Umut veren yeşil filizler

Kriz döneminde ortada görünmeyen bankacılar, ofislerinden çıkıp kendilerini göstermeye başladı. Bankacıların yeniden ortaya çıkması bence toparlanmanın en önemli öncü göstergesi.”
Piyasanın nabzını en iyi tutan sektörlerin başında, mağaza ekipmanları ve raf sektörü gelir. Sektörün temsilcilerinden Temesist Genel Müdürü ve Avrupa Ekipman-Ürünler Federasyonu (FEM) Türkiye Başkanı Halil İbrahim Gül, krizden çıkışın ve toparlanma sinyallerinin geldiğini bu gözlemine dayandırıyor.
Ayrıca mayıs itibarıyla siparişlerde gözle görülür artışların yaşandığını belirten Gül, hareketlenmenin yaz aylarında artarak devam ettiğini söylüyor ve “Mayıs ayındaki tomurcuklar, temmuz ve ağustos döneminde yeşil filizlere dönüştü. Geçtiğimiz kasım-şubat arasında ertelenen projeler yeniden gündeme geldi. Ciddi anlamda raf talebi arttı” diyor.
Krizden çıkış sinyali olarak kabul edilen yeşil filizler, sadece perakendeye hizmet veren raf sektöründe ortaya çıkmadı. Capital, onlarca sektör temsilcisi ve uzmanla görüşerek yeşil filizleri, yani geleceğe yönelik umut veren gelişme ve toparlanma göstergelerini sorguladı. Görünmeyen, fazla öne çıkmayan rakam ve sosyal gelişmelerin tam 25 sektörde fark edildiğini tespit etti.
Perakendede düşük kârlılığa rağmen ciroların artması, konut kredileri kullanımındaki artış, ihracatın Afrika, Ortadoğu ve yeni pazarlarda yükselmesi, elektrik tüketiminin artması, onlarca baraj, altyapı, AVM projelerine başlanması ve kariyer sitelerinde çeşitli sektörlere ait eleman ilanlarındaki yükseliş, “yeşil filiz” olarak tanımlandı. İşte tünelin ucundakinin ‘ışık’ olduğuna işaret eden yeşil filizler...…
LOJİSTİĞİN NUMUNE TRAFİĞİ
İhracatta yeni pazarlar için gerçekleştirilen agresif pazarlamanın ve ticaret heyetlerin gezilerinin sonuçları, en iyi taşımacılık verilerinden okunuyor. DHL Express Bölge Direktörü Michel Akavi, ağırlıklı olarak ihracat öncesi numune trafiğini yönlendirdiklerini belirtiyor. Akavi burada oluşan trendleri, dış ticaretin öncü habercisi olarak değerlendiriyor. Son haftalarda gönderilerde olumlu bir hareketlenmenin olduğunu söyleyen Akavi’nin verdiği bilgilere göre, yüksek teknoloji sektörü gönderilerinde Afrika pazarında yüzde 37, Ortadoğu’da ise yüzde 11 büyüme söz konusu.
İnşaat ve yapı sektörünün numune gönderilerinde de temmuzda, hazirana kıyasla artış var. DHL verilerine göre Afrika’ya gönderilen yapı sektörü numuneleri, son 1 ayda yüzde 74 arttı. Artış oranı, Amerika gönderilerinde yüzde 50, Avrupa ülkelerinde yüzde 55, Çin’de yüzde 57, Ortadoğu’da yüzde 20 ve Rusya pazarında yüzde 47 olarak gerçekleşti. Otomotiv sektörü gönderilerinde ise Afrika pazarında yüzde 18 artış görülüyor. Tekstil sektörü gönderilerinde Fransa’ya yüzde 13, Hollanda’ya yüzde 18, Çin’e yüzde 11 ve Ortadoğu’ya yüzde 20 büyüme izleniyor. Akavi’nin bu numune trafiğine ilişkin yorumu şöyle:
“Stok tutmak istemeyen Avrupa, az miktarda, hızlı teslim alabileceği ülkelerden mal almayı tercih ediyor. Türk ihracatçıları, bu anlamda özellikle Uzakdoğu siparişlerini kendilerine kaydırabilir. Uzakdoğu küçük miktarlardaki siparişleri karşılayamadığı gibi coğrafi uzaklık nedeniyle kısa teslimat süreleri de veremiyor.”
AVM’LERİN CİROSUNDA ARTIŞ
Perakende sektörünün ve tedarikçilerinin temsilcileri, son aylarda perakendede yaşanan ciro, ziyaretçi sayısı artışlarının krizden çıkışta önemli bir gösterge olduğunu belirtiyor. Bu konuda Sarar Yönetim Kurulu Başkanı Cemalettin Sarar, Collezione’nin sahibi Ekrem Akyiğit, Atasay Kuyumculuk Mağazacılık Genel Müdürü Haldun Ulutürk ve Electroworld Genel Müdürü Bahadır Özbek gibi sektörün önde gelen isimleri ağız birliği etmişçesine aynı göstergelere işaret ediyor. ~
Perakendenin yeşil filizlerinin artan cirolar, mağaza ziyaretleri ve kasa önünde yaşanan kuyruklar olduğunu söylüyorlar.
Onların bu gözlemleri, rakamlarla da doğrulanmış durumda. Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hakan Kodal, AVM Endeksi’nin ciro rakamlarının, haziranda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4, bu yılın mayıs ayına göre ise yüzde 2 arttığını açıklıyor. Ayrıca 2009’un en yüksek ciro rakamlarına da haziranda ulaşıldığına dikkat çekiyor.
AVM MFI Partners Genel Müdürü Aydın Yurdum, “Bu ay AVM’lere 450 milyon giriş oldu ve 9,5 milyar dolar tutarında satış gerçekleştirildi. İnsanlar yavaş yavaş kriz psikolojisinden çıkmaya başladı” diyor.
Galleria Genel Müdürü Hasan Ardıç, ağustosta ziyaretçilerinin yüzde 15 civarında arttığını belirtiyor. Sinpaş Yatırım ve İşletme Yönetim Kurulu Üyesi Serhan Ercivelek, Deposite Outlet Merkezi’nde kapı giriş ve mağaza cirolarının mayıs ve haziranda artarak bir önceki yılın aynı döneminin yüzde 40 üzerine çıktığını ifade ediyor ve devam ediyor:
“Hatta Haziran 2009 kapı giriş ve ciro rakamları, Deposite’nin açıldığı 2008 yılının şubat ayından bu yana en yüksek rakamlara ulaşılan 2’nci ay oldu.”
KONUTTA ALIM BAŞLADI
Konut kredisi faizleri, hızla inişe geçti. Her gün bankalardan biri, faizlerini ne kadar indirdiğini açıklıyor. Son 3 ayda konut kredi kullanımı da bir önceki aya göre yaklaşık yüzde 1-1,3 arasında arttı. Bu artışı, krizden çıkışta önemli bir gösterge olarak değerlendiren Soyak Holding CEO Vekili Emre Çamlıbel, “Son 3 ayda konut projelerinde daha fazla satış gerçekleşiyor. Nisan-temmuz ayları içerisinde konut projelerimizdeki aylık satışlar, ilk 3 aya oranla yüzde 26 arttı” diye konuşuyor. Çamlıbel, gayrimenkul piyasasında yaşanan olumlu gelişmeler hakkında şöyle konuşuyor:
“Satış ofislerine gelen müşterinin alım gücü yükseldi ve satın alma motivasyonu güçlendi. Son 2 ayda, daha önceki aylarda gelip alım yapmamış ama şimdi satın alma kararı veren müşterilerimiz oldu. Yine son 2 ayda, müşteriyle görüşme sürelerimiz uzadı. Projeyle birlikte ödeme planlarını da daha çok konuşur hale geldik.”
Emlak sektörünün önemli temsilcilerinden Remax Mega Kurucusu Suat Şahin ise temmuzda tatil nedeniyle talebin ve işlem adedinin genelde düşük olmasına rağmen 2009’da beklentilerinin üzerinde işlem gerçekleştiğini belirtiyor. Sinpaş Yatırım ve İşletme Yönetim Kurulu Üyesi Serhan Ercivelek de nisan, mayıs ve haziranda toplam 15 bin metrekare ticari gayrimenkul kiralaması gerçekleştirdiklerini söylüyor. Civelek, “Bunların tamamı ofis, imalathane ve depo olup bu talep artışı, bize reel sektör ve ekonomik hayatın canlandığını gösteriyor” diyor.
TAHSİLATTA HIZ ARTIYOR
Kriz döneminde likidite sıkışıklığı, kredi hacmi daralması ve aktif kalitesindeki bozulma gibi sorunlar yaşayan bankacılık sektörü de problemlerinden yavaş yavaş kurtuluyor. Son dönemde bankacılıktaki genel hava, diğer sektörlerden farklı değil. Garanti Bankası ve Akbank yetkilileri krizden çıkışın başladığı görüşünde. Garanti Bankası, kredi piyasasının durgun yaz ekonomisine rağmen hareketlenmeye başladığını belirtiyor. Yetkililer, 2009 başından mayıs sonuna kadar yüzde 1,8 daralan toplam kredilerin, haziran-temmuz arasındaki dönemde yüzde 0,7 arttığını belirtiyor. Aynı dönemde TL kredilerindeki artış ise yüzde 2,4 olarak gerçekleşti. Garanti Bankası, özellikle bireysel segmentte yaşanan kredi hareketlenmesinin, ekonomik toparlanmanın çok önemli bir göstergesi olduğunu düşünüyor.~
 Haziran başından sonra sektörün bireysel kredilerinde yaşanan yüzde 1,3 ve kredi kartı alacaklarındaki yüzde 3,4’lük artış da yeşil filiz olarak değerlendiriliyor.
Diğer bir önemli gelişme de büyüyen mevduat tabanına paralel olarak rahatlayan likidite... Krizin bankacılık üzerinde bıraktığı en önemli etkilerden birisi, kredi geri dönüşlerinde yaşanan sorunlar oldu. Garanti Bankası yetkilileri, takibe düşmüş müşterilerin borçlarının yapılandırılmasının tüm sektörde uygulandığını böylece tahsilatın hızlandığını ifade ediyor. Akbank yetkilileri de “Kredi geri ödemelerinde daha sağlıklı bir sürece girdiğimiz bu dönemde, bankamızın takip ve izleme bakiyeleri, 2008 son çeyreği seviyesinin altında seyrediyor” değerlendirmesini yapıyor.
ERTELENEN PROJELER DEVREDE
Kriz nedeniyle 2008 ve 2009’da hayata geçirilmesi planlanan pek çok yatırım ertelenmiş bazıları da iptal edilmişti. Pek çok sektörden işadamı, yatırımların yeniden başlamasının özellikle inşaat, demir çelik, çimento olmak üzere pek çok sektörü dolaylı olarak pozitif etkileyeceğini düşünüyor. Yatırımların tekrar başlamasıyla birlikte kariyer.net’te yapı sektörü iş ilanlarının son 1 ayda yüzde 30 artışı da çok önemli kabul ediliyor.
Türkiye İş Makinaları Distribütörleri ve İmalatçıları Birliği Genel Sekreteri Faruk Aksoy, 100 civarında baraj, alt ve üst yapı projeleri ve Nabucco başta olmak üzere çok sayıda ertelenen yatırımın tekrar gündeme gelmesinin sektörü hareketlendireceğini belirtiyor. Aksoy, dikkatini çeken gelişmeleri şöyle özetliyor:
“Türkiye, kriz sonrası iş makineleri sektöründe yatırım için cazibe merkezi haline gelecek. Yaşanan krizde, bazı Avrupalı şirketler fabrikalarını kapatabilir. Kriz sonrasında Türkiye’de üretim yapmak isteyenler var. Çin’den çok daha hızlı teslimat yapabiliyoruz. Çinli iş makinesi üreticileri de ortaklık ya da yatırım için bizden yardım istemeye başladı.”
Yalıtım sektörü temsilcilerinden İZODER Genel Koordinatörü Ertuğrul Şen ise yapı ve inşaat sektöründe başlayan hareketliliğin, kendilerine bayi sayısında artış ve yeni girişimcilerin sektöre ilgisi olarak yansıdığını ifade ediyor.