Anadolu hızlanıyor

Anadolu'yu yeterince işlemiyoruz. Büyük kentlerde yükselen dalganın üzerinde sörf yapıyoruz. Türkiye'de araçların neredeyse yüzde 80'i krediyle satılıyor. Anadolu'da yaşanacak ekonomik gelişme sonucunda inanılırlık artacak, avantajlardan daha fazla faydalanacaklar." Peugeot Türkiye Genel Müdürü Jean Pierre Vieux, bu sözleri 2010 yılında söylemişti.Anadolu'ya yönelmek gerektiğini, hatta bu konuda geç bile kalındığını sadece o düşünmüyor. Farklı sektörlerden birçok üst yönetici onunla aynı fikirde. Zaten bu durum büyüme stratejilerine de yansıyor. Söz konusu canlanmayı bankacılıktan otomotive, hazır giyimden gayrimenkule kadar tüm sektörlerde görmek mümkün. Örneğin 2005 yılında satılan her 100 konutun 68'i Anadolu'dayken
2010'a gelindiğinde bu rakam 71'e çıktı. TÜİK verile rine göre otomotivde de 5 yılda 2 puanlık bir artış yaşandı. Anadolu'nun payı yüzde 51,2'den 52,3'e yükseldi.Şirketler bazında bakıldığında ise potansiyeli çok daha çarpıcı biçimde görmek mümkün. Bazı markalar var ki 5 yıl öncesine göre Anadolu'daki paylarını 10 puanın üzerinde artırmayı başardı. Örneğin Teknosa'nın 2005'teki toplam satışları içinde Anadolu'nun payı yüzde 30 iken bugün yüzde 60'a kadar çıktı. Koton, Çilek Mobilya, Kiğılı ve Doğuş Otomotiv de Anadolu'daki gücünü artıranlar arasında.

Peki bu istikrarlı ilerlemenin ardındaki nedenler neler? Görüştüğümüz uzmanlar 6 önemli trend etrafında birleşiyor. Bunlar; doymamış pazar, alım gücünün yükselmesi, kredi kullanımının artması, tüketici alışkanlıklardaki değişim, AVM yatırımları ve markaların Anadolu'yu keşfetmeleri.

DOYMAMIŞ PAZAR FARKI
Anadolu'daki bu istikrarlı büyümenin en önemli nedeni olarak doymamış pazar gösteriliyor. Rakamlar da bu doymamış pazarı net biçimde gözler önüne seriyor. Örneğin, otomotiv sektöründe 2010 verilerine göre Ankara'da 1.000 kişiye düşen otomobil sayısı 190 iken, bu rakam Adana'da 88, Gaziantep'te 70, Samsun'da 73, Diyarbakır'da ise sadece 22. Yani daha gidilecek çok yol var. Üstelik benzer rakamlar konut, bankacılık hizmetleri ve perakende sektörü için de geçerli.Toyota yetkilileri, otomotivdeki pazar fırsatlarını şöyle yorumluyor: "Son yıllarda, düşük faiz oranları ve uzun vade süreleriyle dikkat çekici miktarda yeni otomobil müşterisinin ortaya çıktığını görüyoruz. Türkiye binek otomobil pazarında önemli bir gelişme gözleniyor. Anadolu'da kişi başına düşen otomobil sayısı büyük şehirlere oranla çok daha düşük. O nedenle bu şehirlerdeki satış potansiyelinin daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz."
Beymen Genel Müdürü Elif Çapçı da Anadolu illerindeki doymamış pazara dikkat çekiyor ve mağazalaşma stratejilerini bu yönde geliştirdiklerini belirtiyor. Çapçı, şu bilgileri veriyor: "Anadolu'da Beymen ürünlerine olan ilgi gün geçtikçe artıyor. 2010 satışlarının yüzde 10'u İstanbul, Ankara, İzmir dışındaki illerde gerçekleşti. 2005'te ise bu oran yüzde 7 idi. En son 2010'un son çeyreğinde Gaziantep Beymen mağazasını açtık. Ayrıca Adana, Antalya, Bursa, Mersin'deki mağazalarımızın 2010 satışlarında da son yılların en yüksek artışlarını gördük."

ALIM GÜCÜ YÜKSELİYOR
Alım gücünün yükselmesi ve ekonomideki iyileşme de Anadolu'daki hızlanmayı tetikleyen faktörler olarak öne çıkıyor. En büyük 3 il dışındaki yapılanmasını son 5 yılda ciddi biçimde artıran Teknosa'nın genel müdürü Mehmet Nane de bu görüşe katılanlar arasında.2009 yılında ertelenen pek çok satın alma kararının 2010 itibarıyla hayata geçtiğini belirten Nane, "Bu tablo, Anadolu'daki satın alma kararlarını da etkiledi. ~
Özellikle sanayinin ve ticaretin gelişmiş olduğu illerdeki satışlarımız, diğer illere göre daha hızlı arttı" diyor.Teknosa'nın Anadolu atağının süreceğini belirten Nane, "En son Ağrı ve Iğdır mağazalarımızı bünyemize kattık ve faaliyet gösterdiğimiz il sayısını 70'e ulaştırdık" diye konuşuyor. Çilek Mobilya Genel Müdürü Muzaffer Çilek de Mehmet Nane'ye katılıyor ve ekliyor: "Anadolu'daki satışlar ülkemizde yaşanan ekonomik istikrara paralel olarak artıyor. Alım gücünün daha iyileşmesi, taksitli ve taksit ötelemeli satışlar, değiştirme kampanyaları, kredi kartı kullanımının artması satışları artıran ana sebepler arasında sayılabilir." Sanayi üretiminin doğu illerinde de gelişmesinin alım gücünü artırdığını belirten Peugeot Satış Müdürü Uğur Ercan ise düşük faiz oranlarının da olumlu bir etki yaptığını dile getiriyor. Ercan, şu bilgileri veriyor: "Peugeot 2010 yılında 43 bin 395 adet satış gerçekleştirdi. Anadolu'daki bayilerimiz 16 bin 840 satışla yüzde 39 oranında pay sahibi oldu. 2005 yılında ise Anadolu bayilerinin satışları 15 bin 904 adetti. Son yıllarda satışlarımızın en hızlı geliştiği iller Sivas, Denizli, Van, Trabzon ve Ordu. Ayrıca Bursa, Karabük, Kocaeli, Kırklareli, Sivas ve Şanlıurfa'da da 2009 yılına göre yüzde 20'lere varan pazar artışları görülüyor."

TÜKETİCİ KREDİYİ SEVDİ
Anadolu kentlerindeki bankacılık hizmetleri de bundan 10 yıl öncesine göre ciddi biçimde çeşitlenmiş durumda. Bu gelişim hem hizmetlerde hem şube sayısında gözleniyor.
TBB verilerine göre Türkiye'deki toplam şube sayısı içinde İstanbul'un payı 2002'de yüzde 29,4 iken 2009'da bu pay yüzde 29,1'e indi. Aynı biçimde İzmir'in payı ise yüzde 7,7'den yüzde 7,5'e geriledi. Oysa bazı illerde bu oran önemli miktarlarda arttı. En çarpıcı artışın ise Gaziantep ve Antalya'da olduğu görülüyor. Antalya'nın toplam şubeler içindeki payı 2002'de yüzde 2,6 iken 2009'da yüzde 3,8'e çıktı. Gaziantep'in payı ise 7 yılda yüzde 1,1'den yüzde 1,5'e yükseldi. Akbank Bireysel Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Galip Tözge, tüketici kredilerinde de Anadolu'nun payının arttığını söylüyor ve ekliyor: "Tüketici kredileri pazarının gelişiminde 3 büyük il halen cazibe merkezi. Ancak Anadolu kentlerinin gelişme potansiyeli de oldukça yüksek. Anadolu illerinin 2007 yılında yüzde 45 olan toplam tüketici kredileri bakiyesi pazar payı, yüzde 3'lük bir artışla 2010 yılında yüzde 48'e çıktı. Bu durum da Anadolu illerine olan ilgiyi artırıyor." Yapı Kredi yetkilileri ise müşteri sayısı anlamında önemli bir değişim olmazken nakdi kredi içindeki payın Anadolu lehine arttığını belirtiyor. Banka yetkilileri, şu bilgileri veriyor: "2010'da, Anadolu illerinin nakdi kredilerimiz içindeki payı yüzde 35 civarındayken müşteri sayımız ve toplam ürün kullanımı için bu pay ise yüzde 50'ye çıkıyor. 4 yıl önce Anadolu illerinin kredilerimiz içindeki payı yüzde 25 civarındaydı ama müşteri sayımızın içindeki pay yine yüzde 50'ydi."

YENİ ALIŞKANLIKLAR
Uzmanlara göre, Anadolu illerindeki bu gelişimin önemli nedenleri arasında, tüketim alışkanlıklarının değişmesi var. Örneğin internet üzerinden alışverişin yaygınlaşması, kampanya ve promosyonlara daha rahat ulaşılabilmesi, kredi kartı kullanımının artması ve taksitli satış olanakları bunlar arasında sayılabilir. Özellikle kredi kartlarına taksitlendirme olanakları hangi coğrafyadan olursa olsun tüm tüketicilerin ilgisini çekiyor. BKM verilerine göre yerli ve yabancı kredi kartlarının 2010 yılı toplam cirosu içinde Anadolu'nun payı yüzde 46'yı bulmuş durumda. Kart kullanma alışkanlığının satışları önemli oranda artırdığını Doğtaş Mobilya Genel Müdürü İsmail Doğan da doğruluyor. Doğan'ın yorumları şöyle:"Artık tüketim alışkanlıkları değişti. Eskiden insanlar başkasında gördüğünü alıyordu. Bu alışkanlık yerini 'Beğendiğini al' anlayışına bıraktı. Artık herkes kendi beğenisine, zevkine göre alışveriş yapmak istiyor. Farklı olma isteği, kredi kartı kullanım alışkanlığının oluşması, gelirlerdeki artış gibi etkenleri Anadolu'daki hızlanmanın nedenleri olarak sayabiliriz." Taksit olanağı sunan kredi kartlarının canlandırdığı sektörlerden biri de sigorta. Bu durumun kendi sektörlerini de etkilediğini belirten Axa Sigorta Direktörve Genişletilmiş İcra Kurulu Üyesi Özer Şimşek, "Sigorta konusunda çok önemli bir gelişmeden söz etmek mümkün değil. Bunun için bu bölgelerdeki kişi başına GSYİH'nin önemli düzeyde artması ve sigorta bilincinin gelişmesine gereksinim var. Ancak taksit özellikli kredi kartlarının bu bölgelerde de yaygınlaşmasının sigorta üzerine olumlu katkı yaptığını söylemeliyiz" diyor.~

AVM'LER DEVRİM YAPTI
Anadolu'daki canlanmanın en önemli dinamiklerinden biri de AVM'ler. Her ne kadar hizmete giren AVM'lerin önemli bir kısmı halen İstanbul ve Ankara'da olsa da Anadolu'daki potansiyel hem AVM yatırımcılarını hem markaları cezbediyor. Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hakan Kodal, İstanbul'daki canlanmanın Anadolu'ya da sıçradığını söylüyor ve ekliyor:"AVM Endeksine göre alışverişteki canlanma dalga dalga Anadolu'ya yayılıyor. AVM Endeksi'ne göre 2010'un son aylarında istikrarlı olarak her ay artış gösteren Anadolu ciro endeksi, 2010 Aralık'ta da yükselişine devam etti. 138 puanla bir önceki aya göre yüzde 1,5, bir önceki yıla göre ise yüzde 15 artış gösterdi." Hakan Kodal, "2010 yılında açılan AVM'lerin de yüzde 58'i, Ankara ve İstanbul'daydı" sözleriyle de henüz doymamış olan pazara vurgu yapıyor.Kiğılı CEO'su Hilal Suerdem de Anadolu'daki hızlanmada AVM'lerin önemli bir rolü olduğuna inananlardan. Suerdem, "Büyük şehirlere göre Anadolu'ya yatırımların gecikmeli yapılması dezavantajdı. Son yıllarda AVM yatırımlarının, markaların da desteğiyle Anadolu'da yaygınlaşması ve sunulan taksit imkanları tüketiciyi teşvik ediyor. Kalite, fiyat ve modanın Anadolu'ya götürülmesi rekabeti artırmış durumda" diye konuşuyor.Teknosa Genel Müdürü Mehmet Nane, diğer yetkililerle aynı fikirde. Nane, "Türkiye'de son 20 yılda çok önemli bir büyüme gösteren alışveriş merkezleri, bu artışta önemli bir paya sahip. Bunu, tabii ki açılan yeni mağazalar takip ediyor. Ayrıca kredi kartı kullanımının yaygınlaşması, taksitli satış olanakları da oldukça etkili" diyor.