Lider yaratan programlar

Tarihte hiçbir zaman liderlere bu kadar ihtiyaç duyulmamıştı.” Bu sözler, dünya çapında üne sahip yönetim gurusu Gary Hamel’a ait. Hayal gücü eksik liderlerin şirketleri yönettiğini söyleyen Hamel, eskiyle yeni dönemin liderlikmodellerinin farklı olduğunu belirtiyor. Hamel, “Merkeziyetçi felsefeyle şirketlerini yöneten, vizyoner lider döneminin sonuna gelindi. Sosyal mimar tipi liderler yükselecek” diye konuşuyor. Günümüzde liderlik modelinin değişmesi beraberinde yeni liderlik eğitimlerinin ve programlarının doğmasına neden oluyor. Türkiye’de de liseli ve üniversiteli gençlerin liderlik yetkinliklerini geliştiren pek çok program ve okul açıldı. Geleceğin liderlerin yetiştirildiği bu okullarda temel hedef, merkeziyetçi olmayan, paylaşımcı, hayal gücü yüksek, toplumsal faydayı amaçlayan sosyal liderler yetiştirmek. 15 yıldır Türkiye’de genç liderlerin yetişmesine öncülük eden YGA’nın başkanı Asude Altıntaş, “Özgüvenli ancak özgüvenlilerle birlikte çalışabilecek kadar da “bensiz” liderler yetiştiriyoruz” diyor. Son dönemde sayıları hızla artan liderlik okullarını mercek altına aldık. Gençlerden “lider” yaratan programlara talep oldukça fazla…
NEDEN GEREKLİ ? Farklı yaş gruplarını kapsayan liderlik programları kişinin hayatında karşılaştığı zorlukları çözmesine ve kendisini daha iyi tanımasına yardımcı oluyor. Böylece kişinin hayatını daha iyi yönetmesini sağlıyor. Yenibirlider Derneği Başkanı Tanya Hazal Kaysoydu, liderlik eğitimlerinin kişide pozitif değişimsağladığını, bu nedenle bu programlara gençlerin büyük ilgi gösterdiğini söylüyor. Liderlik eğitimlerinin kişinin kendini ve çevresindeki sistemi tanımasıyla başladığını söyleyen Koç Üniversitesi Akademik Programlar Yöneticisi Başak Yalman da “Liderlik hayattaki çoğu yetkinlik gibi ancak pratik edildikçe öğreniliyor” diyor. Yalman, liderlik eğitimi almamış gençlere ise bu deneyimi tecrübe etmeleri için şu öneride bulunuyor:
~
“Hayatınızda şu an yaşadığınız bir zorluğu düşünün ve bu durumu değiştirmek için etkisine ihtiyaç duyduğunu 3 kişiyi belirleyin. Onlarla bu konuyla ilgili samimi bir görüşme için iletişime geçin. Böylece liderlik yolculuğunuza başlayabilirsiniz.” Flow Liderlik Enstitüsü’nün kurucusu Talya Vardar da liderlik eğitimin en büyük yararının şık iletişim tarzına sahip olmak olduğunu söylüyor. Vardar, “Liderlik yetkinliklerinizi geliştirmek etrafınızla olan iletişiminizi ve ilişki alışverişinizi olumlu yönde besliyor” diyor.
DOĞUŞTAN GELMİYOR Uzmanlara göre liderlik doğuştan gelen bir özellik değil. İyi bir eğitimle liderlik özelliklerini geliştirmek mümkün. Günümüzde rekabetin anaokulunda başladığını söyleyen DB Positive Genel Müdürü Derya Babuç “Bugün özel okullar daha ilköğretim seviyesinde mülakatla öğrenci almaya başladı. Bu ve benzeri durumlar nedeniyle liderlik eğitimlerinin başlangıç yaşı 2’lerin ortasına kadar düştü” diyor. Geleceğin Yıldızları’nın kurucusu Osman Gözet de liderliğin doğuştan gelen bir ayrıcalık olmadığı görüşünde. Gözet, “Liderlik öğrenilebilen ve geliştirilebilen yetkinlikler ve davranışlar dizisi” diyor. Herkesin lider olabileceğini ancak bunun kolay bir süreç olmadığının altını çizen Gözet, liderliğin bilgi, deneyim ve tutku gerektirdiğini söylüyor. Genç Başarı Eğitim Vakfı Başkanı Engur Rutkay, eğitimle liderlik özelliklerini geliştirmenin mümkün olduğunu belirtiyor. Ancak Rutkay’a göre Türkiye’de bu konuda eğitim ve öğretim sisteminin oldukça yetersiz bulan Rutkay, “Liderlik ve liderlik becerileri ilkokul çağındaki çocuklara aşılanması gereken temel doktrin olmalı” diyor. Akbank’ın strateji ve İK’dan sorumlu genel müdür yardımcısı Burcu Civelek Yüce de liderliğin eğitimle geliştirilebileceği görüşünde. Banka içinde liderlik okullarının olduğunu söyleyen Yüce, liderlik eğitiminde teori kadar iş tecrübesinin de önemli olduğunu belirtiyor.
~
 LİDERLİK FABRİKALARI Lise ve üniversite öğrencilerinden başarılı liderler yetiştiren kurumların başında YGA, Yenibirlider Derneği, MCD Gençlik Kulübü, Geleceğin Yıldızları, FLOW Liderlik Enstitüsü, JCI, Genç Başarı Vakfı (Junior Achievement) yer alıyor. Bunlar, birer lider okulu gibi çalışıp gençlerin arasından başarılı liderler çıkarıyor. Son dönemde en çok tercih edilen programların başındaysa 15 yıl önce Türkiye’de kurulan uluslararası liderlik okulu YGA bulunuyor. YGA, ilköğretim öğrencilerinden liselilere, üniversitelilerden engellilere kadar 4 farklı gruba liderlik eğitimleri düzenliyor. YGA Başkanı Asude Altıntaş, okullarından mezun olan YGA’lıların liderlik kabiliyetlerini YGA Atölyeleri’nde geleceğin liderlerini yetiştirirken geliştirdiklerini söylüyor. Yenibirlider Derneği’nin de 18-30 yaş arasındaki üniversite öğrencilerine ve genç profesyonellere yönelik bir yıl süren liderlik programı oldukça popüler. Liderlik Ekosistemi adı verilen programda, genç profesyoneller, 12 hafta boyunca Boğaziçi Üniversitesi’nde liderlik eğitimi alıyor. Bir yıl boyunca 10 saat mentorluk, 8 saat de koçluk desteği bulunuyor. Yenibirlider Derneği Başkanı Tanya Hazal Kaysoydu programa katılan lider adaylarının 10 saat bir üniversite öğrencisine mentorluk yaptığını belirtiyor.
POPÜLER PROGRAMLAR Son dönemde en çok tercih edilen liderlik programlarından biri de 6 yıldır devam eden Gençlik Otobüsü. MCD Gençlik Kulübü tarafından düzenlenen programa, bugüne kadar 80 bin genç başvurdu. 18 yaş ve üstündekilerin katılabildiği programı düzenleyen MCD Gençlik Kulübü Kurucu Başkanı Maksut Coşkun Dokunulmaz, bugüne kadar 8 bin gencin liderlik eğitimi aldığını söylüyor. Dokunulmaz, “Gençlik Otobüsü projemiz kapsamında gençlerle liderlik ruhlarını ortaya çıkaracak çalışmalar gerçekleştiriyoruz” diyor. Gençlik Otobüsü projesi kapsamında yaklaşık 8 aylık bir çalışma süreci sonrasında liderlik vasfına sahip 50 genç seçiliyor. Seçilen 50 gence, 40 günlük 17 ülke 28 şehirden oluşan bir seyahat fırsatı sunuluyor. Gençlik Otobüsü Genç Liderler Buluşması toplantıları kapsamında ise gençler birçok işadamıyla bir araya geliyor ve onların başarı öykülerini dinliyor. Bahçeşehir Üniversitesi Hükümet ve Liderlik Okulu’nun da bünyesinde Global Liderlik Forumu’ndan Siyaset Okulu’na kadar 7 farklı liderlik programı bulunuyor. Programlar her yıl büyüyen bir ilgiyle takip ediliyor. Üniversite yurtdışında da her yıl iki hafta Washington D.C., New York, Silikon Vadisi, Toronto, Berlin, Köln, Roma ve Hong Kong’da liderlik programları düzenliyor. Peter Drucker Liderlik Enstitüsü’nün Türkiye temsilcisi HumanGroup’un da gençlere yönelik liderlik programları bulunuyor. HumanGroup Genel Müdürü Gaye Özcan, liderlik programlarının süresinin 9 ila 12 ay arasında değiştiğini söylüyor. Katılımcılar sınıfta yapılan uygulamalı derslerin yanı sına koçluk ve mentorluk desteği de alıyor. Dataexpert insan kaynakları şirketinin eğitim firması Business Management Institute (BMI) da Türkiye’nin önde gelen üniversiteleriyle liderlik programları düzenliyor. BMI’ın kurucusu Hasan Altunkaya, “Eğitim programımıza katılan gençler, aynı zamanda alanlarının en başarılı liderleriyle buluşma fırsatı yakalıyor” diyor. Stratejik Finansal Liderlik Sertifika programıyla gençleri CFO rolüne hazırlayan BMI’da, İK, pazarlama, BT gibi alanlarda lider yetiştirme programları bulunuyor.
~
15-18 YAŞ ARASI İÇİN 26 yıldır okul dışı eğitim alanında faaliyet gösteren Geleceğin Yıldızları da her yıl 17-18 yaş grubu 50 genci Geleceğin Yıldızları Liderlik Akademisi’ne kabul ediyor. Büyük çoğunluğu daha önce kamplara katılmış gençlerden oluşan bu grup, İstanbul’da iletişim ve ilk yardım eğitimleriyle başlayan ve devamında 3 hafta Uludağ’da devam eden eğitimlerden sonra liderlik sertifikası almaya hak kazanıyorlar. Sonraki yıllarda ise bu gençler Geleceğin Yıldızları kamplarında koç olarak çalışabiliyor. 1919 yılında ABD’de kurulan ve bugün 123 ülkede faaliyet gösteren Genç Başarı Vakfı’nın da 15-18 yaş arasındaki gençlere yönelik liderlik ve girişimcilik programları bulunuyor. Genç Başarı Eğitim Vakfı Başkanı Engur Rutkay, en yaygın programlarının 20 ila 30 hafta süren ve 15-18 yaş gurubuna yönelik Genç Başarı Şirket Programı olduğunu söylüyor. Bu program kapsamında öğrenciler, iş fikri geliştiriyor. Takım halinde gerçek bir şirket kuruyor ve mentorlarının eşliğinde bu şirketleri işletiyorlar. Rutkay, “Gençlere yönelik tüm liderlik programlarımız iş dünyası gönüllülerimizin destekleriyle “eğlenerek ve yaparak öğrenmeye” dayalı. Rutkay, liderlik programlarına katılan gençlerin bir dakika dahi eğitim almadığını belirtiyor.
ALTERNATİF EĞİTİMLER Üniversite son sınıfları ve yeni mezunları kapsayan liderlik programlarının da sayısı hayli fazla. Bunlardan biri de DB Positive’in hayata geçirdiği DB Kariyer Okulu programı. Program kapsamında 5 günlük eğitim süreci “Kendime Yürüyorum” adıyla gerçekleştirilen bireysel farkındalık ve iletişim eğitimiyle başlıyor. Eğitimde aynı zamanda iş arama ya da iş değiştirme sürecinde başarıyı getiren en önemli unsur olan mülakat sürecine de hazırlık yapılıyor. Derya Babuç, program kapsamındaki katılımcılara iş dünyasına yönelik algı, imaj ve sosyal medya yönetimi eğitimleri de verdiklerini söylüyor. Genç Liderler ve Girişimciler Derneği JCI da aralarında Türkiye’nin de olduğu 114 ülkede liderlik eğitimleri düzenliyor. Bu eğitimlerden mezuniyetin her JCI üyesi için standardizasyon sağladığını söyleyen JCI 2015 Türkiye Başkanı Ahmet Erhan Tanyeri, üyeleri tarafından en çok tercih edilen liderlik eğitimlerinin topluluk önünde konuşma, münazara teknikleri, etkili sunuş, beden dili, networkün doğru kullanımı, etkili iletişim konuları olduğunu belirtiyor. Keller Williams da geçen yıl başlattığı genç girişimciler açılımıyla Türkiye’de birçok üniversiteyi gezerek 18-24 yaş arasındaki lisans ve yüksek lisans öğrencilerine ücretsiz liderlik eğitimi veriyor. Keller Williams Ülke Direktörü Emre Erol, “Bu buluşmalarımızda liderlerin, iş insanlarının sergilediği ortak davranış özelliklerinden ve tavırlarından örnekler vererek onlara gelecekte iyi birer lider olabilmenin yolunu gösteriyoruz” diyor.