Büyüklerin 2015 hesabı

Konut kredileri (mortgage), son yıllarda bankalar arası rekabetin en yoğun olduğu alanlardan biri.. Özellikle 2005 yılından bu yana pazarda çok hızlı bir büyüme trendi öne çıkıyor. Türkiye Bankalar Birliği'nin verilerine göre, Ocak 2005-Nisan 2011 arasında bankalar toplam 1,5 milyon kişiye kredi kullandırdı. Toplam hacim ise 1 Nisan 2011 itibarıyla 65,5 milyar TL'ye ulaştı. Konut kredilerinin, toplam banka kredilerinden aldığı pay ise yüzde 11'i yakaladı. Mortgage pazarının yüzde 90'ı, 10 büyük bankanın elinde. Bu bankalar arasında pazar payı itibarıyla ilk 3 sırayı Garanti, Ziraat ve Akbank alıyor. Rekabetin odağında ise fiyat yani faiz oranları var.
Capital'de bu ay mortgage kredilerinde öne çıkan bankaların sorumlu genel müdür yardımcılarıyla bir araya geldik. Türkiye'de konut kredilerinin gelişimini, pazarın geleceğine yönelik beklentileri konuştuk. Mortgage bölümlerini yöneten bankacıların tahmini, konut kredilerinin yüzde 5 düzeyinde olan GSYİH içindeki payının, gelecek 5 yılda yüzde 10'a ulaşabileceği yönünde. Pazarın mevcut hacminin de 3 katına çıkması öngörülüyor.
Vadeler uzadıkça potansiyel müşteri sayısı da artıyor. Bankacıların tahminine göre Türkiye'de şu anda 2,7 milyon kişi konut kredisi kullanabilecek durumda. Bu rakamın yeni dönemde daha da artacağı öngörülüyor. Bankacılar 2015'e kadar kabaca 3 milyon yeni müşteri hedefliyor.

SON 5 YILDA HIZLANDI
Türkiye'de bankalar konut kredisi vermeye 90'lı yılların sonunda başladı. Konut kredilerinin kullandırılmaya başlandığı dönemden bu yana 2 milyondan fazla kişi konut kredisi kullanarak ev sahibi oldu. Bu rakamın önemli bölümü ise 2005'ten sonra gerçekleşti. TBB'nin verilerine göre 2006 yılında 263 bin, 2007'de 240 bin, 2008'de 237 bin, 2009'da 337 bin kişiye konut kredisi kullandırıldı. Faizlerin dip yaptığı 2010 yılında pazar yüzde 33 büyüyerek 57 milyar TL portföy büyüklüğüne ulaştı. Garanti Mortgage Genel Müdürü Cemal Onaran, 2011'in ilk 3 ayı sonunda toplam hacmin 65,5 milyar TL'ye ulaştığına dikkat çekiyor ve "2011 genelinde yüzde 25-30 aralığında büyüme öngörüyoruz" diyor. ING Bank Genel Müdür Yardımcısı Cenk Tabakoğlu, ilk 3 aydaki artış trendinin aynen devam etmesi halinde, yıl sonunda bakiyenin yaklaşık 78 milyar TL'ye ulaşabileceğine işaret ediyor.

EN KESKİN REKABET NEREDE?
Mortgage pazarında rekabeti belirleyen en önemli unsuru fiyat oluşturuyor. Bankalar, müşterilerine sundukları faiz oranı, dosya masrafı, sigorta, ekspertiz ve ipotek ücreti gibi diğer masraflarla rekabet etme eğiliminde. Akbank Genel Müdür Yardımcısı Galip Tözge, bu tablonun özellikle 2008 krizinden sonra belirginleştiğini söylüyor ve ekliyor:"Ancak bugün artık fiyat müşterinin tercihinde tek belirleyici değil. Bu yıldan başlayarak önümüzdeki dönemde satış sonrası bankadan alınan toplam hizmetin önem kazandığını göreceğiz."
Türkiye'de konut alımı için kullanılan kredi miktarı ortalama 70-75 bin civarında. Denizbank Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Ertürk, bu rakamın büyük şehirlerde 100 bin TL'ye çıktığını, Anadolu'da ise 50 bin TL'ye gerilediğini söylüyor ve ekliyor: "Doğal olarak rekabet bu kesimde yoğunlaşıyor." Galip Tözge, Türkiye'de sadece üst gelir grubunun konut kredisi kullanabilecek ekonomikgüce sahip olduğuna dikkat çekiyor. "Türkiye'de en yüksek gelire sahip ilk yüzde 20'lik dilimde yer alan hane grubu konut kredisi alabilecek tasarruf fazlasına sahip. İkinci ve üçüncü gelir gruplarındaki hanelerin tasarruf fazlası 120 ay ve daha uzun vadeli konut kredisi ödemeye yeterli değil" diyor.~

SEKTÖRÜN LİDERİ GARANTİ
Konut kredilerinde pazarın yüzde 90'ını, 10 büyük banka elinde tutuyor. Lider ise yüzde 14'e yaklaşan pazar payı ile Garanti Mortgage. Garanti Mortgage Genel Müdürü Cemal Onaran, sektöre en fazla yatırım yapan banka olduklarına dikkat çekiyor ve ekliyor: "Yatırımlarımızın karşılığını 2007 Haziran ayında ulaştığımız sektör liderliğiyle aldık. Bugün 8 milyar TL'nin üzerindeki bir hacimle sektörün büyümesine en fazla katkı sağlayan banka konumundayız." Garanti'yi pazar payında Ziraat Bankası ve Akbank izliyor. Galip Tözge, Akbank'ın konut kredisi portföyünün 2010 yılında yüzde 34 büyümeile 6,1 milyar TL'ye ulaştığını söylüyor. Tözge, "Yüzde 10,67 olan pazar payımızı bu yıl sonunda yüzde 11'in üzerine taşımak hedefindeyiz" diye konuşuyor.
Mortgage pazarında öne çıkan ilk 10 banka arasında kamu bankaları da var. Ziraat, uzun zamandır önde koşuyor. Son dönemde ise Vakıfbank'ın atakta olduğu söyleniyor. Pazarda kuvvetli özel bankalar arasında ise Garanti ve Akbank'ın dışında sırasıyla İş Bankası, Finansbank, Yapı Kredi, Denizbank ve ING var.

YENİ DÖNEM PLANLARI
Avrupa Birliği ülkelerinde konut kredilerinin GSYİH'den aldığı pay yüzde 50'yi aşmış durumda. Türkiye'de ise henüz yüzde 5'ler düzeyinde. Üstelik bu orana da son 5-6 yılda ulaşıldı. Böyle bakılınca sektörün gidecek daha çok yolunun olduğu da ortaya çıkıyor. Galip Tözge, 5 yıl içinde konut kredilerinin GSYİH'deki payının yüzde 10'a ulaşmasını öngördüklerini söylüyor. Bu da 5 yıl sonunda pazarının hacminin 3 katına çıkması anlamına geliyor.
Türkiye'de mortgage'ın gelişimi düşen faiz oranlarıyla hızlandı. Ancak TEB Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Mendi, mevcut potansiyelin açığa çıkmasında yeni dönemde en az faizlerdeki düşüş kadar ortalama hane gelirlerindeki artışın da etkili olacağına dikkat çekiyor. Mendi, yeni dönemde beklenen bir diğer trendi de şöyle özetliyor: "Bugün konut kredilerinde ortalama vade süresi 90 ay. Ancak vadelerde bir uzama trendi var. GYODER'in 2010 yılı 4. çeyrek raporu da bu trendi doğruluyor. Rapora göre 5-10 yıl vadeli konut kredilerinin payı 2009'dan 2010'a yüzde 48'den yüzde 54'e geriledi." Vadelerin uzaması hane gelirlerindeki artış olmaksızın da potansiyel mortgage müşterisini artırıyor. Galip Tözge, "Aylık taksitin düşmesi, bu taksitin ödenmesi için daha düşük bir gelirin de yetmesi anlamına geliyor. Bu etki analiz edildiğinde geçtiğimiz yıl hane halkının sadece 1,8 milyonu konut kredisi kullanabilirken, bu yıl bu sayının 4,5 milyon kişiye ulaştığı görülüyor. Yani 2,7 milyon kişi daha konut kredisi kullanabilir duruma gelmiştir" diye konuşuyor.
 
Capital'in Mayıs sayısı bayilerde