2023'e hazırız

Kalkınma Bakanlığı'nın 2011 yılı İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması listesinde 7'nci sırada yer alan Eskişehir, birçok alanda büyüme potansiyeli gösteriyor. Kent, TOBB'un 2013'te yayınlanan raporunda ise 201 1-12 yıllarında girişimdeki başarısı açısından Ankara ve İstanbul'un ardından üçüncü sırada yer alıyor. Eskişehir'in birçok sektörde büyüme potansiyeli taşıdığını belirten Vali Güngör Azim Tuna "Her sektörde büyümeye devam ediyoruz ama turizm sektöründe tam bir fırsatlar bölgesiyiz" diyor.

Gıda, havacılık ve raylı sistemler sektörünün ağırlıklı olarak yer aldığı Eskişehir, turizm olanaklarıyla da öne çıkıyor. Gelişmişlik raporlarında üst sıralarda kendine yer bulan kent, yatırımcılar için de dikkat çekici özellikler taşıyor. Eskişehir, Bilecik ve Bursa illerindeki sanayi sektörünün gelişim ivmesini hızlandıracak demiryolu-liman-lojistik merkez-OSB bağlantılarının etkinleştirilmesi çalışmalarının yapıldığını belirten Eskişehir Valisi Güngör Azim Tuna, kentin yatırım olanaklarının bu sayede daha yukarılara taşınacağını belirtiyor. Eskişehir’in genel bir görüntüsünü çizen Eskişehir Valisi Güngör Azim Tuna, kentin bugününü ve geleceğini anlatarak dergimizin sorularını yanıtladı:

Eskişehir ekonomisinin Türkiye açısından önemi nedir? İl, gelişme ve büyüme anlamında nasıl bir performans ortaya koyuyor?
İstatistik! Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS)’nda belirli kriterler gözetilerek oluşturulan 26 bölgeden biri TR41 Bursa Eskişehir Bilecik Bölgesi’dir. TR41 Bölgesi ve ülkenin gelişmiş bölgeleri arasında bağlantı kuran ve Marmara Denizi’ne ulaşan bir koridor konumunda. Bu kapsamda Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı kuruldu. Ajans, bu illerde kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında koordinasyon ve işbirliğini geliştirerek sürdürülebilir kalkınmaya hizmet ediyor. Bunun dışında 2011 yılında Kalkınma Bakanlığı’na dönüşen Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından gerçekleştirilmiş endeks çalışmaları bizim için önemli verileri barındırıyor. “İllerin SosyoEkonomik Gelişmişlik Sıralaması” demek olan Kalkınma Bakanlığı “SEGE 2011” çalışmasında Eskişehir 7’nci sırada yer alıyor.

BEBKA tarafından yapılan genel kalkınma endeksinde ise Eskişehir yine 7’nci sırada. Bu endeks; beşeri gelişmişlik, sosyo-kültürel gelişmişlik, ekonomik gelişmişlik, yenilikçilik, yaşam kalitesi ve erişilebilirlik gibi beş bileşeni kapsıyor. 2011-12 yılları bazında değerlendirildiğinde ülkemizde girişimcilikte en başarılı ilk 3 il Ankara, İstanbul ve Eskişehir’dir (TOBB, 2013). TR41 Bölgesindeki diğer iller olan Bursa 28 ve Bilecik ise 34’üncü sırada yer alıyor. Bu verilerden de anlaşılıyor ki Eskişehir girişimcilik konusunda hayli ileride. Eskişehir seramik, karo üretimi konusunda Bilecik’le birlikte ülke geneli seramik sektörü istihdamının yüzde 25 ’ ini oluşturuyor. Bu, elbette çok önemli. Havacılık ve raylı sistemler sektörü ağırlıklı olarak

Eskişehir’de yer alıyor. Havacılık sektörü, dış ticaret fazlası veren ve yüksek katma değer yaratan bir sektör. Raylı sistemler sektörü ise bir kamu kuruluşu olan TÜLOMSAŞ etrafında şekilleniyor. Eskişehir’de önde gelen elektrikli makine ve teçhizat üretiminin ana ve yan sanayisi ile birlikte ciddi bir katma değer ve istihdam kaynağı oluşturduğunu görüyoruz. Özellikle Eskişehir’de beyaz eşya ana ve yan sanayinin sektörünün önemli bir yoğunlaşma söz konusu. Eskişehir’de fırın ürünleri, kakao, çikolata ve ürünleri üretimi dikkat çekiyor. Türkiye et tavuğu varlığının yüzde 44,43’ü, yumurta tavukçuluğunun ise yüzde 22,29’u Eskişehir’de bulunuyor. İlimizde önemli bir potansiyeli olan mobilya sektörü, markalaşma konusunda bölgedeki mobilya firmaları tarafından yürütülen çalışmaların önemli aşama kaydettiğini sevinerek görüyoruz.

Önümüzdeki birkaç yılda atağa geçmesi beklenen sektörler hangileri?
İnşaat sektörünün önümüzdeki yıllarda yurtiçi ve yurtdışı pazarlarda büyük gelişme göstermesi bekleniyor. İstatistiklere göre inşaat sektörünün çalışan sayısı bakımından Eskişehir’deki payının yüzde 14 olduğunu görüyoruz. TR41 Bölgesi, Türkiye maden, taşocağı ve inşaat makineleri ihracatından yüzde 13’lük bir pay alıyor. Havacılık ve raylı sistemler sektörlerinin de, özellikle savunma sanayi, taşımacılık ve ulaşım açısından önümüzdeki yıllarda önemli bir atılım yapması bekleniyor. Bu kapsamda Eskişehir’in Alpu ilçesinde raylı sistemler sektörüne yönelik bir mükemmeliyet merkezi kurulması planlanıyor.

Eskişehir’de mevcut olan araştırma ve geliştirme merkezlerinin altyapılarının yenilenmesi ve geliştirilmesi çok önemli. Özellikle seramik, havacılık ve raylı sistemler başta olmak üzere belli başlı sektörde var olan potansiyelin üst düzeyde değerlendirilmesine büyük imkan tanıyacağı inancındayım. Eskişehir’de özellikle beyaz eşya ana ve yan sanayinin sektörü önemli bir yoğunlaşma gösteriyor. Bölge genelinde özellikle elektrik motoru, jeneratör, transformatörler ile elektrik dağıtım ve kontrol cihazları ithalatının ihracat miktarlarına kıyasla oldukça yüksek olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla bu alanda yapılacak Ar-Ge ve üretim çalışmaları büyük önem arz ediyor.

Eskişehir’in yatırımcıya sunduğu olanaklar neler? Bu bağlamda OSB yatırımları ve bunların yatırımcıya sağladığı kolaylıklardan da söz eder misiniz?
İlimiz, sanayi sektörü bakımından oldukça dinamik bir bölge olması sebebiyle özellikle OSB’lerde altyapı ihtiyaçları sürekli değişiyor. Bu kapsamda Eskişehir, Bilecik ve Bursa illerindeki sanayi sektörünün gelişim ivmesini hızlandıracak olan demiryolu-liman-lojistik merkez-OSB bağlantılarının etkinleştirilmesi
planlanan çalışmalar arasında yer alıyor. Bölge illerinde belli alanlarda önemli derecede sanayi yoğunlaşması söz konusu ve bölge; planlı sanayileşmenin gelişmesi ve altyapı imkanları açısından önemli bir OSB ve KSS altyapısına sahip. Uluslararası sermayeli şirketlerin yatırım projelerinin dağılımına baktığımızda şunu görüyoruz: TR41 Bölgesi illeri ilk 20 il içerisinde. 2007-2011 yılları arasında Eskişehir 13 projeyle 17’nci sırada. 2014-2023 Bölge Kalkınma Planı’nda “Yatırım Ortamının İyileştirilerek Girişimciliğin Desteklenmesi” bölgesel önceliklerimiz arasında yer alıyor.


2012 yılı ihracat rakamlarına bakıldığında Eskişehir Türkiye çapında 19’uncu sırada yer buluyor. Eskişehir’in ihracatı savunma ve havacılık sanayi ürünleri, değerli maden ve mücevherattır. BEBKA’nın verilerine göre 2013 Ağustos ayında Eskişehir 60 milyon dolar düzeyinde bir ihracat değerine sahip oldu. 2013 Ocak-Ağustos döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre Eskişehir’in ihracatında 20 milyon dolara yakın bir azalış yaşanmış. Bu istatistiki çalışmalar sayesinde önümüzü net görebiliyoruz, ona göre 2014-2023 Bölge Kalkınma Planı’nda tedbirler alabiliyoruz. Yine 2013 yılı Ağustos ayında toplam ihracatın yaklaşık yüzde 82’si sanayi ürünleri oluşturmuş. Madencilik sektörü yüzde 13; tarım, hayvancılık ve ormancılık sektörleri yüzde 5 ihracatta bulunmuş. Zaten Eskişehir’in yer aldığı TR41 bölgesinde taşıt araçları ve yan sanayi ihracatı toplam ihracatın yüzde 56’sını oluşturuyor.

Son yıllarda Eskişehir’in gündemindeki en önemli olaylar ve projeler neler? Bu projeler tamamlandığında ilde nasıl bir değişim yaşanacak?
Tabii ki şehrin gündemindeki en önemli olay Türk Dünyası Kültür Başkentliği. Bunu yaptığımız istatistik çalışmalarında gördüğümüz gibi etkinliklerimize katılımın büyük ve coşkulu olmasından da anlayabiliyoruz. Bu proje tamamlandığında şehrin; kültür, tarih ve vizyonuna önemli katkılar sağlanmış olacak. Bu başkentlikle birlikte aynı zamanda “2013 Unesco Somut Olmayan Kültürel Miras Başkentliği” Eskişehir için bir dönüm noktasıdır. Bunu Eskişehir’in vizyonu ve tanıtımında en iyi şekilde değerlendirmek azmindeyiz. Şehre yakışır büyük bir stadyumun yapılmasına başlandı. Eski stadyumundan boşalan yere, Türk Dünyası Meydanı yapılacak. Bu hususta bir çalıştay düzenledik. Profesyonellik ve ortak akıl bizim için çok önemli. Frigya kültürel mirasını koruma birliği olan FRİGKÜM güzel bir projeye imza atıyor. Frig vadisini turizme açan bir proje 300-400 km’lik bir gezi güzergâhı sunacak. Belediyeler de güzel projelere imza atıyor.

Türkiye Cumhuriyetin 100’üncü yılına odaklandı. Bu hedef içinde Eskişehir’in 2023 yılı planı var mı?
Bölgemizde önemli ağırlığı olan ve ülkemiz için de kritik sektörler arasında yer alan otomotiv, makine, seramik ve tarım sektörlerine özgü hazırlanan strateji belgelerinde de işbirliği ve ağ oluşumları önemle üzerinde durulan konular arasındadır. Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı 2014-2023 dönemi için hazırladığı bölge planında 2023 vizyonunun gerçekleştirilmesinde kritik önem arz eden bölgesel öncelik ve stratejileri belirledi. Ulusal önceliklerden hareketle yerel sorunlara yerel odaklı çözümler üretmek ve uygulamak istiyoruz. Ayrıca değerler eğitiminin daha da çok gündeme geleceği bir yıl olacak 2023. Tarihin her dönemine ait eserlerin ve hatıraların kent konforunda ve estetikle bir arada bulunduğu bu güzel ilimiz Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Türkiye’nin cazibe merkezi olacaktır.

“TÜRK DÜNYASI KÜLTÜR BAŞKENTİ ESKİŞEHİR’DE ORTAK KÜLTÜRÜMÜZ GÜÇLENİYOR”
Türk Dünyası Kültür Başkentliği 2013 yılına mahsus bir uygulama. Türkiye'den buna Eskişehir'in layık görülmesi, kentimiz için çok önemli. Türk Dünyası Kültür Başkentliği Ajansı'mız bütün çalışmalarımızı yürütüyor. Organizasyon, Türk dünyasıyla irtibat, istatistik çalışmaları, Ajans'a sunulan projelerin değerlendirilmesi ve kabul edilen projelere maddî, teknik destek verilmesi gibi alanlarda büyük bir özveriyle çalışıyor. Sanatın, sporun, bilimin çeşitli alanlarında Türk dünyasında gönül bağlarını kuvvetlendiren etkinlikler düzenlerken, diğer taraftan kalıcı eserler üretmek için de çalışıyoruz. Bu etkinlikler sayesinde Türk Dünyası ülkeleri ile irtibat hâlindeyiz sürekli olarak. Çin'den başlayan içine Ortadoğu'yu, Türkistan'ı, Kafkasları, Balkanları, Kuzey Afrika'yı alan geniş bir hayat coğrafyasına sahip Türk Dünyası'nın kalbi Kültür Başkenti'miz Eskişehir'de atıyor. Bu vesileyle ortak kültür mirasımızı sanat ve kültür alanlarında sağlamlaştırmaya çalışırken diğer taraftan sporla pekiştirmeyi, hele büyük kitlelerin gönül verdiği futbol aracılığıyla birlik ruhumuzu sahalarda da yeşertmeyi hedefledik ve “Müzik ve Futbol Şöleni” ile futbolda centilmenliğin, kardeşliğin sergilendiği bir zeminde insanları buluşturduk. Yine geleneksel atlı sporlarımız için etkinliklerimiz oldu. Türkvizyon Şarkı Yarışması'yla bir ilk'e imza atmanın sevincini yaşıyoruz. Türkvizyon Şarkı Yarışması kalıcı eser niteliğindedir. Kuşakları, kültürleri buluşturacağına ve çok önemli köprüler kuracağına inanıyoruz. ilkine vesile olmak, ev sahipliği yapmak bizler için gurur verici. Kültür Başkentliği sayesinde hem değerlerimiz canlanıyor, hem aynı değerlere sahip Türk dünyasıyla gönül bağımız güçleniyor; hem de ortak kültür mirasımız ortak akılla geleceğe taşınıyor. Eskişehir aynı zamanda “2013 Unesco Somut Olmayan Kültürel Miras Başkenti”dir.

“TURİZMDE FIRSATLAR BÖLGESİYİZ”
Turizm Stratejisi’nde bazı tedbirler alınması planlanıyor. Aslında Eskişehir doğa turizmi, kültür, tarih ve inanç turizmi ile termal ve sağlık turizmi alanlarında önemli potansiyele sahip. Ziyaretçi sayısı bakımından ülke genelinde Eskişehir 25’inci sırada yer alıyor. Kent, önemli sayıda tarihî eseri barındırmakla birlikte ücretli ziyaretçi sayısı Türkiye ortalamasının gerisinde kalıyor. Eskişehir’de bulunan Yazılıkaya Frig Vadisi, doğal sit alanı olarak tescil edilerek koruma altına alındı. Odunpazarı Semti, “Odunpazarı Tarihi ve Kentsel Sit Alanı” olarak tescil edilerek korunuyor. Bunlar ilk etapta önemli çalışmalar. Ancak bunların üzerinde çalışmak gerek. Frig vadisini turizme açmak, kazandırmak için çalışmalar yürütülüyor. Bir de ilimizin değerlendirilememiş potansiyelleri var. Mesela termal kaynaklar konusunda henüz öyle çok ciddi yatırımlar yapılmamış. Eskişehir’de önümüzdeki dönemde bir fırsatlar bölgesi diyebileceğimiz bir potansiyel bizi bekliyor. Avantajlarımız çok, ulaşılabilirlik noktasında çok iyi bir konumdayız. Burası büyük kongrelerin yapıldığı bir şehir olabilir elbette. Bir kültür şehri zaten şehrimiz, yani kültür ve sanat faaliyetlerinin çokça yapılabildiği, buna uygun mekânların olduğu bir yer.