Hangi ülkelerde şirket alınabilir?

Son dönemde Türk şirketlerin yurtdışındaki satın alma atakları dikkat çekici. Özellikle 2007'den bu yana Türk yatırımcıların tam anlamıyla fırsat peşinde koştuğu gözleniyor. 5 yılda toplam hacmi yaklaşık 7 milyar dolar olan 70 civarında satın alma ve ortaklığa imza atıldı. Bu eğilim, özellikle son 2 yıldır yükselen bir ivme kazandı. Sadece geçen yıl yaklaşık 2,5-3 milyar dolarlık hacme ulaşan 25-30 işlem gerçekleşti. Borç sıkıntısındaki Avrupa ülkeleri, Rusya, Çin, Körfez ülkeleri ve Güney Afrika ise Türk yatırımcının yakından takip ettiği coğrafyalar. Deloitte Türkiye Kurumsal Finansman Ortağı BAŞAK VARDAR, yurtdışında alım fırsatları konusunda merak edilenleri yanıtladı:

1- Artık Türk şirketlerini "alıcı" rolünde de görüyoruz. Son 5 yılda bu anlamda nasıl bir ivme yaşandı?
- Türkiye ekonomisinin son yıllarda dünya piyasalarına tam olarak entegre olmuş bir yapısı var. Türk işadamlarının girişimcilik gücü de buna eklenince, yurtdışı yatırımları daha sık duymaya başladık. Büyüme stratejisi olan birçok Türk şirketi artan bir şekilde yurtdışındaki yatırım fırsatlarını takip ediyor. Türk şirketlerin fırsatçı bir yaklaşımla yurtdışı yatırımları yaptığını gözlemliyoruz. Son 5 yılda, Türk şirketleri, toplam hacmi yaklaşık 7 milyar dolar olan 70 civarında satın alma ve ortaklık işlemine imza attı. Bu yatırımlar, ihracat pazarlarının çeşitlendirilmesi, yeni marka edinilmesi, maliyetlerin azaltılarak rekabet avantajı yaratılması gibi faydaları beraberinde getiriyor.

2- 2011 'de Türk şirketlerinin yurtdışında yaklaşık ne kadarlık bir işlem hacmi oldu?
- 25-30 arası işlemde yaklaşık 2,5-3 milyar dolarlık bir işlem hacmi oldu. Bunun büyük kısmı, Anadolu Efes'in SAB Miller'in Rusya ve Ukrayna işlerini satın aldığı tek işlemden geldi. Arçelik'in Güney Afrikalı beyaz eşya üreticisi Defy'yi satın alma işlemiyle Yıldırım Holding'in Malta'da satın aldığı konteyner terminali diğer öne çıkan işlemler. Geri kalanı, orta ölçekli şirketlerin, yurtdışında üretim, sağlık, tekstil, gıda içecek, finansal hizmetler gibi sektörlerde yaptıkları satın almalardan oluştu.

3- Sizce 2012 yılı yurtdışında şirket satın alma fırsatları açısından nasıl olacak?
- Küresel krizin etkisiyle sorun yaşayan ülkeler ve şirketler oldu. Yunanistan gibi bazı ülkelerde Türk yatırımcıların ilgi gösterdiği bazı özelleştirme ve satış süreçleri başlatıldı. Ayrıca gelişmiş pazarlarda finansal sıkıntı yaşayan ve cazip birer satın alma fırsatı oluşturan şirketler var. Türk şirketleri yine bu fırsatları kovalayacaktır. Bununla birlikte, Türkiye'deki büyüme önümüzdeki dönemde ivme kaybedecek. Finansman kaynaklarının kısıtlı olacağı bir dönem bizi bekliyor. Türk şirketlerinin yeterli sermaye birikimi olmadığını da düşünürsek, 2012'de Türk şirketlerin yurtdışı satın almalarında önemli bir artış beklemiyorum. Büyük ölçekli, sermaye gücü olan holdinglerin ise dış piyasalardaki fırsatları değerlendireceğine inanıyorum.~

4- Son dönemde hangi sektörden Türk şirketleri, hangi ülkelerde, hangi boyutta şirket arıyor?
- Koç Holding, Yıldız Holding, Anadolu Holding, İş Bankası gibi grupların daha büyük montanlı satın alma fırsatlarını takip ettiğini söyleyebiliriz. Enerji, altyapı, gıda-içecek, tekstil, telekomünikasyon, üretim gibi sektörlerde daha küçük ve orta ölçekli yatırımlara odaklanan Türk gruplar ve şirketler de var. Ayrıca, kendisi daha önce bir fona hisse satışı gerçekleştirmiş olup da inorganik olarak büyüme stratejisi çerçevesinde komşu bölgelerden veya yakın coğrafyalardan satın almalar yapan Türk şirketleri de mevcut. Tahminen 30-40 şirketten bahsedebiliriz.

5- Yurtdışında satın alma anlamında en cazip sektörler hangileri? Neden?
- Otomotiv yan sanayi, seramik, sağlık gereçleri, lojistik, finansal hizmetler, kimya, madencilik, sağlık, tekstil, teknoloji, gıda içecek ve üretim ön saflarda yer alan sektörler. Bazı ülkeler spesifik alanlarda dünya çapında güçlü ve buralarda bir fırsat olduğu zaman bunu değerlendirmek önemli bir pazar payı, maliyet avantajı, marka edinimi gibi faydaları beraberinde getiriyor. Benzer şekilde, finansal hizmetler sektöründe bir satın alım bölgesel güç olma imkanı tanıyabiliyor. Gelişmekte olan ülkelerde sağlık, gıda içecek ve hizmet sektörleri büyüme potansiyeli itibarıyla cazip oluyor.

6- Önümüzdeki süreçte hangi ülkeler ve sektörler hareketlenecek?
- Çin, Hindistan, Doğu Avrupa ülkeleri, Rusya, Ukrayna, Irak, Afrika ülkeleri, Almanya, İtalya, Hollanda, Fransa gibi ülkelerle biraz önce saydığım sektörlerin hareketli olacağını tahmin ediyorum.

7- Yurtdışında satın alma yapan Türk şirketlerin ortak özellikleri neler?
- Genelde Türkiye'de kendi alanlarının önde gelen şirketleri. Birçok alanda faaliyeti bulunan, belli bir büyüklüğe ulaşmış orta ve büyük ölçekli Türk grupların öne çıktığını görüyoruz. Önemli bir kısmı, belli bir sermaye birikimi olan, borçlanma kapasitesi yüksek, halka açık şirketler. Ayrıca, birden fazla yurtdışı yatırım tecrübesi olan şirketler. Bununla birlikte, yurtdışı tecrübesi bulunmayan, oldukça küçük ölçekli ama kendi işine katma değer sağlayacak yatırımları tespit edip hayata geçiren şirketler de var.

8- Peki satın almalarda en çok hangi yöntemleri izliyor?
- Türk yatırımcılar kontrolü seviyor. İşlemlerin büyük kısmında çoğunluk hissesi veya yüzde 100 hisse alımı var. Ama tanımadıkları bir pazarda yatırım söz konusu ise ilk başlarda ortamı ve ülkeyi tanıyan bir yerel ortakla gitmenin avantajını tercih eden şirketler de var tabii.

9- Yurtdışında şirket almak isteyenler nelere dikkat etmeli?
- Türk şirketlerin en önemli özelliği yeni pazarlara uyum sağlama kabiliyetleri. Esnek bir yaklaşımları var. Ancak yine de dikkat edilmesi gereken bazı hususlar var. Sektöre yönelik regülasyonlar, vergisel mevzuat, muhasebe sistemleri, çalışanlarla ilgili sorumluluklar, yerel otoritelerle ilişkiler, hizmet sağlayan aracıların ve danışmanların seçimi, tedarikçilerle ilişkiler, yasal altyapı gibi alanlarda bilgi sahibi olunarak planlı bir şekilde hareket edilmeli.~

10- Hangi ülkeler şirket alımı açısından daha cazip, neden?
Hindistan, Çin, Rusya, Ukrayna, Doğu ve Güneydoğu Avrupa pazarı, Körfez ülkeleri, Güney Afrika sayılabilir. Ayrıca Almanya, Hollanda, İtalya, Fransa başta olmak üzere Avrupa ve Kanada gibi çeşitli bölgelerde de fırsatlar var. Gelişmekte olan ülkelerde maliyet avantajları ve büyüme kaynaklı pazar potansiyeli var. Borç sıkıntısında olan ve büyümenin sınırlı olduğu Avrupa'da ise küresel olarak bilinirliği yüksek olan markalar mevcut. Bazı ülkeler belli sektörlerdeki fırsatlarla öne çıkıyor. Örneğin Kanada'da madencilik, İtalya'da seramik, Almanya'da otomotiv, İngiltere'de lojistik, Hollanda'da liman ve yatçılık gibi. Komşu ülkelerde bankacılık, teknoloji, enerji, üretim, altyapı ve inşaat gibi sektörlerde bölgesel bir oyuncu olma fırsatı sağlayan bazı projeler var.