistemlerinin tasarlanıp hayata geçirilmesine kadar geniş bir yelpazede önemli hizmetler sunmuştur. Deloitte’un önemli stratejilerinden biri olan endüstri odaklı yaklaşım sayesinde Deloitte Danışmanlık, kurumsal finansman, kurumsal risk hizmetleri ve vergi bölümlerinin endüstri odaklı çalışan uzmanları ile uçtan uca bütünleşmiş çözümler sunabiliyoruz.
Enerji sektöründe sunduğumuz danışmanlık hizmetlerinden bazıları nelerdir?
Strateji ve piyasa analizi, uzun vadeli fiyat tahmini, satın alma ve birleşmeler, finansal, vergisel ve ticari mevcut durum değerlendirme, fizibilite, proje finansmanı, borç danışmanlığı, transfer fiyatlandırması, vergi danışmanlığı, finansal dönüşüm programları, maliyet azaltma programları, özelleştirmeler sonrası yeniden yapılandırma çalışmaları, süreç analizi ve tasarımı, insan kaynakları dönüşümü, performans yönetim sistemleri, Bilgi teknolojileri stratejisi, kurumsal BT mimarisi, BT güvenlik danışmanlığı, bakım yönetim sistemleri, ticaret ve risk yönetimi uygulamaları ve kurumsal kaynak yönetim sistemi uygulamaların hayata geçirilmesi.
ENERJİ MALİYETLERİ VE GELECEK TEKNOLOJİLERİ İLE İLGİLİ ÖNGÖRÜLERİNİZ NELERDİR?
Son dönemde yaşana gelişmeler enerji maliyetlerini belirleyecek konunun teknolojik gelişmeler olacağını net bir şekilde gözler önüne serdi. Geleneksel olmayan kaynaklardan gelen üretim ABD’de büyük bir enerji devrimini tetikledi.~
Bundan sonraki süreçte yenilenebilir kaynakların elektrik sistemlerine entegrasyonu ve buna bağlı olarak pil sistemleri, fazla elektriğin gaza dönüştürülmesi gibi çeşitli depolama teknolojilerinin gelişimleri, akıllı şebeke ve bunun uygulamaları, elektrikli araçlar, organik hidrolik çatlatma kimyasallarının geliştirilmesi ve bu sayede şu anda bu konuya şüpheli yaklaşan ülkelerde de yatırımların olması belli başlı bazı konular olarak dikkat çekiyor. Ancak enerji maliyetlerinin yatırım ihtiyaçları nedeni ile orta vadede düşmesini beklemek oldukça zor görünüyor. Uzun vadede de ise bahsedilen teknolojilerin ulaşacağı olgunluk seviyelerine ve sistem entegrasyonlarına bağlı olarak gelişmiş toplumlarda enerji maliyetlerinin makroekonomik etkileri hafifleyebilir.
nerji sektöründe tüm kurallar yeniden yazılıyor. Sektörde tarihsel dönemlerden geçildiğini belirten Deloitte Türkiye Enerji, Doğal Kaynaklar ve İnşaat Endüstrisi Ortağı Uygar Yörük, bir taraftan büyük enerji ithalatçısı ülkelerin ihracatçı konumuna geçtiğinin, diğer yandan büyük enerji ihracatçısı ülkelerin talep büyümesinin merkezi haline geldiğinin altını çiziyor. Yörük, global gelişmelerin önümüzdeki yıllarda talep büyümesinin ABD, Avrupa gibi gelişmiş ekonomilerden değil Çin, Hindistan, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerden geleceğini gösterdiğine de dikkat çekiyor.
Enerji sektörüne yönelik ne tür çalışmalarız var?
Deloitte Danışmanlık olarak enerji ve doğal kaynaklar sektöründe açık ara lider konumdayız. Kamu ve özel sektörden oluşan müşterilerimize stratejiden operasyonlara kadar geniş bir yelpazede hizmet sunuyoruz. Bu hizmetleri sunarken, Deloitte’un uluslararası araçlarının yanı sıra, Türkiye’ye özel geliştirilmiş olan analitik ve finansal modelleme araçlarımızdan yararlanıyoruz. Müşterilerimizin ihtiyaçlarını çok önceden görerek, Türkiye’ye özel, vizyoner ve inovatif yaklaşımlar geliştiriyor ve hep sektörün bir adım önünde gitmeyi başarıyoruz.
Bunu yaparken lokal ya da uluslararası birçok işbirliği geliştirdik ve çok özelleşmiş alanlarda iş ortaklarımız ile müşterilerimize en iyi hizmeti sunma hedefi ile ilerliyoruz. Deloitte’un enerji sektörüne yönelik çalışmaları müşterilerine hizmet sunmanın çok ötesine geçiyor. Her sene enerji sektöründeki birçok kongre, konferans ve benzeri toplantılara katılım sağlayarak çeşitli analizlerimizi kamuoyu ile paylaşıyoruz. ~
Enerji sektöründe faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının yapmış oldukları çalışmalara katkılar sağlıyoruz. Ayrıca, Deloitte enerji sektöründe fikir liderliği alanında da oldukça aktif. Deloitte’un uluslararası yayınlarının Türkiye’de dağıtımının sağlanmasının yanı sıra, başta elektrik ve doğalgaz olmak üzere Türkiye enerji piyasalarına ilişkin raporlar yayımlayarak kamuoyu ile paylaşıyoruz. Raporlarımız tüm sektör oyuncuları ve uluslararası yatırımcılar tarafından büyük ilgi görüyor.
Enerji sektörünün gelişimi ile ilgili olarak ne düşünüyorsunuz?
Enerji sektöründe tüm kuralların yeniden yazıldığı tarihsel dönemlerden geçiliyor. Büyük enerji ithalatçısı ülkeler ihracatçı konumu geçerken, büyük enerji ihracatçısı ülkeler ise talep büyümesinin merkezi haline geliyor. Öte yandan ekonomik büyüme, enerji talebi ve çevre ilişkisi artık her zamankinden önemli bir hale geldi ve en zengin kaynaklara sahip ülkeler için bile enerji verimliliği ve çevresel etki uyumu ana gündemi oluşturuyor. Global gelişmeler, önümüzdeki yıllarda talep büyümesinin ABD, Avrupa gibi gelişmiş ekonomilerden değil Çin, Hindistan, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerden geleceğine işaret ediyor.
Petrol fiyatlarındaki kalıcı görünen yükselişe bağlı olarak dünyanın bir çok bölgesinde artan araştırma faaliyetleri ve bununla beraber gelen rezerv ve üretim artışları yaşandı. Dünya gündeminde petrol kaynaklarının sınırlı olması ve üretimin zirve yapması (“peak oil”) konularının tartışıldığı bir dönemden, teknolojik gelişmeler ile gelen geleneksel olmayan üretim yöntemleri ve derin deniz faaliyetlerinin katkısı ile bir hidrokarbon altın çağı diyebileceğimiz bir döneme geçildi. Yenilenebilir kaynakların üretime katılmasının hızlanması ile özellikle enerjide yüksek dışa bağımlılığı olan ülkeler için yüksek maliyetlere rağmen bir “kendine yeterlilik” rotasına girildi.
Yenilenebilir ve alternatif enerjinin geleceği ile ilgili ne düşünüyorsunuz?
Dünyaya baktığımızda “yenilenebilir ve alternatif enerji” enerji üretim karmasında bir garnitür olmaktan çıkıp portföyün önemli bir bileşeni haline gelme yolunda ilerliyor. Böyle olmaya da devam edecek. Kaynak çeşitlendirme, yerli kaynak kullanma ihtiyacı ve çevresel kaygılar pek çok ülkenin yenilenebilir enerjiye yönelmesine yol açıyor.~
Halen pek çok ülkede başta sabit fiyat garantisi olmak üzere çeşitli mekanizmalarla piyasadan ayrıştırılan ve desteklenen yenilenebilir enerji yatırımlarının gelişen teknoloji ile artan verimlilik ve düşen maliyetler doğrultusunda desteklenmeye ihtiyaç duymadan piyasa koşulları içinde kendisine yer edinebilen bir noktaya doğru gittiğini söyleyebiliriz.
Şunu söylemek yanlış olmaz: Yenilenebilir ve alternatif enerjinin üretim portföyündeki ağırlığı büyük ölçüde teknolojideki gelişmelere bağlı olacak. Örneğin güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir kaynaklarda verimlilik ve kapasite faktöründeki gelişmeler ile yatırımlar daha fizibl hale gelirken pompaj depolama veya pil teknolojilerinin kullanılmasıyla şebekeye verebileceği zararların azaltılıp yaygınlığının artırılması mümkün olabilecek.
Alternatif enerjinin ticarileşmesi ve yaygınlaşması teknoloji tarafında yapılan yatırımlarla paralel olacak. Özellikle çok ciddi Ar-Ge yatırımlarının yapıldığı depolama ve hidrojen teknolojileri önümüzdeki dönemde global ölçekte enerji gündemini epey meşgul edecek diyebiliriz.
Türkiye açısından da baktığımızda global ölçekteki gelişmelerin izdüşümlerini elbette yerelde de hissedeceğimizi söylemek mümkün. Yenilenebilir enerjide çok ciddi bir potansiyele sahip olan Türkiye’de başta rüzgar ve güneş olmak üzere büyük ölçekli yenilenebilir enerjinin şebekeye entegre olmasını sağlamak üzere çeşitli çalışmalar mevcut.
Türkiye’nin 2023 yılı için “üretimin yüzde 30’unun yenilenebilir enerjiye dayalı olması” gibi oldukça ciddi de bir hedefi var ve bu doğrultuda aldığı tedbirler de mevcut. Bu iddialı hedefe ulaşmak, yenilenebilir enerjinin finansmanının kolaylaşması, teknik olarak özellikle kesintili üretim yapan rüzgar, güneş gibi teknolojilerin şebekeye entegre olabilirliğinin gelişmesi ve benzer ilave tedbirlerin alınması ile mümkün olabilecek.~
Enerjide “Büyük Oyun” 2.0 nedir? Biraz açıklar mısınız?
Büyük Oyun 2.0, 2011 yılında yayınlanmış bir Deloitte raporunda tanımlanmış olan bir kavram, arka planında Deloitte raporlarında geçen “yeşil yerine temiz” (fosil kaynaklar da “temiz” olabilir) ve “her şirket bir enerji şirketidir” (artık enerji tüketicisinin kendi talebini yönetmesi çok önemli) konularını temsil ediyor.
Buna göre artık enerji sektöründe iklim değişikliği, enerji güvenliği, yerli kaynaklara odaklanma politikaları ve enerji fiyatları gibi unsurlarla arz odaklı yapıdan bireyin tüketimine odaklı bir yapıya geçiliyor ve artık bireylerin elektrik tüketimi herhangi bir alışkanlıktan öte bilinçli tercihlerle yönlenen bir aktiviteye dönüşüyor.
Şirketlerin de sosyal sorumluluk amacından öte bir maliyet yönetim unsuru olarak yeni bir tüketim bilinci geliştirmeye başladıkları ve buna zorunlu oldukları bir döneme giriliyor. Bu yeni dönemde teknoloji sayesinde yenilenebilir enerjinin yanı sıra kömür, doğalgaz ve petrol gibi konvansiyonel kaynakların yıkama, filtreleme, karbon depolama gibi teknolojiler sayesinde temiz enerji olarak kullanılabilmesi söz konusu ve bu dönemde teknolojiden yararlanmasını iyi bilen ülkeler ve şirketler “yeni büyük oyunu” kazananlar olacak.
Önümüzdeki dönemde enerjide hangi alanlar öne çıkacak?
2014 yılının ilk çeyreğinde EPİAŞ’ın kuruluşuna ilişkin daha somut adımların atılmasını bekliyoruz. Özelleştirmeler açısından EÜAŞ özelleştirmelerinde bugüne kadar önemli bir gelişme kaydedilememiş olmasından dolayı 2014 yılının önemli gündem maddelerinden biri olacağını düşünüyoruz. Doğalgaz piyasasının gelişimine baktığımızda, elektrik piyasasındaki gelişmelerin gerisinde kalmış olmakla birlikte özellikle son yıllarda liberalleşme adına önemli adımların atılmakta olduğunu görüyoruz.
Doğalgaz piyasasında en kritik konu, hepimizin bildiği gibi güncel, makul hedefleri olan ve uygulanabilir bir doğal gaz piyasası kanununun yürürlüğe girmesidir. Bu konudaki çalışmaların bir hayli ilerlemiş olmasından dolayı yeni yılda ilk etapta görüşülecek kanunlardan birinin doğalgaz piyasası kanunu olmasını bekliyoruz.
Yenilenebilir enerjide güneş, jeotermal ve biyokütle yükselen teknolojiler olacak diyebiliriz. İlk ön lisans başvurularının alınmasıyla önümüzdeki yıl devreye alınan ilk lisanslı güneş santralleri devreye girmiş olacak. Biyokütleye ve jeotermale olan ilginin 2014’te daha da artacağını öngörüyoruz. Burada güncel düzenlemeleri yakın zamanda yürürlüğe girmiş olan lisanssız elektrik üretimi konusunun da giderek yaygınlaşan ve 2014’te de hareketli gelişecek bir alan olacağını söyleyebiliriz.~
2014 yılında ve sonrasında ilginin odaklanacağı bir diğer alan da enerji verimliliği olacaktır. Bu konuda kamu kurumlarının politika geliştirdiğini ulusal ve uluslararası fonlarla bu konuyu desteklemeye çalıştıklarını görüyoruz. Bu çabaların önümüzdeki dönemde sonuçlarının ve etkilerinin görülmeye başlanacağını söyleyebiliriz.
Enerjide ne tür danışmanlık hizmetleri veriyorsunuz?
Deloitte Türkiye’de faaliyet göstermeye başladığı zamandan günümüze kadar geçen 25 yılı aşkın süre içinde enerji sektöründe çok önemli projelerde yer almıştır. 10 yılı aşkın süredir yürütülen elektrik enerjisi sektör reformunda Deloitte; piyasa tasarımından, kurumsal yapıların oluşturulmasına, birincil ve ikincil mevzuat hazırlama çalışmalarından, kritik IT sistemlerinin tasarlanıp hayata geçirilmesine kadar geniş bir yelpazede önemli hizmetler sunmuştur. Deloitte’un önemli stratejilerinden biri olan endüstri odaklı yaklaşım sayesinde Deloitte Danışmanlık, kurumsal finansman, kurumsal risk hizmetleri ve vergi bölümlerinin endüstri odaklı çalışan uzmanları ile uçtan uca bütünleşmiş çözümler sunabiliyoruz.
Enerji sektöründe sunduğumuz danışmanlık hizmetlerinden bazıları nelerdir?
Strateji ve piyasa analizi, uzun vadeli fiyat tahmini, satın alma ve birleşmeler, finansal, vergisel ve ticari mevcut durum değerlendirme, fizibilite, proje finansmanı, borç danışmanlığı, transfer fiyatlandırması, vergi danışmanlığı, finansal dönüşüm programları, maliyet azaltma programları, özelleştirmeler sonrası yeniden yapılandırma çalışmaları, süreç analizi ve tasarımı, insan kaynakları dönüşümü, performans yönetim sistemleri, Bilgi teknolojileri stratejisi, kurumsal BT mimarisi, BT güvenlik danışmanlığı, bakım yönetim sistemleri, ticaret ve risk yönetimi uygulamaları ve kurumsal kaynak yönetim sistemi uygulamaların hayata geçirilmesi.
ENERJİ MALİYETLERİ VE GELECEK TEKNOLOJİLERİ İLE İLGİLİ ÖNGÖRÜLERİNİZ NELERDİR?
Son dönemde yaşana gelişmeler enerji maliyetlerini belirleyecek konunun teknolojik gelişmeler olacağını net bir şekilde gözler önüne serdi. Geleneksel olmayan kaynaklardan gelen üretim ABD’de büyük bir enerji devrimini tetikledi.~
Bundan sonraki süreçte yenilenebilir kaynakların elektrik sistemlerine entegrasyonu ve buna bağlı olarak pil sistemleri, fazla elektriğin gaza dönüştürülmesi gibi çeşitli depolama teknolojilerinin gelişimleri, akıllı şebeke ve bunun uygulamaları, elektrikli araçlar, organik hidrolik çatlatma kimyasallarının geliştirilmesi ve bu sayede şu anda bu konuya şüpheli yaklaşan ülkelerde de yatırımların olması belli başlı bazı konular olarak dikkat çekiyor. Ancak enerji maliyetlerinin yatırım ihtiyaçları nedeni ile orta vadede düşmesini beklemek oldukça zor görünüyor. Uzun vadede de ise bahsedilen teknolojilerin ulaşacağı olgunluk seviyelerine ve sistem entegrasyonlarına bağlı olarak gelişmiş toplumlarda enerji maliyetlerinin makroekonomik etkileri hafifleyebilir.
