Sürdürülebilirlik uzmanı

Creating Chemistry: Masdar Şehri, çok hızlı büyüyor. Hedefiniz, gelecek on yıllar içinde neredeyse sıfır salımlı bir şehir olmak. Çalışmalarınızın bugüne kadar ne kadar başarılı olduğu hakkında bize kısa bir özet yapabilir misiniz?
Dr. Nawal Al-Hosany: Masdar’a entegre edilmiş bir birim olan Masdar Şehri, şu anda dünyanın en sürdürülebilir kentsel gelişimi olarak inşa ediliyor. Dünyanın dört bir tarafındaki şehirlere, ticari anlamda kendini ispatlamış bir rol modeli olması için düşük karbonlu ve düşük atıklı bir şehir olmasını sağlayacak birkaç önlem alınıyor. Masdar, aslında yenilenebilir enerji ve sürdürülebilirlik değer zincirinin tamamında çok yönlü bir yaklaşım benimsiyor. Masdar Şehri’nin inşasında geri kazanılmış betonların kullanılması gibi enerji etkini önlemlerin alınmasının yanı sıra global temiz teknoloji liderleriyle birlikte birkaç seviyede akıllı şebekeler de geliştiriyoruz.
Peki bu gibi sistemler, gerçekten enerji ve maliyet tasarrufuna yönelik bir fırsat sunuyor mu?
Altyapı hizmetleri şirketlerinden son kullanıcılara kadar enerji tüketiminin tamamını takip eden ve etkileyen tümleşik bir şebekeyle bunu başarabiliyorlar. Akıllı elektrikli ev aletleri, sayaçlar, sensörler, kontrol panelleri, bina yönetim sistemleri ve dağıtım yönetim sistemleri… Bunların hepsi, bu tümleşik ağın birer parçası. Örneğin Siemens’in Masdar Şehri’nde şu anda inşası süren Orta Doğu genel merkezi, ulaşılması en güç mimari ve enerji etkinliği şartnamelerine uyarak enerji tüketiminde potansiyel olarak uluslararası ASHRAE (Amerikan Isıtma, Soğutma ve İklimlendirme Mühendisleri Odası) standardı olan yüzde 45 oranında azalma sağlayacak ve su tüketimi yüzde 50 düşecek.
Masdar Şehri içindeki inşaatta iyi bir ilerleme kaydediliyor mu?
Evet, çok iyi gidiyor. Tamamlanan ilk binalar arasında Masdar Enstitüsü ile içinde bir banka, bir market ve restoranların olduğu indirimli perakende satış merkezi var. Bu şehirde, aynı zamanda süren çok sayıda pilot proje de bulunuyor. Mesela bunların bazılarında sürdürülebilir ulaşım destekleniyor ve içinde sürücüsüz elektrikli kişisel hızlı ulaşım sisteminin de olduğu elektrikli araçların verimliliği test ediliyor.
Bize Masdar Şehri’nin enerji gereksinimlerinden biraz daha bahsedebilir misiniz?
Masdar Şehri’nin talebinin tamamı, Orta Doğu’nun en büyük şebeke bağlantılı güneş enerjisi santrali olan 10 megavat gücündeki fotovoltaik güneş enerjisi santraliyle şehrin içindeki binaların çatılarına yerleştirilmiş fotovoltaik panellerle karşılanıyor. İhtiyaç fazlası enerji ise Abu Dhabi’nin ulusal şebekesine geri veriliyor. Masdar Şehri projesini başlatan şirket olan Masdar, hem yurt içinde hem de uluslararası planda başka büyük ölçekli ticari yenilenebilir enerji projeleri de geliştiriyor. Bu şirket Abu Dhabi’de 2012 sonu itibarıyla tamamlanması planlanan ve dünyanın en büyük konsantre güneş enerjisi (CSP) santrallerinden biri olan 100 megavat gücündeki Shams One tesisini kuruyor. Bu tesis faaliyete geçtiğinde, yılda yaklaşık 175 bin metrik ton hacminde CO2 tasarrufu sağlayacak ki bu rakam 1,5 milyon ağaç dikilmesine ya da şehirdeki yollardan 15 bin otomobilin çekilmesine eş değer. Masdar, uluslararası planda ilk ticari projesini Gemasolar adıyla Güney İspanya’daki 19,9 megavatlık CSP tesisleriyle gerçekleştirdi ve bu proje, dünyada 24 saat elektrik üretilebilen ilk güneş enerjisi santraliydi. Masdar, şu sıralar İspanyol geliştirme ve teknoloji grubu SENER ile birlikte 50 megavat gücünde Valle 1 ve 2 adında ikiz CSP tesislerini kurmakla meşgul. Masdar güneş enerjisi projelerinin yanı sıra DONG Energy ve E.O.N ortaklığında London Array adında dünyanın en büyük açık deniz rüzgar çiftliklerinden birini de yapıyor. Ayrıca Seyşeller, Tonga ve Afganistan gibi gelişmekte olan ülkelerde de çok sayıda yenilenebilir enerji projesine de öncülük ediyor.
Güneş enerjisi hikayenin sadece bir kısmı. Masdar Şehri’ndeki diğer alternatif enerji kavramlarından ne haber?
Masdar, sadece yenilenebilir enerji projeleri geliştirmiyor. Aslında yenilenebilir enerji ve sürdürülebilir teknolojiler endüstrisi yelpazesinin tamamında faaliyet gösteren ticari bir kuruluş. Sizin de bildiğiniz gibi en sürdürülebilir seçenek, her bir ülkenin kaynaklarına ve bunların ne kadar bol olduğuna bağlıdır. Masdar Şehri örneğini ele alalım: Burada 10 megavat gücünde bir güneş enerjisi santrali kurarak ve binaların çatılarına fotovoltaik paneller yerleştirerek elimizde fazlasıyla bulunan güneş enerjisinden istifade ettik. Ayrıca mümkün olduğunca az atığı ve CO2 salımı olan bir kentsel geliştirme yaklaşımını da benimsemiş durumdayız. Temiz teknolojiler kümesi, sürdürülebilir kentsel planlama, tasarım ve inşaatın yanı sıra şehir sakinlerinin etkin enerji kullanımı hakkında eğitilmesi konusunda da en mükemmel uygulamaların öncülüğünü yaparak Abu Dhabi’nin sürdürülebilir bir geleceğe olan adanmışlığını şekillendiriyoruz.~Diğer şehirlere kıyasla Masdar Şehri ne kadar enerji tüketiyor?
Abu Dhabi’nin 2011 yılı ortalama rakamlarıyla karşılaştırıldığında Masdar Şehri, su tüketimini yüzde 54, elektrik tüketimini yaklaşık yüzde 70 ve soğutma gereksinimlerini de yüzde 50 düşürmeyi başarabilmiş durumda. Atıklar tasnif ediliyor ve sonra geri kazanılıyor. Daha sonra organik atıklardan da gübre yapımında faydalanılıyor. Masdar Şehri’nde ayrıca termal soğutmada kullanılmak üzere yeterince sıcak jeotermal suyun olup olmadığını araştırmak için yeraltında sondaj yapılmasıyla ilgili bir pilot proje olan jeotermal bir test sahası da var.
Başlangıçta Masdar Şehri’ne olağanüstü ilgi gösteriliyordu. Ancak bu ilgi artık pek kalmamış gibi... İnşaat planlandığı gibi mi gidiyor?
Her şeyden önce Masdar Şehri’ne duyulan ilginin azaldığını hissetmiyorum. İster yurt içinde ister yurt dışında olsun Masdar Şehri’nin katettiği ilerlemelere duyulan ilgi yıllar içinde istikrarlı bir şekilde arttı. Daha şimdiden çok sayıda kilometre taşını geride bıraktık bile… Masdar Şehri içindeki inşaat devam ediyor. Masdar’ın ilk ticari binası da 2012 sonu itibarıyla tamamlandı. Burası 50’den fazla şirkete ev sahipliği yapıyor. Siemens’in Orta Doğu genel merkezi ise 2013 yılında bitirildi. Masdar genel müdürlük binası ile Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı’nın (IRENA) genel merkez binasının inşaatları da çok yakında başlayacak. 2025 yılına gelinip de inşaat tam anlamıyla tamamlandığında bu şehrin 40 bin civarında insana ve 50 bin kişilik banliyölere ev sahipliği yapması bekleniyor.
Sürdürülebilirlik ve karbon nötr yaşam bakımından dünyanın başka hangi yerlerinin ilham verici olabileceğini düşünüyorsunuz? Bize Masdar’ı nasıl etkilediklerinden biraz bahseder misiniz?
Öncelikle her ülke, kendine has çevresel koşullara sahip ancak dünyanın dört bir yanındaki çok sayıda deneyimden dersler çıkarabiliriz. Özellikle de benzer iklimsel ortamlara sahip olanlardan… Masdar’da kullanılan tasarım bileşenlerinde geleneksel Arap mimarisinden ilham alındı. Örneğin Masdar Enstitüsü yerleşkesinin içinde esnek kanatlarıyla rüzgarı tutan, onu aşağıya doğru yönlendiren ve soğutmak için kullanan rüzgar kulesi aslında bu bölgenin en ikonik 06 Akıllı Kimya geleneksel mimari özelliklerinden biri olan Al Barjeel’in modern bir yorumundan ibarettir. Bu, Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) evlerinin çoğunda görülen tipik bir özelliktir. Masdar Şehri’nin master planının ilham aldığı şehirler arasında Yemen’de Sibam, Suriye’de Halep ve Fas’ta Marakeş sayılabilir. Ancak Abu Dhabi, UAE ve Körfez bölgesindeki diğer geleneksel alanları da unutmamak gerekir.
Genel anlamda konuşursak iklimin korunmasında şehirler ne yapabilir?
Hepimiz iklim değişikliğinin global toplumun kabul ettiği üzere bir tehdit olduğu fikri üzerinde uzlaşabiliriz. Yükselen sıcaklıkların ve deniz seviyelerinin kendi bölgemizde de önemli etkileri olacak ve bunlara birer çözüm bulmak hepimizin çıkarına. Bizim ülkemiz Rio+20 gibi uluslararası iklim görüşmelerinde oynadığı aktif rolle bir sürdürülebilirlik şampiyonu olarak zaten yeterince global görünürlük kazanmış durumda. Masdar Şehri içinde kendi binalarımızda enerji verimliliğini artırmaya, sürdürülebilir toplu taşımacılığa yatırım yapmaya ve kendi toplumumuzu salımların nasıl azaltılabileceği hakkında bilgilendirecek, kamusal farkındalık yaratacak kampanyaları desteklemeye devam ediyoruz. Evet, insanlarda içsel bir motivasyon olduğunda onların enerji tasarrufuna çok daha büyük katkılarda bulunacaklarına hiç şüphe yok.
Dünyanın her yerinden uzmanlarla bilgi paylaşmak size göre ne kadar önemli?
Sürdürülebilir gelişmeye yönelik yenilenebilir enerji ve temiz teknolojiler için araştırma, geliştirme ve ölçeklenebilir inovasyonların araştırılmasına, geliştirilmesine ve yaratılmasına öncülük yapan bir şehir olan Masdar Şehri’nde çalışmak aslında bilginin karşılıklı olarak takas edilmesi ve bilgi birikiminin paylaşılmasının bizim için sıradan günlük bir alışkanlığımızın bir parçası olması anlamına gelir. Şahsen Masdar’ın CEO’su Dr. Sultan Ahmed Al Jaber’i desteklemek için BM Genel Sekreterliği’nin “Hepimiz için Sürdürülebilir Enerji” girişimine Sherpo (baş müzakereci) olarak tayin edilmiştim. Ayrıca birkaç bölgesel ve uluslararası girişimle organizasyonda da hizmet veriyorum. Şu anda Sürdürülebilir Büyümede Kadınların Eş Başkanı’yım ve Rio’daki Sürdürülebilir Kalkınma Diyaloğu’nda da yer aldım. Artık bizim yıllık bayrak gemisi etkinliklerimize, Dünya Geleceğin Enerjisi Zirvesi (WFES) etkinliklerine katılmayı dört gözle bekliyorum. Bunlar bilgi takası anlamında, deneyimlerime ve endüstrideki en mükemmel uygulamaları anlamama doğrudan katkıda bulunabilecek en iyi platformlar.
Peki Masdar Şehri içinde de bilgi takası için platformlar kurmayı hedefliyor musunuz?
Masdar Şehri ile Masdar Bilim ve Teknoloji Enstitüsü bugün önde gelen akademisyenleri, araştırmacıları ve şirketleri, araştırma, geliştirme ve inovasyonları destekleyecek ve bir ortama yerleşmeye cesaretlendirecek şekilde giderek artan boyutlarda cezbetmektedir. Uluslararası Enerji Ajansı’nın yeni genel müdürlük binasının bu müreffeh ortamda kuruluyor olması da zaten Masdar’ın enerji güvenliği, iklim değişikliği ve sürdürülebilirlikte insan uzmanlığının geliştirilmesi gibi güncel sorunlara çözümler bulunması için küresel bir yardımlaşma platformu olma amacının altını çiziyor.
Enerji tasarrufu, çok önemli bir hedef. Peki biz bu meydan okumanın üstesinden nasıl gelebiliriz?
Teorik olarak sürdürülebilir ve gezegene zarar vermeyen büyümenin başarılması mümkün. Gerçek hayatta ise atılacak her adımda yığınla meydan okuma var. Bugüne kadar ortak bir çerçeve çalışmasıyla ve kolektif bir anlamda sürdürülebilirliğe yönelik global çabalar, sanki biraz çelimsiz kalmış gibi görünüyor. Dünyanın dört bir yanında nüfusun büyük bir kısmı, halen temel ihtiyaç maddelerine erişemiyor. En kırılgan çevresel koşullarda nüfus genellikle sınırlı finansal araçlara ve bu meydan okumalara çözüm bulmak için en uygunsuz kaynaklara sahip. Bu toplulukları, ekonomik ve kalkınma programlarıyla buluşturarak sürdürülebilir gelişmenin hızı artırılabilir ve yaşam kalitesine katkıda bulunulabilir. Zira bu topluluklar için uzun vadede devasa boyutta olumlu etkileri ve getirileri olan girişimci bir platform tesis ediliyor.
Sürdürülebilirlik sizin özel hayatınızda da önemli bir rol oynuyor mu?
Kişisel olarak şu anda evimi, çevreye etkisini azaltacak ve nihayetinde karbon salımını düşürecek yani sürdürülebilir bir tarzda inşa ediyorum. Bunun tüm Abu Dhabi üyeleri için evlerinde sürdürülebilirlik önlemlerini nasıl hayata geçirebileceğini anlamaları konusunda bir örnek vaka işlevi görmesini ümit ediyorum.~Masdar Şehri: Basra Körfezi’nde bir temiz teknoloji kümesi
Yenilenebilir enerji ve iklimin korunmasına yönelik teknolojiler geliştirilmesi söz konusu olduğunda Birleşik Arap Emirlikleri’nin (UAE) müthiş ihtiraslı hedefleri var: Başkent Abu Dhabi’den 17 kilometre uzakta konumlanmış Masdar Şehri, ileride sürdürülebilir kentsel gelişmenin vitrini olacak. Bugüne kadar tamamlanan binalar, daha şimdiden yüzde 100 yenilenebilir enerji kullanıyor. Masdar aslında Arapça “kaynak” ve “köken” kelimelerinden geliyor. Çığır açıcı bir proje olan Masdar Şehri, gerçekten de çok büyük ölçekte bir deney. Neredeyse karbon nötr ve çok az miktarda atık üreten bir şehir vizyonunun cisimleşmiş hali. Masdar Şehri, aynı zamanda iklimin korunmasına ve yenilenebilir enerjiye yönelik yeni çözümlerin geliştirilebileceği bir düşünce merkezi işlevi de görüyor. Bu proje, 2006 yılında yenilenebilir enerji ve temiz teknolojiler sektöründe araştırma, geliştirme ve teknolojilerin ticarileştirilmesine çok yönlü bir yaklaşımla bakan Birleşik Arap Emirlikleri’nden bir şirket olan Masdar tarafından başlatıldı. Masdar devlet mülkiyetindeki bir anonim şirket olan Mubadala’nın bir iştiraki ve Abu Dhabi için yeni ekonomik ve enerji çeşitlendirme planlarını araştırıyor. Masdar Şehri’ndeki uzmanlar, en mükemmel uygulamaları, sürdürülebilir bina malzemelerini ve enerji cimrisi teknolojileri kullanıyor. Sonuçta Abu Dhabi’nin 2011 ortalamalarına kıyasla bu şehrin enerji tüketimi yüzde 55 ve su tüketimi de yüzde 54 düşürüldü. Bugüne kadar bitirilen binalarda kullanılan enerjinin tamamı yenilenebilir kaynaklardan geliyor. 10 megavat gücündeki bir güneş enerjisi santrali ile 1 megavatlık çatı üstü fotovoltaik panellerle üretiliyor. Masdar Şehri, ayrıca çevre dostu ulaşım konseptlerini de hayata geçiriyor. İçten yanmalı motorlara sahip otomobiller şehrin dışına park etmek zorunda. Bu şehirde, elektrikli otomobiller çalışıyor ve çok iyi tasarlanmış bir toplu taşımacılık sistemiyle gölgeli yaya yolları var. Bu şehir, efsanevi İngiliz mimar Sir Norman Foster’ın ekibi tarafından tasarlandı ve geleneksel Arap kentsel inşaat tekniklerinden de faydalanıldı. Binalar da kamuya ait yolları ve birbirlerini gölgeleyecek şekilde yerleştirildi. Bu sayede Masdar Şehri’nin içindeki ortalama sıcaklık, dışarıya kıyasla 20 dereceyi (68F) bulacak kadar düşürülebiliyor. Ayrıca toprağın alt katmanlarındaki serinlikten de binaların soğutulmasında faydalanılıyor. Masdar Şehri, sadece çevre dostu teknolojileri bir araya getirmekle kalmıyor, aynı zamanda kendi gelişimini de desteklemek istiyor. Örneğin yenilenebilir enerji araştırmalarına odaklanmış bir üniversite olan Masdar Bilim ve Teknoloji Enstitüsü’ne ev sahipliği yapıyor. Ayrıca Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı da (IRENA) genel müdürlük binasını Masdar Şehri’nde kuracak. Masdar kendi çığır açıcı rolünü sürdürebilmek için aralarında BASF’nin de olduğu önde gelen isimlerle ortaklıklar kuruyor. BASF ve Masdar arasındaki stratejik ortaklık 2009 yılında başladı ve BASF’nin “tercih edilen tedarikçi” unvanını almasıyla sonuçlandı. İnşaat sektöründe hammaddeler, formülasyonlar ve sistemlerin lider tedarikçisi olarak BASF, ilk inşa aşamasına yönelik geniş bir yelpazede ürünü Masdar Şehri’nin kullanımına sundu ve bunlara Masdar Bilim ve Teknoloji Enstitüsü de dahildi. İnşaatta kullanılan ürünlerin arasında harç ve sıva, derz dolgusu, kaplama malzemeleri, karo yapıştırıcıları ve beton katkı malzemeleri vardı.

Dr. Nawal Al-Hosany
Dr. Nawal Al-Hosany, Masdar’da sürdürülebilirlik direktörü olarak kurumsal sürdürülebilirlik programlarını yönetiyor. Şirketin projelerinden biri olan Masdar Şehri, Birleşik Arap Emirlikleri (UAE) Abu Dhabi şehrinde inşa edilmekte olan yeni bir mühendislik ürünüdür. Al-Hosany, yaklaşık 40 bin sakine ve 50 bin kişilik banliyöye ev sahipliği yapması, iş fırsatları sunması ve minimum seviyede atıkla CO2 üretmesi beklenen bu alanda, sürdürülebilirlik standartları ve politikaları geliştirmekten sorumlu bir takıma liderlik ediyor. Al-Hosany, mühendislik diplomasını aldığı UAE’de büyüdü. Doktora derecesini Birleşik Krallık Tyne’deki Newcastle Üniversitesi’nden aldı ve Massachusetts Cambridge’deki Harvard İşletmecilik Okulu’na devam etti. Masdar’daki rolünden önce Abu Dhabi Polis Kuvvetleri Planlama Müdür Yardımcısı olarak görev yaptı ki bu pozisyona gelebilen ilk kadın oldu. Ayrıca 2008 yılında da Emirlik İş Kadını Ödülü’nü kazandı. Al-Hosany, tıpkı iş hayatında olduğu gibi özel hayatında da meydan okumalara göğüs geriyor. Bir arkadaşıyla birlikte Kilimanjaro Dağı’na tırmanan ilk UAE’li kadındır.