Gıda işletmelerine AB standartları geliyor

Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Nihat Pakdil, sorulamızı yanıtladı.

1.03.2012 00:00:000
Paylaş Tweet Paylaş
Gıda işletmelerine AB standartları geliyor
Yeni nesillerin sağlıklı beslenebilmesi için kamu otoritesi tarafından yapılacak düzenleme ve denetimlerin önemi yadsınamaz. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'na bağlı çalışan Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü'nün bu alanda önemli bir rolü var. Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Nihat Pakdil "2012 ve sonrasında tüm gıda işletmelerine AB standartlarında hijyen şartları aranacak" diyor ve ekliyor: "Bu şekilde tüketicilerimiz daha güvenilir gıdalara ulaşabilecek"

"ALO 174 GIDA HATTI İLE İHBAR VE ŞİKAYETLER KOLAYLAŞACAK"
BAŞVURU SAYISI 
Alo Gıda 174 Hattı ilgili istatistik bilgilerine değinilecek olursa; 14.02.2009 -06.02.2012 tarihleri arasında Alo Gıda 174 Hattına vatandaşlarımız tarafından 576 bin 904 arama gerçekleştirildi.
İHBAR VE ŞİKAYETLER  Ancak, bu aramaların 90 bin 264 adedi gıda ihbar ve şikayet kapsamında olduğu için kayıt altına alındı ve bunların 87 bin 593 adedi sonuçlandı.
NE SONUÇ ALINDI?  Denetimler neticesinde sonuçlanan başvuruların yüzde 83'ünde cezai işlem uygulanmadı, yüzde 17'sinde ise denetimler sonucunda cezai işlem uygulandı.


Son yıllarda kamuoyunun hassaslaştığı gıda güvenliği konusunda önemli adımlar atılıyor. Avrupa Birliği'ne uyum da dikkate alınarak kaçak ürünler başta olmak üzere insan sağlığını tehdit edebilecek ürünlere karşı önlemler geliştiriliyor. Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Nihat Pakdil, çıkarılan Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ile tüm gıda işyerlerine onay ve kayıt zorunluluğu getirildiğini belirtiyor. Bu yasa ile işletmecilerin onay/kayıt numaralarının ürün etiketinde yer alacağını dile getiren Pakdil, "Tüketici almış olduğu ürünün hangi işletmede üretildiğini, onaylı ya da kayıtlı işletme olup olmadığını anlayabilecek. Bu şekilde tüketiciler kaçak ürünleri satın almayacaklar" diyor. Firmaların nasıl denetlendiği konusunda Pakdil, denetleme sıklığı açısından büyük ya da küçük şirket ayrımı yapmadıklarını belirterek, "Denetleme sıklığı açısından büyük ya da küçük firma ayrımı yerine işletmenin hijyen durumu göz önünde bulundurulmaktadır" diye konuşuyor. Pakdil, ALO 174'ün daha da geliştirileceğini, ayrıca bu yıl denetimle ilgili bilinci artırmak amacıyla "Genç Denetçi Projesi", gıda mevzuatı açısından sürekli iyi durumda olan gıda işletmelerini teşvik etmek amacıyla "Gülen Elma" projesi uygulamaya konulacağını söylüyor. Pakdil sorulamızı şöyle yanıtladı:

Gıda güvenliği son yıllarda kamuoyunun çok dikkat ettiği bir konu haline geldi. Gıda güvenliği için de kontrol çok önemli. Türkiye'de son yıllarda bu konuda kamu ne gibi yatırımlar yaptı ?

- 2009 yılı içinde başta Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı olmak üzere ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşları ve sivil toplum örgütleri ile işbirliği içerisinde "Güvenilir Gıda Sağlıklı Yaşam" adı altında kapsamlı ulusal bir kampanya başlatıldı.~
"En iyi denetçi tüketicinin kendisidir" anlayışından yola çıkılarak başlatılan bu kampanya ile yediden yetmişe herkeste güvenilir gıda bilinci oluşturulması ve bu sayede tüketicilerin denetim mekanizması içerisinde etkin bir rol alması öncelikli olarak hedeflendi. Bu doğrultuda kampanyanın en önemli faaliyet alanlarından biri olan "174 Alo Gıda Hattı Çağrı Merkezi" kuruldu ve 14 Şubat 2009 tarihinde faaliyete geçti. Ayrıca gıda denetim ve kontrolüne yönelik, denetim aşamasından laboratuvar analizinin sonuçlanmasına kadar her türlü verinin toplanması ve değerlendirilmesine yönelik "Gıda Güvenilirliği Bilgi Sistemi (GGBS)" oluşturuldu. Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi (GGBS), gıda/yem güvenilirliği ve kontrolünü sağlamak ve vatandaşların güvenilir gıdaya ulaşmasını temin etmek amacıyla Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı ile yetki verilen özel laboratuvarlar tarafından kullanılan bir sistemdir. Bu sistem; Bakanlığımızca gerçekleştirilen gıda ve yem konusunda faaliyet gösteren işletmeleri kayıt altına almayı, denetimlerini ve numune kayıtlarını gerçekleştirmeyi hedefliyor. Ayrıca hızlı alarm bildirimlerini takip etme, risk esaslı denetime yönelik veri oluşturma, ithalat ve ihracat işlemlerini kayıt etme, sertifika düzenleme gibi fonksiyonları içeriyor ve internet ortamında çalışıyor. Sistem merkezi bir veri tabanına sahip ve Türkiye genelinde sisteme girilen tüm veriler anlık olarak merkezden görülebiliyor. GGBS veri tabanı, gıda güvenilirliğinin sağlanması konusunda Bakanlığımızca yürütülen faaliyetlere ilişkin politikanın belirlenmesine kaynak sağlıyor ve taşra teşkilatınca yürütülen faaliyetlerin kontrolü gerçekleştirilebiliyor.

AB STANDARTLARININ UYGULANABİLMESİ İÇİN NELER YAPILIYOR?
ÇERÇEVE KANUNU YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

12. Fasıl gıda güvenilirliği, veterinerlik ve bitki sağlığı politikasına uyum süreci açısından oldukça önemli olan 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yeme ilişkin Çerçeve Kanun 13 Aralık 2010 tarihinde yürürlüğe girdi.
GIDA İŞLETMELERİ SINIFLANDIRILDI
Fasıl kapsamında yer alan mevzuata uyum ve uygulama kapasitesine ve takvimine ilişkin bir strateji hazırlandı. Gıda işletmelerinin sınıflandırılmasına yönelik olarak tüm illerde sınıflandırmadan sorumlu denetçilere kontrol listelerinin kullanımına ilişkin uygulamalı eğitimler verildi. Hayvansal yan ürün işleme tesisleri dahil, gıda işletmelerinin tamamı sınıflandırıldı ve AB müktesebatında yer alan kriterlere uyum durumu saptandı.
BAKANLIK PERSONELİ EĞİTİLDİ
AB Gıda, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı mevzuatına uyuma ilişkin teknik yardım alındı ve Bakanlık personeli eğitilerek uygulama kapasitesi güçlendirildi. Bu yeni kanun kapsamında; Gıda ve Yemin Resmi Kontrolleri, Gıda Hijyeni, Gıda işletmelerinin Kayıt ve Onay işlerine Dair Yönetmelik, Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine
ilişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelik yayımlandı. Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği yeniden yayımlandı.
GGBS METODOLOJİSİ OLUŞTURULDU
Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi (GGBS) ile gıda güvenilirliğine ilişkin veri toplama ve değerlendirme metodolojisi oluşturuldu. 2012 yılında denetimle ilgili bilinci arttırmak amacıyla "Genç Denetçi Projesi", gıda mevzuatı açısından sürekli iyi durumda olan gıda işletmelerini teşvik etmek amacıyla "Gülen Elma" projesi uygulamaya konulacak. AB ile uyumlu bir risk analizi sistemi oluşturulmasına yönelik teknik destek sağlandı. Bakanlıkta bir risk değerlendirme birimi kurularak, gıda güvenilirliğinde AB perspektifinin uygulanması için çalışmaların yürütülmesine başlandı.
YENİ YAPILAR OLUŞTURULDU
AB mevzuatında tanımlanan koşulları karşılayan 6 adet Veteriner Sınır Kontrol Noktası inşa edildi, ithalat prosedürleri konusunda kılavuzlar oluşturuldu, merkez ve taşra personeli eğitildi. TAIEX Bölgesel Eğitim Programı kapsamında Bakanlık taşra teşkilatında çalışan uzmanlara ve denetçilere AB gıda güvenilirliği mevzuatına ilişkin eğitim veriliyor.~

Laboratuvar çalışmalarınız hakkında bilgi verir misiniz?

Gıda kontrol hizmetlerine yönelik kapasite güçlendirildi. Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı inşa edilerek teçhiz edildi ve 2009 yılında hizmete girdi, gıda laboratuvarlarının kapasitesi geliştirildi. Bakanlığımıza bağlı 39 adet gıda kontrol laboratuvarı, 1 adet Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü ve 1 adet Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı bulunuyor. Bu laboratuvarlardan 26'sı akredite laboratuvardır. Ayrıca 67 adet Bakanlığımızdan yetki almış özel gıda kontrol laboratuvarı vardır ve bu laboratuvarların 39'u akredite olmuştur. Aydın ve Artvin illerinde 639 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereği gıda kontrol laboratuvarı kurulacak.

Son yıllarda hangi yapılan yasal düzenlemeler nelerdir?
AB müzakereleri 12'nci fasıl kapsamında yer alan mevzuata uyum ve uygulama kapasitesine ve takvimine ilişkin bir strateji hazırlandı. Hazırlanan strateji kapsamında AB ile tam üyeliğe kadar olan süreçte tam mevzuat uyumunun sağlanması öngörülüyor. Birincil üretim ve yetiştiricilik dahil olmak üzere tüm üretim ve satış faaliyetlerini düzenleyen 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu bütüncül bir yaklaşımla yayımlandı ve 13 Aralık 2011 tarihinde yürürlüğe girdi. 5996 sayılı kanun kapsamında; Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik, Gıda Hijyeni Yönetmeliği, Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlerine Dair Yönetmelik, Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelik başta olmak üzere 102 adet Yönetmelik yayımlanarak yürürlüğe girdi.

YETERİ KADAR DENETİM VAR MI?
YILDAN YILA ARTIŞ VAR

Gıda işletmelerinin denetim sayılarında yıllar itibariyle artış görülüyor. 2011 yılında ise 86 bin 708 adet gıda üretim yeri olmak üzere 400 bin 162 adet gıda işletmesi denetlendi, 10 bin 447 adet idari para cezası uygulandı, 329 adet vakada ise savcılığa suç duyurusunda bulunuldu.
DENETİM HANGİ KONULARDA YOĞUNLAŞIYOR?
Risk esasına göre uygulanan bu denetimlerin yanında Bakanlıkça yıllık olarak hazırlanan izleme ve denetim programları da bulunuyor. 2011 yılında; 22 ürün kategorisinde 77 adet denetim programı, 24 ürün kategorisinde pestisit kalıntı programı, 11 ürün kategorisinde aflatoksin denetim programı uygulandı, yumurtada selenyum izlemesi yapıldı. 8 ürün kategorisinde ise ürün etiket kontrol programı uygulandı.


Küçük iş yerleri için denetim yeterli mi? Onları hangi kurumlar denetliyor?

Gıda iş yerlerinin gıda güvenilirliği açısından denetimleri 5996 sayılı kanun kapsamında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütüyor.

2012 ve sonrasında bu alanda hangi yenilikler olacak, hangi yeni düzenlemeler yapılacak?
12'nci fasıl kapsamında yer alan mevzuata uyum ve uygulama kapasitesine ve takvimine ilişkin bir strateji hazırlandı. Hazırlanan strateji kapsamında tam üyeliğe kadar olan süreçte tam mevzuat uyumunun sağlanması öngörülüyor. 5996 sayılı "Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu" nun yayınlanmasıyla tüm gıda iş yerlerine "onay" ve "kayıt" zorunluluğu getirildi. Bakanlıkça belirlenecek olan onaya tabi işletmelerin, faaliyete geçmeden önce Bakanlıktan onay alması, kayıt işlemine tabi olan diğer tüm işletmelerin ise kayıtlarını Bakanlığa yaptırmaları zorunlu. İşletmecilerin onay/kayıt numaraları ürün etiketinde yer alacak, tüketici almış olduğu ürünün hangi işletmede üretildiğinin, onaylı ya da kayıtlı işletme olup olmadığını anlayabilecek. Bu şekilde kaçak üretim ve satış engellenecek. Tüketiciler kaçak ürünleri satın almayacak.~

2012'de hijyen bakımından yeni uygulamalar olacak mı?
Tüm gıda işletmelerinde AB standartlarında hijyen şartları aranacak. Bu şekilde tüketicilerimiz daha güvenilir gıdalara ulaşabilecek. Gıda işletmelerinde işin nevine göre sorumlu personel çalıştırılması zorunluluğu getirildi. Gıdaların uzman nezaretinde güvenilir bir şekilde üretimi sağlanacak. Gıdaların üretiminin her aşamasında kontrolü sağlamak üzere kurulmuş yeni gıda güvenilirliğisistemi olan HACCP sistemi ile yalnızca mevzuata uygun olarak üretilen gıdaların tüketiciye ulaşması sağlanacak. Gıdalarda izlenebilirliğin sağlanması zorunlu hale getirildi. Tüketici almış olduğu ürünün üretim süreci ile ilgili bilgilere ulaşabilecek. Böylelikle markette satışa sunulan sebze, meyvenin hangi üreticiden geldiği bilinecek. Aynı şekilde tüm gıdalar hammaddeye kadar izlenebilecek, sorunun kaynağı tespit edilebilecek. Gıdalarda taklit ve tağşiş yapanlar ile insan sağlığı ile oynayan üreticilerin isimleri, ürün marj ka adı belirtmek suretiyle kamuoyunun bilgisine sunulabilecek. Üreticilerin, tüketicileri ürünle ilgili olarak her türlü bilgilendirmeyi yapma zorunluluğu getirilmiştir. Örneğin alerjenlerin ürün etiketinde bildirilmesi, sorunlu ürünlerde geri çağırma prosedürünün uygulanması gibi. Cezaların uygulanmasına hız kazandırmak amacıyla il müdürleri yetkilendirildi. Ancak, insan sağlığı ve gıda güvenilirliği açısından tehlike oluşturan ve acil tedbir gerektiren durumlarda, imha dâhil tüm idarî yaptırımları uygulamaya denetimi yapan kontrol görevlisi yetkilendirildi. Tüketicilerin ALO 174 gıda hattı ile ihbar ve şikayetlerini kolaylıkla yapabilmeleri ve şikayet sonucunu takip edebilmeleri sağlanmıştır. Alo 174'ün kullanımı önümüzdeki süreçte daha etkili hale gelecektir.

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz