- Anasayfa
- İş Dünyası
- Araştırmalar
- Devlerin sınav yılı planları
Devlerin sınav yılı planları
2022’de rekor büyüme ve kâr elde eden Türkiye’nin dev grupları bu yıl da büyümeden ve kârdan taviz vermeyecek. Uzmanlara göre makro veriler nedeniyle tam bir sınav yılı olacak...
Nilüfer Gözütok Ünal
2023’te LC Waikiki yüzde 53, Tosyalı Holding yüzde 48, Borusan Holding yüzde 46, Alarko Holding yüzde 45, Yıldızlar Yatırım Holding yüzde 31 büyüme planlıyor. İlk 5 ayında hedeflerine kararlılıkla ilerleyen devler, ihracatı güçlendirerek, kapasite ve tedarik zincirini verimli kullanarak yatırımlarla ve yeni sektörlerle büyümeye çalışıyor. Birleşme ve satın alma fırsatlarını da değerlendirmeye odaklanan birçok grup, enflasyon, finansman, nakit akışı ve kur riskine karşı da teyakkuza geçmiş durumda.
2022 yılı dünya ekonomisinde resesyonun etkilerinin hissedildiği bir yıl oldu. 2021’de yüzde 5,5 büyüyen küresel ekonomi geçtiğimiz yıl yüzde 3,4 büyüdü. Türkiye’nin en büyük pazarı olan AB ekonomisindeki büyüme de yüzde 3,6’ya geriledi. Türkiye de büyümede en fazla hız kesen ülkelerden biri olarak öne çıktı. 2021’de yüzde 11 büyüyen Türkiye ekonomisi, 2022’de yüzde 5,6 büyüdü. Yıl boyunca en çok, artan enflasyon ve krediye erişimde yaşanan sıkıntılar şirketleri zorladı. Geçtiğimiz yıl enflasyon TÜİK’e göre yüzde 64,27, ENAG’a göre yüzde 137,55 düzeyinde gerçekleşti. İhracatın büyüme hızı düşerken ithalatın büyüme hızı arttı. 2021’de yüzde 32,8 büyüyen ihracat, 2022’de sadece yüzde 12,9 büyüdü. İthalattaysa 2021’de yüzde 23,6 olan artış geçtiğimiz yıl yüzde 34’e ulaştı. TL’nin dolar ve Euro karşısında değer kaybı da devam etti. 2021 yılı ortalama dolar kuru 8,89, Euro kuru 10,47 iken 2022 yılı ortalama dolar kuru 16,56, Euro kuru 17,38 oldu. Bu tabloda Türkiye’nin en büyük şirketleri yine en önemli sınavlardan birini verdi. Artan ihracat pazarlarındaki sıkıntılar, kur baskısı, yükselen enflasyon ve maliyetler karşısında büyümeye devam ettiler. Türkiye’nin en büyük iki grubu Koç Holding yüzde 160, Sabancı Holding de yüzde 166 oranında ciro büyümesi yaşadı. Bazı gruplar büyüme rekoru kırdı. Coşkunöz Holding yüzde 272, Alarko Holding yüzde 253, TAV Havalimanları Holding yüzde 233, Şişecam yüzde 197 büyüdü. Dev gruplar kârlılıkta daha da iyi bir performans sergiledi. Koç Holding net dönem kârını yüzde 359, Sabancı Holding yüzde 264 artırırken Alarko Holding yüzde 798, Polisan Holding yüzde 483, Tekfen Holding yüzde 316 seviyesinde artırdı.
BÜYÜMENİN PERDE ARKASI
Bu performansın perde arkasına baktığımızda tüm risklere karşı grupların iyi yönetime odaklanarak büyüme ve kârlılık yakaladığını görüyoruz. Örneğin son 20 yılın en yüksek kârlılık seviyesine ulaştıklarını açıklayan Alarko Holding CEO’su Ümit Nuri Yıldız, “2022 yılında yürüttüğümüz yerinde uygulamaların ve disiplinli yönetimin bu sonuca ulaşmamızda önemli bir katkısı oldu. Topluluk gelirlerimizdeki en yüksek getiri enerji iş kolumuzda gerçekleşti. Enerjinin toplam cirodaki payı 2022 yıl sonunda yüzde 80 seviyesine ulaştı” diyor. İhracat güçleri, yeni dönemin ihtiyacına yönelik yaşadıkları yapısal dönüşümler de grupların rekor büyüme ve kârlılıklarında önemli rol oynadı. Borusan Holding CEO’su Erkan Kafadar, kur ve faizlerdeki değişimlerden kaynaklı para piyasasındaki riskler, global hammadde sıkıntısı ve artan enflasyona rağmen işlerini iyi yöneterek büyüme ve kâr hedeflerine ulaştıklarını söylüyor. “Özellikle 2021 yılına kıyasla nispeten düşük de olsa yassı çelik fiyatlarındaki artış seyri ve bizim bunu başarılı bir şekilde yönetmemiz sonuçlar üzerinde çok etkili oldu. 2022 yılında fiyat artışını ve farklı ülkelerdeki riskleri de doğru şekilde yönettik” diye konuşuyor. Şişecam’ı yüzde 197 oranında büyüten unsurların başında da Tek Şişecam adını taşıyan dönüşüm var. Dünyada üretim, tedarik ve lojistik anlamda ortaya çıkan kırılmalara rağmen yatırımların ve Tek Şişecam dönüşümünün getirdiği çevik yapının kendilerine güç kazandırdığını belirten Şişecam yetkilileri, ihracatın da büyümeyi desteklediğini açıklıyor ve ekliyorlar: “Türkiye’den yaptığımız ihracatla uluslararası satışların konsolide satışlarımız içindeki payı yüzde 63 seviyesinde oldu.”
KRİTİK ÖNCELİKLER
2023 yılının ekonomi için daha zorlu geçmesi bekleniyor. Bu yıl IMF’ye göre dünya ekonomisi yüzde 2,3, Türkiye ekonomisi de yüzde 2,7 büyüyecek. AB ekonomisine dair büyüme beklentisi en fazla yüzde 1. Türkiye’nin dev şirketleri bu yılda da büyümekte kararlı. LC Waikiki yüzde 53, Tosyalı Holding yüzde 48, Borusan Holding yüzde 46, Alarko Holding yüzde 45, Yıldızlar Yatırım Holding yüzde 31 büyüme planlıyor. Büyürken grupların gündeminde ihracatı güçlendirme, kapasite ve tedarik zincirini verimli kullanma, yatırımlarla ve yeni sektörlerle büyüme var. Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, bu yıl en önemli üç önceliklerinin sürdürülebilirlik kapsamında yenilenebilir enerji yatırımları, yeni tesis yatırımlarının devreye girmesiyle ihracat portföyünü güçlendirme ve yeni ihracat pazarları geliştirme olduğunu açıklıyor. Tosyalı, “Aynı anda tüm tesislerimizde devam eden Tosyalı GES projemiz tamamlandığında dünyanın en büyük çatı üzeri GES projesine sahip şirket olarak kullandığımız elektriğin yüzde 50’sini kendimiz üreteceğiz. Önümüzdeki günlerde devreye alacağımız Sarıseki yatırımımız başta olmak üzere tamamlanan yatırımlarımızla birlikte hiç üretmediğimiz ürünleri üretmeye başlayacağız. Bu yüzden ihracat pazarlarımızı geliştirmeye, mevcut ihracat portföyümüzü güçlendirmeye odaklanarak yeni ürünlerimizle büyümemizi artırmak istiyoruz” diyor. Yıldızlar Yatırım Holding CEO’su Hakkı Yıldız da 2023’e katma değeri yüksek ürünler üretmek, kapasite ve tedarik zincirini verimli kullanmak ve yüksek kârlılık hedefleriyle girdiklerini söylüyor. “Yaratacağımız likiditenin de stratejik yatırım hedeflerimizi gerçekleştirmek adına katkı sağlayacağını düşünüyoruz. İlk 3 önceliğimiz; verimlilik, likidite ve insan kaynağının sürdürülebilirliği olacak” diye konuşuyor.
REEL HEDEFLER
Erdemoğlu Holding, 2023 yılına yaklaşık yüzde 10 reel büyüme hedefiyle girdi. Sanayi şirketlerinde otomasyon, modernizasyon ve entegrasyona yönelik yatırımlarla büyümeye yönelik bir strateji izlediklerini belirten Erdemoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu, “Bize bu yıl büyümeyi, devreye giren yatırımlarımızın ve kurumsal müşteri profilimizin sağlayacağını düşünüyoruz. Avrupa ve ABD’de devam eden durgunluğa ve finansal sorunlara karşın, enerji maliyetlerindeki dalgalanma ve Batılı ülkelerin Çin ile ilişkilerinden kaynaklı taleplerini Türkiye’ye kaydırmaları hedeflerimizi yakalamamızda rol oynayacak. Bu yıl için önceliklerimiz kalıcı müşteri memnuniyeti, çalışan memnuniyeti, doğa ve çevreyi önemseyen sağlıklı ve sürdürülebilir büyüme” diyor. Ağaoğlu Holding de bu yıl büyümeyi ağırlıklı enerji sektöründen bekliyor. Ağaoğlu Holding CEO’su Burak Kutluğ, “Gelecek iki yıl içinde 500 MW’lık bir kurulu güce ulaşmayı hedefliyoruz. Beş yıllık süre sonunda da bu büyüklüğü 1.000 MW’a çıkarmayı planlıyoruz. Tatlıpınar Enerji şirketimizin halka arzıyla ilgili planlarımızı bu yıl gerçekleştireceğiz. Bugüne kadar marka, ürün, üretim ve hizmet değerinde çok ciddi şekilde kendimizi kanıtlamış durumdayız. Şimdi hisse değeri de oluşturmak ve bu kârımızı yatırımcılarla paylaşmak gibi çok daha önemli bir arzumuz var” diye konuşuyor. TAV Havalimanları Holding de bu yıl Euro bazında yüzde 17-23 arasında bir büyüme bekliyor. Holding CEO’su Serkan Kaptan, bu yıl operasyonel verimlilik tarafındaki kazanımlarını koruyarak yolcularına en iyi seyahat deneyimini sunmaya, dijitalleşme, sürdürülebilirlik ve misafirperverlik alanındaki çalışmalarına odaklanacaklarını söylüyor.
İLK 5 AYLIK PERFORMANS
Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, yılın ilk çeyreğinde deprem sebebiyle öngörülerinde sınırlı bir revizyon yapmalarına rağmen yıl sonu için koydukları hedefleri değiştirmediklerini söylüyor. “Özellikle yılın ikinci yarısıyla birlikte performansımızın daha da artacağını öngörüyoruz” diyor. Borusan Holding CEO’su Erkan Kafadar, yıla beklentilerinden daha iyi bir başlangıç yaptıkları görüşünde. “Planlarımızı ve hedeflerimizi 3 yıllık yapıyoruz. Bu yıl dikkat çeken satın almalar gerçekleştirdik, global arenada büyümeye devam ediyoruz” diye konuşuyor. Erdemoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu, olağanüstü küresel gelişmelere rağmen ilk çeyrek verilerinin beklentileri doğrultusunda geldiği için henüz güncelleme yapmadıklarını söylüyor. Enflasyonla ertelenen talebin, gelirlerdeki iyileşme paralelinde yılın ikinci yarısında tekrar artacağını düşünen iş insanı, ikinci yarıdan sonra ihracat pazarlarında gelişme bekliyor. TAV Havalimanları Holding CEO’su Serkan Kaptan da ilk çeyreğe gerek yolcu trafiği gerek ciroda güçlü bir başlangıç yaptıklarını söylüyor. “Yolcu sayımız yüzde 42, ciromuz Euro bazında yüzde 68 arttı” diyor.
YATIRIM AJANDASI
Bu yıl grupların yatırım bütçesine gelince… Yıldızlar Yatırım Holding, 2023 için 150 milyon doların üzerinde yatırım bütçesi ayırdı. Bütçenin mevcut tesislerin yenilenmesine, stratejik ve lojistik yatırımlara ve yenilenebilir enerjiye ayrıldığını belirten Yıldızlar Yatırım Holding CEO’su Hakkı Yıldız, “Önceliğimiz lider olduğumuz sektörlerdeki sürdürülebilir büyüme stratejimizi hem yatay hem dikey entegrasyonlarla perçinlemek ve öz tüketimimize yönelik yeşil enerji yatırımlarına ağırlık vermek” diyor. Coşkunöz Holding CEO’su Erdem Acay, bu yıl 40 milyon Euro yatırım yapmayı planladıklarını söylüyor. “Yatırımlarımız kapasite artışı, yeni ürün ve prosesler, sürdürülebilirlik konularında olacak” diye konuşuyor. Borusan Holding, 2025 yılına kadar 39 milyar TL tutarında bir yatırım planlıyor. Holding CEO’su Erkan Kafadar, üretime 23,1 milyar TL, enerjiye 5,9 milyar TL, lojistiğe 2,8 milyar TL, makine ve güç sistemlerine 2,3 milyar TL ve otomotive 4,9 milyar TL yatırım yapmayı planladıklarını söylüyor. Alarko Holding’in bu yıl sadece organik olarak 4 milyar TL’nin üzerinde bir yatırım hedefi var. Bu tutarın yaklaşık yüzde 70’i elektrik dağıtım ve perakende tarafında, geri kalanıysa turizmde yeni otel yatırımında kullanılacak.
TEYAKKUZA GEÇİREN RİSKLER
Grupları yöneten liderler, bu yıl belli risklere karşı da teyakkuzda olmaya devam ediyor. Erdemoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu, küresel çaptaki enflasyon, alım gücünün azalması, finansal piyasalarda yaşanılan dalgalanma ve jeopolitik gerginliklerin bu yıl dikkat etmeleri ve yönetmeleri gereken risklerin başında yer aldığını söylüyor. “Bu riskler başta maliyetler olmak üzere pazarın yönetilmesini gerektiriyor. Maliyetlerde yaşanılan dalgalanmayı müşteri memnuniyetini koruyacak şekilde yönetiyoruz” diyor. Yıldızlar Yatırım Holding CEO’su Hakkı Yıldız, nakit akışı ve kur risklerine karşı çok hassas bir yönetim anlayışları olduğunu söylüyor. Borusan Holding CEO’su Erkan Kafadar, bankacılık kriziyle ilgili bazı öngörülerin olduğunu söylüyor ve “Biz de olası riskleri ve krizleri takip ediyor, bu krizlerin bizlere nasıl etki edeceğini analiz ediyor ve olası senaryolar üzerinde çalışıyoruz” diyor.
“NET NAKİT AKIMI YARATARAK BORÇLULUĞUMUZU AZALTIYORUZ” HURŞİT ZORLU ANADOLU GRUBU İCRA BAŞKANI “ÖNCELİĞİMİZ” Geleceğe yönelik pek çok farklı alanda pek çok farklı hedefimiz var. Büyümemizi sağlıklı bir şekilde sürdürmek ve paydaşlarımıza değer katmaya devam etmek en önemli önceliğimiz. Dayanıklılığımızı artırabilmek ve tüketicilerimize en iyisini sunabilmek için her alanda gelişmeleri ve yenilikleri takip ediyor, gerekli gördüğümüz alanlara yatırımlarımızı yönlendiriyoruz. Öncelikli başlıklarımız; tüketicilerle yakın bağların korunması, operasyonel verimlilik maliyetlerinin yönetilmesi, güçlü nakit akışı, etkin ve disiplinli finansal yönetim, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik çalışmaları olmaya devam edecek. ODAKTA ANA İŞ KOLLARI VAR Faaliyet gösterdiğimiz her alanda değer katan çalışmalara ve uzun vadede büyümemize destek olacak yatırımları yapmaya devam edecek şekilde hedeflerimizi belirliyoruz. Ana iş kollarımıza odaklanma ve net nakit akımı yaratarak borçluluğun azaltılması stratejisi çerçevesinde hareket ediyoruz. İçecek tarafı büyümesine devam ediyor, yurt içinde ve yurt dışında üretim kapasite artışları yapıyoruz. Otomotiv tarafında Isuzu işimizi destekleyip geliştiren yatırımlarımız var. Togg, grubumuz için önemli bir yatırım ve çok inandığımız bir proje. TAKİPTEKİLER Migros yaklaşık 3 bin mağazaya ulaştı. İş gelişiminde, mağazacılıkta ve dijitalde çok önemli yatırımlar yapıyor. Önümüzdeki süreçte holding ve şirketlerimiz bünyesinde varlıklarımızın daha verimli kullanılabilmesine veya satışlarına yönelik stratejik alternatifleri de her zaman olduğu gibi değerlendiriyoruz. Bu dönemde global belirsizlikler, yüksek enflasyon, küresel durgunluk endişeleri, enerji maliyetleri ve iklim değişikliği gibi gündem maddelerini yakından takip ediyoruz. |
“FİNANSMAN KANALLARI OLUŞTURACAĞIZ” ÖMER YÜNGÜL ZORLU HOLDİNG CEO’SU VERİ BAZLI KARAR VERME KASI 2023 yılında hem ciro hem kârlılıkta büyüme hedefliyoruz. Bu hedeflere ulaşmak için teknoloji ve dijitalleşmeyi kritik bir faktör olarak görüyor, veri bazlı karar verme kaslarımızı güçlendiriyoruz. Akıllı Hayat 2030 stratejimiz doğrultusunda yenileyici iş modellerimizle sürdürülebilirlik odaklı akıllı işleri hayata geçirmeye devam ediyoruz. ORTAK İŞLER Örneğin; son 5 yılda özellikle elektrikli araç ekosisteminin gelişimi için öncü işlere yöneldik. Bu konuda Vestel ve Zorlu Enerji sinerji içerisinde ortak işlere imza atıyor. Togg’un kurucu ortaklarından biriyiz. Elektrikli araçlar için şarj cihazları ve batarya üretimi, şarj istasyonları kurulumu, elektrikli araçların bataryalarında da kullanılan nikel ve kobalt madenlerinin katma değerli formlarını üretmek gibi yenilikçi pek çok faaliyetimiz var. Uzun yıllardır teknik ve akıllı tekstillere yatırım yaparak tekstilde de yenilikçilik kapasitemizi ve katma değerimizi artıyoruz. Gayrimenkulde de yeni nesil akıllı ve sürdürülebilir yaşam alanları yaratmak önceliğimiz. YÜZDE 10 BÜYÜME Grup olarak geçmiş yıllarda olduğu gibi 2023 yılında da enflasyondan arındırılmış olarak reel bazda yüzde10 büyüme amacıyla yola çıktık. Bu yıl için yaklaşık 400 milyon dolar yatırım bütçeledik. Artan maliyetler rekabetçiliği olumsuz etkiliyor. Maliyetlerimizi kontrol altında tutmak ve nakit akışını doğru yönetmek bu dönemlerde her zamankinden daha kritik. Aynı zamanda küresel olarak finansmana ulaşmanın zorlaştığı bugünlerde yenilikçi alanlarda büyümeyi destekleyecek finansman kanalları oluşturmak ve borçluluğumuzu sağlıklı seviyelerde tutmak ana önceliklerimiz olacak. |
“DAHA FAZLA YABANCI HASTA GETİRMEYİ AMAÇLIYORUZ” MEHMET ALİ AYDINLAR ACIBADEM SAĞLIK GRUBU YÖNETİM KURULU BAŞKANI JEOPOLİTİK GELİŞMELER 2023 bizim için hem Türkiye hem yurt dışındaki ekonomik ve jeopolitik gelişmeleri yakından takip ederek stratejilerimizi konjonktürdeki gelişmelere göre konumlandıracağımız bir yıl olacak. 2022’nin ikinci yarısında faaliyete başlayan Acıbadem Ataşehir Hastanesi’nin performansı artarak devam ediyor. 2022’nin 2’nci yarısında Adana’da Ortopedia’yı ve 2023’ün ilk çeyreğinde İzmir’de Kent Sağlık Grubu’nu satın aldık. ENTEGRASYON Her ikisinin grubumuza entegrasyon süreçlerini 2023’te tamamlamayı hedefliyoruz. Özellikle Kent Sağlık Grubu satın alımıyla, daha önce olmadığımız bir pazar olan İzmir’e girerek önemli bir adım atmış olduk. Sağlık turizminde çıtayı yükseltmeye devam ediyoruz. Acıbadem Healthpoint markasıyla yurt dışında hizmet verdiğimiz temsilcilik ofislerimizle, ülkemize daha fazla yabancı hasta getirmeyi amaçlıyoruz. Şu an 28 ülke, 50 şehir ve 53 noktada bulunan ve yılda 50 binden fazla hasta gelmesini sağlayan Health Point ofislerimizin sayısını 60’ın üstüne çıkarma hedefimiz var. YURT DIŞI ROTASI Yurt dışında Amsterdam’daki hastanemizin kapasitesini iki katına çıkaracak yatırımları tamamlamak üzereyiz. Böylece 10 bin metrekareyi aşan bir kapasiteyle Hollanda’nın en önemli şehrinde büyümeye devam edeceğiz. Yine Hollanda Rotterdam’da yeni bir hastane için çalışmalarımızın son aşamasına geldik. Bu başarıyı Batı Avrupa’nın diğer bölgelerinde de tekrarlamak istiyoruz. İngiltere’de Londra’da yeni bir hastane projesi üzerinde çalışıyoruz. Balkanlardaki varlığımızı daha da büyüteceğiz. Bu yönde de farklı ülkelerdeki yatırım fırsatlarını gözden geçirmekteyiz. |
“2 MİLYAR TL’LİK YATIRIM BÜTÇEMİZ VAR” ÇAĞLAR GÖĞÜŞ DOĞAN HOLDİNG CEO’SU BÜYÜME NEREDEN? 2023 yılına faaliyet gösterdiğimiz tüm segmentlerde enflasyonun üzerinde reel büyüme hedefiyle girdik. Bu yılki büyümenin özellikle elektronik işimiz Karel Elektronik, ihracat ağırlıklı çalışan sanayi şirketlerimiz Sesa Ambalaj ve Ditaş, dijital sigorta şirketimiz Hepiyi Sigorta, yenilenebilir enerji işimiz Galata ve otomotiv işlerimizden gelmesini bekliyoruz. Aynı zamanda yeni kurduğumuz D Yatırım Bankası çok hızlı büyüyor. Yeni işlerden heyecan duyan bir grup Doğan Grubu. Aydın Bey’in bir sözü var “Duran düşer” der. Dolayısıyla yatırıma ve değer katmaya devam. DOĞAN YATIRIM MODELİ Doğan Grubu aynı zamanda doğru zamanda doğru çıkışlar da yapabilen bir grup. Bunun örneklerini de son dönemde yaptık. Hem Çelik Halat’dan hem Aytemiz’den çıktık. ‘Doğan Yatırım Modeli’ dediğimiz yeni iş yapış paradigmasıyla birlikte Karel’de olduğu gibi başarılı birleşme ve satın alma operasyonları gerçekleştiriyoruz. Hem mevcut işlerimizde hem yeni yatırımlarımızda stratejilerimizin merkezine sürdürülebilirliği alarak global trendlerle uyumlu biçimde ilerliyoruz. “HEDEFLERE ULAŞTIK” Bu yıl ilk çeyrekte ciro büyümesi olarak belirlediğimiz hedeflere ulaştık. Yılın geri kalanı için şu an yılbaşında belirlediğimiz hedeflerimizi revize etmedik. Yılın ikinci yarısının olası talep daralması, enflasyon, enflasyona bağlı personel, maliyet artışları ve kur baskısı nedeniyle daha zorlu geçeceğine inanıyoruz. 2023 yılı için yaklaşık 2 milyar TL’lik bir yatırım bütçemiz var. Yatırımlarımızın büyük kısmı elektrik üretimi segmentinde Galata şirketimizin yenilenebilir enerji yatırımları, sanayi şirketlerimiz için üretim hattı ve kapasite artışlarından gelecek. |
