Çocuklara Kurallar

Fatoş Bozkuş

İş dünyasında oldukça katı kurallar var. Patron ve CEO’lar ise bu kuralların yakın takipçisi… Peki bu isimler evde nasıl kurallar koyuyor? Özellikle çocuklarını yetiştirirken hangi sınırlamalara başvuruyorlar? Çoğunun teknoloji ve abur cubur konusunda hassas davrandığı görülüyor. Bunun yanında doğruyu söylemek ve en iyisini yapmak üzere çocuklarını motive edenler de var. Bütçelerini yönetebilmeleri ve her istediklerini hemen elde etmemeleri de CEO’ların çocukları için dikkat ettiği konular arasında başı çekiyor.

Pek çoğumuz çocukluk ve gençlik yıllarımızda anne ve babalarımızın bazı sınırlamalarına maruz kaldık. Yemekten önce abur cubur yemek, gece yarısı olmadan evde olmak gibi sınırlamalar bunlar arasında en yaygınlarıydı şüphesiz. Gelişen teknolojiyle beraber ebeveynler farklı kısıtlamalar da getirmeye başladı. Cep telefonu veya tablet kullanımında yapılan kısıtlamalar, Z kuşağı çocukların yaşadığı sınırlamalar arasında yer alıyor. Zaten uzmanlar da çocuk eğitiminde, ebeveynlerin çocuğun hayatını düzenlemek ve iç disiplin kazandırmak amacıyla kurallara başvurmanın önemli olduğunu söylüyor. İç disiplin bireyin hayatında kişilik sınırlarını, evetlerini, hayırlarını, kabul edeceği ve kabul etmeyeceği davranışlarını oluşturmasıyla beraber sorumluluk algısını da geliştiriyor. Bu şekilde çocuk kendini yönetme ve kontrol etmeyi öğreniyor. 

Her ebeveyn gibi Türk iş dünyasına yön veren iş insanları da bu nedenle çocuklarına bazı kurallar ve kısıtlamalar koyuyor. Kimi çocuğunun haftalık alışverişini kısıtlamış durumda, kimi uyku saatleri konusunda hassas davranıyor. Tabi, kısıtlama yapmadan sadece belirli öğütlerle çocuğun hayatına yön vermeye çalışanlar da var. 

KURALLAR YAŞA GÖRE DEĞİŞİYOR 

10 yaşında bir kızı olan HP Türkiye Ülke Müdürü Filiz Akdede, katı sınırlamalar getirmek yerine uyarılar ve önerilerle ilerlediklerini söylüyor. “Konuyu sebep ve sonuçlarıyla anlattığımızda o da ikna oluyor, pek zorlanmıyoruz” diye konuşan Akdede, çocuğuna 5-6 yaşlarına kadar tatlı yiyecekler konusunda sınırlama getirdiklerini belirtiyor. Dengeli beslenme için kızını yönlendirmeye çalıştığının altını çiziyor ve artık kendisi daha bilinçli yiyecek tercihleri yaptığı için sınırlamaları kaldırdıklarını ifade ediyor. Akdede diğer sınırlamalarla ilgili şöyle devam ediyor:

“8-9 yaşına kadar yatma saati konusunda esneklik göstermiyorduk. Okul döneminde 9:30’da yatmasını istiyorduk, artık hafta içinde 10’da yatıyor. Tablet kullanımını da belli süreyle sınırlı tutmasını istiyoruz. Hatırlatmalar yapıyoruz ancak katı bir sınırlama getirmiyoruz. Kızım nedenleriyle anlattığımızda memnun olmasa bile sınırlamaları kabul ediyor.”

“NEREDE OLDUKLARINI MUTLAKA BİLMELİYİM” FÜSUN KURAN / RMK CLASSICS CEO’SU İkiz kızları için sınırlar çizmenin, evin kurallarını bilmenin, kendilerini daha güvende hissetmeleri adına çok önemli olduğunu düşünen Kuran, kızlarına yatma saati, hep birlikte kahvaltı etmek, sınırlı televizyon ve internet, sınırlı şeker tüketimi gibi bazı sınırlamalarda bulunuyor. Yıllara göre sınırlamalarında değişiklikler olduğunu anlatan Kuran “Baştan nasıl bir çerçeve çizerseniz çocuklar onu biliyor ve ona göre düzenlerini koruyor ve sürdürüyorlar” diye konuşuyor.

4 ÖNCELİKLİ KONU

 Üniversiteyi bitiren ve iş hayatına başlayan bir kızı olan Teknosa CEO’su Bülent Gürcan, sınırlama sözcüğünü artık pek kullanmıyor. Ancak kızı Bala’yı yetiştirirken en çok 4 şeye dikkat ettiklerinin üzerinde duruyor: “Sevgimizi ve güvenimizi hissettirmek, annesiyle birlikte ortak bir duruş sergilemek, tutarlı davranmak ve yaşına göre yaşamasını teşvik etmek önceliğimiz oldu” diyor. Kızının hayatta bir şeyleri kaçırmasını istemediklerini ve onu bu yönde motive ettiklerini belirten Gürcan, kızlarının yaşının üzerinde talepleri olduğunda, özellikle sağlığını ve güvenliğini etkileyecek konularda sınırlamalar getirdiklerini belirtiyor. Bu sınırlamaları yaşı ilerledikçe esnetseler de ana prensiplerden fazla fedakarlık etmediklerinin de altını çiziyor ve şöyle devam ediyor: 

“Uzun süredir tek yaptığımız, hızlı karar almak istediği, sürekli karar değişikliği yaşadığı durumlar olduğunda durup düşünmesini sağlamak ve kendi deneyimlerimizi paylaşarak ona yol göstermek. Kızımın 22 yaşının bittiği bugünlerde de gurur duyduğumuz ve kararları ve duruşuyla bizde sonsuz güven uyandıran bir genç kız olduğunu görüyorum.” 

Lisede okuyan iki kızı olan Turkish Yatırım Genel Müdürü Berra Doğaner ise kızlarına hiçbir sınırlamada bulunmadığını anlatıyor. Ebeveyn olarak bazı alışkanlıkları yerleştirmek için sınırlama koymak yerine çocuklarına örnek olmaya çalıştıklarını belirten Doğaner, “Bizim evde adı konmamış kurallar ve sınırlar var” diye konuşuyor. Sınırlandırma olmaksızın kızlarının bütçe yönetimine, yeme alışkanlıklarına, eve giriş çıkış saatlerine çok özen gösterdiklerine değinen Doğaner’in tek kuralı çocuklarının nereye gittiğini mutlaka bilmek istemesi. Beşiktaş’taki terör saldırısı sırasında kızının Bebek’te olduğunu saldırı sonrası kendisine ulaşamadığını anlatan Doğaner, kızının hangi kafede olduğunu bilmesinin ona ulaşmasını sağladığını anlatıyor. 

YARATICILIK ÖNEMLİ 

4,5 yaşında ikizleri olan Intel Türkiye Genel Müdürü Burak Aydın, sağlıklı beslenme ve teknolojiyi doğru kullanmakla ilgili bazı kurallar koymuş çocuklarına. Örneğin ikizlerin abur cubur yeme saatleri var. Yemeğini yerlerse abur cubur yiyebiliyorlar. TV ve tablet kullanımları saatlerle sınırlanmış. Eğitici programlar izliyor, tablette bulmaca çözüyorlar. Çocukları kalıpların içinde boğmak ve hayatlarını kısıtlamak istemediklerini anlatarak bu kuralları koyduklarını söyleyen Aydın şöyle devam ediyor: 

“Biz çocuklarımızı yaratcılığa ve sanata yönlendirmeye çalışıyoruz. TV izlemeyin demek yerine daha keyifle yapabilecekleri etkinlikler öneriyoruz. Hamurla oynamak, el işi kağıtlarından bir şeyler yapmak gibi… Çünkü yaratıcılığın bu yaşlarda geliştiğini düşünüyoruz.” 

HER İSTEDİKLERİ OLMUYOR 

CEO anne babaların çoğunun çocuklarını özellikle sabırlı olmak ve bir şeyleri elde etmek için uğraşmak konusunda eğitmek için sınırlamalar koymaları da dikkat çekici. 

NG Hotels İcra Kurulu Başkanı Hediye Güral Gür de bu isimlerden biri. Gür’ün 10 yaşında bir oğlu ve 6 yaşında bir kızı var. Genel olarak bütün annelerin koyduğu tarzda sınırlamaları olduğunu söyleyen Gür, yatma saati ve alışverişle ilgili sınırlamaları olduğunu anlatıyor. Çocuklar 9:30’da yatmak zorunda. Markete gittiklerinde bir şey almak istiyorsalarsa alacakları ürün sayısı ise ikiyi geçemiyor. 

“Hedefe ulaşmak için sabretmek gerek. Bir şeyi elde ettiklerinde mutlu olmaları için her istediklerini o anda almıyorum” diyen Gür’ün tabletle de günde en fazla 2 saat zaman geçirme kuralı var. 

Babası Nafi Güral’ın kendilerine özellikle gençlik dönemlerinde belli saatte eve girme kuralı koyduğunu söyleyen Gür, “O zaman kızsam da muhtemelen aynı şeyleri ben de yapacağım” diye konuşuyor. 

TEKNOLOJİK SINIRLAMALAR 

İki kızı olan Cisco Türkiye CEO’su Cenk Kıvılcım, iş yoğunluğu nedeniyle çocuklarına yeterince zaman ayıramadıkları dönemler olduğunu söylüyor. Kıvılcım, “Ancak bu durum onlardan gelen isteklerin derhal gerçekleştirilmesine zemin oluşturmuyor” diyor. Uygun olmadıklarını düşündükleri istekler için iletişimi aksatmadan açıklamalar yapmaya çalıştıklarını belirten Kıvılcım sözlerine şöyle devam ediyor: 

“Cep telefonları, tablet gibi teknolojik cihazların kullanımından TV seyretmeye, uyku düzenlerinden yedikleri abur cubura kadar takip etmeye çalışıyoruz. Her istekleri yerine geldiğinde bu durum özellikle içinde bulunduğumuz çağda, doyumsuzluğa neden olabiliyor.” Babanın işi teknoloji olunca her türlü teknolojik alet de bulunuyor evde. Peki bu aletlerin kullanımı konusunda Kıvılcım nasıl bir sınırlama getiriyor? Kıvılcım, büyük kızı ile tablet, PC ya da cep telefonu konusunda güvene dayalı bir sistem oturtmuş durumda. Yine de tam anlamıyla bir özgür bırakma durumu yok. Küçük kızı ise TV ve tablet konusunda günlük birkaç saati asmayan ve güvenle oynayabileceği, ebeveynlerin onayından geçmiş oyun ve programları seyrediyor. Kıvılcım, “Öte yandan çocuklarımıza çıkan her yeni modeli satın almıyoruz” diye konuşuyor.