En sağlam koltuklar Türkiye'de

2009’da S&P 500 şirketlerinin yüzde 10’u CEO değiştirdi. Türkiye’de ise bu oran oldukça düşük.

17.07.2015 20:48:270

“OLAYLI” CEO DEĞİŞİMLERİ
Dünyada deyim yerindeyse “olaylı” CEO değişim sayısı da oldukça fazla. Sadece geçtiğimiz iki yılda, Bank of America’nın CEO’su Ken Lewis, General Motors’dan Rick Wagoner, Starbucks’ın CEO’su Jim Donald, Boeing’in CEO’su Harry Stonecipher, My Space CEO’su Owen Van Natt ve eBay CEO’su Meg Whitman görevlerinden olaylı şekilde ayrılarak manşetlerde yerlerini aldı. Uzmanlara göre ise Türkiye’de “CEO” koltuğunda yer alan kişilerin görevlerinden alınması daha sessiz sedasız oluyor. Şirket içinde büyük bir anlaşmazlık ya da işten çıkarma olsa bile bu, “istifa” şeklinde kamuoyuna yansıyor. Hatta kimi zaman CEO görevinden istifa etmiş olmadığı halde yönetim kurulu bu şekilde açıklama yapmayı tercih ediyor. Geçtiğimiz nisan ayında Hyundai Assan yönetimi tarafından görevinden istifa ettiği açıklanan Kurthan Tarakçıoğlu, bu konuda en çarpıcı ve yeni örneklerden biri. Tarakçıoğlu, üst yönetim tarafından yapılan “Kendi isteğimle görevimden ayrıldım” beyanının gerçek dışı olduğunu söylüyor. “Bilakis, şirket başkan ve CEO’su Kwang Heum Um’la şirket yönetim politikalarıyla ilgili görüş ayrılığında olduğumuz konularda fikir teatisi yapılacağını ve uzlaşma zemini aranacağını beklerken yüzüme karşı sözlü olarak hemen şirketten ayrılmam talep edildi” diye konuşuyor. Eti’nin eski CEO’su Hazım Ellialtı da benzer bir durumla karşılaşmış durumda. Ellialtı, her ne kadar kendi isteğiyle istifa etmiş olsa da Kanatlı Ailesi’yle yaşadığı sorunlardan dolayı bu istifayı vermek zorunda kaldığı biliniyor.

AYNI KOLTUKTA KAÇ YIL?

Türkiye’nin önde gelen holdinglerine baktığımızda ise CEO’ların uzun yıllardır görevlerinin başında olduğunu görüyoruz. Borusan Holding CEO’su Agah Uğur tam 16 yıldır CEO’luk görevini yürütüyor. Alarko Holding Ayhan Yavrucu 14, Hayat Kimya’dan Orhan İdil 13, Tekfen Holding’den Erhan Öner ise 10 yıldır CEO’luk koltuğunda oturuyor. Tüm bu isimlerin ortak özelliği ise şirket içinden yetişmiş olmaları… Hatta çoğu, kariyerine bu şirketlerde başlamış durumda. Alarko Holding CEO’su Ayhan Yavrucu’nun ilk işi Maliye Bakanlığı’nda hesap uzmanlığıydı. O görevinden istifa ettikten sonra ise Alarko Holding’de çalışmaya başladı. Aynı şekilde Agah Uğur ve Erhan Öner de kariyer hayatlarının büyük bölümünü şu anda yönettikleri şirketlerde geçirdiler. Tam 10 yıldır Vestel’in icra kurulu başkanlığını yürüten Ömer Yüngül ise Ahmet Nazif Zorlu’nun en yakın yol arkadaşlarından biri. Hemen hemen kariyerinin tüm dönüm noktalarını Zorlu Grubu çatısı altında yaşamış bir isim. Yüngül, şirkete bağlılık ve sebat etmenin bugünün ortamında çok önemli meziyetler olduğunu söylüyor. İş hayatı boyunca hiç işten atılma korkusu hissetmediğini belirtiyor ve ekliyor: “Siz özveriyle çalıştıktan sonra her zaman iş var. Benim gençlere tavsiyem de bu yönde olacaktır. Özveri, sebat, dürüstlük ve de işini severek yapmak çok önemli.” Türkiye’nin çok uluslu şirketlerinden Unilever’in 7 yıldır genel müdürü olan İzzet Karaca ve P&G’nin 6 yıldır Türkiye genel müdürü olan Saffet Karpat da şirket içinden yetişmiş yöneticiler olarak dikkat çekiyor.

KİŞİSEL İLİŞKİ ÖNEMLİ
Türkiye’de özellikle büyük ölçekli grupların başındaki isimlerin uzun yıllar aynı görevi sürdürmesi konusunda uzmanların düşünceleri farklılık içeriyor. Türkiye’nin önde gelen head hunter şirketlerinden Heidrick&Struggles’ın yönetici ortağı Ayşegül Aydın, bu konunun kurumsal bir boyutta ele alınmadığını düşünenlerden. Türkiye’de çoğu zaman CEO’nun kariyerinin grubun başkanı ya da sahibiyle kurduğu kişisel ilişkiye bağlı olarak şekillendiğini söylüyor. Patronların alt kademelere uygulandığı gibi CEO’larını objektif kriterlere göre değerlendirmediklerini belirtiyor ve ekliyor: “Patron CEO’ya güveniyorsa ve seviyorsa o kişi koltuğunda uzun süre kalabiliyor. Bugün pek çok büyük holdingde yaşanan durum da bundan ibaret. Kısacası CEO’nun işte kalış süresi başarıyla doğru orantılı değil.” Amrop International Türkiye Yönetici Ortağı Yeşim Toduk Akiş ise özellikle holdinglerde CEO’luk koltuğunda oturan kişilerin uzun yıllar bu görevde kalmalarının doğal olduğunu düşünüyor. “Yurtdışındaki yönetim kurulu ve CEO’luk yapısıyla ana hissedarın bizzat yönetim kurulunda yer aldığı Türk şirket yapıları arasında büyük farklılık var” diyen Akiş, Türkiye’de ana hissedarın CEO’ları bizzat tanıdığı ve güvendiği kişilerden seçtiğini söylüyor ve ekliyor: “Hisse sahipleri işin içinde olduğu için CEO hedefi gerçekleştirmese bile bunu anlayabiliyor. Özellikle Türkiye gibi daha kısa dönemli değişikliklerin olduğu bir ülkede yönetim kurulu CEO’yu sonuçlara göre değil sürece göre yargılıyor.”