Tarihin peşinde

Uğur Dumankaya, Habip Arıkan, Kanat Başar, İzel Levi Coşkun... Bu isimlerin ortak özelliği, tarihe duydukları yakın ilgi. Kimi bugünü çözmek için geçmişin izini sürüyor kimi insanları ve kendini anlamak için tarihe ilgi duyuyor. Aralarında tarihte geçenlerden hayat dersi çıkaranlar da geçmişteki iyi ve kötü liderlerin yarattığı etkiyi merak edenler de var. İşte tarihe ilgi duyan iş insanları ve onların tarihle ilişkisi.

"KAVGAM"DAN ETKİLENDİ"
Ankan Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Habip Ankan, küçük yaşlardan itibaren tarihe ilgi duyuyor. Tarih dersleri dışında tarihi kitaplar okumanın hep ilgisini çektiğini belirten Arıkan, "Başka bir kitap okusam da her zaman elimin altında bir tarih kitabı bulunur. Tarih, benim için sadece yaşananların aktarılması değil. Tarihi okurken çağları, insanların yaşayışını, o dönemdeki zamanın ve şartların etkilerini, kişilerin düşünme mekanizmasını inceleme fırsatı buluyorum" diyor. Arıkan, özellikle savaşları, soykırımları, devlet tarihlerini okuyor. Okurken tüm tarafların bakış açısını öğrenmeye dikkat ediyor. Tarihte her dönemi araştırmasına karşın İkinci Dünya Savaşı özel ilgi alanı. "5 yıl boyunca İkinci Dünya Savaşı'na ilişkin kaynakları okudum. 10 yıldır da 1850'den başlayarak Osmanlı'nın son dönemleri, Birinci Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi hakkında kitaplar okuyorum" diyor. Arıkan'ın kütüphanesinde 700'e yakın kitap mevcut. Bu kitapların 200-250 tanesi tarih kitabı. "Bence, herkesin tarih okuması ve bilme mertebesine ulaşması gerekir ki kendisini tanıyabilsin" diyen Arıkan, bugüne kadar kendisini en çok etkileyen kitapların da Adolf Hitler'in "Kavgam"ı ve Şevket Süreyya Aydemir'in "Tek Adam" serisi olduğunu söylüyor.

TERCİHİ TARİHİ MEKANLAR
Dumankaya Yönetim Kurulu Üyesi Uğur Dumankaya da Osmanlı tarihi, Atatürk ve Cumhuriyet'in kuruluş dönemini kapsayan yakın tarihle ilgileniyor. Özellikle Cumhuriyet'in kuruluş döneminde perde arkasında gelişen  olayları öğrenme isteği duyduğunu belirten Dumankaya, "Bunların yanı sıra Abdülhamit ve Yavuz Sultan Selim dönemleri ilgimi çekiyor" diyor. Dumankaya'nın tarihe duyduğu ilgi kitaplarla sınırlı değil. Sinemada da tarihi filmleri tercih ediyor. TRT'de yayınlanan "4. Murat" filmini çok beğendiğini söylüyor. "Truva ve Hektor ise beni çok etkilemişti. Maalesef Türk tarihi ile ilgili yeteri kadar film yok. Ama yavaş yavaş bu filmler oluşmaya başlıyor. Bu açıdan bakacak olursak 'Fetih 1453' filmini gerçekten beğendim" diyor. Tarih merakı Dumankaya'nın tatil seçimlerimde de büyük rol oynuyor. Bu açıdan Kudüs'ün kendisi için etkileyici bir yer olduğunu anlatan Dumankaya, "Suriye'deki tarihi yerleri de çok beğendim. İspanya'da sadece Endülüs'e özel bir gezi, planlarım arasında yer alıyor" diye konuşuyor.

KÜÇÜK YASTA BAŞLAYAN MERAK
Mazars Denge İcra Kurulu Başkanı İzel Levi Coşkun'un tarih aşkı, henüz 3 yaşında başlamış. 3 yaşındayken ailesinin kendisini Kapadokya'ya götürmesiyle tarihle tanıştığını anlatan Coşkun, "Oradaki peri bacalarını, eşsiz doğayı ve yer altı şehirlerini gördüğümden beri tarih ve arkeolojiye meraklıyım" diyor. Geçmişle ilgili olan her şey Coşkun'un ilgisini çekebiliyor. "İstanbul'da yürürken gördüğüm herhangi bir yapının tarihi beni ilgilendirebileceği gibi Türk Ticaret Kanunu'nun 1950'li yıllardaki oluşum evreleri de merakımı cezbedebiliyor. Coşkun, tarih ve arkeoloji dergilerini de yakından takip ediyor. İki ayda bir çıkan Aktüel Arkeoloji Dergisi'nin en başından beri okuyucusu ve destekçisi.~
Okumaya özellikle mayıs-ekim ayları arasında vapur seyahati yaparken zaman ayırıyor. Arthur Koestler'in "13. Kabile", Cevat Şakir'in tarih ile ilgili tüm roman, öykü ve denemeleri, Ekrem Akurgal'ın "Anadolu Uygarlıkları", Homeros'un "İlyada ve Odysseia"sı en favori tarih kitapları arasında. Televizyon seyretmeye pek vakti olmasa da İz TV favorisi. Coşkun, tarihi konu alan filmlerden "İstanbul Kanatlarımın Altında", "Karagöz ve Hacivat Neden Öldürüldü?" ve "Dedemin İnsanları"nı da birkaç kez keyifle izlediğini söylüyor.

"NE YAŞANDIYSA ÖĞRENMEK İSTİYORUM"
Viko Elektrik Genel Müdürü Nusret Kayhan Apaydın, "İnsanlık tarihinin bütünü ilgimi çekiyor. İnsan yeryüzüne ayak bastığı andan bugüne her ne yaşadı ise gerçekten öğrenmek istiyorum" diyor. Hemen devamında da bazen kendisini tüm o sahneleri 3 boyutlu olarak görmek ve hatta o zamanlara gidip görünmez adam gibi gözlemlemek düşüne kaptırdığını söylüyor. "Düşünsenize, Adem ile Havva'nın yeryüzündeki ilk buluşmalarına gizli tanıklık edeceksiniz, piramitlerin yapılışını gözlemleyeceksiniz ya da Waterloo Ovası'nda savaşın seyrini izleyeceksiniz..." sözleriyle duygularını paylaşıyor. Apaydın, tarih kitapları okumayı seviyor. En son okuduğu kitaplar İlber Ortaylı'nın "Tarih Sohbetleri" ile İskender Pala'nın "Şah ve Sultan" isimli kitapları. "Apaydın'ın en beğendiği tarih filmi ise Ridley Scott'ın çektiği, Orlando Bloom ve Eva Green'in başrolünü oynadıkları "Kingdom of Heaven/Cennetin Krallığı". Apaydın'a göre tarihle haşır neşir olmak insanın ufkunu genişletiyor, olaylara daha bütüncül bakabilmesine yardımcı oluyor. "Tarih tekerrürden ibarettir sözüne ihtiyatla yaklaşsam da insanlık aleminin geleceğinde geçmişin derin izlerinin belirleyici faktörler arasında olduğunu düşünüyorum" diye konuşuyor.

ASYA KÜLTÜRÜNÜ KEŞFEDİYOR
PSC International LLC Genel Müdürü Andrew Smith, uzun yıllar Ortadoğu'da çalışmanın tarihe özel ilgi duymasına neden olduğunu belirtiyor. "Asya ve Ortadoğu tarihi oldukça fazla ilgimi çekiyor. Ayrıca Türkiye'de yaşayan bir yabancı olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun tarihi de ilgi alanımda" diyor. Smith, tarihe bakıldığında hayattaki her şeyi orada bulmanın mümkün olduğunu düşünenlerden..."Tarihte ilginizi çeken bir şeyi bulun ve soğanın katmanlarını soyarmış gibi araştırın. Bu şekilde tarihin hayatınızda ne kadar önemli bir yer işgal ettiğini göreceksiniz" sözleriyle bu konudaki düşüncelerini anlatıyor. Smith'in 2010 yılında gerçekleştirdiği Çin turu da tarihe ilgisini perçinlemiş. Bu tur sırasında Pekin, Xian ve Şangay'ı ziyaret ettiğini belirtiyor. Sonrasında olanları da şöyle paylaşıyor: "Asya'ya ilgimiz bu geziden sonra daha da arttı. Muhteşem kültürünü daha iyi öğrenebilmek için geçen yıl da Hindistan turuna çıktık." Smith sadece gezmiyor, tarih kitaplarıyla geçmişin izini sürüyor. Türkiye hakkında son okuduğu kitap, Andrew Mango'nu yazdığı "Turks Today/Bugün Türkler" isimli çalışması. Mango'nun kitabını bitirdikten sonra Holger Kersten'in yazdığı "Jesus Lived in India-İsa Hindistan'da Yaşadı" isimli kitaba başladığını söylüyor. "Bu kitap Hristiyanlığın bilinen tüm efsanelerini yerle bir etmesinin yanında tüm dinlerin yolunun Hindistan'dan geçtiğini anlatıyor" diye konuşuyor.

400 TANE TARİH KİTABI VAR
The Ritz-Carlton İstanbul Genel Müdürü Massimiliano Zanardi, tarihle ilişkisini "Geçmişi anlamaya çalışıyorum" sözleriyle dile getiriyor. Kazananların tarihi yazdığını kaybedenlerin ise kitabının bulunmadığını belirten Zanardi, özellikle küçük adamların büyük hikayesini merakla araştırıyor. "Çanakkale Savaşı'ndaki Mehmetçiğin hikayesi ve savaşa hazırlanması ilgimi çekmiştir" diyor. ~
Onun ilgi alanında İkinci Dünya Savaşı, Romalılar, İtalya'nın kuruluşu ve Rönesans dönemi var. Geniş kütüphanesinin çoğunluğu bu konuları ele alan tarih kitaplarıyla dolu. "Hiç saymadım ama tahmini olarak 300-400 tarih kitabım vardır" diye anlatıyor. Zanardi'yi en çok etkileyen kitaplara gelince... "William L. Shirer'in The Rise and Fall of The Third Reich/ Büyük Alman İmparatorluğu'nun Yükselişi ve Düşüşü adlı Alman Nazileri'nin tarihini anlatan kitap çok ilgimi çekti. Ayrıca 2 tane belgesel de beni çok etkiledi. Biri global bakış açısıyla çekilmiş 'Çanakkale', diğeri de yüzde 100 Türk bakışıyla çekilmiş olan 'Gelibolu' adlı belgeseller." Sadece kitaplar değil tarihi mekanlar da Zanardi'nin ilgisini çekiyor, tatil tercihlerine yön veriyor. Floransa, Siena ve Mantova'nın yanında Rodos gibi küçük ama geçmişi olan şehirleri beğendiğini söylüyor. "Ürdün'ün Lut Gölü ile Akabe Körfezi arasındaki toprakları üzerinde yer alan antik kent Petra'yı çok merak ediyorum. İlk fırsatta oraya gideceğim" diye konuşuyor.

60 YILIDR TARİH OKUYOR
DÜNYA GÖRÜŞÜ
Hafele Yönetim Kurulu Başkanı Kanat Başar, okumaya başladığı 1950 yılından itibaren tarih kitaplarını yanı başından eksik etmiyor. Tarihin ilk ilgi alanlarından biri olduğunu belirten Başar, "Geçmişi anlayabilmek o dönemleri yaşayabilmek, geçmişte tarihe yön veren, bugün iyi veya kötü diye adlandırılan kişilerin toplumları nasıl etkilediklerini okumak her zaman bana heyecan ve zevk verdi. Dünya görüşümü etkiledi" diyor.
OSMANLI TARİHİ
Başar, tarihe geniş bir perspektiften bakıyor. Türkiye'nin yakın tarihinden, dinler tarihine, İngiliz tarihinden Osmanlı tarihine birçok alana merak saldığını anlatıyor. "Padişahlarımız ve onları yöneten gayrimüslim devşirme saray kadınları, vezirler, ulemalar ve paşalar ilgi alanıma girdi. Koca Osmanlı'nın niye kendi ceddinden bu kadar az bir nasip alarak yönetildiğine hala akıl erdiremiyorum. Bilahare dünyadaki ülkelere gezilerim arttıkça o yörelerin yakın tarihinden başlayarak en ilkel çağlara kadar inen tarih kitaplarını vakit buldukça okumaya çalışıyorum" diye konuşuyor.
TARİHİ YERLER
Başar, eşiyle beraber her yıl tahmini 5-10 tarih kitabı alıyor. Ayrıca her yıl gezdiği ülkelerin küçük tarih kitaplarını ve broşürlerini de bu sayıya dahil ediyor. "Bugüne kadar 110 ülke gördüm. Halen her yıl görmeye çalıştığım yeni ülkelerin yanında eski gördüğüm ülkelerin önemli tarihi yerlerini tekrar tekrar ziyaret ederim. Mesela Roma ve Floransa'ya iş haricinde sırf gezmek üzere belki 15 kere gitmişimdir. Her gidişimde muhakkak yeni tarihi yerler bulup geziyorum" diyor.