Çift hane hayal mi?

Rakamlar çarpıcı... Son 5 yıldır kesintisiz biçimde "çift haneli" büyüyebilen şirket sayısı sadece 15. Yani yüzde 7,5. Beş yıllık verilere göre çift haneli büyüme konusunda en başarılı performansı gıda sektörü gösteriyor. Onu perakende izliyor. 155 CEO'nun katıldığı büyüme anketi sonuçları da bu verileri doğruluyor. CEO'ların yüzde 7,2'si son 5 yıldır çift haneli büyüdüklerini belirtiyor. Çift haneli büyümenin önündeki en büyük engeller yoğun rekabet, ekonomideki yavaşlama ve fiyat indirimleri. Büyüyebilenlerin sırrı ise inovasyon, yeni ürün geliştirme ve doğru yatırım. Çift haneli" büyümek her şirketin hedefi... Ama göründüğü kadar kolay değil. Özellikle belli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra bu hedefe ulaşmak daha da zorlaşıyor. Rakamlar da çift haneli büyümenin çok da kolay olmadığını gösteriyor. Hele bu ivmeyi sürdürülebilir kılmak çok daha fazla emek istiyor. Capital 500'deki ilk 200 şirketi dahil ettiğimiz geniş kapsamlı araştırma, Türkiye'nin dev şirketlerinin çift haneli büyüme potansiyeline ilişkin ilginç veriler ortaya koyuyor. Araştırma sonuçlarına göre, 2010 yılında çift haneli büyüyebilen şirket sayısı 125, oran ise yüzde 62,5. 5 yıllık bir dönemi esas aldığımızda ise çift haneli büyümesini kesintisiniz sürdürebilen şirket sayısı sert biçimde düşüyor. İlk 200 şirketin sadece 15'inin, yani yüzde 7,5'inin 5 yıl boyunca her yıl çift haneli büyüyebildiğini görüyoruz. Yıllar itibarıyla değerlendirdiğimizde çift haneli büyüme oranı ilk 200 şirkette yüzde 60-70 aralığında değişiyor. Ama kriz dönemindeki küçülme çarpıcı. 2008'de yüzde 55'e inen çift haneli büyüme oranı, 2009'a gelindiğinde yüzde 32,5'e kadar düşüyor. Araştırmamızın diğer ayağı olan ve 155 CEO'nun katıldığı anketin sonuçları da bu verileri destekler nitelikte. 2010 yılında çift haneli büyüme gerçekleştirdiklerini belirten CEO oranı yüzde 65,3. Son 5 yıl kesintisiz çift haneli büyüdüklerini belirten CEO oranı ise yüzde 7,2. Peki büyümesini kesintisiz sürdürebilen, hatta bunu çift hanede tutmayı başaran şirketlerin sırrı ne? Bu soruyu, hem Türkiye'nin önde gelen yöneticilerine hem başarıyı bizzat yakalayan şirketlerin CEO'larına sorduk.

Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Nasıl başardılar?
Beş yıl boyunca çift haneli büyüyebilen 15 şirkete bakıldığında, onları başarıya taşıyan sırların ortak olduğu görülüyor. Yenilikçi yaklaşım, doğru yatırım ve doğru iş modeli... Bu 15 şirketten biri olan BİM'in icra kurulu üyesi ve CFO'su Haluk Dortluoğlu, başarıyı nasıl yakaladıklarını şöyle özetliyor: "Gereksiz maliyetleri ortadan kaldırdık, ürün kalitesini yüksek tuttuk. Ürün çeşitlerimizin sayısını sınırladık ve sınırlı sayıda tedarikçiyle yakın ilişki içinde olduk. ~
Güçlü bir depolama ve lojistik altyapımız var. Bu iş modeli, sektörün lideri olmamızı sağladı." Lojistik sektörünün önde gelen şirketlerinden ve sürdürülebilir çift hane büyüme yakalayan Ceva'nın Türkiye ve Balkanlar genel müdürü Aslan Uzun'a göre kendilerini başarıya götüren unsurlar da şöyle: "Tüm operasyonlarımızı ülkemizin şartlarına, müşterilerimizin talep ve ihtiyaçlarına en uygun cevap verecek şekilde yönetiyoruz. Teknoloji sayesinde yaratıcı çözümler üretiyoruz. Mevcut ve yeni müşterilerimizin farklı ihtiyaçlarına odaklanıyoruz." JTI Türkiye Genel Müdürü Bilgehan Anlaş ise verimliliğe dikkat çekiyor: "Kendimizi geliştirmemiz gereken yönlerimizi tespite büyük önem veriyoruz. AR-GE bizim için çok önemli. Verimliliğe sadece kötü günlerde değil iyi günlerde de öncelik veriyoruz." Kastamonu Entegre Genel Müdürü Haluk Yıldız ise yönetim stratejisine vurgu yapıyor: "İstikrarlı ve güvene dayalı bir üst yönetim oluşturduk. Hedef ve stratejilerimizi belirledik. Müşteri odaklı büyümeye öncelik verdik. Bu stratejiyle Türkiye'de yüzde 35 pazar payına sahip olduk ve Avrupa'nın 6'ncı büyük şirketi haline geldik" diye konuşuyor.

Büyüten dinamikler
CEO'lara göre büyümeyi sağlayan belli başlı dinamikler var. Bunlar arasında yüzde 18,2 ile "inovasyon" ilk sırada yer alıyor. Onu yüzde 15,8 ile "yeni ürün geliştirme", yüzde 14,5 ile de "Türkiye ekonomisinin iyiye gitmesi" seçenekleri izliyor. BİM İcra Kurulu Üyesi ve CFO'su Haluk Dortluoğlu'na göre şirketleri büyüten diğer dinamikler özetle şöyle: "Maliyetlerin kontrol altında tutulması, nakit akışının doğru yapılması, yönetimin ve çalışanların hedefe birlikte yürümesi temel öneme sahip. BİM, kendi iş modelini en iyi şekilde uygulayarak, tüketiciye ve ekonomiye değer yaratmaya, iş hedeflerine ulaşmaya odaklanıyor." Banvit Genel Müdürü Ömer Görener, hem iç hem dış dinamiklerin önemine değiniyor: "İyi bir yönetim, doğru öngörü, doğru yatırım politikası, marka ve iletişim gücü çok önemli. Fakat istikrarlı bir tüketim olmadan büyümeyi yakalayamazsınız. Türkiye gibi nüfusu artan bir ülkede gıda üretip sattığımız için şanslıyız. Çift haneli büyümemizin en önemli temeli aslında bu dinamiklerdir." JTI Bilgehan Anlaş da dış dinamikleri vurguluyor ve ekliyor: "Türkiye, nüfus büyüklüğü ve yapısı, tüketicilerin yeniliklere açık profili ve ülke ekonomisinin son 6 yılda büyüklüğünü ikiye katlamış olması açısından herkes için cazip fırsatlarla dolu pazarlar barındırıyor." THY Genel Müdürü Temel Kotil de Anlaş ile benzer yorumları yapıyor: "İçsel faktörlerin başında müşteri memnuniyetinin büyük payı bulunuyor.  Dışsal faktörler ise Türkiye'nin son yıllarda uluslararası alanlarda bölgesel ve küresel aktör olarak daha çok görünür olmasının yarattığı avantajlar."~

Ölçek etkisi var mı?
Peki şirket ölçeği büyüdükçe, çift haneli büyümek zorlaşıyor mu? Bu noktada CEO'lar tam anlamıyla ikiye ayrılmış durumda. Ankete katılan CEO'ların yüzde 51,4'ü "Hayır, bir etkisi yok" şeklinde yanıt veriyor. Yüzde 48,6'sı ise "Evet, var. Gidilecek alan azalıyor" diyor. Tema Mağazacılık Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük, büyük ölçeğin büyümeyi ağırlaştırdığına inananlardan. "Ölçek büyüdükçe, büyüme oranı yavaşlar. Bu doğal bir süreçtir. Ayrıca rekabet de büyüme oranını etkileyebiliyor" diyor. Banvit Genel Müdürü Ömer Görener ise doğru stratejiyle bu olumsuzluğun üstesinden gelinebileceğini söylüyor ve ekliyor: "Şirketler, doğru stratejilerle, yatırım yapabilme gücü ve bu yatırımları devreye alma hızları ölçüsünde çift haneleri koruyabilir." Kastamonu Entegre Genel Müdürü Haluk Yıldız da reçete olarak yatırımı gösteriyor: "Belli bir ölçeğe geldikten sonra çift haneli büyümeye devam etmek için, her yıl mutlaka yatırım yapılması ve yeni tüketim merkezlerinden pazar payı alınması gerekir." Garanti Bankası Genel Müdürü Ergun Özen ise konuya pozitif bakanlardan. Hatta Garanti'yi bir başarı örneği olarak gösteriyor ve ekliyor: "Elbette ölçek çok önemli bir başlık. Ancak, en önemli kriter değil. Garanti, orta çaplı bir banka iken yıllar boyunca yakaladığı güçlü büyüme oranlarıyla sektörün en büyükleri arasına girdi. En büyük ölçekli bankalar arasına girdikten sonra bile bu büyümesini sürdürdü. Dolayısıyla her şirket için ölçeğin büyümeyi zorlaştıracağını söylemek doğru değil. Hatta bu durum rekabette avantaj yaratabilir."

Çift haneye devam!
CEO'ların yüzde 71,2'sinin 2012 planında çift haneli büyümek var. Geçtiğimiz 5 yılda bu başarıyı gösteren şirketlerin gelecek hedefinde de aynı yolda ilerlemek bulunuyor. Örneğin, Tema Mağazacılık, bu şirketlerden biri. Şirketin yönetim kurulu başkanı Vahap Küçük, "Bunu yakalamak için yurtiçinde 40 ve yurtdışında 25 mağaza daha açmayı ve 80 bin metrekare ek satış alanı sağlamayı hedefliyoruz. Mevcut mağazalarımızın verimliliğini de artırarak çift haneli büyümeyi planlıyoruz" diyor. Teknosa da 2012 yılında yüksek bir büyüme hedefleyenler arasında. Şirketin 2012 büyüme hedefi yüzde 20. Genel müdür Mehmet Nane'nin beklentileri ise şöyle: "Teknosa tam 11 yıldır pazardaki liderliğini korumayı başardı. 2012 yılında da bu çizgimizden çıkmadan müşterilerimizin bizden beklediği Teknosa hizmet kalitesini ve uygun fiyat anlayışımızı devam ettireceğiz. ~
Ciromuzu yüzde 20 artırmayı hedefliyoruz. 2012 yılında en az 20 yeni mağazayı hizmete açacağız. Hem küçük hem büyük ölçekli mağazalar açmaya devam edeceğiz." Ceva Türkiye de her yıl yüzde 15-20 oranında büyümeyi planlıyor. Ceva Türkiye ve Balkanlar Genel Müdürü Aslan Uzun, şunları söylüyor: "Ceva ailesinin en hızlı büyüyen üyesiyiz. Kurulduğumuzdan beri her yıl ortalama yüzde 40 büyüdük. Ciromuz 2006'da 107 milyon TL iken, 2011'de 600 milyon TL'yi geçti. Her yıl yüzde 15-20 arası bir organik büyüme planlıyoruz. 2015 hedefimiz ise 1 milyar TL ciroya ulaşmak."

Finansın en hızlıları
Bankaların son 5 yıllık performansları incelendiğinde ise az sayıda bankanın kesintisiz olarak çift haneli bü-yüyebildiği görülüyor. Bunlardan biri de Garanti Bankası. Bankanın genel müdürü Ergun Özen'e göre Garanti'yi bu noktaya getiren faktörler şunlar: "Bu başarının ardında kurumsal yapılanmadan doğru yönetim kararlarına kadar birçok unsur rol oynuyor. Garanti, büyümeyi sağlam temellere oturtabilmek için kurumsal yapılanmasında birçok düzenlemeler yaptı. Müşteriyi merkeze alan iş modelini kurdu. Büyümek için gerekli sermaye, teknoloji, İK ve dağıtım gücü faktörlerini kullanarak, kârlı bir şekilde çift haneli büyüdü. Her zaman en az sektör kadar büyümeyi kendimize hedef koyduk. Bu yıl da hedefimize rahatlıkla ulaşacağımızı düşünüyoruz."
Şekerbank, 5 yıl boyunca kesintisiz biçimde çift haneli büyüyen bankalardan bir diğeri. Genel müdür Meriç Uluşahin'in değerlendirmeleri şöyle: "Banka olarak 'üretenin yanındayız' sloganımıza uygun biçimde odaklı ilerledik. Üreten kesime uzun vadeli, sürdürülebilir finansman kaynağı sunacak ve sektörümüz için örnek teşkil eden yeni modellere imza atıyoruz. 2007'de oluşturduğumuz stratejik plan doğrultusunda, belli alanlara odaklanarak ve en güçlü olduğumuz yönlerle farklılaşarak büyümeyi hedefliyoruz. 'Anadolu Bankacılığı' misyonumuzla sadece büyük şehirleri ve büyük şirketleri değil, Anadolu'daki bölge ve şehirlerden gelen projeleri de önceliklerimiz arasına alıyoruz." ~