Geri dönüş hesapları

Türkiye'nin önde gelen iş adamlarına, yatırım kararı alırken nasıl bir geri dönüş beklentisinde olduklarını ve kriterlerini sorduk.

1.05.2012 00:00:000
Paylaş Tweet Paylaş
Geri dönüş hesapları
Eroğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Eroğlu, yaptığı bir sanayi yatırımının 4-5 yıl içinde, yüzde 20'lik katkı oranıyla geri dönmesini istiyor. İş adamının inşaattaki formülü ise 8 yılın sonunda yüzde 12,5'lik kazanç sağlamak. 12,5'lik kazanç sağlamak. Polisan Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Faik Bitlis'in yatırımın yüzde 100 dönüşü için bekleme süresi ortalama 6-9 yıl iken, Hakkı Matraş, "Benim kafamdaki süre 5-10 yıldır" diyorSanayide durum böyleyken perakendeciler daha sabırsız. Vatan Bilgisayar'ın sahibi Hasan Vatan, ilk yılda yatırımın tamamının geri dönmesini bekliyor. Silk & Cashmere Yönetim Kurulu Başkanı Ayşen Zamanpur ise ilk 8 ayda en az yüzde 25'lik kazanç hedefliyor. İşte patronların "yatırımda geri dönüş" formülleri... Yatırım kararı kolay alınmıyor. Her sektörde para aslanın ağzında. Paranın öyle çok çabuk geri dönmesini de beklememek gerekiyor." Bu sözleri, iş dünyasının önde gelen isimlerinden Matraş Yönetim Kurulu Başkanı Hakkı Matraş söylüyor. Birçok iş adamı da onunla aynı fikirde. Çünkü çoğu zaman yatırımların kârlı biçimde geri dönüşü için uzun yıllar beklemek gerekiyor. Üstelik bu süre, sektörden sektöre olduğu gibi yatırımın büyüklüğüne göre de değişiyor. Peki iş adamları, yeni yatırım kararlarını hangi kriter ve beklentilerle alıyor? Onlar için ideal geri dönüş oranı ne? Bu noktada, hepsinin kendilerine özel bir hesap geliştirdiğini söylemek mümkün. Kimisi, "Birkaç yılda yatırdığım paranın tümünü almak isterim" diyor, kimisi ise 9-10 yıla kadar beklemeyi tercih ediyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Örneğin hizmet sektöründekiler daha şanslı. Çünkü yatırımların miktarı sanayiye göre daha düşük olabiliyor. Üstelik geri dönüş süresi daha hızlı ve kazanç oranı daha yüksek. Perakendeciler de aynı şekilde aceleci. Mağaza yatırımlarında, yapılan yatırımın tümümün birkaç yıl içinde geri dönmesi isteniyor. Eroğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Eroğlu, "Geri dönüş süresi sanayide 5-6 yıl, inşaatta ise 8-10 yıldır" diyor. Polisan Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Faik Bitlis'in marjı ise 6-9 yıl. Bitlis, "Tabii ki sektörlere göre değişecektir. Ama ortalama 6-9 yıl içinde yatırımın geri dönmesi benim için makuldür. Yatırdığım 100 TL'nin bu süre içinde geri dönmesini beklerim" diye konuşuyor. Türkiye'nin önde gelen iş adamlarına, yatırım kararı alırken nasıl bir geri dönüş beklentisinde olduklarını ve kriterlerini sorduk.~

HAKKI MATRAŞ'IN İDEALİ 5 YIL

Deri sektörünün tanınmış iş adamlarından Matraş Yönetim Kurulu Başkanı Hakkı Matraş'a göre yatırım yapmak eskisi kadar kolay değil. Geri dönüş süresi ve kâr etmek için sabırlı olmak gerekiyor. Matraş, yeni yatırımlar konusunda izlediği stratejiyi şöyle anlatıyor: "Yaşadığımız şu dönemde ekmek aslanın ağzında. Rekabet çok yüksek. Onun için eğer Türkiye'de üretime dönük bir yatırım yapacaksanız biraz mütevazı düşünmeniz lazım. 'Hemen 5 yılda yatırımı geri alırım' diye düşünmemek gerekiyor. Belki 10-12 yıl sabretmeniz gerek. İdealist olmak lazım. Yaygın bir inanış var. 'Bir yatırım 5 yılda geri alınmalı, 10 yılda bunun tavanı olmalı' şeklinde düşünülüyor. Oysaki her zaman böyle olmayabilir. Bir yatırıma ödediğim sermayenin geri dönmesi için benim kafamdaki süre 5-10 yıl arasındadır. Türkiye'de birçok yatırım yapılıyor. Kârlı yatırımlar da var, kârsız yatırımlar da... Mesela bir AVM yapmak kârlıdır. Hemen tutuluyor, döviz bazında da kiraya veriliyor. Eminim insanlar kısa sürede yatırımlarını geri alıyorlardır. Ama aynı iş merkezinde satışa dönük mağaza kiralayanların çoğunun, zarara dayanamayıp işletmelerini kapattıklarına şahit oluyoruz. Artık AVM'lere mağaza alıp girmek kârsız bir iş. Çok dikkat etmek gerekiyor. Bunun dışında yatırım yaparken çok şeye dikkat ederim. Örneğin eğer üretime dönük bir yatırımsa, İstanbul gibi ulaşımın çok zor, insan kaynağının çok pahalı olduğu bir yerde bunu yapmamak gerek. Matraş olarak Uşak'ta bir yatırım yaptık ve çok da mutluyuz. Mağaza açarken ise tabii ki markanıza göre, yaptığınız işin kalitesine göre, kaliteli alıcıların bulunduğu semtlerde olmanız lazım."

PATRONLARIN BEKLENTİSİ NASIL?
7 İLA 10 YIL MAKUL

Orka Group Yönetim Kurulu Başkanı SÜLEYMAN ORAKÇIOĞLU, yatırım kriterlerini 25 yıllık birikimiyle oluşturmuş. Orakçıoğlu'nun formülü şöyle: "Yatırım tutarının yıllık en az yüzde 8-15 arası getirişi makuldür. Bu rakam ortalama 7-10 yılda oluşabilir. Şahsen yatırım kararı alırken çevreye ve insana saygılı olmak benim için çok önemli. Reel sektör yatırımları uzun vadede geri dönüş sağlıyor. Risk fazlaysa kârlılık da artıyor. Ancak zararı da göze almak lazım."

"1 YILDA GERİ ALIRIM"
Teknoloji perakende, yatırımın geri dönüşünün en hızlı olduğu alanlardan. Yatırım miktarı da sanayiye göre daha düşük. Örneğin Vatan Bilgisayar'ın yatırımları mağaza açmak şeklinde oluyor. Şirketin sahibi HASAN VATAN, şu bilgiyi veriyor: "Vatan Bilgisayar olarak genelde yatırımlarımız mağaza açma şeklinde oluyor. Diğer mağazalarımda 1 yıl içinde yatırdığım parayı geri alabildim. Yeni açtıklarımda da aynı miktarı alabilir miyim diye bakıyorum. Bu süre genelde bir yıl oluyor."
"YÜZDE 25 İSTERİM"
Silk & Cashmere Yönetim Kurulu Başkanı AYŞEN ZAMANPUR'un yatırım formülü ise şöyle: "Yatırımın geri dönüşü için arzu ettiğimiz oran en az yüzde 25. Bu rakamın 8 ay ila 1 yılda oluşması gerekir. Yatırım geri dönüş oranı olarak belirlediğimiz rakam, büyüme hedeflerimiz gözetilerek, perakende sektöründeki tecrübelerimize göre oluşturuldu. Yeni yatırım kararı alırken, markamıza yapacağı katkı, global hedefimize uygunluk, müşteriye ulaşma kriterlerimizi göz önünde bulunduruyoruz."~

SANAYİDE 5, İNŞAATTA 10 YIL
Eroğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Eroğlu, yatırım kriterlerinin sektörlere göre değişeceğini söylüyor. Eroğlu, "Örneğin teknolojiye yatırım, diğer sektörler kadar çok sermaye gerektirmiyor. Üstelik yapılan yatırımların geri dönüş potansiyeli daha yüksek. Sanayide ise inşaat ve gayrimenkule göre daha hızlı geri dönüş alınıyor" diyor ve kafasındaki "yatırım formülünü" şöyle anlatıyor: "Söz konusu olan bir sanayi yatırımı ise 5 yıllık geri dönüş süresini iyi olarak değerlendiririz. 4 yıla inerse bu süre çok daha iyi. İnşaat ve gayrimenkulde ise 10 yıllık bir geri dönüş süresi genel kabul görür ancak 8 yıl prensibinden hareket etmek daha tercih edilir. Örneğin 1 milyon dolarlık bir sanayi yatırımındaki geri dönüş süresinin sonunda yıllık yüzde 20, yine 1 milyon dolarlık bir gayrimenkul yatırımındaki geri dönüş süresinin sonunda yıllık yüzde 12,5 para kazanmak makul bir beklentidir. Bu formüle ulaşmamız yaklaşık 30 yıllık piyasa tecrübesi ve yaşadığımız gerçeklerin süzgeçten geçirilmesiyle oluştu. Birikimlerimizin, uluslararası danışmanlarımıza yaptırdığımız kapsamlı fizibilitelerin ve doğrudan sanayi yatırımları gibi büyük çaplı yurtdışı deneyimlerimizin neticesindeki bilgilerimizle bu kriterleri belirledik. Sanayi yatırımlarımızda içinde bulunduğumuz konjonktürü değerlendirir, dünyadaki trendleri çok iyi takip etmeye ve çok sağlam fizibilite çalışmaları yapmaya azami dikkat ederiz. İnşaat ve gayrimenkul alanında ise ülkenin genel ekonomik durumuna, halkın gelir seviyesine, talebe, proje tipinin (AVM, ofis, konut, otel) çok iyi etüt edilmesine ve en önemlisi tespit edilen şartlara uygun lokasyon bulunmasına dikkat ederiz."

İNCİ HOLDİNG'İN FORMÜLÜ
İnci Holding'in yönetim kurulu başkanı Meral İnci Zaim, yeni yatırımlarda birçok parametreyi göz önünde tuttuklarını dile getiriyor. Öne çıkan faktörlerin başında ise sermayenin geri dönüş oranı geliyor. Zaim, şunları söylüyor: "İlk yılların gelişme yılları olduğunu da göz önünde bulundurarak, aldığımız risklere oranlı bir geri dönüş hedefliyoruz. Risk algımız ne kadar yüksekse sermayemizin karşılığındaki beklentimiz de o oranda yüksek oluyor. Ortalama olarak 2 yılda yüzde 10 geri dönüş bekleriz. Bu oran ve süreyi, operasyonların içeriğine, çevresel etkilere ve ekonomik koşullara göre belirliyoruz. Genelde ilk 2 yıl bekliyoruz. Bu süre zarfında hedeflerimizden uzak kalırsak o zaman iyi bir durum analiziyle eksiklerimizi anlayıp operasyonel kurgumuzda bazı değişiklikler yapıyoruz. Vazgeçmekten ziyade değişim ve gelişimi sağlayıcı yönetim anlayışımız var. Ancak performans yakalayamadığımız hallerde 2 yıl içinde radikal kararlar almamız da mümkün. Genelde altyapı projeleri haricinde çok uzun vadeli projelere fazla sıcak bakmıyoruz. Yatırım kararlarımızı alırken gözettiğimiz temel parametreler; sürdürülebilir kârlılık, çevreye duyarlılık, sosyal sorumluluk, istihdam ve ihracata yönelik değerlendirmeler oluyor. Sanayi projeleri daha uzun soluklu oluyor. Hizmet sektöründeki yatırımlar kısa zamanda geri dönüş getiriyor ama yatırımların sürdürülebilir kârlı bir baza oturması vakit alıyor."