Pozisyonu Doldurma Süresi Uzadı

Krizle birlikte hem üst yönetimde hem alt kademede işsiz sayısı arttı. Bugün pek çok insan kaynağı şirketinin veritabanı, değerli yönetici ve çalışanların CV’siyle dolu. Ancak buna rağmen şirketlerin pozisyon doldurma süresi uzadı. Uzmanlara göre hem çalışanlar hem şirketler, kriz nedeniyle tedirgin. Şirketler, işe alımda ince eleyip sık dokurken yöneticiler ise sunulan teklifin çekiciliğinden önce şirketin sürdürülebilir başarısını sorguluyor. Uzmanlar, bu durumun geçici olduğunu düşünüyor. Onlara göre krizin etkisinin azalmasıyla şirketler ve profesyoneller tedirginliği bırakacak.

“İşten çıkarılan ya da istifa eden CEO’ların pozisyonunu doldurma süreci yavaşladı. Yeni bir yönetici bulma konusunda, yönetim kurulları durağan bir dönem yaşıyor. İhtiyaç olsa da pozisyonu doldurma konusunda yavaş davranılıyor. Erteleme eğilimleri de gözlemliyoruz. Bu yıl içinde, bir CEO pozisyonunu doldurmamız toplam süreçte 8 ay aldı.”

Sözlerin sahibi Fortune Danışmanlık Yönetici Ortağı Ayşen Arıduru, üst düzeyde işe alım yapmanın, özellikle küresel krizle birlikte yavaşladığına dikkat çekiyor.

Monster Gelişen Pazarlar Avrupa Bölge Direktörü Güray Mert de özellikle ekonomik kriz nedeniyle yaşanan küçülmenin, pek çok şirketin büyüme planını dondurmasına neden olduğunu belirtiyor. Bu duruma neden olarak patronların temkinliliğini gösteriyor. “Patronlar şirket yönetiminde ağırlıklarını artırırken üst düzey yönetici pozisyonlarını doldurma süreleri uzadı” diyor.

Krizin etkisiyle gelinen bu noktada, üst düzeyde işe alım sektörlere göre değişmekle birlikte minimum 6 ile maksimum 12 haftada gerçekleşiyor. Kriz öncesinde bu sürelerin daha kısa olduğunu ifade eden uzmanlar, bu dönemin geçici olduğu görüşünde. Uzmanlar, ekonomideki iyileşmenin başlaması durumunda, endişe ve tedirginliklerin son bulacağını düşünüyor.

Süre Sektöre Göre Değişiyor
Bugün en yavaş alım yapılan pozisyonların başında CEO, genel müdür ve üst düzey finans yöneticiliği pozisyonları geliyor. Bilişim, gıda, mobilya, tekstil gibi bazı sektörlerde genel müdürlük pozisyonu doldurmak için minimum 7, maksimum 9 hafta gerekiyor. İlaç, lojistik, otomotiv, telekom gibi bazı alanlarda ise bu süre 10-12 hafta arasında değişiyor. Bu sektörlerde genel müdür yardımcılığı pozisyonu için ise ortalama 6-12 hafta arasında bir süre gerekiyor.    

Spesifik uzmanlık gerektiren bu koltuklara oturacak kişileri bulmanın da zor olduğuna dikkat çeken Ayşen Arıduru, süreci uzatan bir nedenin de bu durum olduğunu ifade ediyor ve ekliyor: “Söz konusu adaylar, detaylı olarak değerlendiriliyor, ciddi referans araştırmaları yapılıyor. Görüşmeler 3-4 sefer tekrarlanıyor. Adayın isteği, hevesi ve ne kadar uzun dönemli çalışabileceği, şirkete neler katabileceği irdeleniyor.”

Son dönemlerin yıldız sektörlerinden bankacılıkta genel müdür pozisyonunu doldurmak için ortalama 7-9 hafta, genel müdür yardımcılığı için ise 6-10 hafta harcanıyor. Uzmanlar, bankacılıktaki kurumsal yapı gereği sürecin hızlı yürüdüğünü düşünüyor. İnşaatta da üst düzey yönetici bulma süresi bankacılıkla paralel gidiyor. Egon Zehnder Yönetim Danışmanı Murat Yeşildere, inşaat sektörünü şöyle değerlendiriyor: “İnşaat genellikle aile şirketlerinin yoğun olduğu bir sektör. Aileler, yöneticisini kendi seçiyor, bu nedenle seçim aşaması çok kısa oluyor.”

İnşaat sektöründe faaliyet gösteren Soyak Holding’de de üst düzey yönetici işe alım süresinin kısaldığı görülüyor. Holdingin İK ve kalite direktörü Osman Ünal, “Şu an üst düzey yöneticilerde işe alım süresi 6 hafta. Eskiden 8-10 haftaydı. Krizin etkisiyle şirketlerin üst pozisyonlarında tasarrufa gitmesi ve yurtdışından çok sayıda dönüş olması nedeniyle bu süre kısaldı” diye konuşuyor.

Büyüklerde Süre Kısa
Direktör seviyesindeki işe alımlarda da durum çok farklı değil. Yine sektörlere ve şirket yapılarına göre değişmekle birlikte, direktörlük pozisyonunun doldurulma süresi 5 ila 12 hafta arasında değişebiliyor.

Direktör seviyesindeki alımlarda en hızlı sektörler bankacılık, bilişim, elektronik perakende, gıda, inşaat, mobilya ve tekstil olarak öne çıkıyor. Bu alanlarda bir direktörün işe yerleşme süresi minimum 5, maksimum 6 hafta sürüyor.

Gıda perakendeciliği, lojistik, otomotiv ve telekomda bu pozisyon için 8-10 hafta harcanıyor. İlaç, beyaz eşya gibi alanlarda direktörlük pozisyonunu doldurmak için harcanan maksimum süre 12 haftaya kadar uzayabiliyor.

Ancak bazı büyük şirketlerde, direktörlük ve genel müdür yardımcılığı pozisyonlarını kapatma süreleri daha kısa olabiliyor. GSM lideri Turkcell’in çalışan ilişkileri yönetimi bölüm başkanı Meltem Kalender, “Üst düzey pozisyonlarda ve sektöre özel uzmanlık pozisyonlarında yerleştirme süremiz 4-6 hafta” diyor.

İlaç sektörünün en büyük oyuncularından Novartis’de de aynı pozisyonları doldurma süresi 4-6 hafta arasında. TNT Expres yetkilileri ise “Her pozisyon için maksimum kapama süremiz 30 gündür” diye konuşuyor.

Uzman Bulmak Kolay
Uzmanlar ve yeni çalışanlar için işe başlama süresi daha kısa. Çalışanlarda işe alım süresi 5-8 hafta arasında değişiyor. Tekstil, gıda, mobilya, bilişim, elektronik perakendeciliği, bankacılık ve inşaat sektörlerinde bu süre en fazla 6 haftayı buluyor.

Yeni alımlarda ise süre neredeyse tüm sektörlerde ortalama 4 ile 8 hafta arasında değişiyor.

Uzmanlar, bu kademelerde sürenin kısalmasını talep fazlalığına bağlıyor. Monster Gelişen Pazarlar Avrupa Bölge Direktörü Güray Mert, “Sektöre, pozisyona, deneyim süresine ve şirketin talebine göre değişiyor. Satış, pazarlama, iş geliştirme, bilgi teknolojileri gibi alanlarda nispeten işe alım süresinin düştüğünü söyleyebiliriz” diyor.

Manpower Türkiye Genel Müdürü Ebru Coş ise uzman eleman düzeyinde seçme ve yerleştirme sürecinin, özellikle kriz etkisiyle daha da hızlı sonuçlanmaya başladığını belirtiyor.

Veritabanlarında işten uzaklaştırılan değerli adayların sayısının giderek arttığını kaydeden Coş, bu nedenle bu kişilere yönelik pozisyonların kısa sürede dolduğunu ifade ediyor. 

Şirketler de bu durumu doğruluyor. Imperial Tobacco Türkiye İnsan Kaynakları Direktörü Vicdan Merter, “Aday havuzumuzdaki adaylar için ihbar süresi söz konusu olmuyor. Dolayısıyla  pozisyonları kapatma süreleri kısalabiliyor” diye konuşuyor. ISS Yönetim Kurulu Üyesi Ela Aydoğan da “Son dönemde kalifiye işsiz oranındaki artış da personel alımını durdurmamış şirketlerde uygun aday bulma süresinin kısalmasında etkili oluyor” diyor.

Şirketin Maliyetini Etkiliyor
Şirketler için işe alım önemli bir süreç. Doğru yerleştirme yapmanın şirketin performansını ciddi bir etkisi bulunuyor. Ayrıca işe alım sürecinin yarattığı maliyet de önemli. Aranan adayı bulma sürecinde alınan danışmanlık hizmetleri, verilen ilanlar ise maliyet kalemlerinin neredeyse en alt sıralarında. Asıl maliyeti oluşturan kalemlerin başında eğitim, oryantasyon ve yanlış işe alım yapıldığının fark edilmesi halinde yeniden işe alım geliyor.

Kurumların işe alım, eğitim-oryantasyon yaklaşımları birbirinden farklı olsa da istatistiklere göre bir pozisyon için ortalama işe alım maliyeti 4 bin 500 dolar olarak ifade ediliyor.

Bu nedenle uzmanlar, bu maliyetler düşünülerek süreçlerin düzenlenmesi gerektiğini belirtiyor. Manpower Türkiye Genel Müdürü Ebru Coş, bu nedenle doğru yerleştirmenin kurum kârlılığını artırdığını vurguluyor.

Şirketler de bu maliyetin farkında. Birçok şirket maliyetleri göz önünde bulundurarak hareket etmeye çalışıyor. Vatan Bilgisiyar İK Müdürü Can Raşit Ergün, pozisyonların şirkete ortalama maliyetinin kişinin 2 aylık giydirilmiş ücreti ile eşdeğer olduğunu söylüyor. “Dolayısıyla mümkün olduğunca perakende sektöründe deneyimli kişiler arasından seçim yapmaya özen gösteriyoruz” diye konuşuyor. Cadbury Türkiye İnsan Kaynaklarından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Oya Yavuz, en önemli maliyetin eğitim olduğunu belirtiyor. Yönetim ve ofis pozisyonlarında bir kişiye, yaklaşık 2 aylık bir eğitim ve alışma süresi verdiklerini ifade eden Yavuz, “Daha teknik ve üretim pozisyonlarında bu süre, biraz daha uzayabiliyor. Bu süreleri, dolayısıyla maliyeti en aza indirebilmek için pozisyonun gerekleriyle birebir örtüşen eğitim geçmişi, iş ve sektör tecrübesi arıyoruz” diyor.

Ayşe Öztuna/Ray&Berndtson Yönetici Ortağı

“Her İki Taraf da Daha Temkinli”

Güvensizlik ve Belirsizlik
Küresel kriz nedeniyle üst düzey yönetici seçme ve değerlendirme süreleri, bu dönemde daha da uzadı. Bunun temel sebepleri arasında, güvensizlik ve belirsizlik ortamında, özellikle uzun zamandır mevcut şirketinde çalışmalarına devam eden profesyonellerin iş değiştirme kararını vermekte zorlanması var.

Detaylı Değerlendirmeler
Bu yöneticilerin daha detaylı değerlendirmeler yaptığını gözlemliyoruz. Ek olarak özellikle kriz döneminde şirketler, uzun yıllardır hizmet veren, potansiyeli yüksek üst düzey yöneticilerini kaybetmemek adına da farklı motivasyon kaynakları yaratıyor; söz konusu yöneticiyi ikna etmeye çalışıyorlar.

Riski Yönetmeye Çalışıyorlar
Bu riskli dönemde, zaman zaman profesyoneller başta iş değişikliğine sıcak bakarken, sürecin farklı aşamalarında vazgeçebiliyor. Bu da ilgili pozisyonları doldurma sürelerini uzatabiliyor. Öte taraftan şirketler de üst düzey yönetici alım kararını verirken, krizden önceye kıyasla daha temkinli hareket ediyor. Sağlıklı kararlar verebilmek için değerlendirme araçları kullanıyorlar. Farklı senaryolar karşısında zor durumda kalmamak adına objektif değerlendirmeler yapıyorlar. Kısacası şirketin riskini en doğru şekilde yönetmeye çalışıyorlar. 

Ebru Coş/ Manpower Türkiye Genel Müdürü

“Uzman Yerleştirme Süresi Hızlandı”

Üst Düzey 6 Ayda Yerleşiyor
Şirketin büyüklüğü, içinde bulunulan sektör, iş tanımının netliği ve beklenen deneyim setinin karmaşıklığı işe yerleştirme sürecinin değişkenleridir. Özel durumlar dışında CEO, genel müdür ve genel müdür yardımcısı pozisyonlarında seçme ve yerleştirmenin başarıyla sonuçlanması, 2 ila 6 ay arasında değişen bir süre gerektirir. Direktör ve müdür düzeylerinde bu süre için 2 ila 4 ay diyebiliriz. Daha aşağı kademelere doğru aday sayınız çok artar ve bu artış süreci hızlandırır.

Yönetici Daha Titiz Düşünüyor
Eskiyle bugün arasında pozisyon doldurma süresinde yaşanan değişime gelince… Orta ve ortanın üstünde, kriz kaynaklı olarak pozisyonların kapanma süresinde bir azalma yok. Hatta teklif alan yöneticilerin çok daha titiz bir değerlendirme yaptıklarını gözlemliyoruz. Sunulan paketin çekiciliğinden önce teklifi götüren şirketin sürdürülebilir başarısı sorgulanıyor.

Veri Tabanımız Genişliyor
Uzman, eleman düzeyinde ise seçme ve yerleştirme süreçleri daha hızlı sonuçlanmaya başladı. Çünkü veri tabanlarımızda, işten uzaklaştırılan değerli adayların sayısı giderek arttı. Bildiğiniz gibi üretim sektöründe ciddi bir daralma yaşandı. Perakende sektöründe aslında olağan sayılan bir sirkülasyon var, krizde bir nebze artış gösterdi. Bankacılık eleman anlamında daraldı, zaman içinde krizin yumuşamasıyla bunun telafi edileceğine inanıyoruz. Sigorta ve sağlıkta her alanda daha az sirkülasyon gözledik.

Hande Yavuz
[email protected]