Yenileme harekatı

Ayçe Tarcan Aksakal
aaksakal@capital.com.tr 

Son 1 yılda Capital500’deki Türkiye’nin en büyük ilk 100 şirketinin 24’ü CEO’larıyla yollarını ayırdı ve 23’ünün yerine yenileri atandı. Son 1,5 yılda ise bu sayı 31’e yükseldi. Uzmanlara göre yeni CEO atanmalarının hızlanmasının en önemli nedeni 2015’ten bu yana artan siyasi, ekonomik ve jeopolitik belirsizlikler. Artan hissedar ve yönetim kurulu baskısıyla karşı karşıya kalan yeni CEO’ların ajandasındaki en önemli başlıksa “büyümek”. Geçmişe kıyasla CEO pozisyonuna daha genç yöneticilerin atandığı ve şirket dışından transfer edilen yöneticilerin sayısının da yükselişte olduğu dikkat çekiyor. Ayrılan 24 CEO’nun yaş ortalaması 53 iken yeni gelenlerin ortalama yaşı 50. Ayrıca eski CEO’lar ağırlıklı üretim kökenliydi, sadece 5’i satış ve pazarlamadan geliyordu. Oysa yeni CEO’ların 8’i satış ve pazarlama ağırlıklı pozisyonlardan, 6’sı ise finanstan yükseldi.
Türkiye'nin büyük "HEAD HUNTER" (beyin avcısı) avcısı) şirketlerinden birinin genel müdürü, çok önemli bulduğu değişimi ortaya koyarken şunları paylaşıyordu: “Birkaç yıldır üst düzey yönetici bulmada, özellikle CEO’lar cephesinde önemli bir gelişme dikkati çekiyor. Bizden istenen CEO’lar, daha çok mevcutları değiştirme amaçlı… Eskiden daha çok boş pozisyonlar için CEO talebi alırdık. Şimdi iş başındaki CEO’ya, ağırlıklı olarak performans düşüşü gerekçesiyle alternatif buluyoruz.”
benzer bir eğilim Batı dünyasında da kendini gösteriyor. Performansı düşen ve yeni rekabet ortamına ayak uyduramayan CEO’lar, yönetim kurulları ve patronlar tarafından hızlı bir şekilde işten çıkarılıyor. PwC’nin strateji danışmanlığı şirketi Strategy&’in araştırmasına göre, 2015’te dünyanın halka açık en büyük 2 bin 500 şirketinde CEO değişiminde rekor kırıldı. 2014’te dünyanın en büyük 2 bin 500 şirketinin yüzde 14,3’ü CEO’sunu değiştirirken, bu oran 2015’te yüzde 17’ye yükseldi. Bir yılda dünyanın en büyük 2 bin 500 şirketinden 425’i CEO’sunu değiştirdi. Avrupa’da CEO’sunu değiştiren şirket sayısı ise daha fazla. 2015’te Avrupa’nın en büyük şirketlerinin yüzde 18’e yakını CEO’sunu değiştirdi. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu BRIC ülkelerinde ise en büyük şirketlerin yüzde 19’unda yeni CEO göreve geldi.

100’ÜN 24’ÜNDE DEĞİŞİM VAR
Türkiye’de de son bir yılda CEO’larda çok hızlı bir değişim yaşandı. Yaptığımız araştırmaya göre son bir yılda Capital500 listesindeki en büyük ilk 50 şirketin 18’i, Capital500’ deki en büyük ilk 100 şirketin ise 24’ü CEO ve genel müdürünü değiştirdi. Bunların, LC Waikiki hariç, 23’üne yeni CEO’lar atandı. Geçtiğimiz 18 aylık döneme bakıldığındaysa Capital500’deki en büyük 100 şirketin 31’inin CEO’su değişti. 2015’in ilk aylarında Turkcell, Arçelik, Shell, Nurol İnşaat’ta başlayan yeni CEO atamaları, geçen yılın ortasından itibaren artarak devam etti. 2016’nın ilk 8 ayında Tüpraş’tan Pegasus’a, CarrefourSA’dan Oyak Renault’ya, Enerjisa’dan Toyota’ya ve Vodafone’a kadar Türkiye’nin en büyük şirketleri CEO pozisyonlarına yeni yöneticiler atadı. Türkiye’nin en büyük şirketi Tüpraş da bu yıla yeni CEO’yla girdi. Tüpraş’ın 10 yıllık CEO’su Yavuz Erkut, yaş haddi nedeniyle görevinden ayrılınca yerine şirketin mali işlerden sorumlu genel müdür yardımcısı İbrahim Yelmenoğlu geçti. Son dönemin en çok konuşulan CEO değişimi ise Mehmet Nane’nin CarrefourSA’dan Pegasus’a geçmesi oldu. Mehmet Nane, 3 yıllık perakende deneyiminin ardından ani bir kararla havacılık sektörünün önemli oyuncusu Pegasus’a geçti. Assessment Systems Kurucusu ve CEO’su Levent Sevinç, son dönemde şirketlerin tepe yönetiminde yaşanan değişimde Türkiye’de ve bölgede yaşanan sıkıntıların etkili olduğunu belirtiyor. Sevinç, “Yaşanan jeopolitik ve ekonomik belirsizlikler iş dünyasını bir hayli yıprattı ve yıpratmaya da devam edecek gibi görünüyor. Bu durum CEO sirkülasyonunu artırıyor” diyor.