Güneş enerjisinde büyük potansiyel var

Türkiye’nin kaya gazı ve yenilenebilir enerji potansiyelini Gama Enerji Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Arif Özozan ile konuştuk...

25.03.2014 13:04:220
Paylaş Tweet Paylaş
Güneş enerjisinde büyük potansiyel var
Son 5 yılda 2 milyar doları aşan yatırımla doğalgaz ve elektrik üretiminde öne çıkan gama enerji, Ankara’nın elektrik üretiminin yarısından çoğunu karşılayacak kırıkkale doğalgaz kombine çevrim santrali’ni 2016’da devreye sokacak. Türkiye’nin dünya çapında faaliyet gösteren en önemli inşaat ve enerji şirketlerinden biri olan GAMA Holding bünyesindeki GAMA Enerji, son 5 yılda enerji alanına 2,1 milyar dolarlık yatırım yaptı.

Ürdün’ün başkenti Amman ve çevresinin su sorununu çözmek üzere 1 milyar dolarlık bir altyapı projesine imza atan Gama Enerji, Ankara’nın tükettiği elektriğin yüzde 50’sinden fazlasını karşılayacak olan 840 MW’lık Kırıkkale Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı’nı 2016’da faaliyete geçirmeye hazırlanıyor. Şirketin 2014 ve sonrası için hedeflerini, Türkiye’nin kaya gazı ve yenilenebilir enerji potansiyelini Gama Enerji Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Arif Özozan ile konuştuk:

Gama Enetji’nin Türkiye’de enerji alanında gündeminde hangi konular var?
GAMA Holding ve GE-EFS’in yarı yarıya ortak olduğu GAMA Enerji’nin temelleri, GAMA’nın, Türkiye’nin ilk yap-işlet-devret enerji ve su altyapı projelerine dayanır. GAMA Enerji, hidroelektrik ile rüzgâr enerjisi yatırımlarının yanı sıra yurtiçinde ve yurt dışında çeşitli güç santrallerinin geliştirilmesine ve su temini projelerine de yatırım yapmaya devam ediyor. GAMA Enerji’nin ana faaliyet alanları yurtiçi ve yurt dışında proje geliştirme, yapım ve işletme süreçlerini kapsıyor. Bu süreçleri gerekli komitelerinden geçiren şirketimiz, proje finansman teminini, yapım ile varlık yönetimini ve varlıkların ticari faaliyetlerini de yürütür.

GAMA Enerji ve Türkiye’deki enerji şirketleri olarak, yurtdışına çıkabilen ve bölgesel güçler oluşturabilen şirketler olmamız gerektiğini düşünüyoruz. Her ülkenin kendi yarattığı devler var. Türkiye de bence bunları oluşturmaya başlamalı ki dünya üzerindeki etkinliğini daha da artırabilsin. GAMA Enerji böyle oyunculardan birisi olmayı arzuluyor. Bununla ilgili aksiyonlarımızı da alıyoruz; ama basamakları teker teker çıkarak bölgesel oyuncu olmak istiyoruz.~

Şirketinizin portföyü hakkında bilgi verir misiniz? Önümüzdeki dönemde hedef nedir?
GAMA Enerji’nin devam eden enerji yatırımlarına ait iştiraklerinin toplam kurulu gücü 2.022 MW’a ulaşmış durumda. Yapımı süren Disi projesinin tamamlanmasıyla toplam su kapasitesi 242 milyon m3/yıl’a ulaşacak. Disi projemiz, Ürdün’ün başkenti Amman ve çevresinde yaşanan su sorununu çözmeye yardımcı olacak, toplam yatırım tutarı 1 milyar dolarlık bir alt yapı su projesidir. Disi, Ürdün Su ve Sulama Bakanlığı’nın Akabe bölgesinde bulunan Disi-Mudawarra su akiferinden yılda 100 milyon m3 suyun, 25 yıl süreli bir yap-işlet-devret imtiyaz sözleşmesi dahilinde çıkarılacak olan suyu Amman’a taşıyacaktır.

Bu proje Ürdün ve çevresindeki ülkelerde özel sektör tarafından finanse edilmiş en büyük su temini projesi olma özelliği dolayısıyla EMEA Finance’in “Best Infrastructure Deal in the Middle East: Disi-Mudawarra to Amman Water Conveyance System” ödülüne ve Euromoney’nin Project Finance “Deal of the Year” ödülüne layık görüldü. Ayrıca bu yıl da “Arabian Business Achievement Awards 2013” kapsamında Ortadoğu’nun en önemli ödüllerinden “Construction Project of the Year” ile onurlandırıldı.

55 adet derin su kuyusu açılması, elektrik temini ve dağıtımı, 325 km uzunluğunda çelik boru hattı, pompa istasyonları, rezervuar ve tanklar ve yardımcı tesislerin yapımı gibi işleri kapsayan projenin 2014 yılının ilk aylarında tamamlanması ve ticari işletmeye girmesi planlanıyor.

GAMA Enerji tarafından Kırıkkale’de yatırımına başlanılan 840 MW’lık Kırıkkale Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali, tek başına Türkiye’de tüketilen elektriğin yüzde 2,5’ini, Ankara’da tüketilen elektriğin ise yüzde 50’sinden fazlasını karşılayacak. Santral, yaklaşık 900 milyon dolarlık yatırım bedeli ile doğalgaz santralleri kategorisinde son dönemin en büyük finansmanlarından biri olma özelliğini taşıyor. 2016 yılında işletmeye geçecek Kırıkkale Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı; yüksek verim ve ileri teknoloji sayesinde, şu an çalışmakta olan doğalgaz santrallerine göre daha az karbon salımı gerçekleştirecek.~

GAMA olarak kısa vadede elektrikte 2.500 MW'lik kurulu güce ulaşmayı hedefliyoruz. Bunların içinde henüz kömür projeleri yok; ama kömürle de ilgiliyiz. Hem yerli hem ithal kömüre dayalı santraller gündeme gelebilir. Araştırma aşamasındayız. Lisans başvurularımız henüz yok; ama bu konuda tecrübeli sayılırız. Afşin Elbistan santralini da inşa etmiş bir firma olarak ciddi bir deneyimimiz var. Rüzgarda portföyümüzü büyütmeyi hedefliyoruz. Şu anda yapımı devam eden 35 MW ve geliştirdiğimiz yaklaşık 300 MW’lik rüzgar projeleri var. Elektriğin pazarlamasında biraz daha aktif olmayı düşünüyoruz. Özellikle 840 MW’lik Kırıkkale’deki doğalgaz santralinin devreye girmesiyle elimizde ciddi bir portföy oluşacak.

Yenilenebilir enerji alanında neler yapıyorsunuz? Yeni projeler var mı?
Türkiye, stratejik açıdan önemli coğrafi konumu ile büyük ve dinamik enerji pazarlarından birini oluşturmasına rağmen, enerjide büyük oranda dışa bağımlı durumda. Türkiye’nin enerji kaynaklarına bakıldığında, en büyük enerji potansiyelini yenilenebilir enerjilerin oluşturduğunu görüyoruz. Bu potansiyelin piyasa dostu, şeffaf düzenlemelerle desteklenmesi gerekiyor. Tüm bu noktalar dikkate alındığında, Türkiye’de yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarından maksimum yarar sağlanabilmesi için gerekli mevzuat çalışmalarının tamamlanması, ilgili yasal düzenlemelerin yapılması yatırımların ivme kazanmasında etkili olacaktır.

2023 yılında Türkiye'de tüketilecek enerjinin asgari yüzde 30’unun yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilmesinin hedeflendiği göz önüne alındığında, ciddi bir yatırım ihtiyacı olduğu da ortaya çıkıyor. GAMA Enerji, 2009 yılında devreye aldığı Artvin’de ve Mersin’de bulunan toplamda 53 MW kurulu güce sahip olan nehir tipi hidroelektrik santralleri ile yenilenebilir enerjiye adım attı.

Bundan sonra ise 2010 yılının sonlarına doğru Çanakkale’de 22,5 MW Sares Rüzgar Santralini devreye aldı. En son olarak, İzmir Aliağa’da bulunan 10 MW Karadağ Rüzgar Santrali elektrik üretimine başladı. Yenilenebilir enerji alanında yaptığımız yatırımlara 2013 yılı Temmuz ayında finansmanını kapatarak yapımına başlatığımız Manisa’da bulunan 35 MW GOK II Rüzgar Santrali ile devam ediyoruz.~

Kendi geliştirdiğimiz projelerin yanında piyasada lisans satışı yapılan yenilenebilir enerji projelerinin değerlendirilmesinde önemli adımlar atarak Manisa Kırkağaç’ta bulunan 45 MW ve Balikesir Marmara Adası’nda bulunan 10 MW kurulu güce sahip rüzgar santrallarının satın alma işlemlerini gerçekleştirdik. Bu santrallerin 2014 yılında yapımına başlayıp 2015 yılında ise devreye almayı planlıyoruz.

Beş yılda enerji sektörüne ne kadar yatırım yaptınız, bunlar hangi alanlardaydı?
GAMA Enerji’nin mevcut varlıklarına ilaveten, yapımına başlanılan 840MW’lık Kırıkkale Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali ve 35 MW kurulu güce sahip GOK II Rüzgar Santrali ile satınalma yolu ile gerçekleştirdiğimiz toplamda 55 MW’lık Rüzgar Santralleri yatırımına başladık. 2013 yılında yaptığımız 930 MW’lık kurulu güç yatırımımızı dikkate alarak, son 5 senede enerji sektörüne yaklaşık olarak 2,1 milyar doların üzerinde yatırım yaptık. GAMA Enerji olarak, üretim portföy çeşitliliği ve elektrik üretiminin her alanında var olan bir yatırımcı olmayı hedefliyoruz.

Enerji sektöründe yeni yatırımlarınız ve projeleriniz hangi alanlarda olacak?
840 MW’lık Kırıkkale Doğalgaz Kombine Çevrim Santralının devreye girmesiyle doğalgaz tedariki GAMA Enerji için büyük bir önem teşkil edecek. Bu yüzden doğalgaz tedarikine yönelik zincirin içinde yer almayı düşünüyoruz. Bu LNG terminali, boru hattı ya da ithalatla mı olacağı konusunda ön çalışmalarımız devam ediyor.

Kömürün mevcut ya da yeni çıkacak rezervler olsun, iyi bir alternatif yatırım kaynağı olduğunu düşünüyoruz. Rödovans ihalelerine de ilgi gösterebiliriz; ama önce bir ortaya çıkması lazım. Afşin Elbistan santralini da inşa etmiş bir firma olarak gerek yatırımcı gerek yapımcı olarak know how var, mutlaka bu projelerle ilgileneceğiz. Bir diğer yenilenebilir enerji kaynağı olan güneş santrallerine ilgimiz mevcut.~

Hem lisanslı hem de lisanssız pazarda güneş enerjisinden elektrik üretiminde büyük bir potansiyel olduğuna inanıyoruz. Santral yatırımı olarak da çözüm ortağı olarak da bu alanda aktif olacağız.

Önümüzdeki süreçte enerji alanında hangi konular öne çıkacak? Beklentiniz ne yönde?
ABD’de keşfedilen ve çıkarılmaya başlanılan kaya gazı piyasayı değiştirdi. ABD’de şu anda doğalgaz fiyatları düşüyor. Kısa ve orta vadede daha da ineceğini düşünüyoruz. Birçok ülkede kaya gazı var. Önemli olan bunun ne kadarının, hangi maliyetle çıkarılabileceği. Çin ve ABD önemli rezerve sahip ülkeler. Türkiye’de 4,6 trilyon m3’lük bir kaya gazı rezervinden söz ediliyor. Bunun 650 milyar m3'ü çıkarılabilir kaynak olarak düşünülüyor.

Türkiye’nin yılda yaklaşık 50 milyar m3 doğalgaz tüketimi olduğunu düşünürseniz, bu rezerv rakamları 10-12 yıllık bir tüketimine karşılık gelir. Rezerv ile çıkarılabilir rezervler arasındaki fark ne kadar az olursa, bu rezervlerin maliyeti o ölçüde ekonomik olabiliyor. Yani kaya gazı kısa vadede Türkiye’nin gündeminde olsa da piyasayı çok fazla etkilemeyecek.

Türkiye’nin büyümeye devam edeceğini düşünüyoruz. Bu büyümeyi destekleyecek şekilde elektrik kurulu gücünde de en az 110 bin MW’lık 2023 hedeflerine ulaşılabilmesi şart. Hedef kurulu gücün yüzde 30’unun doğalgaz, yüzde 30’unun kömür, %30’unun yenilenebilir kaynaklar, yüzde 10’unun nükleer olması.

22 bin MW doğalgaz var; ama 10 bin MW’ı rehabilite edilmek zorunda. 10 bin MW sıfırdan yapılacak ki, hedef yüzdesine ulaşabilelim ve Enerji Bakanlığı'nın projeksiyonu tutturulabilsin. Talep artışına ve yatırımların gidişatına bakılırsa, 2017-2018 gibi bir arz yetersizliği öngörebiliriz.

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz