Kalıcı beğeni sırları!

Özlem Aydın Ayvacı

[email protected]

Koç Holding, Arçelik, Garanti BBVA, Coca-Cola, Sabancı Holding, P&G ve Turkcell… İş Dünyasının En Beğenilen Şirketleri araştırmasında bu şirketlerin tam 21 yıldır ilk 20’de yer alması aslında tesadüf değil. İş dünyasının bizzat kendisinin seçtiği bir araştırmada zirvede “kalıcı” başarı göstermeleri belirli kriterlere bağlı. Sıralamada yerleri zaman zaman değişse de her dönemin ruhunu yakalamış bu şirketler, tüm paydaşları için yarattıkları değerle öne çıkıyor. Etkin sürdürülebilirlik çalışmaları, yarattıkları üretim ve istihdam hacmi, hanelere dokunan pazarlama faaliyetleri, her döneme kafa tutan finansal sağlamlıkları ve değişimi yakalama becerileriyle de dikkat çekiyorlar.

Artık sadece büyük ölçekli şirket olmak yeterli değil… Çevresel başta olmak üzere finansal ve toplumsal riskleri yöneterek sürdürülebilirliğe katkı sağlamak da rekabette bir adım öne çıkarıyor. Capital Dergisi bu yeni kriterlerin iş dünyasına damga vurduğu bu dönemde 24’üncü kez “İş Dünyasının En Beğenilen Şirketleri” araştırmasını yayınlıyor. Faaliyetlerini yürüttüğü ülkenin, kurumun, müşterilerinin, çalışanlarının kısaca tüm paydaşlarının gönlünü kazanmış şirketleri açıklıyor. Araştırma, Türk iş dünyasında “beğenilen” şirketleri çok boyutlu ve farklı kriterlerle değerlendiriyor. Savaşlar, küresel ısınma, pandemi ve ekonomik krizler de yaşasak, krizleri de atlatsak içinden geçilen her dönemin ruhunu yakalayan şirketler “en beğenilen” olmanın gururunu yaşıyor. Bu şirketlerden bazıları araştırmada uzun yıllar üst üste ilk 20’de yer almış durumda. Bu şirketlerin neyi doğru yaptıkları ise belirli kriterlere bağlı. Board Partners Ortağı Özgür Tuncer, “Holdinglerin listede olması doğal. Üretim ve istihdam katkıları çok yüksek. Bunun yanı sıra listedeki şirketler özellikle sürdürülebilirlik altında yaptıkları yeşil dönüşüm çalışmalarıyla takdir topluyor. Konumlandırma ve iletişim stratejisini sürekli gözden geçirip güncelleyenler ve dijital pazarda yer alan şirketlerse geleceğin şampiyonları olacak” diyor. Son 21 yılda İş Dünyasının En Beğenilen 20 şirketi arasına her seferinde giren şirketler olduğu gibi adını faaliyetleriyle gündemde sürekli tutan pek çok şirket de 5 yıl ve üzerinde listede yer almayı başarmış durumda. Capital Dergisi olarak bu şirketleri listeledik, değişimi nasıl yakaladıklarını, yenilikçilik ve sürdürülebilirlik performanslarıyla fark yaratmayı nasıl başardıklarını araştırdık. İşte sonuçlar… 

HOLDİNG ETKİSİ

Holdinglerin ürün ve hizmet başarısıyla değil topluma yarattıkları fayda, amaçları olması gibi konular güçlü konumlarında etkin bir rol oynuyor. Cirosu, ihracat hacmi, Borsa İstanbul’daki payı ve yarattığı istihdamla Türkiye’nin en büyük şirketler topluluğu olan Koç Holding, sürdürülebilir ve kârlı büyüme hedefiyle faaliyet gösterdiği her alanda 100 yıla yaklaşan süredir tüm paydaşları için değer yaratıyor. Dünyanın en büyük 500 şirketi arasında yer alan Koç Holding yurt içi ve yurt dışında enerji, finans, dayanıklı tüketim, otomotiv başta olmak üzere birçok sektörün lideri ve dünya genelinde 120 bin çalışanı bulunuyor. Koç Holding CEO’su Levent Çakıroğlu, “Hem Türkiye’de hem yurt dışında büyüyoruz, çok kültürlü çok uluslu bir yapımız var. 120 bin civarında çalışma arkadaşımız var. Bunun dörtte biri neredeyse uluslararası coğrafyalarda çalışıyor. Ofislerimizde 49 dil konuşuluyor. Hazinemiz 41 farklı para birimini yönetiyor. Bu kompleksiteyi de o sağlam kültürle yönetmek mümkün oluyor” diyor. Listede tıpkı Koç Holding gibi son 21 yılda 21 kez yer alan bir diğer holding, Sabancı. Sabancı’yı 20 yıldır listede yer alan Eczacıbaşı Holding izliyor. Borusan Holding, 15, Doğuş Holding, 12, Zorlu Holding, 6 ve Anadolu Grubu ise 5 kez Türkiye’nin en beğenilen ilk 20 şirketi arasında yer almış durumda. Doğuş Grubu’ndan yapılan açıklamada “Otomotiv, inşaat, yeme-içme turizm ve perakende, gayrimenkul, enerji, medya ve teknoloji olmak üzere toplam 7 sektördeki yurt içi ve yurt dışı yatırımlarımızla, 4 kıtada ve 38 ülkede, 300’den fazla şirket ve 21 bini aşkın çalışanımızla memleketimize hizmet etmeye ve büyüme hedeflerimizi gerçekleştirmeye devam ediyoruz” deniyor. 

FİNANSAL GÜÇ

Finansal olarak büyük bir güce sahip olmak da hem çalışanlara hem müşterilere hem de tüm paydaşlara güven veriyor. Doğal olarak güven duyulan beğeni liginin üst sıralarına tırmanıyor. Bu beğeni kriterinde yine Koç Holding, Sabancı Holding, Eczacıbaşı Holding, İş Bankası, Tüpraş, Migros, Arçelik, Turkcell, Garanti BBVA gibi finansal anlamda büyüklüğü, gücü ve kurumsal yönetimi temsil eden şirketlerin önlerde sıralandığını görüyoruz. Migros Grubu İcra Başkanı Özgür Tort, “Fiziki mağazacılıktaki kanal çeşitlenmemiz, omni-channel entegre güçlü altyapımız, inovatif çözümlerimiz ve bütçe dostu fiyatlama stratejimiz müşteri trafiğindeki artışı getiriyor. Bu da 2023 yılında finansal olarak da sağlam şekilde ilerleyişimizin temellerini oluşturuyor. Güçlü finansal yapımız dahilinde, yılın ilk 9 ayında doğrudan konsolide satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 103 büyüme sağladık. 81 ilimizde bulunan 3 bin 200’ü aşkın mağazamızla, 50 bine yakın ürünün ülkemizin dört bir yanındaki müşterilerimize kolay erişimini sağlıyoruz. Paydaşlarımızla birlikte yaptığımız devamlı kampanya ve indirimlerle müşterilerimizin bütçesini koruyoruz” diyor. Yine zor yıl 2022’de Koç Holding yüzde 160, Sabancı Holding yüzde 166 oranında ciro büyümesi yaşadı. Dev gruplar kârlılıkta daha da iyi bir performans sergiledi. Koç Holding net dönem kârını yüzde 359, Sabancı Holding yüzde 264 artırdı. 

EKONOMİYE KATKI

En beğenilen şirketlerin ilk 20 içinde yer almasını sağlayan en önemli beğeni kriterlerinden biri de ekonomiye katkıları. İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, bankanın Eylül 2023 itibarıyla aktif büyüklüğünü 2,1 trilyon TL’ye yükselttiğini söylüyor ve ekonomiye katkılarını şöyle anlatıyor: “Türkiye’nin en büyük özel bankası olmaya devam ediyoruz. Bankanın toplam mevduat hacmi de Eylül 2023 döneminde 1,5 trilyon TL oldu. Nakdi kredi hacmi 1 trilyon TL, gayrinakdi kredi hacmi ise 370,6 milyar TL’ye ulaştı ve ekonomiye sağlanan toplam kaynak tutarı 1,4 trilyon TL seviyesinde gerçekleşti.” Ülker CEO’su Mete Buyurgan ise “Üretim üssümüzün Türkiye olması, sağladığımız istihdam ve 100’ü aşkın ülkeye ihracatımız sayesinde ekonomimize aralıksız katkı sağlıyoruz” diyor. Buyurgan, 9 bini aşkın çalışanla Türkiye, Suudi Arabistan, Kazakistan ve Mısır’da toplam 13 fabrikada üretime devam ettiklerini açıklarken “Bu yılın dokuz aylık döneminde ciromuzu 32 milyar TL’ye ulaştırdık. 100’ün üzerinde ülkeye yaptığımız ihracatın yanı sıra başarılı şekilde geliştirdiğimiz yurt dışı operasyonlarımız ve zengin ürün portföyümüzle, Türkiye’nin yanı sıra bisküvi pazarında Suudi Arabistan ve Mısır’da liderliğimizi, Kazakistan ve Orta Asya ülkelerinde de güçlü büyüme trendimizi sürdürüyoruz” diye anlatıyor. 

ÇALIŞAN MEMNUNİYETİ

Bugün tüm sektörler ve tüm şirketler için tek tip bir çalışma modeli önerme düşüncesi geçerliliğini yitirmiş gözüküyor. Bunun yerine çalışanın yaptığı işin gerekliliklerinin dikkate alındığı, çalışan memnuniyeti başta olmak üzere verimlilik, üretkenlik ve yaratıcılık gibi birçok unsurun birlikte değerlendirildiği şirkete özel hibrit çalışma modelleri yükselişte. Microsoft Türkiye Genel Müdürü Levent Özbilgin, “Microsoft kültürünün yapıtaşı, büyüme odaklı yaklaşım. Hepimiz birbirimizden öğreniyor; birbirimize öğretiyor ve yeni bakış açılarına kapımızı daima açık tutuyoruz” diyor. Microsoft, dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden biri olarak özellikle gençler tarafından tercih ediliyor. Özbilgin, “Araştırmalar, çalışan memnuniyeti sağlamaya yönelik uygulamaların nitelikli çalışanları istihdam etmekten ve bağlılıklarını kazanmaktan daha önemli olduğunu ortaya koyuyor. Günümüzde çalışana verilen değerin en büyük göstergelerinden biri modern çalışma modellerinin benimsenmesi. Biz pandemide bu konuda öncü kurumlar arasında yer aldık. Hibrit ve esnek çalışmanın bir lütuf değil, bir zorunluluk olduğunu savunduk. 2019’dan bu yana iş ilanlarında ‘esnek çalışmaya uygun’ ibaresinin yüzde 34 oranında artış göstermiş olması da bu fikrin doğruluğunu kanıtlıyor” diyor. 

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK 

Sürdürülebilirliği gözetmeyen bir şirketin gelecekte var olamayacağı günümüz dünyasının en net mesajı. Dolayısıyla en beğenilen şirketlerin pek çoğu bu alanda etkin. Örneğin Zorlu Holding, grup şirketleriyle daha sürdürülebilir ve yeşil bir dünyaya katkı sağlamak için çalıştıklarını açıklıyor. Gruptan yapılan açıklamada “Zorlu Tekstil ile akıllı ve sürdürülebilir tekstiller üretirken, Zorlu Gayrimenkul ile deneyim odaklı yeni nesil sürdürülebilir yaşam alanları yaratıyoruz. Vestel, akıllı ve sürdürülebilir beyaz eşya ve elektronik ürünleri ve elektrikli araçlar için şarj cihazları, enerji depolama için batarya çözümleri üretiyor. Zorlu Enerji ise yenilenebilir enerjiye dayalı santraller, elektrikli araçlar için şarj istasyonları ve enerji depolama için batarya sistemleriyle öne çıkıyor. Meta Nikel ile de elektrikli otomobillerin bataryalarında da kullanılan nikel ve kobaltın katma değerli formlarını üreten yeni nesil madencilik yaklaşımımızla öncü işlere imza atıyoruz. Akıllı Hayat 2030 stratejimiz doğrultusunda eşit, kapsayıcı, adil ve akıllı bir gelecek için benimsediğimiz sorumlu yatırım holdingi anlayışına sahibiz. Çevresel, sosyal ve yönetim (ÇSY) alanlarındaki performansımızı yükseltmek amacıyla, sektörlerimiz özelinde tayin ettiğimiz yenileyici iş modelleri ve insan odaklı ekosistemler başlıklarına odaklanıyoruz” deniyor. Zorlu Holding, FAVÖK’ünün yüzde 1’ini de SKA’lara ayırıyor ve toplumsal etkisini her geçen yıl artırıyor. 

DİJİTALLEŞME 

Uzmanlara göre bir şirket dijitalleştiğinde, tüm değer zincirini hatta sektörü bir değişime maruz bırakıyor. Yetenekli insan kaynağı da dijital olgunluğu yüksek şirketleri tercih ediyor. Dijitalleşen şirketler inovatif ekipler oluşturup yetkinlikler geliştirerek yıkıcı gelişim yaratan fikirler yaratıyor. Sürdürülebilirlik, sosyal sorumluluk, ekonomiye katkı, finansal sağlamlık gibi pek çok kriterde güçlü olan Anadolu Efes, dijitalleşmeyle de öne çıkan işlere imza atıyor. Anadolu Grubu Bira Grubu Başkanı ve Anadolu Efes CEO’su Can Çaka, 2022 yılında yaklaşık 111 milyon TL’lik dijitalleşme ve bilgi teknolojisi yatırımı gerçekleştirdiklerini anlatıyor ve şöyle devam ediyor: “Trendleri yakından takip eden bir şirket olarak dijital dönüşüme büyük yatırımlar yapıyoruz. Stratejilerimizi gerçekleştirmek adına hızlandırıcılarımızdan biri olarak gördüğümüz dijitalleşmeyi, Ar-Ge çalışmalarımızla ürün ve hizmetlerimiz içerisinde kullandığımız gibi iş yapışımıza da entegre ediyoruz. Dünya standartlarında mobil, dijital, müşteri dostu bir şirket olma yolculuğunda adım adım ilerliyoruz. Var olan dijital dönüşüm yol haritamızın kapsayıcı bakış açısıyla; bulut, mobil, makine öğrenimi ve yapay zeka teknolojileri yardımıyla iş yapış şekillerimizi kolaylaştırmaya devam ediyor ve daha verimli çalışıyoruz.” 

MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ VE PAZARLAMA

Yeni ürün geliştirme, yenilikçilik, müşteri memnuniyeti, pazarlama ve satış stratejileriyle okul olarak anılan şirketler de beğeni liginde yıllardır ilk 20 içinde kendilerine yer buluyor. Unilever bu listenin en istikrarlı şirketlerinden biri. Şirketten yapılan açıklamada şirketin, kurumsal olarak güvenilir ve sürdürülebilir şirket olmak, kurumsallık, yönetim kalitesi, toplumsal sorumluluk, çevreye karşı duyarlılık, çalışanlarının nitelikleri, çalışan memnuniyeti, çalışanlara sağladığı sosyal imkanlar, yenilikçilik, pazarlama ve satış stratejileri gibi kriterlerde her daim araştırmanın zirvesinde yer alması, ayrıca temizlik, kişisel bakım ve kozmetik sektörleri listelerinde sürekli en beğenilen olarak seçilmesi, pusulalarının doğruluğunu ve hedef odaklı planlarının başarıya ulaştığını gösterdiği ifade ediliyor. Ayrıca “Bu başarı tablosu, aynı zamanda Türkiye’deki istikrarlı çizgimizin de bir göstergesi. Bu istikrarın ardında köklü marka kimliğimiz, sürdürülebilir yaşam pusulamız ve iddialı hedefler, sunduğumuz benzersiz ürünler ve elbette sadık tüketici kitlemiz var” diye ifade ediliyor.