Üretim 2020

Patricia E. Moody ve Richard E. Morley, yıllarını üretim ve teknoloji üzerindeki araştırmalara vermiş iki ünlü uzman. Bu iki uzmanın en son kitapları ABD´de best seller oldu. ``The Technology Machine-How Manufacturing Will Work in the Year 2020''(Teknoloji Makinesi-2020 Yılında Üretim Nasıl İşleyecek) adlı bu kitap, bu alandaki müthiş değişimi gözler önüne seriyor. Biz de bu araştırmdan, yeni yüzyıla damgasını vuracak olan 22 ana trendi bir araya getirdik.

Kendi kendini yönetebilen sistemler, akıllı robotlar ve kaos teorisi, 21´inci yüzyılda yaşam ve çalışma tarzımızı değiştirebilir mi? Teknoloji ve üretim yöntemleri önümüzdeki yıllarda ne gibi fırsatlar sunuyor? Sorular böyle uzayıp gidiyor... Bir çağı geride bırakırken, sanki bin yılın sorunlarını birkaç ayda çözme telaşına kapıldık. Toplumsal konulardan teknolojiye tüm konuları teker teker ele alıp, bugüne değin ne kadar yol katedildiğini inceliyor, geleceğe ilişkin öngörülerde bulunuyoruz. Geleceği tahmin ederken de, üç-beş yıla değil tüm yüzyıla hatta bin yıla bile uzanıyoruz.

``The Technology Machine-How Manufacturing Will Work in the Year 2020'' adlı çalışma da bu çerçevede hazırlanan kitaplardan. Binlerce çalışma arasında onun diğerlerinden ayıran unsur ise özellikle teknoloji ve üretim sistemleri üzerine odaklanması... Son dönemin en çok satan iş kitapları arasında bulunan bu eser, önümüzdeki 20 yılda teknolojinin hayatımızı nasıl şekillendireceğini inceliyor.

Bu kitabı kaleme alan Patricia E. Moody ve Richard E. Morley, teknolojinin önümüzdeki yıllarda yaşamın her alanına damgasını vuracağını örneklerle anlatıyor. Yazarlar, günümüzde imalat ve üretim sistemlerinin giderek daha karmaşıklaşmasına rağmen, önümüzdeki 20 yıl içinde teknolojinin hayatımızı daha yalın hale getireceğini savunuyorlar.

İşte bu hayli ilgi çeken ``futurist'' çalışmadan teknolojinin hayatımızı nasıl değiştireceğine ilişkin tahminler:

1. TEKNOLOJİ AĞLARI

Teknoloji sadece üretimi değil, sosyal yapıları ve iletişimi de yönlendirecek. Teknoloji ağları, önümüzdeki yıllarda, bugün doğal sınırları ve iletişim tarzını belirleyen coğrafya, aile bağları, ortak bir dil gibi unsurların yerini alacak. 

2. ''SATIŞ NOKTASINDA ANINDA ÜRETİM''

Hiyerarşik bir yönetim yapısı üzerine kurulu kitlesel üretimin 150 yıllık saltanatı sona erecek. Dünya çapına yayılmış dağınık üretim yapıları ve ''satış noktasında anında üretim'' gibi, yeni üretim sistemleri yaygınlaşacak. Tüketim noktasında müşterinin istekleri doğrultusunda tasarım, kişiye özel üretim ve hızlı üretim dönemi başlayacak. Özellikle hazır giyimde bu yöntem benimsenecek. Geri dönüşebilir malzeme kullanımı artacak.

3. YENİ İŞLERİN YILDIZI YÜKSELECEK

2020 yılında bugün pek önemsenmeyen girişim alanlarının popüler olduğunu göreceğiz. Örneğin hastane-dinlence tesisleri, sağlık yönetimi, beslenme uzmanları ve güvenlik gibi küçük iş alanları ile meslekler önümüzdeki yıllarda hızla değer kazanacak. Refah düzeyinin artması ve insan ömrününün uzaması kişisel hizmetlere olan talebi körükleyecek.

Bir kişiyle ilgili sağlığından, beslenme tercihlerine ve güvenlik ihtiyacına kadar tüm verilerin saklanabilir ve anında analiz edilebilir olması, bu yeni sektörlerin iş yapmasını kolaylaştıracak.

4. ''YENİDEN ÜRETİM'' DÖNEMİ

''Yeniden üretim'' dönemi başlayacak. Fotoğraf makinesi, motor, kağıt ve dayanaklı eşya gibi ürünler, ''yeniden üretim'' sektörlerinin ana kaynağı olacak. Otomobil, bilgisayar ve beyaz eşyalardan oluşan çöp dağları, yeniden üretimi gerekli kılacak. Ancak yeni milenyumla birlikte, bu çöp yığınları da artık online olarak izlenebilecek. Örneğin 1972 model bir Volkswagen'in karbüratörü toz ve paslar arasından aranmayacak. Tekrar kullanılabilir bir hale getirilmiş olarak raftan alınabilecek.

5. JAPONYA ÜRETİMDEN FİNANSA KAYACAK

Bir üretim merkezi olarak parlayan Japonya, 21'inci yüzyılda bir finans merkezine dönüşecek. Paranın yönetilmesi, doğru kanallara ve yatırım alanlarına yönlendirilmesi Japonların yaşam tarzı ve kültürel özellikleriyle daha fazla uyuşacak. Para ve sermayenin dünya üzerindeki akışını izlemek için yeni yazılımlar geliştirilecek.

6. NÜKLEER ENERJİ ÖNE ÇIKACAK

Nükleer enerjinin tekrar yıldızı parlayacak. Bu enerji üretimine yönelik teknikler, tesisler gelişecek. Çalışmalar zararsız ve daha fazla enerji elde etmek için yoğunlaşacak. 

7. ``FİKİR, YARATCILIK VE ÜRETİM HIZI''

Entelektüel telif hakları, internet ve diğer medya kanallarındaki bilgi akışı ve kullanımını şekillendirecek. Fikir, yaratıcılık ve üretim hızı gibi değerlerin para kazanmanın esas motorunu oluşturacağı yeni yüzyılda, bu kıymetlerin kanunlarla korunması da önem kazanacak.

8. ÜRETİM DIŞINDAKİ DEĞİŞİM

Teknolojinin etkilerini üretim dışı sahalarda da hissedeceğiz. Örneğin postaneler geleneksel mektup, telgraf, paket gönderme işlevlerinden sıyrılarak, birer iletişim merkezi olarak hizmet vermeye başlayacaklar. Pul, gazete, kitap, CD, video ve DVD gibi ürünleri buralardan satın alabileceksiniz. Gönderi hizmetleri ise çoğunlukla elektronik ortama taşınacak. Elektronik posta birimleri e-mail hizmetleri verirken, kredi kartı işlemleri, döviz alım-satımı gibi işlemler de postaneden yapılabilecek.

9. ÜRETİM ALANIN YENİ MALZEMELERİ

Önümüzdeki yüzyılın üretim harikaları arasında yepyeni malzemeler bulunacak. Uçak, kayak ve tenis malzemelerinde devrim niteliğinde gelişmelere yol açan bileşiklerin çok daha gelişmişlerini göreceğiz. Örneğin yengeç derisi ve kemik niteliğinde, çok hafif yeni malzemeler üretilecek.

Bu malzemeler iskelet yapılarına sahip otomobil, konut, tren ve uçak gibi ürünlerin üretiminde tam anlamıyla devrim yaratacak. Bu tip malzemeler, aynen kemiğin büyümesi gibi gelişebilecek, böylece direnç ve strese maruz bölgelerde daha güçlü bir yapı oluşturabilecekler.

Yengeç derisi iki yüzey ve kattan oluşur. İkisi de hem yumuşak hem de keskindir. Bu iki kat deri arasında, fiberglas malzemeye benzeyen güçlü bir lifli yapı bulunur. Aynen yengeç derisinde olduğu gibi daha fazla dayanıklılık gerektiren yerlerde yengeç derisi tipindeki malzemenin arasındaki dolgu maddeleri güçlendirilerek darbe ve baskılara dayanıklılık sağlanacak. Kemik niteliğindeki malzemeler de benzer özellikleri sergileyecek.

10. ÜÇ BOYUTLU ÇELİK

Erimiş çelik ve diğer metallerin, mürekkep püskürtmeli printer tekniğinde olduğu gibi üretilmesi üç boyutlu çelik parça üretimini mümkün kılacak. Erime ve kaynak süreçlerini kısaltan bu teknikle daha etkili malzemeler üretilmesi mümkün olacak.

11. DERİ YENİDEN YÜKSELECEK

Günümüzde sadece belli alanlarda kullanılan deri, belki de eski çağlardaki önemini tekrar ele geçirecek. Derinin canlı özellikleri sergilemesi, onu en çok aranan ürünlerden biri haline getirecek. Yeni niş alanlarda da deri kullanılacak.

12. DEV TESİSLER DEMODE OLACAK

Sanayi çağının simgesi kocaman makineler ve devasa tesislerin yıldızı, 21'inci yüzyılla birlikte kayacak. Yeni milenyumun tüketicisi bir ürünün arkasındaki üretim teknolojisinin çok iyi olması beklentisi içinde olacak. Dolayısıyla üretim kalitesini ``olmazsa olmaz'' bir unsur olarak kabul ediyor. Ancak bunun nasıl yapıldığı onu çok ilgilendirmeyecek. O daha çok ürünün kendisine nasıl ulaştırıldığı, nasıl bir hizmet paketiyle birlikte sunulduğuna bakarak kararını verecek. Dolayısıyla önümüzdeki yıllarda rekabette öne geçmek isteyenler, üretim önceliklerinin yanı sıra, hizmet içeriğine de ağırlık vermek zorundalar.

İmalat sanayiinin toplam üretimdeki payı azalırken, imalat maliyetleri içinde de işçilik giderleri giderek düşecek. Bilgisayarlar ve ``intelligent''(akıllı) sistemler, imalatı yönlendirecek. Dolayısıyla bu tip kaynakların üretimdeki ağırlığı artacak. İşçilik giderleri içinde ise mühendislik, yeni projeler geliştirme, teknik destek hizmetleri gibi, kalemlerin payı çoğalacak.

13. WEB ÜZERİNDE ÜRETİM

Her şey web üzerine taşınacak. Dizayn, üretim, planlama, pazarlama gibi, tüm aktiviteler web üzerinden koordine edilecek.

Robotiks ve CNC (Bilgisayar kontrollü numerik makineler) tek başına birer otomasyon harikası olan sistemler, geliştirilen yeni yazılımlarla web üzerinden de çok rahat kullanılabilir ve kontrol edilebilir hale gelecek. Bu sistemler aynı zamanda müşterinin de üretim sistemine dahil edilmesini kolaylaştıracak.

14. YENİ NESİL İLAÇLAR

``Dünyayı değiştiremiyorsan, kendini değiştir'' sözleri, önümüzdeki yıllarda insanın ruh halini ve fiziksel yapısını değiştirme gücüne sahip ilaçlarla hayata geçirilebilecek. Din, aile bağları ve kültürel değerlerin rahatlatıcı ve uzlaştırıcı rolünün yerini, 21'inci yüzyılda ilaçlar alacak.

Modern çağın modern insanı, dertlerine çare bulmak için çevresindeki en yakın dostlarından önce ilaçlardan medet umacak. Enerji vericiler, stres gidericiler, afrodiziyaklar, hiddet bastırıcılar, ölüm anında rahatlatıcı ilaçlar gibi, her türlü ruh hali için ilaçlar geliştirilecek. Ve bu ilaçlar sadece zenginler tarafından değil, gelir düzeyi düşük kesimler tarafından da kullanılacak. Uzmanlar, son yılların en çok satan ilaçlarından Prozac ve Viagra'nın bu tür ilaçların ilk başarılı örnekleri olduğunu, önümüzdeki yıllarda çok  daha iddialı türevlerinin çıkacağını belirtiyorlar.

15. BANT GENİŞLİĞİ VE İLETİŞİM

Sıkıştırma tekniği sayesinde bant genişliği inanılmaz boyutlara ulaşacak. Ancak iletişim cihazlarının birçok alanda hizmet vermeye başlaması, bant genişliği talebini sürekli körükleyecek.

16. MİLENYUMUN BİLGİSALARLARI

Diğer yandan biyolojik, quantum mekaniğine dayalı veya optik bilgisayarlar gibi, yeni bilgisayar tipleri geliştirilecek. Kablosuz ve birbirine entegre çalışan bu bilgisayar tipleri, çok farklı veri ve davranış kalıplarını analiz ederek tahminlerde bulanabilecek ve karar alabilecek. Çok yüksek bant genişliği ile desteklenecek bu bilgisayarlarla iletişim müthiş hızlara kavuşurken, bu küçük akıllı üniteler hem bağımsız çalışabilecek, hem de gerektiğinde büyüyebilen ve diğer sistemlerle entegre edilebilen bir yapıda olacaklar.

17. SES TANIMA SİSTEMLERİ

Ses tanıma sistemleri, önümüzdeki yıllarda bankacılık, bilişim ve güvenlik gibi alanlarda daha yaygın olarak kullanılacak. Ses algılama sistemlerinin geliştirilmesi yıllar aldı ve bu sistemleri kurmak bugün çok pahalıya maloluyor. Ancak ''ikinci kuşak ses tanıma sistemleri''nin çok daha sağlıklı bir şekilde çalışacağına kesin gözüyle bakılıyor. Ses algılama cihazları, diğer sensörlerle entegre çalışarak ``tanı'' alanında müthiş ilerlemeler kaydedilecek. Bu sistemler otomobillerden bankacılığa çok geniş bir yelpazede kullanılacak.

18. YAZILIMLA GELEN DEĞİŞİM

Veritabanları ve internet arama motorları, hızlı tarama ve analiz yapılmasını sağlacak şekilde çok boyutlu olarak kurulacak. Dolayısıyla üretimle ilgili yazılımlar da, çok boyutlu verilerle çalışacak şekilde yazılacak. Denklemler, hesaplar boyutluluk kazandıkça, matematik hesapları da insanların elle yapabileceği basit formüllerden uzaklaşacak. Üretimle ilgili tüm hesaplar bilgisayarlarla yapılacak.

19. KONTROL BİLGİSAYARA GEÇECEK

Demiryolları, havaalanları, bankacılık ve diğer veri yoğun işler insanlar tarafından değil, ileri düzeyde adapte olma yeteneğine sahip, akıllı birimler tarafından idare edilecek. Akıllı sistemler, şu anda üretimde kullanılan bilgisayar otomosyonlu sistemlerin daha entegre ve daha gelişmiş bir hali olacak. Fabrikalarda üretim tablolarının yerini giderek daha fazla bilgisayarlar alacak. Bu bilgisayarlar insanlara ihtiyaç duymadan üretimi tek başlarına takip edebilecekler. 

20. YEDEK PARÇALAR DEPOSU

Doğduğunuz günde genetik bilgileriniz yedek parçalar deposuna bildirilecek. Böylece ileride ihtiyaç duyabileceğiniz uzuv ve dokular için kolonloma sistemiyle size özel parçalar hazırlanabilecek.

21'inci yüzyılda insan organlarının yedek parçalarının depolanması fikri belki bugün bize çok uçuk gelebilir. Ancak temel amaçlarından biri organ nakillerinden doğan komplikasyonlara karşı daha sağlıklı çözümler oluşturmak olan kolonloma çalışmaları hızla yayılıyor. Biyoteknoloji inanılmaz uygulamalara imza atıyor. Dolayısıyla kendi genetik özelliklerine sahip başsız bir vücudun ihtiyaç halinde kullanılmak üzere depoda tutulması belki de yeni kuşaklara o kadar ürkütücü gelmeyecek.

21. ŞEHİRLERİN ETRAFINA SURLAR ÖRÜLECEK

20´inci yüzyıl, geçtiğimiz yüzyıllarda şehirlerin etrafına örülen surların yıkılmasına tanık oldu. Fiziksel olarak duvarlar korunsa bile, en azından ideolojik olarak duvarlar yıkıldı. ``The Technology Machine'' kitabının yazarlarına göre önümüzdeki yüzyıl yine duvarların yükseldiğini göreceğiz.

Teknolojinin getirdiği refah, gelir uçurumu bulunan toplumsal kesimler arasında çatışmalara yol açacak. Dolayısıyla ellerinde bunu yapacak gücü olan kesimler, alt gelir gruplarından kendilerini ayırmak için kendi mekanlarını yaratacaklar. Kulüpler, özel siteler, korumalı binalar önümüzdeki yüzyılın ``surlu'' mekanlarını oluşturacak. Bu mekanların önceki yüzyıllara göre ciddi bir farkı bulunacak, bu kez ayrımı belirleyen para, iktidar ya da soyluluk değil, teknoloji gücü olacak.

22. ÜRETİMİ SENSÖRLER KONTROL EDECEK

Geliştirilmiş sensörler (algılama üniteleri) dönemsel bakım ve inceleme çalışmalarının yerini alacak. Silikon teknolojisindeki ve minyatürleştirme yönündeki çalışmalar çok küçük sensörlerin tıptan, imalat ve perakendeciliğe kadar birçok sektöre yeni bir boyut kazandırmasına yol açacak.

Örneğin şeker hastası bir kişinin süpermarketlerde kullanılana benzer bir küçük ``scanner''(tarayıcı) ile kan şekeri seviyesini ölçmesi mümkün olacak. İmalatta kullanılan makinelerin ömrü, dayanıklılığı, arıza yapma ihtimali yine sensörler tarafından ölçülürken, perakende de ise ürün akışı, satışlar akıllı sensörler tarafından izlenebilecek. Sensörlerin fonksiyonelliğinin artması birçok sektörde iş akış süreçlerini hızlandırırken yeni uygulamalara da imkan tanıyacak.