Kullanıcı bilinci arttıkça e-ticaret hacmi de artıyor

E-ticaret işlemlerinin tüm kartlı alışveriş işlemleri içindeki payı yaklaşık yüzde 7,5. 2003 yılında yerli ve yabancı kredi kartları ile Türkiye'de e-ticaret cirosu 262 milyon TL olarak gerçekleşmiştdi. 2011 yılı ilk yarısında ise 10 milyar TL'yi aşmış durumda. Bu rakamlann daha da artacağını söyleyen BKM Genel Müdürü Soner Canko, bu artışta, hayata geçirilen İnternette Güvenli Alışveriş (3D Secure) platformunun etkisinin oldukça fazla olduğunu söylüyor. Soner Canko'nun e-ticaret ve kredi kartı kullanımı üzerine etkileriyle ilgili sorduğumuz sorulara yanıtları şöyle:

2010 yılında bir önceki yıla göre yüzde 48 büyüme gösteren Türkiye'de e-ticaret hacmi, 2010 sonunda 15 milyar TL'ye ulaştı. Bu rakam 2011 ilk yarıda ise rakam 10 milyar TL oldu. Bu süreçteki gelişimi neye bağlıyorsunuz, bu hacim büyüklüğü nasıl sağlandı?
- 2009 yılı ile 2010 yılı e-ticaret cirosu karşılaştırıldığında yüzde 48 artış olduğu görülüyor. Bazı verileri hatırlamakta fayda var; TÜİK'in 2009 verilerine göre Türkiye nüfusunun yüzde 40'ı bilgisayar, yüzde 38'i ise internet kullanmaktaydı. 2010 verilerine göre ise Türkiye nüfusunun yüzde 43'ü bilgisayar, yüzde 41'i ise internet kullanıyor. Hem bilgisayar hem de internet kullanıcılarının sayısında yaklaşık yüzde 10'luk artış meydana geldi. Türkiye, dünyada en fazla internet kullanıcısına sahip ilk 15 ülke içinde yer alıyor. Tüm bunların yanısıra, sektörün kendini sürekli geliştirmesi, yabancı yatırımların ülkemizde yatırımlarını artırması, kullanıcıların bilinçlenmesi ve ödeme güvenliğinin artmış olmasının doğal sonucu olarak da işlem adetlerine ve hacimlerine yansıdı. Ayrıca, internet üzerinden alışveriş, kişilere seçme, en iyi ürünü en iyi fiyata satın alma konularında olanak tanıyor. Sadece internet bağlantısı ile istediğimiz ürünü fiyat karşılaştırması da yaparak istediğimiz saatte bulunduğumuz yerden satın alabiliyoruz. E-ticaret siteleri üzerinden alışveriş, güvenlik önlemleri arttıkça yaygınlaşmaya devam ediyor. Ödemelerin güvenliği burada önemli bir noktadır, güvenlik arttıkça e-ticaret işlem hacminde de artış gözleniyor. "İnternette Güvenli Alışveriş (3D Secure)" yöntemi bu güveni sağlıyor.

Artışta diğer faktörler nelerdir?
-Tüketicilerin güvenlik konusunda bilinçlendirilmesi ve kart sahipleri için düzenlenen kampanyalar, e-ticaret hacminin artışında olumlu etki yaratıyor. Ayrıca internet erişimine sahip olan kullanıcı sayısındaki artış, yeni firmaların e-ticaret yatırımı yapması, mevcut firmaların altyapılarındaki iyileştirmeler, tanıtım faaliyetlerindeki artış, internet alışverişindeki fiyat ve kolaylık avantajı e-ticaret hacminin gelecek dönemde daha da artmasını sağlayacak. Aralık 2010 itibariyle bir önceki yıla kıyasla, e-ticaret işyeri sayısında yüzde 7, "İnternette Güvenli Alışveriş (3D Secure)" uygulamasını kullanan e-ticaret sitesi sayısında ise yüzde 25 artış meydana geldi. Uygulamanın tüm e-ticaret siteleri tarafından benimsenmesi BKM olarak öncelikli hedefimiz. Haziran 2011 itibarıyla Türkiye'de 32 bin adet e-ticaret yapılabilen işyeri bulunuyor. Haziran sonu itibarıyla yerli ve yabancı kredi kartları ile 58 milyon adet ve 10 milyar TL tutarında e-ticaret işlemi gerçekleştirildi.~

E-ticarette güvenlik noktasında son dönemde hangi önlemler alındı?
- BKM, kredi kartı ile internet üzerinden yapılacak alışverişlerde, hem işyerlerine hem de kart kullanıcılarına güvenli bir alışveriş ortamı sağlayacak "İnternette Güvenli Alışveriş (3D Secure)" uygulaması için gerekli platformu hayata geçirdi. Uygulama, kart sahibi ile e-ticaret işyerinin işlem esnasında birbirlerini doğrulayabilmeleri üzerine kurulmuş olan bir güvenlik yöntemidir. İnternette gerçekleşecek herhangi bir ödeme işlemi sırasında kart, doğrudan alınmış olduğu bankanın sistemlerine yönlendirilir. Bu yönlendirme sonrasında, bankanın sistemine şifre girilerek işlem onaylanır. Böylelikle kart numarası başkaları tarafından biliniyor olsa bile, şifreyi sadece kart sahibi bildiği için elektronik güvenlik sağlanmış olur.

E-ticaret siteleri tarafında nasıl önlemler alınıyor?
- E-ticaret siteleri öncelikle e-ticaretin daha da güvenli olabilmesi amacı ile gerekli altyapı yatırımlarını yapıyor ve çalıştıkları bankalar ile birlikte bu güvenlik artırıcı unsurları hayata geçiriyor. Güvenlik konusunda yapılan yatırımların başında "İnternette Güvenli Alışveriş (3D Secure)" geliyor. Uygulamayı, bir zorunluluk olarak değil, bir güvenlik unsuru olarak görmek daha doğru. Fiziki ortamda chip&PIN uygulaması hayata geçirilerek kayıp, çalıntı ve sahte kart giderlerinin önü ciddi bir biçimde kesilmiş durumda. Uygulamanın sanal ortamda yaygınlaşmasıyla e-ticaret sahtekârlık oranlarının daha da düşmesini bekliyoruz.

2011 yılı için e-ticaret hacmi beklentiniz nedir?
- E-ticaret işlemlerinin kartlı alışveriş işlemleri içindeki payı yaklaşık yüzde 7,5. 2003 yılında yerli ve yabancı kredi kartları ile Türkiye'de 3,5 milyon adet e-ticaret işlemi yapıldı. E-ticaret cirosu ise 262 milyon TL olarak gerçekleşti. Haziran 2011 itibarı ile ise e-ticaret işlem adedi 58 milyona, işlem cirosu ise 10 milyar TL'ye ulaştı. 2003 -2011 arasındaki değişime bakıldığında ülkemizde e-ticaret büyüme hızının son derece yüksek olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki yıllarda e-ticaret cirosunda ve işlem adetlerinde geçmiş döneme paralel olarak artışın devam edeceğini öngörüyoruz.

Sanal POS üzerinden gerçekleşen e-ticaret alışverişinin toplam kredi kartı kullanımı içindeki payı nedir? Ürün bazında bakıldığında en fazla hangi ürünler satılıyor?
- Sanal POS üzerinden gerçekleşen e-ticaret alışverişinin toplam kredi kartı kullanımı içindeki payı yüzde 7,5 seviyesinde. BKM verileri ve 2009 yılında yapılan bir e-ticaret araştırmasının sonuçlarına göre ulaşım biletleri, bilgisayar donanımı ve cep telefonu internet üzerinden en çok satın alınan ilk üç ürün arasında yer alıyor. Bilgisayar donanımı, bilgisayar, cep telefonu, elektronik eşya, ikinci el ürünler, spor ekipmanları, oto aksesuarları erkekler tarafından, kozmetik ürünleri ise kadınlar tarafından daha çok tercih edilirken, otel rezervasyonu, tur, tatil gibi turizm sektörüne yönelik ürün ya da hizmetler A SES (sosyo ekonomik sınıf) grubu arasında diğer SES gruplarına göre daha çok satın alınıyor.~

E-ticaret pazarında son trendler neler? Önümüzdeki dönemde yeni neler göreceğiz?
- İnternet kullanımı, mobil araçlara doğru hızlı bir değişim gösteriyor. İnternet kullanımı, akıllı telefonlar ve 3G teknolojisinin genişlemesi ile gitgide hızlanıyor. Mobil internet kullanımının yoğun olduğu yerlerde m-ticaret (mobil ticaret) cirolarının e-ticaret içerisindeki payı hızla yükseliyor. Bunun paralelinde mobil ticaret işlemlerinin önümüzdeki yıllarda e-ticaretin gelişmesine önemli bir katkıda bulunacağını öngörüyorum. Eskiden fiziki ortama ait ticaret modellerinin yoğun olarak kullanılmakta olduğu e-ticaret, günümüzde kendine özel yeni ticaret modelleri geliştirmekte. Fırsat siteleri, özel alışveriş siteleri, ürünlerin teşhirlerinde gelişen yeni modeller e-ticaretteki yeni trendler olarak düşünülebilir. Elbette e-ticaretin küresel büyüme sürecinde sosyal ağların da katkıları çok büyük olmuştur. Önümüzdeki yıllarda sosyal ağların e-ticaret üzerindeki etkisinin daha da artacağını, birçok e-ticaret sitesinin zaman içinde faaliyetlerinin büyük bir kısmını bu sosyal ağlar üzerinden de gerçekleştireceğini düşünüyorum

"İNTERNETTE GÜVENLİ ALIŞVERİŞ (3D SECURE)" SİSTEMİ NASIL İŞLİYOR?
• Verified by Visa ve MasterCard SecureCode ya da İnternette Güvenli Alışveriş logoları bulunan sanal iş yerlerinden yapılan online alışverişlerde 3 Boyutlu Güvenlik Protokolü gereği; kart sahibi alışveriş yapacağı siteye üye olup, o siteye giriş için gerekli işlemleri yaptıktan sonra, kendisini doğrulatma amacıyla, iş yeri sayfasından alınıp bankaya yönlendiriliyor.
• Bu şekilde oluşturulan şifre ile internette yapılan alışveriş işlemi esnasında kart sahibinin kimliği doğrulanıyor ve işlem mesajı SSL (Secure Socket Layer) altyapısı ile şifreleniyor.
• Böylece internet üzerinden daha güvenli alışveriş yapma imkanı doğuyor. Bu nedenle, Verified by Visa ve MasterCard SecureCode logolarının yer aldığı sitelerden alışveriş yapılması öneriliyor

YENİ GELİŞMELER DE YOLDA
BKM tarafından e-ticaret işlemlerinde kullanıcıların daha hızlı ve güvenli işlem yapabilmesini sağlamak amacıyla yeni bir sistem de geliştirilmekte. Yine "İnternette Güvenli Alışveriş (3D Secure)" altyapısı tarafından desteklenecek olan sistemin bu yıl içinde hayata geçeceğini söyleyen Canko şu açıklamalarda bulunuyor: "kullanıcıların ve işyerlerinin zaman içinde değişen ihtiyaçlarını dikkate alıyoruz, kullanımı daha da güvenli hale getirecek, kolaylaştıracak, işlem sürelerini kısaltacak bu yeni hizmete BKM EXPRESS adını verdik.

YÜZDE 97'LİK BÜYÜME
2010 yılının ilk altı ayı içinde İnternette Güvenli Alışveriş (3D Secure) sistemi kullanılarak 813 milyon TL tutarında işlem gerçekleştirilmiş bulunuyor. Haziran 2011 itibarıyla ise ilk altı ay içinde bu sistem kullanılarak 1,6 milyar liralık işlem yapılarak, geçen yıla göre yaklaşık yüzde 97 oranında bir artış meydana geldiği görülüyor. "İnternette Güvenli Alışveriş' in (3D Secure)" standart bir uygulama olduğuna ve kullanıcı açısından uygulamada farklılıkları olmadığına değinen Canko, "uygulama, internet üzerinden kredi kartı ve banka kartıyla yapılan alışveriş işlemlerinin güvenliğinin artırılması için geliştirilmiş olan bir sistem. Visa ve MasterCard'ın geliştirdiği bu çözüm ile hem kart sahipleri hem de üye iş yerleri sahtekarlıklara karşı güvence altına alınmıştır" diyor.~

GÜVENLİK YATIRIMI ARTIYOR
Sistemin Visa kredi kartları kullanımı için hazırlanan uygulamasına Verified By Visa, MasterCard kredi kartları kullanımı için hazırlanan uygulamasına ise MasterCard SecureCode isimleri veriliyor. E-ticaret siteleri ise öncelikle e-ticaretin daha da güvenli olabilmesi amacıyla gerekli altyapı yatırımlarını yapıyor ve çalıştıkları bankalar ile birlikte bu güvenlik artırıcı unsurları hayata geçiriyorlar. Güvenlik konusunda yapılan yatırımların başında gelen "İnternette Güvenli Alışveriş (3D Secure)" sisteminin kısa bir süre içinde yaygınlığının artması bekleniyor. "İnternette Güvenli Alışveriş (3D Secure)" uygulamaları Türkiye'de 2005 Ocak ayından beri kullanılıyor. Ocak 2005'te aylık 63 milyon lira olan e-ticaret hacminin 2011 Haziran ayında 1,6 milyar liralık büyüklüğe ulaştığı belirtiliyor. Başlangıçta uygulamayı kullanan sadece 40 adet e-ticaret iş yeri bulunuyorken, 2011 Haziran ayında uygulamayı kullanan e-ticaret işyeri sayısı neredeyse 8 bin adet. Toplam e-ticaret yapan işyeri sayısının 32 bin olduğunu hatırlatan Soner Canko "şu anda ülkemizde en yüksek hacime sahip tüm e-ticaret işletmeleri bu uygulamadan yararlanmaktadır" dedi.