Hedefler değişir mi?

Türkiye, 2013 yılına iyi başlamış, büyüme rakamları, mali göstergelerdeki düzelme ve not artışlarıyla moral bulmuştu. Tam ilk 6 ay böyle tamamlanıyorken, önce protestolar, ardından da Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) açıklamaları piyasaları sarstı, endişeleri ortaya çıkardı. Çok sayıda iş insanının kafasında “acaba” sorusu belirirken, Capital, CEO Club üyeleri arasında “Revizyon 2013” anketi gerçekleştirdi. 120 CEO’nun katıldığı bu anket, moral hafif bozulsa da büyük şirket ve bankaların henüz “hedeflerinde değişimi” düşünmediğini, hatta bazılarının “olumlu revizyonu” planladığını ortaya koyuyor. Ancak, neredeyse hepsinin ortak görüşü, dalgalanmanın devamı halinde durumu gözden geçirebilecekleri yönünde...

Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Türkiye ekonomisi 2013’e iyi bir giriş yaptı. Hükümet yaptığı başarılı özelleştirmelerle ekonomiye dair güveni tazeledi. Uluslararası derecelendirme kuruluşu Moody’s Türkiye’nin uzun vadeli yabancı para birimi cinsinden kredi notunu bir kademe artırarak Baa3’e yükseltti. Böylece Türkiye’nin kredi notu “yatırım yapılabilir” seviyesine ulaştı. Ardından TÜİK, Türkiye ekonomisinin ilk çeyrekte beklentilerin de üstünde bir performans sergileyerek yüzde 3 büyüdüğünü açıkladı.

Tam yılın ilk yarısı olumlu gelişmelerle kapanıyor derken mayıs ayında ekonomide ibre tersine dönmeye başladı. Mayıs ayının ilk haftasından itibaren TL’nin dolar karşısındaki değer kaybı mayıs ayının sonunda yaşanan Gezi Parkı olayları ile tırmanışa geçti. Akabinde bu duruma dünya borsalarındaki satışlar ve FED’in açıklamaları da eklenince borsa haziran ayında Ağustos 2011’den bu yana en keskin düşüşünü yaşadı. Dolar son 1,5 yılın, faiz ise son 7 ayın en yüksek seviyesini gördü.

Ortaya çıkan bu tablo sonrasında iş dünyasında “hedefler” gözden geçirilebilir mi düşünceleri ortaya çıktı. FED’in açıklamalarıyla artan endişelerle birlikte Türkiye’nin önde gelen grup, şirket ve bankalarının 2013 yılına yönelik hedeflerine yönelik düşüncelerini ortaya koymak için geniş kapsamlı bir araştırma yaptık. Capital’in ilk 6 ayda hedef ve planların revize olup olmadığını saptamaya çalışan “Revizyon” anketine iş dünyası büyük ilgi gösterdi. Anketten ortaya çıkan en önemli mesaj ise “Şimdilik revizyona gerek yok, hedefimizi koruyoruz” oldu. Katılımcıların yarısından fazlasının “yukarı ya da aşağı yönlü” bir revizyona gitmeyeceklerini belirtmeleri de bu gerçeği doğruluyor. “Revizyon” gerçekleştiren yüzde 46,4’lük bölümün “yukarı yönlü” iyileştirme yaptığını belirtmeleri de bu anketten çıkan bir başka çarpıcı sonucu oluşturuyor.~
PLANLAR NEDEN DEĞİŞMEDİ?
Ankete katılan şirketlerin yüzde 53,6’sı ilk 6 ayda hedef ve planlarında aşağı ya da yukarı yönlü hiçbir değişikliğe gitmedi. Bu şirketlerin revizyona gitmemelerinin birkaç nedeni var. Bu nedenler arasında çok isabetli öngörülerde bulunmaları, genel ekonomik görünümün değişimi gerektirmemesi ilk sıralarda yer alıyor. Bazı şirketler ise koşulları nedeniyle değişikliğe gitmelerinin mümkün olmadığını dile getiriyor. Yıl sonunu yüzde 30’luk büyüme ile kapatmayı hedefleyen Ekol Lojistik CEO’su Tayfun Öktem, sektörün hızlı gelişimi nedeniyle bu yıl hedeflerinde bir sapma olmadığını ifade ediyor.

2013 yılı için “beklentileri doğrultusunda” hareket ettiklerinin altını çizen Vestel Şirketler Grubu Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdürü Ergün Güler de, “Hedeflerimiz ve yatırım planlarımızda bir değişiklik bulunmuyor. Beklentilerimizi karşılayan başarılı planlar oluşturmamızı öngörülü çalışma sistemimize borçluyuz” diyor.
Finansbank Genel Müdürü Temel Güzeloğlu, makroekonomik gelişmeler ve bu gelişmelere verilen para politikası tepkisinin şu ana kadar yılbaşındaki beklentilerine paralel gerçekleştiğini belirtiyor. Bu nedenle bu yıl için belirledikleri büyüme ve yatırım hedeflerinde herhangi bir revizyona gitme ihtiyacı görmediklerini dile getiriyor.

Taahhüt sektöründe yer alanlar da revizyon ihtiyacı duymayanlar arasında... İşlerinin ağırlıklı taahhüt bazlı projelerden oluştuğuna dikkat çeken Nurol Holding Planlama ve Bütçe Kontrol Müdürü H. Kıvanç Özer şunları söylüyor:

“Bu tarz projelerdeki hedeflerin değerlendirilmesi, dış faktörlerde makro bazda çok büyük oranda değişimler olmadığı müddetçe, yılın tamamı dikkate alınarak yapılıyor. Buna göre, 2013 yılının temel hedeflerinin gerçekleştirilmesine, daha önce bildirilmiş olan grup genel büyüklükleri paralelinde devam ediliyor.” Alınan krediler, yapılan bağlantılar ve ödemeler nedeniyle yatırımlarında revizyona gitmelerinin mümkün olmadığını anlatan Kütahya Porselen Şirketler Grubu Başkanı Nafi Güral, “Şartlar ne olursa olsun yatırımlarımıza devam etme zorunluluğumuz var” diye konuşuyor.

HEDEF YÜKSELTEN DE VAR
İlk 6 aydaki gelişmeler doğrultusunda revizyona gidenlerin yarıdan fazlası ise bunu ağırlıklı hedef yükseltme amaçlı olarak yaptı. İlk yarıda yaşananları beklentilerin ötesinde olumlu olarak değerlendiren çok sayıda şirket var. Bu şirketler de çoğunlukla üretim sektöründe yer alıyor.

Otomotivde özellikle binek araç pazarının ilk 5 ayda beklenenden daha yüksek bir seyir izlemesi üzerine, binek araç pazarı geçen yılın yüzde 21 üzerinde satış elde etti. Haziran ayı başına kadar başta faiz oranları ve kurlar olmak üzere ekonomik göstergelerin olumlu olması pazarın güçlü oyuncularından Toyota’nın satış hedeflerini yükseltti. “Yıllık satış adedi hedeflerimizde artırıma gittik.~
Satış hedefimizi 35 bin adetten 37 bin adede revize ettik” diyen Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEO’su Ali Haydar Bozkurt, son zamanlardaki kur hareketliliğini de yakından takip ediyor olacaklarını sözlerine ekliyor.
Ekonomik iklimi olumlu olarak değerlendiren Sanko Holding de 2013 yılı öncesinde öngördüğü gibi yatırımları artırma kararı aldı. Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdulkadir Konukoğlu, “Geleceğin bugünden daha iyi olacağına inandığımız için yatırımlarımızı artırdık. Tekstil ve enerji sektörlerindeki yatırımlarımızı artırdığımız gibi, hızlanması için önlemler aldık” diyor.

Graniser de yılın ilk yarısında yaşadığı olumlu gelişmeler üzerine yatırımlarını artırma kararı alan şirketlerden... 2013 için tamamı teknolojik olmak üzere toplam 3,5 milyon Euro’luk yatırım planladıklarını anlatan Graniser Genel Müdürü Erol Hacıoğlu, bu yatırımı gerçekleştirdiklerini, ayrıca ek olarak yıl sonuna kadar 2 milyon Euro’luk ek yatırım yapacaklarını belirtiyor.

OLUMSUZ ETKİLENENLER
Her ne kadar ilk 5 ay Türkiye ekonomisi için olumlu gelişmelere sahne olsa da bu tablo her şirkete aynı olumlulukta yansımadı. Bazı şirketler ciroda, kârlılıkta ve yatırımlarda aşağı yönlü bir revizyona gitmek durumunda kaldı. Örneğin, sektörde vadelerin anlamsız şekilde uzadığını belirten İnoksan Satış ve Pazarlama Genel Müdürü Esra Atay, yatırımcıların finansman planlarını, finans kurumları yerine imalatçılarla çözmek is-
tediklerini ve rekabet nedeniyle üreticilerin de buna ayak uydurduğunu söylüyor. Bu durumun çalışma sermayesi devir hızlarının düşmesi anlamına geldiğine dikkat çeken Altay, şunları ekliyor:

“Bu nedenle çalışma sermayesi devir hızını yükseltmeye dolayısıyla vadeleri kısaltmaya karar verdik. Şirketimiz, önce faaliyet giderlerinin etkin kullanımı planı çerçevesinde, başa baş satış noktasını yaklaşık yüzde 30 oranında düşürerek daha düşük ciro yapmayı göze alarak vadeleri kısaltma uygulamasına geçti. Rakiplerimizin de kısa zamanda İnoksan’a uyacağını göreceğiz.”

Torunlar GYO da satış ve faaliyet kârını revize etti. Bütçelerini yaparken İstanbul ve Bursa konut piyasalarının satış hızını eşdeğer aldıklarını belirten Torunlar GYO Genel Müdür Yardımcısı İsmail Kazanç, ancak mütekabiliyet yasasının etkisini daha ziyade İstanbul piyasasında gördüklerini ifade ediyor. Bu nedenle satış ve faaliyet kârlarını yüzde 5 oranında düşürerek revize ettiklerini dile getiriyor. Bu durumu rakamlarla şöyle ortaya koyuyor:

“2013 bütçesine göre 761,9 milyon TL ve faaliyet kârı 380,5 milyon TL iken, yeni projeksiyonda bu rakamlar 718,1 milyon TL ve 360,6 milyon TL oldu.”~

İlk 6 aylık gidişat bazı gruplara da yatırım erteletti. Global krizin çelik sektörü üzerindeki olumsuz etkilerinin geçmemesi nedeniyle İÇDAŞ, 2013 için planladığı bazı yatırımlarını erteledi. Şirketin hedefinde yatırımı yılın son çeyreğinde gerçekleştirmek var...

İKİNCİ YARI GÖRÜNÜMÜ
Peki iş dünyası yılın ikinci yarısını nasıl görüyor? Bu konuda şirketler ikiye bölünmüş durumda. Bir bölüm iyimserliğini korurken, bir bölüm ikinci yarıya daha temkinli yaklaşıyor. Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdulkadir Konukoğlu, bugünkü tablo üzerinden değerlendirme yaptığında Türkiye’nin yatırım ortamı anlamında cazibesini sürdüreceğine inanıyor.

Orka Yönetim Kurulu Başkanı Osman Arar, 2013’ü planlarken ilk 6 ayda bazı kırılganlıklar olabileceğini öngördüklerini söylüyor. “Son gelişmelerin haziran ayında az da olsa olumsuz etkisi oldu, ancak yakın zamanda bunların aşılacağına ve hedefleri gerçekleştirmede beklentilerimizin karşılanacağına inanıyoruz” diye konuşuyor. Öte yandan Toyota, Kütahya Porselen Şirketler Grubu ve İttifak Holding gibi farklı yapılardaki kuruluşlar temkinliliği elden bırakmıyor. Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEO’su Ali Haydar Bozkurt, “Türkiye’nin ekonomik ve politik bakımdan değişken bir yapısı olduğunu göz önüne aldığımızda ekonomik göstergelerde ve pazar hareketinde oluşabilecek önemli değişiklikler sonucu hedeflerimizi yeniden gözden geçirebiliriz” diyor. Şu ana kadar her olasılığı dikkate alarak tedbirli hedefler belirledikleri için sorun yaşamadıklarını ifade eden Kütahya Porselen Şirketler Grubu Başkanı Nafi Güral, sadece son yaşanan toplumsal olayları beklemediklerini söylüyor. “Bu olayların henüz zararını görmedik ama devam ederse zarar verebileceğinden endişeliyiz. 2014 hedeflerimiz için olayların bitmesini bekleyeceğiz” diye konuşuyor. Yılın ilk yarısını belirsizlikler nedeniyle kestirilemeyen bir dönem olarak nitelendiren İttifak Holding, ilk çeyrek için açıklanan yüzde 3’lük büyümenin bir umut ışığı doğurduğunu düşünüyor. İttifak Holding CEO’su Tahir Atila, “Eğer ekonomik belirsizlikler ortadan kalkar ve istikrar konusunda bir sorun yaşanmazsa yılın ikinci yarısında ortalama yüzde 5 civarında bir büyüme yaşayabileceğimizi düşünüyorum” diyor.~

"BEKLE GÖR" DİYENLER
Ekonomik gidişat tüm şirketlerin yakın markajında... Özellikle ilk yarıda tüm olumsuzluklara rağmen revizyona gitmeyenlerin odağında ikinci yarıdaki gelişmeler var.İlk yarıdaki gelişmelerden olumsuz etkilenmelerine rağmen sonuçları henüz net ölçemedikleri için revizyon yapmadığını açıklayan birçok şirket, ikinci yarıdaki gelişmeler karşısında aksiyona geçmeyi planlıyor. 2013 yılını planlarken Avrupa’daki ekonomik krizin etkilerinin azalacağını, Suriye’deki siyasi atmosferin bir nebze düzeleceğini bekleyen Kibar Holding CEO’su Ali Kibar, “Ancak yılın ilk 6 ayına bakıldığında Avrupa’da beklenenden daha yavaş bir düzelme ve Suriye’deki krizin etkisinin daha uzun süreceği görülüyor” diyor. Son dönemdeki artışlar nedeniyle döviz kurlarının, yıl başında bütçelenen kurlarının üstüne çıktığına da dikkat çeken Kibar, tahminlerinde revizyon yapmak için piyasanın stabilize olmasını beklediklerini söylüyor.

Şu ana kadar planlarında henüz değişikliğe gitmeyen IC Holding de yıl sonuna doğru bir revizyonu önümüzdeki aylarda değerlendirmeye alacağını açıklıyor. Doğanlar Holding de revizyon için ilk 6 ay raporlarının tamamlanmasını bekliyor. Bu yıl ilk 5 ayda sergiledikleri performansın beklentilerinin altında kaldığını ifade eden Doğanlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Davut Doğan, “Bu durumda piyasalardaki durgunluğun etkisi oldu, Genel olarak mobilya sektöründe ilk 5 ayda büyüme görülmüyor. Revizyon için haziran sonu raporlarının çıkmasını bekleyeceğiz ve kararımızı ona göre vereceğiz” diye konuşuyor.