FABRİKA ZENGİNLERİ!

Geçtiğimiz yılın en büyük süprizini İngiliz United Biscuits’i 3,3 milyar dolara satın alarak dünyanın en büyük 3’üncü büyük bisküvi üreticisi haline gelen Yıldız Holding yaptı. United Biscuits satın almasıyla Yıldız Holding’in fabrika sayısı bir anda 58’den 72’ye yükseldi.
Yıldız Holding’in patronu Murat Ülker, satın alma kararını vermeden önce United Biscuits’in 14 üretim tesisini teker teker gezdi, daha sonra da satın almayı gerçekleştirdi. Ülker, bu hamleyle dünya bisküvi üretim liginde üst sıralara çıkmakla kalmadı, aynı zamanda Türkiye’nin de en fazla fabrikaya sahip patronu oldu.
Son dönemde fabrika sayısını önemli ölçüde artıran bir diğer isim Anadolu Grubu’nun patronu Tuncay Özilhan oldu. Murat Ülker gibi Özilhan da yaptığı satın almalarla bir dönem Türkiye’nin en büyük üreticileri arasında yer alan Koç ve Sabancı’yı geride bıraktı.
~
BÜYÜK DEĞİŞİM
Aslında son 12 yılda Türkiye’nin en büyük fabrikatörlerinde büyük değişim yaşandı. Birçok büyük holding, fabrikalarını üretim maliyetlerinden dolayı kapatırken bu holdinglerin yerini yeni gruplar aldı. Öyle ki Capital’in 2003 ve 2007 yıllarında yaptığı Türkiye’nin En Büyük Fabrikatörleri araştırmasında yer alan isimlerin yarısından fazlası bugün listede yok. Bazı holdinglerin fabrika sayısında ise büyük düşüş söz konusu. Özellikle eskiye göre en büyük değişim, listenin ilk sırasında yer alan patronlarda yaşandı. 2003 ve 2007 yıllarında 60’ın üzerinde fabrikayla Koç Holding’in yönetim kurulu başkanı Mustafa Koç Türkiye’nin en fazla fabrikaya sahip patronuyken bugün Koç’un yerini Ülker Ailesi aldı.
Koç Holding fabrika sayısını kademeli olarak azaltarak 2003’te 66, 2007’de 61 olan fabrikası sayısını 46’ya kadar düşürdü. Son 12 yılda Koç Topluluğu’nun fabrika sayısı yüzde 30 azaldı. 2003’te ve 2007’de Türkiye’nin en fazla fabrikaya sahip grupları arasında ikinci sırada yer alan Kale Grubu’nda da üretim tesislerinin sayısı önemli oranda azaldı. Bir dönemin en büyük ikinci fabrikatörü olan Bodur Ailesi’nin bugün sadece 17 fabrikası mevcut. Son 7 yılda Kale Grubu’nun fabrika sayısı yüzde 70 azaldı.
İLK SIRADAKİLER
Türkiye’nin en fazla fabrikaya sahip patronu Murat Ülker, aslında fabrika sayısını kademeli olarak artırdı. Murat Ülker, Yıldız Holding’in fabrika sayısını 2007’de 42’ye, 2012’de 54’e, 2015 itibarıyla da 72’ye çıkarmayı başardı. Ülker’in yurtiçinde 47, yurtdışında ise 25 fabrikası bulunuyor. Son 12 yılda fabrika sayısını 5 katına çıkaran Murat Ülker’in 2003’te sadece 14 fabrikası bulunuyordu. Yıldız Holding Başkan Yardımcısı Ali Ülker, Yıldız Holding’in son 3 yılda fabrika sayısındaki ciddi artışın son dönemde yaptığı büyük satın almalardan kaynaklandığınısöylüyor. Ülker, “United Biscuits’in satın alınmasından sonra Yıldız Holding’in İngiltere’deki fabrika sayısı 7’ye, ABD’deki fabrika sayısı 3’e, Fransa’daki fabrika sayısı ise 2’ye yükseldi” diyor ve ekliyor:“Yeni fabrikalar üretim gücümüze güç katacak.” Türkiye’nin en büyük fabrikatörleri sıralamasında ikinci sıraya yükselen Anadolu Grubu’nun yönetim kurulu başkanı Tuncay Özilhan ise 12 yıl önce 31 olan fabrika sayısını bugün 2 katına yakın artırdı. Özilhan’ın bugün yurtiçinde ve yurtdışında toplam 61 fabrikası bulunuyor.
EN HIZLILAR
Murat Ülker ve Tuncay Özilhan gibi son dönemde fabrika sayısını en hızlı artıran patronlardan biri de Eczacıbaşı Grubu’nun yönetim kurulu başkanı Bülent Eczacıbaşı oldu. Bülent Eczacıbaşı, 12 yılda fabrika sayısını 2,5 kat artırmayı başardı. 2003’te 18 fabrikası bulunan Eczacıbaşı’nın fabrika sayısı, 2007’de 25’e, 2012’de 36’ya, 2015’te ise 45’e
yükseldi. Toplam 6 bin 745 kişinin çalıştığı Eczacıbaşı Grubu’nun fabrikaları ağırlıklı olarak seramik sağlık gereçleri, yer ve duvar karoları, banyo mobilyaları, temizlik kağıtları, ıslak mendil, serum, nükleer tıp ürünleri, metalik madenler, endüstriyel hammaddeler, elektronik kartlar alanlarında üretim yapıyor. Zorlu Holding’in patronu Ahmet Nazif Zorlu ise “Türkiye’nin En Büyük Fabrikatörleri” listesinde fabrika sayısını yüzde 120’lere varan oranda artırarak 10’uncu sıraya yerleşti. 12 yıl önce Yıldız Holding gibi 14 fabrikası olan Zorlu’nun fabrika sayısı 31’e yükseldi. “Üretim tesislerimizde enerji, beyaz eşya, tekstil ve teknoloji ürünlerinin üretimleri yapılıyor” diyen Zorlu Holding CEO’su Ömer Yüngül, yeni fabrika yatırımlarına devam edeceklerini söylüyor. Gübretaş da son dönemde fabrika sayısını en hızlı artıran gruplardan biri oldu. 2003’te sadece 5 fabrikası varken 5 yıl önce İran’da yaptığı petrokimya tesisi satın almalarıyla fabrika sayısını 14’e çıkardı.
~
ANADOLULU FABRİKATÖRLER
Son 12 yılda Türkiye’nin önde gelen fabrikatörleri arasına isimlerini yazdıran patronlar arasında Anadolulu sanayiciler ağırlıkta. Türkiye’de üretimde en hızlı büyüyen ve fabrika sayısını en hızlı artıran Anadolulu grupların başında Kayserili Boydak Holding geliyor. Boydak Ailesi’nin 12 yıl önce 10 olan üretim tesisi sayısı 3 kattan fazla artarak 34’e yükseldi. Boydak Holding CEO’su Memduh Boydak, fabrika sayılarındaki artışın farklı sektör kollarında faaliyet göstermeye başlamalarından ve ürün çeşitliliğine gitmelerinden kaynaklandığını söylüyor. İzmir merkezli ambalaj üreticisi Bakioğlu Holding de son 12 yılda fabrika sayısını 2 kattan fazla artırdı. 2003’te 5 fabrikası olan holding, bu sayıyı 11’e çıkardı. Bakioğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Enver Bakioğlu, stratejik hedefleri doğrultusunda yeni yatırımların ambalaj grubu bünyesindeki şirketlerinde sürdüreceklerini
söylüyor. “Önümüzdeki yıllarda yurtiçinde ve yurtdışında genişlemeye ve yeni fabrikaları bünyemize katmaya devam edeceğiz” diye konuşuyor.
DÜŞÜŞE GEÇENLER
Son 12 yılda fabrika sayısını hızla artıranlar olduğu gibi kademeli olarak düşüren ya da birbirine entegre ederek bugün daha az fabrikayla üretim yapan gruplar
da oldu. Son 12 yıla bakıldığında fabrika sayısını en hızlı azaltan büyük gruplar hiç kuşkusuz Koç Holding ile Kale Grubu oldu. 12 yıl önce 58 fabrikası olan Kale Grubu’nun fabrika sayısı bugün 17’ye kadar düştü. Fabrika sayısındaki azalma büyük ölçüde daha büyük entegre tesislerin kurulmasından ya da şirket satışlarından kaynaklandı. Kale Grubu’nun daha önce Kaleseramik ve Kalefrit markaları için üretim yapan irili ufaklı 50’ye yakın fabrikası bulunuyordu. Kale Grubu’nun patronu Zeynep Bodur, bu yıl üretim tesislerini Kaleseramik ve Kalefrit markaları altında entegre etti. Kale Grubu’nun yeni fabrika yatırımları ise İzmir, Mardin, Erzurum ve İtalya’da gerçekleşti. İstanbul ve Çan’da bulunan mevcut tesislere ise önemli ek yatıımlar yapıldı. Sanko Holding’in de 2012 yılında 37 olan fabrika sayısı 23’e kadar düştü. Sanko Holding özellikle tekstil sektöründe üretim tesisi sayısını önemli oranda azalttı ve ağırlığı enerji yatırımlarına verdi.
LİSTEDEN ÇIKANLAR
Geçtiğimiz yıllarda Türkiye’nin En Büyük Fabrikatörleri listesinde yer alan pek çok şirket yeni listede yer bulamadı. 12 yıl önce Ayazağa, Tuzla, Mısır ve Ukrayna’da
4 fabrikası olan Evyap’ın da fabrika sayısı zaman içinde azaldı. Evyap önce Ukrayna’daki fabrikasını kapattı. Daha sonra Malezya’da yeni fabrika açtı. Önümüzdeki dönemde Evyap Ayazağa’daki fabrikasını kapatıp Tuzla’daki fabrikasıyla birleştirecek. Bu nedenle yine Evyap’ın fabrika sayısı 4’ten 3’e inmiş olacak. Son dönemde fabrika sayısını önemli ölçüde azaltan gruplardan biri de Kale Endüstri Holding oldu. 2003’te 7, 2007’de ise 8 fabrikası olan Kale Endüstri Holding’in son 10 yılda fabrika sayısı 2’ye kadar düştü. Zaman içinde fabrikalarını konsolide ederek daha büyük üretim tesisi kuran Kale Endüstri Holding’in genel müdürü Hakan Önce, “Hem sanayi bölgesinde ithalat ve ihracat yapan fabrikalarla bir arada bulunmak hem de var olan arazimizi değerlendirebilmek amacıyla Çerkezköy’de 380 dönüm arazi üzerinde modern entegre kilit üretim tesisimizi yapıyoruz” diyor. Türkiye’nin en büyük tekstil üreticilerinden Denizlili Deba Holding’in patronu Esad Sivri, 2003’te 14 fabrikasıyla Türkiye’nin en büyük üreticileri arasındaydı. Sivri, 2009’da iflas etti. Sivri gibi bir dönemin en büyük üreticileri arasında yer alan Şahinler Holding ile Kombassan’da artık büyükler listesinde yer almıyor. Çok değil bundan 8 yıl önce Kombassan, 31 fabrikasıyla Türkiye’nin en önemli üreticilerinden biriydi.
~
YURTDIŞINDA BÜYÜYENLER
Türkiye’nin önde gelen sanayi gruplarının yurtdışındaki üretim noktalarının sayısı da hızla artıyor. Yurtdışında 5 ve daha fazla ülkede fabrikası bulunan 11 Türk grubu bulunuyor. Bunların 20’den fazla ülkede sahip olduğu fabrika sayısı ise 200'e yaklaşıyor. Yurtdışında en fazla üretim tesisi olan holdinglerin başında Anadolu Grubu geliyor. Anadolu Grubu’nun Efes Pilsen ve Coca-Cola’yı kapsayan İçecek Grubu’nun Türkiye dışında 12 farklı ülkede tam 32 tesisi var. Yurtdışında en fazla fabrikası bulunan diğer Türk grupları arasında ise Yıldız Holding, Şişecam ve Eczacıbaşı başı çekiyor. 25’i yurtdışında olmak üzere Şişecam Grubu’nun toplam 44 fabrikası var. Cam ev eşyasında Avrupa’nın ikinci, dünyanın üçüncü üreticisi olduklarını söyleyen Şişecam Grubu Başkan Vekili ve Genel Müdürü Prof. Dr. Ahmet Kırman, “Türkiye’nin yanı sıra Almanya, Etalya, Bulgaristan, Romanya, Slovakya, Macaristan, Bosna Hersek, Rusya Federasyonu, Gürcistan, Ukrayna, Mısır ve Hindistan’da üretim yapıyoruz” diyor.
YENİ YATIRIMLAR
Türkiye’nin en fazla fabrikasına sahip büyük üreticilerinin gelecek döneme ilişkin yeni fabrika yatırımları sürüyor. Önümüzdeki dönemde yeni fabrika yatırımı planlayanlardan biri de Eczacıbaşı Grubu. Eczacıbaşı Grubu CEO’su Erdal Karamercan, “Eczacıbaşı Esan bünyesinde Eskişehir’de 79 milyon dolarlık magnezyum üretim fabrikası kurma projemiz bulunuyor. Mevcut fabrikalarımızdan olan İpek Kağıt Manisa fabrikamızda ise 250 milyon TL tutarındaki yeni kaıtt ve tuvalet kağıdı makinelerimizin yatırımını gerçekleştireceğiz” diyor. Akkök Holding İcra Kurulu Başkanı Ahmet Dördüncü de önümüzdeki dönemde yeni fabrika yatırımlarının olacağını söylüyor. Organik ve inorganik büyüme hedeflerinin olduğunu belirten Dördüncü, kimya sektöründe de yeni projelere imza atacaklarına değiniyor.
YENİ DÖNEM
Türkiye’nin en fazla fabrika sayısına sahip kurumlarından biri de Çaykur. Toplam 50 fabrikası olan Çaykur, siyah, yeşil, beyaz ve organik çay üretimi yapıyor. Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, önümüzdeki dönemde meyve ve bitki çaylarının üretimine başlayacaklarını söylüyor. Sütlüoğlu, “Rize Eyidere’de son teknoloji ürünü ekipmanlarla donatılmış, modern bir paketleme fabrikası kuracağız. Güneş enerjisinden maksimum düzeyde yararlanıp deniz suyunun ısı farkından enerji saClayacak olan bu fabrikada bir de turistik ziyaret merkezi olacak” diyor. 23 üretim tesisiyle Türkiye’nin önde gelen fabrikatörleri arasında yer alan Sanko Holding’in sahibi Konukoğlu Ailesi yeni üretim tesisi yatırımlarını enerji alanında yapmayı planlıyor. Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Konukoğlu, toplam 23 üretim tesislerinin olduğunu, önümüzdeki dönemde ise enerji sektöründe yapacakları yeni üretim tesisi yatırımlarıyla bu sayıyı 28’e çıkaracaklarını söylüyor. Sanko Holding, önümüzdeki dönemde yapmayı planladığı 5 yeni üretim tesisi için 2 milyar dolara yakın yatırım planlıyor.
~
TURGAY DURAK / KOÇ HOLDİNG CEO'SU
6’SI YURTDIŞINDA Koç Topluluğu olarak Türkiye’de ve yurtdışında 46 fabrikamız bulunuyor. Bunların 40’ı yurtiçinde, 6’sı ise yurtdııında yer alıyor. Fabrikalarımız kapasiteleri ve üretim kaliteleriyle Türkiye’nin ve Türk işçiliğinin adını dünyada gururla duyurmaya devam ediyor. 
ÜRETİMİN YÜZDE 47’Sİ Otomotivde Tofaş, Ford Otosan, Otokar ve Türk Traktör’le Türkiye’nin toplam motorlu taşıt üretiminin yüzde 47’sini gerçekleştiriyoruz. Arçelik ise Türkiye, Romanya, Rusya, Çin ve Güney Afrika’da yaptığı üretimle 100’ün üzerinde ülkeye ihracat yapıyor. 
AVRUPA’DA 2’NCİ Önümüzdeki dönemde Koç Topluluğu olarak Arçelik’le Tayland’da yeni bir fabrika kurmayı planlıyoruz. Böylece Avrupa’nın 2’nci büyük beyaz eşya markası olan Beko’nun Asya’daki faaliyetlerine hız vereceğiz. 
TAYLAND’A YENİ FABRİKA Tayland’daki yeni fabrika yatırımımızla Beko’nun Güneydoğu Asya ülkelerindeki satş ve pazarlama faaliyetlerini artırmasını hedefliyoruz. Yeni açılacak fabrikada buzdolabı ve klima sistemleri üretimi yapılacak.

HURŞİT ZORLU / ANADOLU GRUBU İCRA BAŞKAN YARDIMCISI
YURTDIşI YURTiÇiNi GEÇTi Atlantik’ten Pasifik’e kadar 10 farklı sektörde toplam 61 üretim tesisimiz bulunuyor. 29’u yurtiçinde, 32’si ise yurtdışında faaliyet gösteren fabrikalarımızda ağırlıklı olarak meşrubat üretimi yapıyoruz. Bu yIl içinde açılacak yeni fabrikalarımız da yine bu alanda olacak.
2015’TE AÇILACAK FABRiKALAR Grubumuz bünyesindeki Coca-Cola İçecek önümüzdeki yIl Kazakistan’da Astana, Tacikistan’da Duşanbe’de, Pakistan’da Multan kentlerinde birer fabrika açacak. Ayrıca Pakistan’da Multan fabrikasının yan: sıra iki ayrı kentte daha 3 yıl içinde 2 yeni fabrika açmayı hedefliyoruz.
PAKİSTAN PROJESİ Pakistan’a 3 yeni fabrika için 300 milyon dolar yatırım yapacağız. Meşrubat dışında önümüzdeki yıl Adel’in yeni fabrikasının açıldığını gerçekleştireceğiz. Kırtasiye sektörünün lider üreticisi olarak yeni tesisimiz sektördeki gücümüze güç katacak.
~
ZAFER KURTUL / SABANCI HOLDİNG CEO'SU
"BRİSA İÇİN YENİ FABRİKA KURUYORUZ"
KAPASİTE ARTACAK Topluluğumuzun 7’si yurtdışında olmak üzere toplam 50 tane üretim tesisi bulunuyor. Kordsa Global Endonezya’da ikinci tesisini açtı.Brisa ise ileride doğacak artan lastik talebini karşılamak amacıyla yıllık 10 milyon adet üretim kapasitesine sahip olan İzmit’teki üretim tesislerine ek olarak yeni fabrika yatırımı yapıyor.
YENİ FABRİKA AKSARAY’A Brisa’nIn yaklaşık 300 milyon dolar yatırımla hayata geçecek 2’nci fabrikası Aksaray Organize Sanayi Bölgesi’nde olacak. Yıllık üretim kapasitesinin 4,2 milyon adet olması planlanan Aksaray fabrikasında, binek ve hafif ticari araç lastiği üretecek olan Brisa, üretime 2018 yılı itibarıyla başlamayI planlıyor. İnşaatı devam etmekte olan 5 yeni projemizin toplam yatırım tutarıysa yaklaşık 1,8 milyar Euro’yu buluyor.

AHMET KIRMAN / ŞİŞECAM YÖNETİM KURULU BAŞKAN VEKİLİ VE GENEL MÜDÜRÜ
"DÜNYADA İLK 3'E GİRMEYİ İSTİYORUZ"
“KAPASİTEYİ ARTIRACAĞIZ” 3,1 milyar doları aşan ciromuzla 13 farklı ülkede üretim yapıyoruz. 2020 vizyonumuz doğrultusunda dünyanın en büyük üç üreticisinden biri olma
yolunda ilerliyoruz.
YURTDIŞI BÜYÜYOR Küresel bir şirket olmanın doğal bir sonucu olarak yurtdışı operasyonlarımız hızla büyüyor. Dünyada bugünkü konumumuza göre daha fazla yerde, daha fazla üretim ve satış hacmiyle var olmayı planlıyoruz. Halen var olduğumuz coğrafyalarda kapasitemizi artıracağız.
BİR YILDA 4 YENİ FABRİKA Sadece bu yıl içinde biri Türkiye’de, üçü yurtdışında olmak üzere toplam dört yeni fabrikamızı faaliyete geçirdik. Bugün üretim kapasitesi açısından yüzde 40’lar seviyesinde olan yurtdışındaki üretim faaliyetlerimizin ağırlığını 2020 yılında yüzde 70-75’lere çıkarmayı planlıyoruz.
HEDEF BÖLGELER Üretim faaliyetlerimizi daha geniş coğrafyalara taşıyacağız. Bu çerçevede Asya, Amerika, Afrika ve Doğu Avrupa’da yatırım fırsatlarını değerlendirmek için çalışıyoruz. Yeni pazarlara girmenin, satın almaların ve yeni yatırımların yanı sıra rekabet gücümüzü üst düzeyde tutmak amacıyla Ar-Ge’ye büyük önem veriyoruz.