Global kadın liderin gücü nereden?

Özlem Aydın Ayvacı

[email protected]

Türk kadın liderler uzun yıllardır global iş dünyasında adından söz ettiriyor. Dev şirketlerde CEO’luktan yönetim kurulu başkanlığına kadar farklı pek çok pozisyonda görev alıyorlar. Bu isimlere ışık tutan “Global 50 Türk Kadın Lider” araştırmasında bu yıl da sadece yönettikleri cirolarla değil, globaldeki etki alanlarıyla da göz dolduran isimler yer aldı. Her biri belirsizliği yönetme becerileriyle son yıllarda globalde daha fazla güç kazandığını doğruluyor. Yoğunlukla pazarlama, finans ve insan kaynakları kökenleriyle dikkat çekiyorlar. Bu isimlerin yeni dönem ajandasında ise çeşitlilik ve kapsayıcılık ön planda.

Son dönemde global arenada ismini duyurmaya başlayan Türk kadın yönetici sayısında artış var. Bu kişiler dev ciroları yönetmekle kalmayıp global şirketlerin stratejilerine ve gelecek rotasına da yön veriyor. Capital olarak bu isimleri uzun yıllardır takip ederek 2 yılda bir oluşturduğumuz “Global 50 Türk Kadın Lider” listesiyle onların ajandasına ışık tutuyor, kariyer yolculuklarına tanıklık ediyoruz. Her biri milyar dolarlık büyüklükleri yöneten kadın yöneticilerin ajandasında bu yıl çeşitlilik ve kapsayıcılık ön planda. Yeni normalin ruhunu iyi kavramak, işi bu doğrultuda doğru yönetmek, çoklu fonksiyon ve süreç yönetimi de liderlerin “takip edilecekler listesinde” yer alıyor. Bu isimlerin çoğunun en fazla iş yönetimi alanında görev almasıysa dikkat çekici. Bunun yanında pazarlama, insan kaynakları ve finans geçmişleriyle dev şirketlerin geleceğine yön veriyorlar. Egon Zehnder Ortağı Tankut Şensürücü, globaldeki Türk kadın liderlerin bu tür görevlere gelmek için stratejik bakış açısına sahip olmasının önemine değiniyor. Bunun yanında performans yönetimi, takım liderliği, değişim yönetimi gibi alanlarda yetkinliklerini geliştirmiş olmaları gerektiğini de belirten Şensürücü, “Listedeki Türk kadın yöneticilerin bu konularda rüştünü ispat ettiğini rahatlıkla söyleyebiliriz” diye konuşuyor. 

DOĞRUDAN İŞİ YÖNETİYORLAR

Global 50 Kadın Lider listesinde yer alan isimlerin profilinde öne çıkan bir diğer alan ise pazarlama. Tankut Şensürücü, pazarlamanın büyümeyi yaratmadaki rolü nedeniyle kadın yöneticilerin bu alanda diğer yöneticilere karşı rekabet avantajı kazandığını belirtiyor. Pazarlama rolleri de genelde iş yönetimi rollerine hazırlık olarak görülüyor. Şensürücü, Türk kadın liderlerin öne çıktığı bir diğer alan olarak insan kaynaklarına işaret ediyor ve şöyle ifade ediyor: “Burada da Türkiye’nin yetenek havuzunun büyüklüğü ve bu havuzu yönetmenin yarattığı fırsatlar ve zorluklar yöneticileri ulusal görevlere daha iyi hazırlıyor.” Gülen Bengi, tam da böyle bir isim. Pazarlama kökenli olan Bengi, Candy Industry 100 listesinin zirvesindeki çikolata ve atıştırmalık şirketi Mars Wrigley’nin büyümeden sorumlu başkanı. Mars Snacking Dünya Başkanı’na raporlayan Bengi, bugüne gelmesinde pazarlama kökeninin ve diğer deneyimlerinin rolünü şöyle anlatıyor: “Dört aydır bu roldeyim. Yurt dışında kadın yöneticiler önceleri daha çok pazarlama ve insan kaynakları fonksiyonlarında öne çıkıyordu. Günümüzde bu fonksiyonların yanında finans, tedarik zinciri, P&L yönetimi, genel müdürlük gibi birçok başka rolde de kadın yöneticilerimizi görüyoruz. Bu çok yönlülük Türk kadın liderleri öne çıkarıyor.” Bengi, şirketlerin gittikçe gelişen yetenek geliştirme programlarının da bu konuya pozitif katkı sağladığını düşünüyor ve “Hızla artan esnek çalışma kuralları kariyer gelişiminde yeni fırsatlar yaratıyor. Sosyal çevrelerde ve aile düzeninde gitgide kadın ve erkeklerden profesyonel kariyerle ilgili eşit beklentilerin oluşması, eşlerin birbirine destek olması da uluslarası mobilitenin artmasına ve kadın yöneticilerimizin kariyerlerinin ilerlemesinde büyük rol oynuyor” diyor. 

YENİ TREND TAKİBİ

Dünyada kadın liderliği konuşulduğunda en önemli trendin “çeşitlilik” olduğu göze çarpıyor. Global kadın liderler de yeni trendleri yakından takip etmeleri nedeniyle kendilerini güncel tutmayı başarıyor. ING Grubu Global İcra Kurulu Üyesi, ING Belçika Yönetim Kurulu Başkanı, ING Grubu Global Perakende Bankacılık Başkanı Pınar Abay da çeşitlilik trendinin ajandasında yer aldığını söylüyor. Abay, ING Grubu’nda kadınlara yönelik politikalarını çeşitlilik ve kapsayıcılık anlayışlarının şekillendirdiğini belirtiyor ve ekliyor: “Kapsayıcılık, farklılıklarımızdan oluşan karışımla ne yapabildiğimizi yansıtması bakımından çok önemli. Bu kapsamda ‘Herkes iş yerinde kendisi olmakta özgür mü’ sorusu öne çıkıyor. Çünkü herkes ancak kendisi olabildiği bir ortamda çalışırsa elinden gelenin en iyisini yapabilir ve başarılı olabilir. Bir kadın lider olarak ben de çeşitlilik ve kapsayıcılık politikamızın rehberliğinde kadınların iş dünyasında potansiyellerini sonuna kadar kullanabilmeleri için deneyimlerimi onlara aktarmaya devam ediyorum.” Birleşik Krallık Sodexo İcra Kurulu Başkanı Burçin Ressamoğlu da özelikle COVID sonrası değişen pazar dinamikleriyle çeşitlilik ve kapsayıcılığın daha da önem kazandığını belirtiyor. Ressamoğlu, “Pek çok global şirket cinsiyet eşitliği, kültürler ve orijinler konusuna odaklanıyor. Türk kadınları da eğitimleri, özgün liderlikleri ve Türkiye pazarının dinamiklerinin getirdiği deneyimleriyle Avrupa’da fark yaratıyor” diyor. 

BELİRSİZLİKLE MÜCADELE

Türkiye tipik bir gelişen pazar olduğu için Türk yöneticilerin güçlü olduğu bir diğer alan belirsizliği yönetmek. Dolayısıyla Türk yöneticilerin ilk uluslararası görevleri gelişen pazarlarda oluyor. Bu kariyer yolculuğuna gelişmiş pazar deneyimini eklemek de liderlere büyük fayda sağlıyor. AstraZeneca Orta Doğu, Afrika ve Türkiye Bölgesinden Sorumlu Başkan Dr. Pelin Eriştiren İncesu, bu isimlere en önemli örneklerden biri. İlaç sektöründe 20 yılı aşkın deneyime sahip olan İncesu, şu anda Orta Doğu ve Afrika Bölgesi’nde çok uluslu büyük bir ilaç şirketinin başında bulunan birkaç kadın bölge başkanından biri. AstraZeneca’nın Orta Doğu Bölgesi’ni oluşturan 5 temel biriminin güçlü bir şekilde büyümesi için strateji ve operasyonlarına liderlik ediyor. İncesu, “Türk kadın liderler deneyimleriyle yurt dışında hemen hemen her alanda görev alıyor. Ancak bunlar içinde son yıllarda daha çok bankacılık, teknoloji, telekomünikasyon ve ilaç sektörü öne çıkıyor” diyor. Pfizer Uluslararası Gelişmiş Pazarlar, mRNA Portfolyo Yöneticisi Başkan Yardımcısı Aylin Tüzel de belirsizliklerde yol alabilme yeteneğine dikkat çekiyor ve “Pfizer’de Türk kadın liderler en çok pazarlama ve satış alanında öne çıkıyor. Bunun temel nedeninin özellikle birçok açıdan öngörülemez bir dönemden geçerken Türkiye’deki organizasyonlarda yetişmiş kadın yöneticilerin, az bilgiyle karar verebilme yeteneğine bağlıyorum. Bunun dışında zor ekonomik koşullarda karar alma becerisi ve değişim süreçlerinde liderlik yeteneği de öne çıkıyor. Türkiye’deki deneyimlerimiz, bizleri daha hızlı karar alabilen, daha çözüm odaklı, empatisi yüksek ve değişim dönemlerinde daha çevik liderler olarak ön plana çıkardı” diyor. 

FİNANSTA BAŞARI

Global 50 listemizde finans sektöründe ya da şirketlerin finans alanında görev alan 10 kadın lider yer alıyor. EY Global Denetim Hizmetleri Yetenek Yönetimi Lideri Dilek Çilingir Köstem, 150 ülkeyi kapsayan rolü nedeniyle dünyada yetenek yönetiminde uzman bir isim. Köstem, Türk kadın liderlerin küresel çapta finans alanında oldukça başarılı olduğunu düşünüyor. Türkiye’nin kadın yönetici yetiştirmede başarılı olduğunu belirten Köstem, “Özellikle Avrupa’da Türk kadın liderler başarılarıyla biliniyor. Bunun nedenini Türkiye’de çalışan kadınların daha bağımsız ve kendi ayakları üstünde durabilecek şekilde yetiştirilmesi ve kendine olan güvenleri olarak sayabilirim” diyor. Oracle Uluslararası Stratejik Müşteriler Finans Başkan Yardımcısı Bahar Tarhan, 5 milyar dolarlık bir grubu yönetiyor. Alanında Oracle’daki en tepe yönetici olan Tarhan, Türk kadın liderlerinin finanstaki en başarılı isimlerinden biri. Yine Citi Ortadoğu, Afrika ve Orta Asya CEO’su Ebru Pakcan da listenin güçlü finansçıları arasında yer alıyor. Pakcan, Citi’nin şube ve iştirak olarak faaliyet gösterdiği 29 ülke ve bu ülkelerden yönetilen diğer 30 pazarı yönetiyor. Pakcan, Citi’de her alanda Türk kadın liderler gördüklerini söylüyor ve “En önemli trend kadın yöneticilerin sadece sayıca artması değil aynı zamanda da üst düzey pozisyonlara atanmaları. Bu hem Citibank Türkiye’den yurt dışına transfer olan yöneticilerimiz hem halihazırda yurt dışında görev alan kadın yöneticilerimiz için geçerli” diyor. 

PAZARLAMA REFLEKSİ ÖNEMLİ

Pek çok global liderin geçmişinde yılların pazarlama deneyimi var. Yeni dönemde pazarlamaya duyulan büyük ihtiyaç da bu isimlerin global arenada güç kazanmasına neden oluyor. Uzmanlara göre de çok uluslu şirketlerde zirveye giden yol hala pazarlamadan geçiyor. Gülen Bengi, Sedef Salıngan Şahin, Serpil Timuray, Elvan Önal, Özlem Fidancı, Oya Öngör, Leyal Eskin Yılmaz gibi isimler de bunun kanıtı. Philips Ev Aletleri Global Pazarlar Başkanı Özlem Fidancı, pazarlama kökenli bir lider olarak global liderlik yolculuğuna çıkacaklara şunları öneriyor: “Globaldeki trendlere baktığımızda dijital dönüşümün önümüzdeki dönemde daha da hızlanacağına inanıyorum. Yeni nesil dijital teknolojileri anlamak ve benimsemek, tüketicilerimizin henüz karşılanmamış ihtiyaçlarını keşfetmek ve işimizde uygulamak önemli bir rekabet avantajı yaratacak. Çeşitliliğin de hem çalışanlar hem tüketiciler üzerindeki etkisi giderek büyüyor. Tüketiciye sunulan hizmetleri de bu bağlamda değerlendirip rekabet avantajına dönüştürmek önemli. Çeşitlilik ve kapsayıcılığı yalnızca İK stratejisi olarak değerlendirmeyin.” Unilever Kişisel Bakım Kategorisi Arap Yarımadası Bölge Lideri Leyal Eskin Yılmaz, özellikle pazarlama ve satış üzerine çalışan kadınların yurt dışında sıkça kariyer imkanları yakalayabildiklerine dikkat çekiyor. Yılmaz, şöyle devam ediyor: “20 yıllık kariyerim boyunca Unilever’in bütün kategorilerinde, lokal, bölgesel ve global rollerde çalışma imkanı buldum. Türkiye dışında ABD ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde yaşadım ve çalıştım. Her zaman daha büyük sorumluluklar alıp birçok farklı kültürden gelen insanla birlikte çalışmaya ve başarılı iş sonuçları getirmeye hazır olmalıyız.” 

DEĞİŞEN KOŞULLARA UYUM 

Eli Lilly and Company İtalya Orta Doğu Avrupa, Rusya, CIS ve İsrail CEO’su Huzur Devletşah, gelişmekte olan pazarlardaki tecrübeleri, değişen pazar koşullarına hızlı uyum sağlamaları, farklı kültürlere adaptasyon gibi güçlü özellikleriyle Türk kadın liderlerin globalde oldukça başarılı olduğuna dikkat çekiyor. Devletşah, “Özellikle dijital pazarlama alanında gelişmeler hızlı seyrediyor. Bu bağlamda, liderlerin transformasyon ajandalarını buna göre güncellemeleri önem taşıyor” diyor. Mastercard Doğu Avrupa Bölge Başkanı Yasemin Bedir, bu zamana kadar en uzun süre global rollerde çalışan liderlerden biri. Bedir de değişen koşullara uyumun öneminden söz ediyor ve bu konuda Türk liderlerin oldukça başarılı olduğunu söylüyor. Bedir, şöyle devam ediyor: “Türk kadın liderler globalde siber güvenlikten iş geliştirmeye, danışmanlıktan pazarlamaya kadar birçok alanda, farklı külterlerde oldukça başarılı ilerliyor.” Takeda ABD Gastroenteroji İş Birimi Kıdemli Başkan Yardımcısı Gamze Yüceland da konuyu şu sözlerle destekliyor: “Hayat boyu öğrenme stratejimiz bize her zaman gelişime açık olmamız gerektiği mesajını veriyor. Kişisel olarak da her zaman kendimi ve ekibimi gelişime teşvik ediyorum. Sürekli öğrenmenin gelişme olan katkısı hiç şüphesiz ki çok büyük. Durmadan, usanmadan yeni şeyler öğrenmek, farklı bakış açıları kazandırdığı gibi değişen dinamiklere de hızlıca ayak uydurmayı sağlıyor.”