İş ahlakı sözleşmesi
Yaşamımıza yön veren, verdiğimiz taahhütlerdir.
Evlilik, ebeveynlik, mülkiyet, askerlik
görevi ve çalışma hepsi de birer tanımlayıcı
taahhüttür. Yaptığımız bu adanmışlıklardan
bazıları yasal olarak bağlayıcıdır. Diğerleri
ise ahlaken bağlayıcıdır. Yasal bağlayıcı taahhütler sözleşmeye
dayalı olurken ahlaki adanmışlıklar bazen söz
verme şeklindedir.
Aşağıdaki İş Ahlakı Sözleşmesi bir aile şirketinin üçüncü
kuşak sahiplerinden oluşan üç kardeşin kendi aralarında
uzlaştıkları bir söz verme örneğidir. Bir
hafta sonu kaçamağında birbirlerinin ne
düşündüğünü varsaymak yerine fikirlerini
ve duygularını kağıda dökmek için
çok sıkı çalışmışlar. Kendi ailelerinin
ve şirketlerinin uzun vadeli istikrarının
gelecekte eskiden olduğundan da fazla
birbirleri arasındaki ilişkilerin kalitesine
bağlı olduğunun farkına vardıkları için
bu çabayı gösterdiler. İşte o sözleşmenin
detayları:
LİDERLİK VAADLERİ
“Nesillerdir iş hayatında olan bir aileye liderlik etmekten ve ebeveynlerimizin mirasını zenginleştirerek sürdürmekten kaynaklanan meydan okumaların bilincinde olarak bizler söz veririz ki: Birbirimize karşı dürüst, güvenilir, namuslu, sevgiyle, saygıyla ve olgunlukla yaklaşacağız. Karşımızdakine bize davranılmasını istendiği gibi davranacağız. Güç ve yetkiyi, birbirimizi dinleyerek, karşılıklı fikirlere saygı göstererek, alçak gönüllülükle, bir karar vermeden önce bir sorunun her yönüne bakarak, açık fikirli olarak, bir kez karar alındıktan sonra kamuoyu önünde birbirimize destek çıkarak, aramızdaki yapıcı anlaşmazlıkları hoş görerek ama kamuoyu önünde tek vücut halinde durarak sorumluluk içinde paylaşacağız. Anlaşmazlıklarımızı medeni bir ustalıkla ve düşmanlığa veya kızgınlığa yer vermeksizin çözeceğiz. Düşmanlık yaratacak yanlış anlamaları veya anlaşmazlıkları engellemek için gerekli beceriler geliştireceğiz. Birbirimizle olan ilişkilerimizin eşsiz doğasını anlamaya çalışacak, açık ve dirayetli bir iletişime öncelik vereceğiz. Bir aile, şirket ortakları ve yöneticileri olarak yaşamlarımızın bu her bir parçasının ihtiyaç duyduğu şefkati görmesini garantiye alacak şekilde pozitif yönde bağlılığımızı korumak için düzenli olarak toplantılar yapacağız. Paylaşılan varlıkların birer kahyası olarak ve muhtemelen de şirketin liderleri olarak gelecek kuşağın gelişimini teşvik edeceğiz.”
KENDİ TAAHHÜDÜNÜZÜ YARATIN
Ahlaki taahhütler sıklıkla yazılı olarak yapılmaz, sözlü olarak yapılır. Ancak yazılı olarak yapıldıklarında ilişkilerde belirli bir geçerlilikleri olur. Aşağıda sizin aileniz için kendi taahhütlerinizi yaratmanıza yardımcı olacak birkaç öneride bulunacağım:
* Hafta sonu gibi belirli bir zaman diliminizi ayırın.
* Telefonlarla veya aşırı eğlence ya da alakasız etkinliklerle dikkatinizi dağıtmayacak ve herkesin kendini rahat hissedebileceği bir mekan seçin.
* Gün içinde katılımcıların kendi fikirleri hakkında yalnız başlarına düşünmelerine zaman ayırabilmelerini sağlamak için tartışmalara en az iki defa mola verin.
* Daha önceden düşündüğünüz kesin çıktılara aşırı takılıp kalmak yerine varılacak çıktılara karşı açık olmaya çalışın.
* Müzakere yerine karşılıklı anlayışı ve diyaloğu özendiren bir ortam yaratın.
* Eğer teknolojiyle aranız iyiyse, iş artık verilecek taahhütlerin lisanının hep birlikte taslağını çıkarmaya geldiğinde bir projektöre bağlı bir dizüstü bilgisayardan faydalanın. Hareketli grafiklerden faydalanan bir medyanın katılımcılığı çok daha artırdığını göreceksiniz.
* Bu süreç boyunca bazen üzülebileceğinizi unutmayın. Kendinizi zor durumda hissettiğinizde gizli kalmış değerleri anlayabilmek için uğraşın.
* Bu sürece liderlik yapma sorumluluğu altında kimsenin ezilmemesi için profesyonel bir kolaylaştırıcıdan faydalanabileceğinizi dikkate alın. Bazı aile şirketlerindeki negatif duygusal dinamikleri veya düşmanca politikaları yazılı olsa da hiçbir belge kontrol edemez. Ancak değerler ve prensiplerle ilgili önceden verilmiş taahhütler bu gibi sorunları henüz filizlenme aşamasındayken engelleyebilir. Bir grup olarak bu taahhütler üzerinde uzlaşılmasını ve onların yazılı hale getirilmesini sağlayacak bu süreç sayesinde yanlış anlaşılma, düşmanlık besleme, kalp kırma ve hatta mahkemelik olma ihtimalleri azaltılmış olur.
LİDERLİK VAADLERİ
“Nesillerdir iş hayatında olan bir aileye liderlik etmekten ve ebeveynlerimizin mirasını zenginleştirerek sürdürmekten kaynaklanan meydan okumaların bilincinde olarak bizler söz veririz ki: Birbirimize karşı dürüst, güvenilir, namuslu, sevgiyle, saygıyla ve olgunlukla yaklaşacağız. Karşımızdakine bize davranılmasını istendiği gibi davranacağız. Güç ve yetkiyi, birbirimizi dinleyerek, karşılıklı fikirlere saygı göstererek, alçak gönüllülükle, bir karar vermeden önce bir sorunun her yönüne bakarak, açık fikirli olarak, bir kez karar alındıktan sonra kamuoyu önünde birbirimize destek çıkarak, aramızdaki yapıcı anlaşmazlıkları hoş görerek ama kamuoyu önünde tek vücut halinde durarak sorumluluk içinde paylaşacağız. Anlaşmazlıklarımızı medeni bir ustalıkla ve düşmanlığa veya kızgınlığa yer vermeksizin çözeceğiz. Düşmanlık yaratacak yanlış anlamaları veya anlaşmazlıkları engellemek için gerekli beceriler geliştireceğiz. Birbirimizle olan ilişkilerimizin eşsiz doğasını anlamaya çalışacak, açık ve dirayetli bir iletişime öncelik vereceğiz. Bir aile, şirket ortakları ve yöneticileri olarak yaşamlarımızın bu her bir parçasının ihtiyaç duyduğu şefkati görmesini garantiye alacak şekilde pozitif yönde bağlılığımızı korumak için düzenli olarak toplantılar yapacağız. Paylaşılan varlıkların birer kahyası olarak ve muhtemelen de şirketin liderleri olarak gelecek kuşağın gelişimini teşvik edeceğiz.”
KENDİ TAAHHÜDÜNÜZÜ YARATIN
Ahlaki taahhütler sıklıkla yazılı olarak yapılmaz, sözlü olarak yapılır. Ancak yazılı olarak yapıldıklarında ilişkilerde belirli bir geçerlilikleri olur. Aşağıda sizin aileniz için kendi taahhütlerinizi yaratmanıza yardımcı olacak birkaç öneride bulunacağım:
* Hafta sonu gibi belirli bir zaman diliminizi ayırın.
* Telefonlarla veya aşırı eğlence ya da alakasız etkinliklerle dikkatinizi dağıtmayacak ve herkesin kendini rahat hissedebileceği bir mekan seçin.
* Gün içinde katılımcıların kendi fikirleri hakkında yalnız başlarına düşünmelerine zaman ayırabilmelerini sağlamak için tartışmalara en az iki defa mola verin.
* Daha önceden düşündüğünüz kesin çıktılara aşırı takılıp kalmak yerine varılacak çıktılara karşı açık olmaya çalışın.
* Müzakere yerine karşılıklı anlayışı ve diyaloğu özendiren bir ortam yaratın.
* Eğer teknolojiyle aranız iyiyse, iş artık verilecek taahhütlerin lisanının hep birlikte taslağını çıkarmaya geldiğinde bir projektöre bağlı bir dizüstü bilgisayardan faydalanın. Hareketli grafiklerden faydalanan bir medyanın katılımcılığı çok daha artırdığını göreceksiniz.
* Bu süreç boyunca bazen üzülebileceğinizi unutmayın. Kendinizi zor durumda hissettiğinizde gizli kalmış değerleri anlayabilmek için uğraşın.
* Bu sürece liderlik yapma sorumluluğu altında kimsenin ezilmemesi için profesyonel bir kolaylaştırıcıdan faydalanabileceğinizi dikkate alın. Bazı aile şirketlerindeki negatif duygusal dinamikleri veya düşmanca politikaları yazılı olsa da hiçbir belge kontrol edemez. Ancak değerler ve prensiplerle ilgili önceden verilmiş taahhütler bu gibi sorunları henüz filizlenme aşamasındayken engelleyebilir. Bir grup olarak bu taahhütler üzerinde uzlaşılmasını ve onların yazılı hale getirilmesini sağlayacak bu süreç sayesinde yanlış anlaşılma, düşmanlık besleme, kalp kırma ve hatta mahkemelik olma ihtimalleri azaltılmış olur.
