Kurallı büyüyecek

PEYNİR
ÜRETİM 2015 yılı ilk çeyrek sonunda Avrupa süt kotalarının kalkması ile AB ülkelerinde üretilen süt miktarında artış ve maliyet olarak düşüş yaşandı. Ayrıca süt tozu ihracatı Türkiye’deki süt fiyatlarının artması nedeniyle yok denecek kadar azaldı. Ortaya çıkan süt fazlası iç pazarda tüketilmeye çalışıldı. Bu sayede peynir pazarında bir miktar büyüme sağlandı. Böylece sektörün pazar büyüklüğü 7 milyar liraya yaklaştı.
İHRACAT Süt arzı fazlası ve buna bağlı olarak yaşanan ihracattaki düşüş, sektörün son dönemdeki en önemli eksilerinden biri. Türkiye’den AB üyesi ülkelere süt ve süt ürünleri ihracatı yasak olduğundan sektör, çevre ülkelere ihracatı tercih ediyor. Benzer tüketim alışkanlıklarına sahip olmamız ve bu coğrafyada helal gıdanın tercih edilmesi nedeniyle ürünler Ortadoğu’da daha fazla talep görüyor. REKABET Merdiven altı üretimler uzun yıllardır sektördeki rekabeti olumsuz etkiliyor. Yeni peynir tebliği sayesinde sorunun azalacağı öngörülüyor. Ekici Peynir Pazarlama Direktörü Elçin Ekici Öztürk, “Artık tüketici aldığı ürün hakkında bilgi sahibi olacak. Sektöre getirilen kurallar sayesinde işini doğru yapan üreticilerin önü açılacak. Denetimler aksamazsa sektör önümüzdeki dönemde çok ciddi aşama kaydeder “diyor.

AVM
YATIRIM DURAĞAN
PERFORMANS AVM sektörü 2015 yılında cirosal anlamda yaklaşık 95 milyar TL’lik bir sonuçla bir önceki yıla göre yüzde 27 artış gösterdi. Sektörün son 3 yıllık büyümesi ise yaklaşık yüzde 90 seviyesinde oldu. Sektöre yeni eklenen kiralanabilir alan olarak ise 2015 yılında yüzde 8 büyüdü. 2015’te açılan 21 yeni AVM ile Türkiye genelinde toplam AVM sayısı 361’e ulaştı.
MEVZUAT AVM’ler son yıllarda daha fazla sayıda karma projelerin içinde yer almaya başlıyor. Bu da ticari gayrimenkulün konut ve iş yeri olarak birlikte gelişmesi açısından bir fırsat. Ancak Türkiye’de konut ve iş yeri kiralamalarının aynı kanunda düzenlenmesi bazı sorunlara neden oluyor. Mevzuatta konut ve iş yeri kiralama usullerini ayrı ayrı düzenleyecek değişikliklere gidilmesi sektörün en önemli gündemi. YATIRIM 2016 sonuna dek Türkiye’de 8 yeni AVM’nin açılması bekleniyor. Bölgesel faktörler ve terör olayları sonrası sektöre özellikle yabancı yatırımlarda bir durağanlık söz konusu. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hulusi Belgü, “Gelecekteki yatırımlar yeni projelerin yanı sıra mevcut projelerin satın alınması veya yenilenmesi noktasında yoğunlaşacak” diyor.

AMBALAJLI EKMEK
GELİŞİMİ KAÇINILMAZ
VERİMLİ Türkiye’deki unlu mamuller pazarı yaklaşık 39 milyar lira büyüklüğünde. Ancak bu pazarda ambalajlı ekmeğin payı henüz yüzde 2 civarında. Yine de ambalajlı ekmek sektörü cirosal olarak 2011-2015 yılları arasında yüzde 100’ün üzerinde bir büyüme sağlayarak birçok hızlı tüketim ürününden daha başarılı bir grafiğe imza attı. Sektör 2015 yılını, yüzde 28 civarında büyümeyle verimli bir yıl olarak tamamladı.
TREND Son yıllarda diyabet, kolestrol, kalp ve damar hastalıklarındaki ciddi artışlar Türk halkının sağlıklı yaşama ve beslenme kalitesine olan ilgisini artıyor. Tüketimde genel tercih, kalorisi belli olan, gıda kodeksine uygun, ambalajlı gıdalar yönünde oluyor. Sektör bu minvalde Ar-Ge süreçlerini yönetiyor ve tüketiciye sunduğu yeni ürünlerde “sağlığa fayda” kriterini gözetiyor.
HEDEF Ambalajlı ekmeğin toplam pazar içindeki yüzde 2’lik payı sektörün önünün çok açık olduğunun bir göstergesi olarak da görülüyor. Özellikle son yıllarda artan sağlık trendiyle paketli ekmeklerdeki sağlık faydaları birleşince, sektörün gelişimi kaçınılmaz bir hal alıyor. Sektörün öncü markası UNO tarafından yapılan açıklamada, “Hedefimiz pazardaki paketli ekmek payını, yakın gelecekte yüzde 7-9 seviyelerine çıkarmak” deniliyor.~ALÜMİNYUM
İYİMSER İLERLİYOR
BAĞIMLI 4 milyar dolarlık iş hacmi olan Türkiye alüminyum sektörü son yıllarda hadde ve ekstrüzyon odaklı yatırımlar sayesinde global seviyedeki kapasitelere ulaştı. Türkiye alüminyum yarı mamul üretimi, 2015’te bir önceki yıla göre yüzde 6 artış gösterdi. Hammaddede dışa bağımlı olan sektör, alüminyum ürünlerinde ise ithalatın 3 katı seviyesinde ihracat yapıyor.
REKABET Sektör hammadde açısından birincil alüminyumda yüzde 95, ikincil alüminyumda ise yüzde 85 oranında ithalata bağımlı. 2015’ten itibaren alüminyum hammaddelerinin cinsine göre yüzde 3-6 arasında gümrük vergisi uygulanmaya başlanması da Türkiye’nin uluslararası pazarlardaki rekabet gücünü zayıflatıyor. Çinli üreticilerin çok düşük fiyatlarla ihracat yapması da haksız rekabet koşulları oluşturuyor.
TÜKETİM Avrupa’da kişi başına tüketim 25-30 kg iken Türkiye’de 10-15 kg arasında olması sektörün büyüme potansiyeline bir işaret olarak görülüyor. Pazarın 2015-2020 arasında yıllık ortalama yüzde 4,4 büyümesi bekleniyor. Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği (TALSAD) Başkanı Ali Kibar, “Artan şehirleşme ve gelir düzeyi ile birlikte yüzde 100 geri dönüştürülebilirlik, hafiflik, ısı iletkenliği gibi üstün özellikleri sayesinde alüminyum kullanımı da artacaktır” diyor.

TREYLAR
DURGUNLUK DÖNEMİNDE
İLK 10’DA 60 bin adetlik kurulu kapasitesiyle Türkiye treyler pazarı 2015 yılında trafik kayıtları açısından Avrupa’nın üçüncü büyük pazarı olurken, dünyada ilk 10 içinde yer aldı. Bununla birlikte 2011-2013 yılları arasında yüzde 9’luk bir küçülme yaşayan sektör, devam eden yıllarda hemen hemen aynı büyüklükte (750 milyon dolar) kaldı.
YÖNETMELİK Sektör, tehlikeli madde taşımacılığının tamamıyla ADR (Tehlikeli Malların Karayolu ile Taşınması) yönetmeliğine uygun araçlarla yapılabilmesi için devletten ADR’li araçlara yatırım yapanlara teşvik vermesini bekliyor. ATP (Bozulabilir Gıda Maddelerinin Uluslararası Taşımacılığı) yönetmeliği standartlarının etkin uygulanması da hem treyler hem taşımacılık hem de gıda ihracatı sektörlerini geliştirecek.
VİZYON Sektör 2016 sonunda da büyüme beklemiyor. Ancak devam eden yabancı yatırımcı ilgisi nedeniyle önümüzdeki dönemde daha fazla yatırım alabileceği öngörülüyor. Treyler Sanayicileri Derneği (TREDER) Genel Sekreteri Ayhan Eryazar , “Önümüzdeki 5 yılda en önemli hedeflerimiz, Türkiye’nin treyler üretiminde Avrupa’nın üretim merkezi olması ve ihracatımızın milyar dolarlı rakamlara çıkarılması” diyor.

YAZILIM
HEDEFİ AVRUPA PAZARI
CİRO Sektör 2015 yılını Türkiye’ye giriş yapmaya çalışan yeni oyuncular, yerel ERP üreticilerinde gerçekleşen satışlar ve satın almalarla oldukça dinamik geçirdi. E-defter, e-fatura uygulamalarının satışı ve eski versiyonların uyumlu versiyonlara yükseltilmesi nedeniyle, sektör hızlı bir büyüme elde etti. 2011 yılında 1,3 milyar TL büyüklüğü olan yazılım pazarı 4 yılda yüzde 646 büyüyerek 9,7 milyar TL’lik toplam ciroya ulaştı.
BEKLENTİ Teknoparklarda yer alarak yazılım geliştirmek isteyen işletmeler için ciddi dezavantajlar söz konusu. Kira bedeli, işletme maliyeti gibi unsurların yanı sıra teknoparkların başvuru yapan firmalardan beklentilerinin oldukça yüksek olması girişimcileri zorluyor. Teknoparkların sayısının artırılması ve şartların iyileştirilmesi sektörün beklentileri arasında.
POTANSİYEL Türkiye yazılım ihracatında 2023 hedefi 10 milyar dolar. Ancak sektörün 2016 yılsonu ihracat beklentisinin 1,7 milyar TL civarında olması daha alınacak çok yol olduğunun bir göstergesi sayılıyor. EMS Yazılım Yönetim Kurulu Başkanı Şenol Balo, “Bu rakam ülke sektör performansımızın 3 katı gerisinde. Yüzümüzü Ortadoğu’dan öte Avrupa ülkelerine çevirmemiz gerekiyor” diyor.