Sektörün gözü dev projelerde
Haziran ayı ile hızla düşüşe geçen demir çelik fiyatlarının yaz sonuna doğru tekrar yükseleceği tahmin ediliyor.
Yoğun enerji harcayan ülkeler ile enerji üreten ülkeler arasında bir köprü vazifesi gören Türkiye, çelik boru üretiminde fiyat istikrarsızlığına rağmen bu yıl yüzde 5 oranında bir büyüme hedefliyor. Hammaddesine ithalatta gümrük vergisi uygulanan ama mamul ithalatında gümrük olmayan çelişkili bir uygulamaya tanık olan sektör, krizle beraber kayıtsız satışların artma eğilimi göstermesiyle birlikte de sıkıntılı bir süreç yaşıyor. En büyük ihracat pazarlarından olan Avrupa ülkelerinde yine krizle birlikte daralan pazar, üreticileri son dönemde özellikle Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerine yönlendirmekle birlikte, Nabucco ve Samsun-Ceyhan Boru Hattı projeleri üretim için büyük bir potansiyel kaynak teşkil ediyor. Türkiye’deki üreticilerin tamamı şu an için Nabucco’ya odaklanmış durumda. Türkiye’nin 2,9 milyon ton seviyelerinde olan boru imalatı, Nabucco’nun 800 bin tonluk boru gereksinimini fazlasıyla karşılıyor.
Talep artıyor
Türkiye, geçen yıl 2,9 milyon tonluk bir çelik boru üretimi gerçekleştirdi. Bunun neredeyse yarısına yakınını ise ihraç etti. Bu yıl üretimde yüzde 5 oranında artış hedefleniyor. Demir çelik ürünlerine olan talep devamlı olarak artıyor. Bazen talep, fiyatlar nedeniyle azalıyormuş gibi gözükse de, demir ve çeliğe olan talebin sürekli artması bekleniyor. Demir çelik sektörünün uzmanları gelişmiş ülkelerin gelişim endeksinin kişi başına kullandıkları demir ve çelik miktarları ile orantılı olduğunu söylüyor. Artan dünya nüfusuna paralel olarak bu ürünlere olan talep de artıyor. Son on yılda demir ve çelik ürünleri üreten dünya devi firmaların kapasite artırımı için yatırımları, bu ürünlere taleplerin gelecekte ne kadar artacağının en güzel göstergesi durumunda.
2008-2009 krizinden sonra çelik fiyatları çok inişli çıkışlı bir seyir izliyor. Bunun nedeni olarak henüz krizin etkisinin bitmemesi nedeniyle talebin düşük olması, buna mukabil demir cevheri ve kömür üretici piyasalarında görülen kartelleşme nedeniyle hammadde fiyatlarının devamlı bir yükseliş baskısı içinde olması gösteriliyor. Bu iki çelişen etki fiyatlarda devamlı bir dalgalanmaya neden oluyor. Çelik Boru İmalatçıları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Demircioğlu, “2009 sonu ve 2010 birinci çeyreğinde yükselen fiyatlar haziran ayı itibarıyla hızla düştü. Yaz sonuna doğru tekrar yükseleceği tahmin ediliyor. Yıl sonu tekrar düşmesi ihtimal dahilinde” diyor. Çelik boru sektörünün bu yıl yüzde 5 ila yüzde 6 büyüyeceği tahmin ediliyor. Bülent Demircioğlu, Türkiye’de çelik boru sektörünün sıçrama noktasının Nabucco projesi olacağını söylüyor. Projenin toplam maliyetinin içerisinde boru yüzde 45 yer tutuyor. Projede kullanılacak çelik borunun piyasa değerinin yaklaşık 3 milyar 800 milyon dolar olduğunu ifade eden Bülent Demircioğlu, “Nabucco’nun büyük kısmı Türkiye’den geçiyor. Bu nedenle Türkiye çelik boru üreticileri bu çalışmadan aslan payını almalılar” diyor.
Dış pazarlarda durgunluk
Çelik boru üreticileri dış pazarda bu yıl sonuna kadar bir durgunluk olacağını söylüyor. Avrupa bilindiği gibi henüz tam anlamıyla krizden çıkmış değil. Ancak şirketler özellikle Orta Doğu ve Kuzey Afrika pazarlarında büyük işler bağlamak için çalışmalar yapıyor. Ürdün’den büyük bir iş alan şirketlerden biri de Hatboru. Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kılıçlar, Ürdün’de aldıkları iş sayesinde şu an tam kapasite çalıştıklarını söylüyor. Hatboru, 1998’den beri spiral kaynaklı çelik boru üretimi yapıyor. Hatay’da yıllık 120 bin tonluk üretim kapasitesiyle sektörün önemli oyuncularından biri olan şirket, Avrupa pazarı, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ya odaklanmış durumda. Kılıçlar, “Geçen yılki ciromuz 82,5 milyon TL idi. Bu yıl yüzde 20 büyüme hedefliyoruz. Bu da tabii iç ve dış pazarın canlanmasıyla değil, Ürdün’de aldığımız işle ilgili bir büyüme hedefi” diyor. Türk şirketleri Avrupa ve Orta Doğu’daki yabancı şirketlerle değil de kendi aralarında rekabet ediyor. Yurtdışındaki hedeflerinin her zaman altyapı boruları olduğunu belirten Kılıçlar şöyle devam ediyor: “Çelik fiyatları çok dengesiz seyrediyor. İnişli çıkışlı bir fiyat politikası var. Arz talepte ciddi bir istikrarsızlık var.~
O da fiyatlara yansıyor. 2 ay evvel fiyatlar yükselmişti. Fiyatlar 720 dolardı, şu an ise 620 dolar. Önümüzdeki dönemde iç pazarda pek bir hareket görmüyorum. Şu an ciddi proje olarak bakarsak üzerinde durulan iki proje var. Birincisi gerçekleşmeye yakın olan Nabucco, ikincisi Samsun-Ceyhan boru hattı. Irak’tan Ceyhan’a, Mısır’dan Ceyhan’a boru hattı döşeyeceğiz gibi konuşmalar var ama elle tutulur iki proje var şu anda.”
Yatırımlar artıyor
Demir çelik fiyatlarındaki istikrarsızlık yatırımcıları ürkütmüyor. Bu alanda büyük bir potansiyel olduğunu düşünen şirketler yeni yatırımlara da hız veriyor. Bu şirketlerden biri olan Noksel Çelik Boru Sanayi, 1987 yılında kurulmuş. Hatay’daki ilk fabrikasıyla birlikte, Adapazarı’nda ve İspanya’da toplam 4 fabrikası bulunan şirket, İspanya’daki fabrikasını bu yıl sonu ile faaliyete geçirmeye hazırlanıyor. Şirketin genel müdürü Vedat Yalçın, İskenderun-Hatay’daki spiral kaynaklı çelik boru tesislerinin toplam 100 bin metrekarelik büyüklüğe sahip ve yıllık 300 bin tonluk, Sakarya-Hendek’teki toplam 80 bin metrekarelik boyuna kaynaklı çelik boru tesislerinin ise yıllık 450 bin tonluk kapasiteye sahip olduğunu söylüyor. Yalçın, Türk çelik boru sektörünü ise şöyle değerlendiriyor: “Türk çelik boru üreticileri açısından bugünkü konuma gelinmesi hiç de kolay olmadı. Zira özellikle petrol ve gaz hatlarında yıllarca karşımızda çok güçlü bir boyuna kaynaklı çelik boru lobisi oldu. Bu tip boru hatlarında sürekli olarak boyuna kaynaklı çelik boru kullanılması alışkanlığı zaman içerisinde adeta bunun bir zorunluluk gibi algılanmasına sebep olmuştu. Ancak spiral kaynaklı çelik borunun boyuna kaynaklı çelik borunun kullanıldığı her yerde kullanılabileceği gerçeği Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol boru hattı gibi projelerle ispatlamış oldu.”
Talep artıyor
Türkiye, geçen yıl 2,9 milyon tonluk bir çelik boru üretimi gerçekleştirdi. Bunun neredeyse yarısına yakınını ise ihraç etti. Bu yıl üretimde yüzde 5 oranında artış hedefleniyor. Demir çelik ürünlerine olan talep devamlı olarak artıyor. Bazen talep, fiyatlar nedeniyle azalıyormuş gibi gözükse de, demir ve çeliğe olan talebin sürekli artması bekleniyor. Demir çelik sektörünün uzmanları gelişmiş ülkelerin gelişim endeksinin kişi başına kullandıkları demir ve çelik miktarları ile orantılı olduğunu söylüyor. Artan dünya nüfusuna paralel olarak bu ürünlere olan talep de artıyor. Son on yılda demir ve çelik ürünleri üreten dünya devi firmaların kapasite artırımı için yatırımları, bu ürünlere taleplerin gelecekte ne kadar artacağının en güzel göstergesi durumunda.
2008-2009 krizinden sonra çelik fiyatları çok inişli çıkışlı bir seyir izliyor. Bunun nedeni olarak henüz krizin etkisinin bitmemesi nedeniyle talebin düşük olması, buna mukabil demir cevheri ve kömür üretici piyasalarında görülen kartelleşme nedeniyle hammadde fiyatlarının devamlı bir yükseliş baskısı içinde olması gösteriliyor. Bu iki çelişen etki fiyatlarda devamlı bir dalgalanmaya neden oluyor. Çelik Boru İmalatçıları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Demircioğlu, “2009 sonu ve 2010 birinci çeyreğinde yükselen fiyatlar haziran ayı itibarıyla hızla düştü. Yaz sonuna doğru tekrar yükseleceği tahmin ediliyor. Yıl sonu tekrar düşmesi ihtimal dahilinde” diyor. Çelik boru sektörünün bu yıl yüzde 5 ila yüzde 6 büyüyeceği tahmin ediliyor. Bülent Demircioğlu, Türkiye’de çelik boru sektörünün sıçrama noktasının Nabucco projesi olacağını söylüyor. Projenin toplam maliyetinin içerisinde boru yüzde 45 yer tutuyor. Projede kullanılacak çelik borunun piyasa değerinin yaklaşık 3 milyar 800 milyon dolar olduğunu ifade eden Bülent Demircioğlu, “Nabucco’nun büyük kısmı Türkiye’den geçiyor. Bu nedenle Türkiye çelik boru üreticileri bu çalışmadan aslan payını almalılar” diyor.
Dış pazarlarda durgunluk
Çelik boru üreticileri dış pazarda bu yıl sonuna kadar bir durgunluk olacağını söylüyor. Avrupa bilindiği gibi henüz tam anlamıyla krizden çıkmış değil. Ancak şirketler özellikle Orta Doğu ve Kuzey Afrika pazarlarında büyük işler bağlamak için çalışmalar yapıyor. Ürdün’den büyük bir iş alan şirketlerden biri de Hatboru. Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kılıçlar, Ürdün’de aldıkları iş sayesinde şu an tam kapasite çalıştıklarını söylüyor. Hatboru, 1998’den beri spiral kaynaklı çelik boru üretimi yapıyor. Hatay’da yıllık 120 bin tonluk üretim kapasitesiyle sektörün önemli oyuncularından biri olan şirket, Avrupa pazarı, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ya odaklanmış durumda. Kılıçlar, “Geçen yılki ciromuz 82,5 milyon TL idi. Bu yıl yüzde 20 büyüme hedefliyoruz. Bu da tabii iç ve dış pazarın canlanmasıyla değil, Ürdün’de aldığımız işle ilgili bir büyüme hedefi” diyor. Türk şirketleri Avrupa ve Orta Doğu’daki yabancı şirketlerle değil de kendi aralarında rekabet ediyor. Yurtdışındaki hedeflerinin her zaman altyapı boruları olduğunu belirten Kılıçlar şöyle devam ediyor: “Çelik fiyatları çok dengesiz seyrediyor. İnişli çıkışlı bir fiyat politikası var. Arz talepte ciddi bir istikrarsızlık var.~
O da fiyatlara yansıyor. 2 ay evvel fiyatlar yükselmişti. Fiyatlar 720 dolardı, şu an ise 620 dolar. Önümüzdeki dönemde iç pazarda pek bir hareket görmüyorum. Şu an ciddi proje olarak bakarsak üzerinde durulan iki proje var. Birincisi gerçekleşmeye yakın olan Nabucco, ikincisi Samsun-Ceyhan boru hattı. Irak’tan Ceyhan’a, Mısır’dan Ceyhan’a boru hattı döşeyeceğiz gibi konuşmalar var ama elle tutulur iki proje var şu anda.”
Yatırımlar artıyor
Demir çelik fiyatlarındaki istikrarsızlık yatırımcıları ürkütmüyor. Bu alanda büyük bir potansiyel olduğunu düşünen şirketler yeni yatırımlara da hız veriyor. Bu şirketlerden biri olan Noksel Çelik Boru Sanayi, 1987 yılında kurulmuş. Hatay’daki ilk fabrikasıyla birlikte, Adapazarı’nda ve İspanya’da toplam 4 fabrikası bulunan şirket, İspanya’daki fabrikasını bu yıl sonu ile faaliyete geçirmeye hazırlanıyor. Şirketin genel müdürü Vedat Yalçın, İskenderun-Hatay’daki spiral kaynaklı çelik boru tesislerinin toplam 100 bin metrekarelik büyüklüğe sahip ve yıllık 300 bin tonluk, Sakarya-Hendek’teki toplam 80 bin metrekarelik boyuna kaynaklı çelik boru tesislerinin ise yıllık 450 bin tonluk kapasiteye sahip olduğunu söylüyor. Yalçın, Türk çelik boru sektörünü ise şöyle değerlendiriyor: “Türk çelik boru üreticileri açısından bugünkü konuma gelinmesi hiç de kolay olmadı. Zira özellikle petrol ve gaz hatlarında yıllarca karşımızda çok güçlü bir boyuna kaynaklı çelik boru lobisi oldu. Bu tip boru hatlarında sürekli olarak boyuna kaynaklı çelik boru kullanılması alışkanlığı zaman içerisinde adeta bunun bir zorunluluk gibi algılanmasına sebep olmuştu. Ancak spiral kaynaklı çelik borunun boyuna kaynaklı çelik borunun kullanıldığı her yerde kullanılabileceği gerçeği Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol boru hattı gibi projelerle ispatlamış oldu.”
