Yeni büyüme hamlesi peşindeyiz

Nilüfer Gözütok Ünal

[email protected]

Aksoy Holding Kurucu Başkanı ERDAL AKSOY, pandemi döneminde mevcudu koruyarak başarılı bir şekilde sürekliliği sağlamaya odaklandıklarını söylüyor. Bu açıdan başarılı olduklarını da belirten Aksoy, “Pandemi olmasaydı başka yatırımların içine girebilirdik ama biz bu devrede şirketlerimizin borçluluk oranlarını minimize ederek devam etmeye gayret ettik” diyor. Aksoy’un bu yıla dair planıysa önce borçluluğu sıfırlamak ardından yeni büyüme hamleleri gerçekleştirmek.

Aksoy Holding, geride bıraktığımız 10 yılda dev yatırımlara imza attı. Başta akaryakıt ve enerji olmak üzere turizm ve gayrimenkulde de birçok proje hayata geçirdi. Grup, uzun vadeli döviz cinsinden kredilerle yapılan bu yatırımların ardından şimdi borçlarını sıfırlayıp yeni bir büyüme hamlesi gerçekleştirmeyi planlıyor. Uzun yıllar sadece iç pazara odaklanan Aksoy Holding’in radarında artık yurt dışı da var. İlk önemli adımını geçtiğimiz yıl Nijerya’da bir şirket kurarak atan şirket, önümüzdeki dönemde farklı ülkelere de açılmak için fırsat kolluyor. Pandeminin ilk iki yılının mevcudu koruyarak tedbir devresi olarak geçtiğini belirten Aksoy Holding Kurucu Başkanı Erdal Aksoy, “Biz bu devrede şirketlerimizin borçluluk oranlarını minimize ederek devam etmeye gayret ettik” diyor. Aksoy Holding CEO’su Batu Aksoy da 2022 için bilançolarını ciddi anlamda kuvvetlendirme hedefi koyduklarını açıklıyor. Aksoy, “Borçluluk oranlarımızı sıfıra yakın noktaya getirip yeni bir büyüme hamlesi yapma peşindeyiz” diyor. Aksoy Holding Kurucu Başkanı Erdal Aksoy, CEO’su Batu Aksoy ve Yönetim Kurulu Üyesi Banu Aksoy’la grubun yaşadığı son gelişmeleri ve gelecek planlarını konuştuk: 

 En son sizinle pandemi öncesinde görüşmüştük. Grup olarak pandemiye nasıl yakalandınız? 

 Erdal Aksoy: Pandemi beklenmeyen bir hadiseydi. Şükürler olsun birtakım krizlere ve yaralara rağmen süreci başarılı şekilde geçiştirdiğimizi düşünüyorum. O dönem işlerimizde temkinli olmaya, büyümeden çok elimizdekileri en iyi şekilde muhafaza etmeye ama gelişen bölge şartlarına göre pozisyon almaya çalıştık. 

 Siz büyük yatırımlarla ilerleyen bir grupsunuz. Yatırım anlamında o dönem nasıl geçti? 

 E.A.: Yatırımlar anlamında ana gayemiz mevcudu korumak ve başarılı bir şekilde devamlılığı sağlamaktı. O yönde de çok başarılı olduk. Pandemi olmasaydı finansal imkanları daha da genişleterek başka yatırımların içine girmemiz mevzubahis olabilirdi. Ama biz bu devrede şirketlerimizin borçluluk oranlarını minimize ederek devam etmeye gayret ettik. 

 2021 nasıl geçti? 

 E.A.: 2021 de mevcudu koruyarak tedbirli ilerleme oldu. Pandeminin getirdiği muazzam daralmada kadrolarımızdan bir çalışanın eksilmeden devamlılığını sağladık. Yeni açılımlarımız da oldu. Dış piyasalara yöneldik. Biz yurt dışına açılmadan önce kendi içimizde büyük atılımlar yaptık. Önceliğimiz enerji ağırlıklı bu atılımların belli bir noktaya gelmesiydi. Bu nedenle yeni bir maceraya meydan vermedik. Ama yurt dışına açılmamanın bir eksiklik olduğunu tamamen kabul ediyoruz. Bu nedenle pandemide yurt dışına açılmaya başladık.

Batu Aksoy: 2021, ciddi bir toparlanma yılı oldu. Shell&Turcas tarafında 2020’de pandemiden daha çok etkilenmiştik. Petrol fiyatları düşmüş, bu bize stok zararı olarak yansımıştı. İç tüketimde sokağa çıkma yasaklarında azalma yaşanmıştı. 2021’de akaryakıtta 2019 rakamlarının en az yüzde 16 üzerine çıktık. Perakende satışlarda pazar payımız Shell&Turcas olarak yüzde 17-18’den yüzde 20’ye geldi. Uzun yıllardır Shell&Turcas birleşmesinden dolayı istasyon sayımızı artırmıyor, istasyon başı satışı artırmaya odaklanıyorduk. İlk kez istasyon satışımızı da artırmaya karar verdik. Bu aslında Shell’in dünyada aldığı kararın bir parçası. Shell’in dünyada 185 bin istasyonu var. Bu sayıyı 2025’te 500 bine, 2030’lardan sonra milyonlara çıkarmayı planlıyor. Biz de Türkiye’de istasyon sayımızı 1.050’lerden 1.150’ye çıkardık. 2021’de RWE&Turcas tarafında elektrik üretiminde kendi içimizde rekor kırdık. Turizm ve otelcilikte Conrad İstanbul’da 350 çalışanımızla faaliyetlerimize devam ettik. 2021’i yüzde 55-60 civarında bir dolulukla kapattık. Bodrum yatırımımızda Ritz-Carlton’la anlaştık. Satışlarımızın da 4’te 3’ünü tamamladık. Yıl içinde en önemli atılımımız yurt dışına açılmak oldu. Uluslararası ticaret iş kolumuzda bugüne kadar madeni yağların dağıtımını yapıyorduk. Bu alanda Nijerya’da bir şirket kurduk. Çeşitli markaların distribütörlüğünü aldık. Şu an bu iş kolumuz cirosal olarak 15 milyon dolar büyüklüğünde. 

 Yurt dışına açılma kararını nasıl aldınız? 

 B.A.: Biz Türkiye odaklı büyüdük. İşimizi Türkiye’de çeşitlendirmeye önem verdik. Akaryakıt perakendesi ve madeni yağlar, elektrik üretimi, nitelikli turizm, nitelikli gayrimenkul ve uluslararası ticaret olmak üzere beş sektördeyiz. Pandemiye kadar turizm çok iyi gidiyordu, pandemide turizm düştü gayrimenkul çıktı ve birbirini hedge etti. Akaryakıt stabildi, pandemide sokağa çıkma yasaklarında sıkıntıya düştü. Bu sırada elektrik üretimi rekor kırdı ve birbirini hedge etti. Bu çeşitlendirme sayesinde bizler ayakta kalabildik. Son 10 yılda ortaklarımızla Shell&Turcas’ın olağan yıllık yatırımları haricinde enerji, turizm ve gayrimenkul sektörlerine yönelik 1,5 milyar dolarlık yatırım yapmış durumdayız. Alman enerji şirketi RWE ile Denizli’de kurduğumuz 800 megavatlık santral 800 milyon dolardı, Conrad İstanbul’a 200 milyon dolar, Bodrum’da gayrimenkul-turizm karma yatırımımız The Ritz-Carlton Residences’a 250 milyon dolar, jeotermal enerjiye 70 milyon dolar, diğer ticari ofis binalarına 100 milyon dolar yatırım yaptık. Esasen Türkiye’ye yatırım yapmak doğru karardı ama her yatırımın intifa süresi var. Şimdi artık kendimizi yurt dışına çıkmak için daha rahat ve güvenli hissediyoruz. 

 2021’i ne kadarlık bir büyüme ve ciroyla kapattınız? 

 B.A.: Çok kuvvetli ve birbirinden bağımsız iştiraklere sahip bir portföy şirketi gibi yönetiliyoruz. Ciroları iştirakler bazında paylaşıyoruz. Shell&Turcas tarafında 50 milyar TL ciro, RWE&Turcas’ta 2,5 milyar TL, Turcas Kuyucak’ta 100 milyon TL, Conrad İstanbul’da 100 milyon TL, The Ritz-Carlton Residences Bodrum tarafında 400 milyon TL, uluslararası ticaret iştirakimizde 100 milyon TL civarında cirolarla yılı kapattık. İştiraklerimizde doğrudan 2 bin civarı çalışanımız var. Saha çalışanlarımızla birlikte ekosistemimizdeki çalışan sayısı 20 bin. 2021’de muhtemelen yüzde 15’in üzerinde büyüdük. 

 2022 nasıl bir yıl olacak?

E.A.: 2022 dönüşüm yılı olacak. Dünya çok sıkıştı, bundan sonra genişlemenin yolunu arayacaktır. Burada da bir önceki sıkıntılardan dolayı coğrafi bölgeler olacak. İki kutuplu dünyadan çok kutuplu bir dünyaya geçilecek. Türkiye’nin bölgede oynayabileceği roller bakımından politik gücüne çok inanan bir iş insanıyım. Biz bu süreçte kendi içimizdeki enflasyon meselesini kontrol altına alabilir, dış bankalarda daha fazla güven yaratabilir, daha ucuz paraya uzun vadeli olarak ulaşabilirsek Türkiye’nin bu potansiyeli çok iyi değerlendireceği kanaatindeyim. 

 Grup olarak bu yıla hangi hedeflerle girdiniz? 

 B.A.: Bu yıl 18 megavatlık kurulu güce sahip Turcas Kuyucak Jeotermal Elektrik Üretim’e Avrupa’dan bir talip çıktı. Fransız şirketi Albioma SA’ya satıyoruz. Satış bedeli 64 milyon dolar. Bu çeyrek içinde bu satış sürecini sonlandıracağız. Bunu yapmamızın nedenine gelince… Turcas tarafında doğal gaz santralinde ilk birkaç yıl zorlandık. Kurlardaki gelişme de bizim bilançomuzu iyi etkilemedi. Şu an geldiğimiz noktada bilançomuzu 2022 sonunda ciddi anlamda kuvvetlendirme hedefi koyduk. Borçluluk oranlarımızı sıfıra yakın noktaya getirip yeni bir büyüme hamlesi yapma peşindeyiz. Örneğin 2020 sonunda 100 milyon Euro olan Turcas’ın kredi seviyesini 2021 sonunda 84 milyon Euro’ya düşürdük. 2022 sonunda bu rakamı 19 milyon Euro seviyesine düşürmek, 2023’te de sıfırlama hedefimiz var. Turcas’ı yeniden temettü ödeyen yeni yatırımlara bakan, halka açık enerji şirketi olma statüsüne yeniden kavuşturacağız. 

Enerjide bundan sonra nasıl büyüyeceksiniz? 

 B.A.: RW Turcas tarafında elektrik üretiminde Denizli doğal gaz çevrimiçi elektrik santralinde üretime devam ediyoruz. Geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl yeni bir rekor bekliyoruz. 

 Diğer sektörler için bu yıl nasıl olacak? 

 B.A.: Akaryakıtta Shell&Turcas 2022 sonu hedefimiz istasyon sayısında 1.200’lere gelmek. 2023’te de 1.300’lere çıkmak. Burada önem verdiğimiz diğer unsur akaryakıt dışı satışları artırmak. Gelirlerimizin yüzde 50’sini akaryakıttan yüzde 50’sini akaryakıt dışı satışlardan elde etmeyi planlıyoruz. Shell&Turcas’da kâr marjları istediğimiz seviyede değil. Orada kârlılığı artırmayı hedefliyoruz. Conrad İstanbul’da bu yılki doluluk hedefimiz yüzde 75’in üstü. Pandemiden önceki 2019 bizim tepe yılımızdı, 2019’un rakamlarına ulaşmayı hedefliyoruz. Bu yıl turizmde gelir beklentisi 35 milyar dolar. Bu hedefin gerçekleşeceğine inanıyoruz. 

 Yurt dışında nasıl büyüyeceksiniz? 

 B.A.: Nijerya’da kurduğumuz şirketimizle elde ettiğimiz geliri ilk beş yılda önce 30-40 milyon dolara sonra 100 milyon doların üzerine çıkarmak istiyoruz. Yurt dışında farklı ülkelerde örneğin Azerbaycan’da birtakım iş kollarına bakıyoruz. Avrupa ve Amerika’da da yatırım imkanlarına bakacağız. Bu iş alanları enerji olabileceği gibi bizim aktif olduğumuz turizm, gayrimenkul gibi sektörler ya da bu sektörlere komşu alanlar olabilir. Hesap edilebilir risklerle sinerji yaratan işler olmasına önem göstereceğiz. Bugün toplam gelirimiz içinde yurt dışının payı yüzde 5’in altında. Gelecek 5 yılda bu oranı minimum yüzde 25’e çıkarma hedefimiz var. 

 2022’de yüzde kaç büyümüş olursunuz? 

 B.A.: Akaryakıtta büyüme, Türkiye büyümesine paralel olur. Türkiye yüzde 3-4 büyürse biz de yüzde 5-6 büyürüz. Elektrik üretiminde yüzde 10 civarında üretim artışımız olacağına inanıyorum. Turizmde yüzde 15-20, uluslararası ticarette en az yüzde 100 büyüme bekliyoruz. 

 Yatırım ajandanızda neler var? 

B.A.: Akaryakıtta her yıl 500 milyon TL civarında yatırım yapıyoruz. Turizm tarafında yenileme yatırımları 15-20 milyon TL olur. Nijerya’da birkaç milyon TL yatırım yaparız. Bunlar bizim şu anki sistemimizin dönmesi için minimum yatırımlar. Bir de sıfırdan geliştirdiğimiz projeler olacak. Bu yıl onların kazmasını vurabilir miyiz bilmiyorum ama tohumlarını atabiliriz. 

 Bunlar ne tür projeler olacak? 

 B.A.: Sağlık turizmine inanıyoruz. Bu alanda daha katma değerli bir şey yapma peşindeyiz. İstanbul Sarıyer’de 65 dönüm büyüklüğündeki mülkümüzde sağlık turizmine yönelik bir tesis hayata geçireceğiz. Bunlara medikal resort da deniyor. Bu yıl mimari ve fizibiliteyle ilgili çalışmalarımızı yaparız. 65-70 odalı en üst segment medikal resort ve wellness merkezi yatırımı için 2023 yılında kazmayı vururuz. 

 Bu projenin yatırım bedeli ne olacak? 

 B.A.: En az 100 milyon dolar olur. 

 Siz bütün yatırımlarınızı dövizle yapmıştınız. Geride bıraktığımız birkaç yıl borçlanmaya, yeni yatırımlara bakışınızı değiştirdi mi? 

 E.A.: Türkiye’nin büyük yatırımlara özellikle teknoloji esaslı yatırımlara ihtiyacı var. Bunlar da borçsuz olmaz. Ortalaması milyar dolarların üzerinde olan bu yatırımlar için Türkiye’ye dönük uzun vadeli ucuz kredilerin, exim kredilerinin daha kolay açılması gerekir. Bunun için gerekli şartların sağlanmasını dört gözle bekliyoruz. Zor değil, dünyada para var ve gidecek yer arıyor. Özellikle yabancı yatırımcıya güvenli bir ortam yaratırsanız yabancı yatırımcı düne değil yarına bakar. Onları yönlendirecek olan bizleriz. O yatırımın içinde yabancı yatırımcıyı yalnız bırakırsanız, korkar. Sizin de onunla beraber taşın altında elinizin olmasını ister. Bu da ekonomik gidişata bağlı. 

B.A.: Yatırım bizim DNA’mızda var. Neden sağlık turizmi diyoruz, belki yine Euro borçlanacağız. Ama o döviz girdisi olan bir iş. Burada mesele dengede, biz yatırımdan vazgeçmeyiz. Türkiye’de ve yurt dışında yeni yatırımlara bakarız. 

 Hayaliniz nedir? Birkaç yılda grubunuzu nerede görmek istiyorsunuz? 

 E.A.: Evvela gruptan ümitlenmek için baz oluşturulmuş vaziyette. Grubumuz Türkiye’nin en kurumsallaşmış yapılarından biri. Bunda çocuklarımın çok önemli rolü oldu. Çocuklarım bizim zamanımızdan daha iyi bir formasyonla geldiler iş başına. Birlikte çalışma imkanımız da oldu. Bazen ikinci nesle ölümle ya da iş yapamaz halde iş devrediliyor. Biz belli bir devreyi beraber görmek için erken devrettik. 

Banu Aksoy: Üniversiteden itibaren işin içindeydik. 

Batu Aksoy: Babam o zamandan itibaren bize tam yetki verdi. 

E.A.: Çok güzel tecrübe edindiler. Tahmin ediyorum aileden gelen değerlerimizi mükemmel devam ettirecekler, zaten yapıları da o durumda. Biz hayatımız boyunca mütevazı bir yaşam içinde sadece işimize odaklanmış, sosyal sorumluluktan kaçmamış ama gösteriş seviyesine getirmemiş bir şekilde devam ettik. İleriyi çok iyi görüyorum. 

 Bundan sonra çocuklarınıza en büyük tavsiyeniz ne olur? 

 E.A.: Aslında tavsiyeye genelde ihtiyaçları yok. Ama korku denen bir hadise var. Bugün korku dünyanın içinde bulunduğu en büyük dertlerden biri. Bu sadece bizde değil bütün dünyada böyle. Özellikle pandemide bu korku insanları kemiriyor. İnsan için korku kadar zararlı bir şey olamaz. Ben çocuklarıma başından beri korkmamak gerektiğini söylüyorum. “Her problem belli bir noktaya kadar, zarar verecek seviyeye kadar gelebilir ama sonra o zararın, o krizin içinden çıkış yollarını ve fırsatları aramak sizin göreviniz olacak” diyorum. Bu hususta son zamanlarda “İyi ki başlarındayım, birlikteymişim” diyorum. O yönden endişelerini gidermeye çalışıyorum. Diğer taraftan benden daha iyi yetiştiler, meseleleri benden daha değerlendirebiliyorlar. Onlarla iftihar ediyorum.