Finansman sektörü en az 2 kat büyüyecek

Elçin Cirik

[email protected]

Capital Ocak 2022 sayısından

Finansman şirketleri, olumlu bir yılı geride bırakıyor. Kasım sonunda 38,5 milyar TL kredi stoku bulunan sektör, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41 büyüdü. ALJ Finansman Genel Müdürü BETÜGÜL TOKER, 2022 için yüzde 50 işlem hacmi artışı öngörüyor. Kredi kartlarındaki kısıtlamalar nedeniyle tüketicilerin alternatif finansman arayışına girdiğine dikkat çeken Toker, “Sonuçta finansman sektörünün önümüzdeki dönemde en az 2 hatta 3 kat büyüyebileceğini düşünüyorum” diyor.

Finansman şirketleri sektörü, pandemide yüzü gülen nadir alanlardan biri. Hacmin yüzde 90’dan fazlasının otomotiv finansmanından kazanıldığı sektörde, pandemiyle araç ihtiyacının artması ve yatırım enstrümanı olarak görülmeye başlamasıyla hareketlilik yaşanıyor. Merkez Bankası 27 Kasım verilerine göre finansman şirketlerinin toplam kredi stoku 38,5 milyar TL’yi buluyor. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41 büyüme mevcut. Sektörün öncü oyuncularından ALJ Finansman’ın genel müdürü Betügül Toker, 2022 yılının da yüzde 50 büyümeyle geçeceğini öngörüyor. “Bu beklentimizde hem enflasyonist ortam hem otomotivde yapılan al-sat hareketleri etkili” diyen Toker, 2022’de fiyat artışlarına rağmen yeni ve ikinci el pazardaki hareketliliğin devam edeceğini düşünüyor. Toker’e göre önümüzdeki 3 yılda finansman yapılan alanlar çeşitlenecek ve lisansların değerli olması nedeniyle özellikle otomotiv dışı finansman alanına yeni oyuncular girecek. ALJ Finansman Genel Müdürü Betügül Toker ile finansman sektörünü konuştuk: 

Finansman şirketleri sektöründe işlem hacmi bu yıl ne kadar büyüdü? 

TCMB’nin 27 Kasım verilerine göre finansman şirketlerinin toplam kredi stoku 38,5 milyar TL’yi buluyor. Burada geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41 ile anlamlı bir büyüme mevcut. Sektörün 2021’i yüzde 50 büyümeyle kapatacağını öngörüyoruz. Büyüme, ağırlıklı olarak otomotiv finansmanından geliyor. Finansal Kurumlar Birliği (FKB) üyesi finansman şirketlerinin verilerine göre kredi konusu olan ürün adedinde, 2021 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yıla göre yüzde 17,8 düşüş mevcut. 2020 üçüncü çeyrekte 4 milyon adetten 2021 üçüncü çeyreğinde 3,3 milyon ürüne gelinmiş. Enflasyonist etki sonucu fiyatların artışıyla gelen bir büyüme var. Aslında 2021, müşteri ihtiyaçlarının farklılaştığı bir yıl oldu. Sektör hareketliliği sadece ihtiyaca yönelik taleple değil, araç satın almayı bir yatırım enstrümanı gibi yorumlayan yeni tüketici davranışlarıyla da değişti. Bu da sektör hareketliliğini arttırdı. Pandemiyle hijyen temelli müşteri davranışı değişikliği sektördeki alım/satım işlemlerini yükseltti. Burada engel yaratan tek unsur, çip tedariği ve bunun yarattığı kriz ortamı oldu. Sektör, bu anlamda hem müşteri davranışlarını hem buna oluşturulacak arzı “ikinci el araç kredisi” satışındaki ivmeyi artırarak yanıtladı. 

Artan kurların etkisi nasıl yansıyor?

Kur artışlarının en önemli etkisi, fiyat artışları. Bugünlerde herkes araçlarda fiyatların oturmasını bekliyor. 2021’de pandemi kısıtlamaları nedeniyle mart-haziran ayları arası talebin daha az olduğu bir dönem oldu. Çünkü finansman işlemlerinin noterde tamamlanması gerekiyor. Ancak haziran sonrası sektör açıldı. Kasım ayı otomobil alımları için daha akışkandı, aralıkta piyasada araç fiyatlarının artmasıyla dur-kalk şeklinde gidiliyor. Otomotiv tarafında önümüzde darboğaz olarak çip krizi sürüyor. Otomotiv sektöründe 2022 beklentilerinde, ilk 6 ayın yine durağan geçeceği, yılın ikinci yarısında çip probleminin çözülmesiyle hareketlenme olacağı öngörülüyor. 

Kur nedeniyle birinci elle ikinci el arasında farklı davranış eğilimleri oluyor mu? 

Birbirine çok paralel gidiyor. İkinci elde de fiyatlar konjonktüre göre belirleniyor. Otomotiv finansmanında çip krizi nedeniyle sıfır araçta çok talepkar bir ortam olmasına rağmen nispeten daha az araç var. Dolayısıyla sektör, finansman şirketlerinin tercihi olmaksızın ikinci ele kaydı. ALJ Finansman’da 2021’de ikinci el araç finansmanının toplamda payı yüzde 70 oldu. 2022’de de bu eğilim sürecek. Yılın ikinci yarısından sonra biraz daha sıfır aracın finansmanının artmasını bekliyoruz. 

2022’de sektörde nasıl bir büyüme bekliyorsunuz? 

Bu yıl da sektörün büyümesini yüzde 50 olarak öngörüyoruz. Bu beklentimizde hem enflasyonist ortam hem otomotivde yapılan al-sat hareketleri etkili oluyor. Yeni varyantların ortaya çıkması sürecin yönetiminde zaman zaman belirsizlikler yaratmaya devam edebilir, ancak pandemi etkilerinin 2022 yılında kısmen azalacağını öngörüyoruz. Yılın ortasından başlayarak küresel enflasyon endişelerinin azalmasını ve normalleşmeye adım atmaya başlamamızı bekliyoruz. Toplam araç satışlarının 2022’de artacağını ve 900 bin seviyelerine ulaşacağını düşünüyoruz. Ayrıca FKB üçüncü çeyrek verilerine göre finansman sektöründe müşteri sayısı 2,3 milyon. Burada da tabana yayılmayla gelecek yıl büyüme bekliyoruz. 

Birinci el ve ikinci el otomotiv finansmanında nasıl bir görünüm bekliyorsunuz? 

İkinci el otomotiv pazarı, hacim olarak alsat adedinde oldukça yüksek. Bir aracın yıl içinde farklı kişilerce el değiştirmesi en önemli faktör. 2021 sonunda ikinci elde adedin 5 milyonu bulmasını öngörüyoruz. İkinci el araç aynı zamanda bireylerin yatırım anlamında da destek noktası oldu. Araç fiyatı artışlarını yakından takip eden küçük-orta yatırımcı kitlesi bu alana ilgi gösterdi. Bu ilgi 2022’de devam edecek gibi görünüyor. 2022 için fiyat artışlarına rağmen yeni ve ikinci el pazarındaki hareketliliğin devam edeceğini düşünüyoruz. 

Otomotiv dışı finansmanın sektörünüzde ağırlığı, 2-3 yıl önce yüzde 15’lere çıkmıştı. Bugün sektörde payı ne kadar?

Aslında finansman sektörü Avrupa ve Uzakdoğu’da oldukça güçlü. Türkiye’de ise kredi kartlarının yaygın kullanımı nedeniyle bir adım geride kalmış. 2021 verilerine göre finansman şirketleri kapsamında otomotiv dışı kredi hacmi yüzde 9,4. Buzdolabı, beyaz eşya, cep telefonu gibi finansman ürünlerinde kredi kartları dominant rolde. Bu tablonun önümüzdeki süreçte devam edeceğini öngörüyoruz. Ancak yapılan regülatif uygulamalarla kredi kartı tarafında kısıtlamalar mevcut. Bu da insanları alternatif finansman arayışlarına sürüklüyor. Sonuçta finansman sektörünün önümüzdeki dönemde en az 2 hatta 3 kat büyüyebileceğini düşünüyorum. 

Peki otomotiv kredilerinde finansman şirketlerinin payı ne kadar? 

Merkez Bankası kasım sonu verilerine göre otomotiv kredilerinde finansman şirketlerinin payı yüzde 36. 2020 sonunda bu pay, yüzde 41’di. Geçmişte finansman şirketlerinin payının yüzde 55’e çıktığı dönemler olmuştu. Bankaların taşıt kredisi vermede iştahı arttı, ikinci el otomotiv pazarında da kredi vermeye başladıkları için payları büyüyor. Bu trendin, aynı oranlarla 2022’de de devam edeceğini düşünüyorum. 

Son olarak daha orta vadede, 3 yıl sonrası için sektörün geleceğini nasıl görüyorsunuz? 

3 yıl içinde sektörün yeni finansman alanlara da girerek ciddi büyüyeceğini öngörüyorum. Bu anlamda önümüzdeki 3 yılda kümülatif olarak yüzde 50’den fazla büyüme görmemiz hiçbirimizi şaşırtmamalı. Araç fiyatlarındaki değişim, kredili satışlara talebi artıracak. Faiz oranlarında yaşanabilecek olası düşüşle talep, benzer yönde olacak. Tüketici elektroniği, ev eşyaları gibi ürünlere yönelik finansman çözümlerinin gelişmesini ve iş birlikleriyle finansman şirketlerinin kredi hacmi içindeki payının artmasını bekliyoruz. Ayrıca finansman şirketi lisansı çok değerli. İleride özellikle otomotiv dışı finansman tarafında oyuncu sayısının artacağını da öngörüyorum.