En popüler dedikodular

Bazı araştırmalar da yapılan dedikoduların yüzde 95 oranında doğru olduğunu ortaya koyuyor. İş yerinde en çok dedikodu yapanların üst düzey yöneticiler olduğunu saptayan araştırmalar bile var. Peki iş yeri kulislerinde en çok nelerin dedikodusu yapılıyor? Yenibiris.com'un Capital için 497 kişiyle gerçekleştirdiği özel çalışma, iş yerinde en çok konuşulan 7 konu olduğunu ortaya çıkardı. Bu konular arasında başı yönetici davranışları, ücretler ve özel hayat çekiyor.Koridorlarda, kahve molalarında, kapalı kapılar arkasında ya da toplantı salonlarında... İş yerinde dedikodunun yapılabileceği alan çok. Tabii ki konu da... Kimi zaman davranışlarına kızılan bir yönetici hakkında kimi zaman gerçekleşmesi beklenen bir terfi hakkında kısa ama hararetli konuşmalar yapmak her iş yerinde çalışanların neredeyse rutin alışkanlıklarından. Ancak dedikoduya "insan doğasının bir parçası" ya da "günlük yaşamın sıradan bir alışkanlığı" deyip geçmemek gerekiyor. Çünkü dedikodu, doğru yönetilemediğinde şirketler ve çalışanlar açısından kimi zaman yıkıcı etkiler yaratabiliyor. West Chester'ın danışmanlarından Matt Shollenberger'in "Eğer dedikodunun inandırıcılığı varsa bunu yok etmek çok zor" sözleri bile dedikodunun büyük bir güç olduğunu ortaya koyuyor. Nicholas Di Fonzo ve Prashnat Borida'nın "Rumor Psychology/Dedikodu Psikolojisi" adlı kitapları için yaptıkları araştırmaya göre iş yeri dedikodularının yüzde 95'i doğru. Bu bulgu, durumu daha da ciddileştiriyor. Peki Türk iş dünyasında en çok neyin dedikodusu yapılıyor? Bu sorunun yanıtını bulmak için Yenibiris.com'la özel bir çalışma gerçekleştirdik. Her kademeden çok sayıda çalışanın katılımıyla gerçekleşen anket sonucunda, iş yerinde en çok dedikodusu yapılan 7 konu ortaya çıktı. İşte en çok konuşulan konular ve nedenleri:

1-YÖNETİCİ DAVRANIŞLARI
Her kademeden çalışanın şirkette en çok dedikodusunu yaptığı konuların başında yönetici davranışları geliyor. Uzmanlara göre bu durum çok normal. Çünkü bir nevi psikolojik rahatlama yöntemi olarak dedikoduya başvuruluyor. PriceWaterHousecoopers'dan Murat Demiroğlu, dedikoduların kaynağı olarak yöneticilerin tavrını gösteriyor. "Yöneticilerin, özellikle içeriye yönelik iletişim stratejileri yok. Çoğu zaman çalışanlar, belli konuları piyasadan öğreniyor. Bu da dedikoduyu başlatıyor" diye konuşuyor. Türk Henkel Yürütme Başkanı Erdem Koçak, yönetici davranışlarının neden dedikodu malzemesi olduğunu şöyle anlatıyor: 'Yöneticilerin ve yönetici davranışlarının, çalışanların dedikodu yaptıkları ortak konu olması çok doğaldır. Yöneticiler, şirketin davranış kalıplarını ve normlarını belirler. Üst yönetim olarak sorumluluğumuz, tüm iletişim kanallarını olabildiğince açık tutup her konudaki paylaşımın yapılabileceği uygun platformları ve fırsatları yaratmaktır." Egon Zehnder International Yönetici Ortağı Murat Yeşildere'ye göre bu konu, aynı zamanda Türkiye'deki organizasyon yapısına da işaret ediyor.Özellikle seviye farkı, unvanın kendini hissettirdiği iş ortamlarında yöneticilere ilişkin dedikodu oranının arttığını belirten Yeşildere, "Liderliğin daha kurumsal olduğu ve unvanların altının çok çizilmediği organizasyonlarda, bu tip dedikodular daha az görülüyor" değerlendirmesini yapıyor.~
2-ÜCRET POLİTİKALARI
Dedikoduların en sıcak malzemelerinden biri de ücretler. İnsan kaynakları ve yönetim danışmanları, bu konunun bu kadar çok konuşulmasının nedenini, Türkiye'de ücretin tabu olarak görülmesine ve şeffaf olmamasına bağlıyor. Ücretlendirmede yapılan adaletsizlikler ve ücret politikalarının net olmaması da bu konunun çok konuşulmasına yol açıyor. Tofaş'ın CEO'su Ali Pandır, bu konunun çok konuşulmaması gerektiğini düşünüyor. Pandır, "Ücret, ülkemizde çalışanların birbiriyle rahatlıkla paylaştığı ve bu yüzden çalışma hayatında gereksiz birçok sorunu beraberinde getiren bir konu. Bence şirket kültürü olarak paylaşılmaması gereken konuların kişilere aşılanmasında yarar var" diyor. Türkiye'de ücretlerin kapalı kapılar arkasında belirlendiğine dikkat çeken Murat Yeşildere, "En kurumsal şirketlerde bile zaman zaman ücret seviyelerinde sapmalar olabiliyor. Herkes kendisinin ne aldığını biliyor, ama aynı seviyede olduğu yan koltukta oturan kişinin ne aldığından dahi habersiz. Kandırılma endişesi, bu konunun çok konuşulmasını sağlıyor" diyor. Management Center Genel Müdürü Tanyer Sönmezer, bu durumun önüne geçilmesi için ücretlendirme politikalarının değiştirilmesi ve şeffaflaştırılması gerektiğini savunuyor. Sönmezer, "Ücretler adil bir sistemle yeniden yapılandırılmalı, bilgiye ulaşım açık olmalı" diye konuşuyor.

3-ÖZEL HAYAT
İşte geçirilen uzun mesailer, işteki ilişkilerin de ölçeğini genişletiyor. Çalışma arkadaşlıkları, dostluklara ve yakın arkadaşlıklara dönüşebiliyor. Bu noktadan sonra şirket ortamında özel konular ve paylaşımlar devreye giriyor. Doğal olarak iş yerindeki yakın arkadaşların, çevrelerindeki kişilerin özel hayatlarına ilişkin konuşması da sürpriz değil. Üst düzey yöneticiler, çalışanların iş yerlerindeki ikinci en popüler dedikodu malzemesinin "özel hayat" olduğunu düşünüyor. Orta kademe yöneticilere ve diğer çalışanlara göre ise özel hayat, popüler dedikodu konuları listesinde üçüncü sırada bulunuyor. SAP Türkiye Genel Müdürü Cem Yeker, özel hayatın şirket içinde konuşulmasının nedenlerini şöyle anlatıyor: "Çalışanların açıkça fikirlerini söyleyemediği, geribildirim kültürünün yerleşmediği şirketlerde, özellikle davranış ve özel hayat konularının sıkça gündeme geldiğini görüyoruz. SAP olarak şirket içinde şeffaf iletişimi ön plana çıkarıyoruz." Fortune Danışmanlık Yönetim Kurulu Üyesi Alper Arıduru, artık özel hayat ile iş hayatı diye bir ayrım kalmadığını düşünüyor. Birlikte geçirilen zamanın artmasıyla işte konuşulan konuların özelleşmesini ve dedikoduların bu noktada gerçekleşmesini doğal buluyor.
Peki özel hayata ilişkin neler konuşuluyor? Bu konuda da Tanyer Sönmezer, şunları söylüyor: "Aslında her şey. Birinin tatile gidip diğerinin gidememesi, birinin güzel bir evde oturup bir başkasının oturamaması gibi konular çok konuşuluyor." Murat Yeşildere ise iş yerinde özel hayata ilişkin konuşmaların dünyanın her yerinde olduğunu söylüyor. Ancak Türkiye'ye özgü bir durumun altını da çizmeden edemiyor: "Bizde bu konular daha çok konuşuluyor. Bu biraz da bizim ülkemizin sosyo-kültürel yapısıyla ilgili."~

4-ZAM VE PRİM ORANLARI
Ücretler kadar olmasa da zam oranları da şirket içinde dönem dönem konuşulan konular arasında yer alıyor. Bu konu eskiden daha çok dedikodu malzemesi yapılıyordu. Ancak son yıllarda zam oranlarının enflasyon oranında yapılıyor olması, bu konunun konuşulma sıklığını azalttı. Murat Yeşildere, "Son yıllarda zam, performans göstergesi olmaktan çıktı. Herkese enflasyon oranında artış yapılması da konuyu insanların gündeminden biraz olsun çıkardı" diyor. Bir başka yönetim uzmanı ise aslında zam konusunda konuşmanın yerini primlerin aldığını söylüyor. "Tanık olduğum kadarıyla primler, birçok şirkette çok konuşuluyor. 'Falanca şu kadar prim alıyormuş' diye uzayıp giden çok sohbete kulak misafiri oldum" diyor.

5-STRATEJİ VE YENİ PROJELER
Şirketin stratejileri ve yeni projeleri de popüler dedikodu malzemeleri arasında. Ancak birçok uzman, bu durumu şirketler açısından olumlu karşılamıyor. Murat Yeşildere, bu konuda çarpıcı bir saptamada bulunuyor. "Bir konuşmanın dedikodu olabilmesi için eleştirel tarafı da olmalı. Şirket stratejilerine yönelik dedikodu yapılması için ya stratejiye hiç inanmıyor olmanız ya o stratejinin çok zayıf taraflarının olduğunu düşünmeniz gerekiyor" diyor. Tanyer Sönmezer de stratejinin dedikodu malzemesi yapılmayacak bir konu olduğunu düşünüyor. "Öçalışanlarda bu konu hakkında dedikodu yapabilecekleri oranda bilgi olduğunu sanmıyorum" diyor. Ancak Sönmezer, iyi yönetildiği takdirde şirket içinde çalışanların stratejiye dair yaptıkları konuşmaların olumlu sonuçları olabileceğini de sözlerine ekliyor.

6-TERFİLER VE TRANSFERLER
Terfi ve transferler de çalışanları çok yakından ilgilendiren konuların başında geliyor. Durum böyle olunca bir terfi ya da transfer durumu ya da beklentisi bile şirket içinde dedikodu malzemesi olarak iştah kabartıyor. Ancak bizim yaptığımız araştırmada, terfi ve transferlerin sıralamada altta yer alması uzmanları şaşırtıyor. Demiroğlu, "Bu çok konuşulan konuların başında yer alıyor" derken, Yeşildere de "Özellikle transferler, çalışanları heyecanlandıran konular arasında" diyor. Alper Arıduru ise terfi ve transferlerin her zaman şirket dedikoduları arasında yer almaya devam edeceğini söylüyor. "Bir şirkette birileri terfi etmeye ya da yeni birileri göreve başlamaya devam ettiği sürece, bu konular diğer çalışanlar arasında sohbet malzemesi olur. Ancak burada önemli olan bu dedikoduların şirket içinde gerginlik yaratacak boyutta olmaması" diye konuşuyor.~

7-İŞTEN ÇIKARMALAR
Daha çok krizle gündeme gelen bir başka dedikodu ise işten çıkarmalar... Uzmanlara göre şirket içinde gerilim yaratan bir konu olan işten çıkarmalar, çalışanların aynı zamanda en hassas olduğu nokta. Özellikle kriz zamanlarında, bu konuda en alt kademeden en üste kadar herkesin içinde bulunduğu bir dedikodu silselesinin başladığını belirten uzmanlar, bu noktada yönetime çok büyük sorumluluk düştüğünü belirtiyor. Tanyer Sönmezer, "Bir şirkette ne zaman kapı arkalarında ya da kahve molalarında işten çıkarma konuları konuşuluyorsa o şirket için alarm zilleri çalmaya başlamıştır" diyor. Böyle zamanların güvensizlik zamanları olduğuna dikkat çeken Yeşildere de "Bu gibi dönemlerde şirket yönetimleri iletişimde şeffaf ve net olmalı. Aksi takdirde tüm süreçler bundan olumsuz etkilenir" diye konuşuyor.