Oyunun kuralları değişiyor

AHMET KURTCEBE ALPTEMOCI otomotiv yan sanayisinde faaliyet gösteren Erkurt Holding'in yönetim kurulu başkanı. Aynı zamanda Turgut Özal döneminde devlet, maliye ve dış işleri bakanlığı yapmış bir siyasetçi. "Türkiye'nin çıkış yolu üretmek, teknoloji geliştirmek ve satmaktan geçiyor" diyen Alptemoçin, otomotivde oyunun kurallarının değiştiğini söylüyor. Yeni oyuna adapte olamayanların yok olduğunu belirten Alptemoçin, "Otomotiv yan sanayi eskiden sadece parça üretirdi; şimdi ise komple bir sistem üretmemiz gerekiyor" diyor. Ahmet Kurtcebe Alptemoçin, otomotiv sektörünün yakından tanıdığı bir isim. Otomotiv yan sanayinin en önemli gruplarından Erkurt Holding'in yönetim kurulu başkanı. Renault'dan Tofaş'a, Mercedes'den Ford'a kadar dünyanın önde gelen markalarına üretim yapıyor. Aynı zamanda eski bir bakan. Merhum Turgut Özal döneminde devlet, maliye ve dış işleri bakanlığı yapan Alptemoçin, tüm bu önemli görevlere rağmen kariyerinin en önemli dönüm noktası olarak profesyonel yöneticilikten girişimciliğe geçişini görüyor. Alptemoçin, "Türk Traktör'de yöneticilik yaparken arkadaşlarımla birlikte Tofaş'a parça üretmek üzere Taysan'ı kurmamız hayatımın dönüm noktası oldu" diyor. Daha sonra arkadaşlarından ayrılıp kendi atölyesini kuran Alptemoçin'in 34 yıl önce otomotiv yan sanayisine üretim yapmak üzere kurduğu küçük atölyesinin bugünkü cirosu 225 milyon TL'yi aşıyor. 5 şirketinde 950 kişi çalışıyor. Alptemoçin, son 10 yılda sektörde yaşanan büyük değişime karşın büyüyüp güçlenmelerinde parça tedarikçiliğinden sistem üretir hale gelmelerinin etkili olduğunu söylüyor. Diğerlerine de aynı yolu izleyip teknoloji, verimlilik ve yeni ürün geliştirmeye yatırım yapmalarını tavsiye ediyor. "Türkiye'nin çıkış yolu üretmek, teknoloji geliştirmek ve satmaktan geçiyor" diyen Alptemoçin ile otomotiv yan sanayisinde yaşanan hızlı değişimi konuştuk:

Yan sanayide değişimin ayak sesleri
1- Eskiden çok farklı işleri yapardık. Şimdi 5 şirketimiz de kendi işine odaklandı. Bu uzmanlaşma ve birbiriyle entegre olan sistemi kurmamız, bizi başarıya taşıyan önemli faktör oldu.
2- Eskiden önemli olan, verilen resme göre parça üretmek ve şartnamedeki unsurları yerine getirmekti. Şimdi işler değişti. Artık otomobil şirketleri yan sanayiden parça üretme becerisi değil, sistem tasarımı istiyor.
3- Yeni dönemde parçaları üretecek makinelere sahip olmanız yeterli değil. Büyük şirketler, sistem üretenlerle çalışmak istiyor.~
4- Artık biz de müteahhitler gibi olduk. Nasıl onlar için yeni bir inşaat yeni bir proje demekse bizim için de yeni bir araç yeni bir iş demek.
5- Bu sektörde artık eski kârlarımız kalmadı. Kazandığımız parayı hep işimizi daha iyiye götürebilmek, yeni yatırımlar yapmak için harcıyoruz.
6- Türkiye'de otomotiv yan sanayi çok güçlü bir sektöre dönüştü. Bu yapı içinde artık tek tek küçük atölyelere yer kalmadı. Bunun yerine organize olmuş kuruluşlara şans var.
7- Eskiden biz yan sanayiydik, şimdi bize çalışan yan sanayicilerimiz var. Biz de artık birtakım aksesuarları dışarıya yaptırıyoruz.

ALMANYA'DAKİ TECRÜBE ÖNEMLİ
Babam asker, annem ilkokul öğretmeniydi. Babamın görevi nedeniyle İstanbul, Kütahya, Sarıkamış, Erzincan ve Eskişehir'de bulunduk. 1961 yılında ODTÜ Makine Bölümü'nden yüksek şeref derecesiyle mezun oldum.1962 yılında da yüksek makine mühendisi oldum. İlk iş olarak 5 ay süreyle Bayındırlık Bakanlığı'nda çalıştım. Bizim okuduğumuz dönemde ODTÜ yeni kurulan, ancak çok farklı bir eğitim tarzı sunan bir kurumdu. Biz orada çok büyük teknolojiler geliştirmeyi öğrenmedik, ancak hayatta karşılaşılması daha muhtemel sorunların nasıl ele alınıp çözüleceğine dair bilgi kazandık. ODTÜ'de bu tarz bir eğitim aldığım için Bayındırlık Bakanlığı'nda çalışmaya devam edemedim. Sabahtan akşama kadar 'Borunun çapı kaç santim olsun' diye zamanımı öldüreceğime, yaratıcı işler yapmam gerekiyordu ve tesadüf denk geldi, Almanya'ya gittim. 4 yıl Almanya'nın önde gelen ağır iş makineleri üreticisi Demag Grubu'nda mühendis olarak çalıştım. ODTÜ'nün bana kazandırdığı bazı becerileri Almanya'da geliştirme imkanı buldum. Bugün geriye baktığımda Almanya'da çalışmamın olaylara analitik bakma becerimi pekiştirdiğini görüyorum.

KENDİ İŞİMİ KURDUM
Almanya'nın ardından Ankara'ya geldim ve Türk Traktör Fabrikası'nda bir süre imalat müdürü olarak görev yaptım. Ancak Almanya'da elde ettiğim başarı beni kendi işimi yapmaya yöneltti. Bir şirketin kuruluşunda yer alıp yöneticiliğini yapmak bana yetmemeye başladı. Tam bu dönemlerde Tofaş kuruluyordu ve bu olay Türkiye için yepyeni bir heyecandı. Her vesilede bu projede yer almak istediğimi arkadaşlarımla paylaşıyordum. Tofaş'ta çalışma daveti alamadım, ancak Tofaş'a parça üretmek için bir araya gelen girişimci bir arkadaş grubunun kurmuş olduğu şirkete kurucu ortak ve genel müdür olarak katıldım. Yeni şirketin ismi Taşıt Yan Sanayi, kısa adıyla TAYSAN'dı. Uzun yıllar Tofaş'ın en önemli yan sanayi kuruluşlarından biri olarak faaliyet gösterdik. Ancak daha sonra ortaklar arasında baş gösteren anlaşmazlıklar nedeniyle TAYSAN'dan ayrılmak zorunda kaldım. Bir süre serbest çalıştım. ~
1978 yılında Tofaş'a farklı malzemeler üreten bir kuruluş olan Erkurt'u kurdum. Kısa zaman içinde değişik teknoloji ile farklı ürünler üreterek Tofaş nezdinde prestij ve güven kazandık. TAYSAN'da ise daha sonraki yıllarda ortaklar arasında ihtilaf çıktı. Özel iş hayatına adım attığım TAYSAN markası benim için çok önemli olduğu için aradan yıllar geçtikten sonra TAYSAN'ın isim hakkını satın aldım. İşte böyle bir macera bizi bugün sanayide bu noktaya getirdi. yerlerinde kullanılan ses yutucuları yaparak başladık. Esas itibarıyla o gün yapmaya başladığımız ürünleri bugün halen üretiyoruz. Ancak bugün bünyemizde yer alan 5 şirketimiz eskiden ürettiğimiz bir üründe uzmanlaştı. Başarımızın en önemli unsurlarından biri de bu uzmanlaşma ve birbiriyle entegre olan sistemi kurmamız oldu.  Cemre Halıcılık şirketimiz ağırlıklı olarak arabalarda kullanılan halı ve keçeyi üretiyor. Erkurt ise Cemre'den aldığı keçeleri preslerde şekillendiriyor ve bunları otomobil sanayine satıyor. Bekalp şirketimiz ise kalıp yapıyor. TAYSAN, ses tecridi malzemeleri üretiyor. En büyük şirketimiz Formfleks ise farklı teknolojiler kullanarak otomobilde ses yalıtımı ve dekoratif olarak kullanan malzemeleri üretiyor. Türkiye'de var olan otomobil firmalarının hemen hepsine üretim yapıyoruz. Tofaş, Renault, Ford, Mercedes, Honda ve BMC ile çalışıyoruz. Ancak eskiden bir sürü ülkeye ihracat yaparken bugün sadece İran ve Romanya'ya mal gönderiyoruz. Bunun da nedeni Renault ve Ford gibi büyük üreticilerin Türkiye'yi üretim merkezi olarak seçmesinden kaynaklanıyor.

"YERLİ OTOMOBİL ÇOK KOLAY YAPILIR"
ÜRETİM ŞART
Türkiye'deki işsizliğin azalması, refahın artması için mutlaka otomotiv sanayinin önü açılmalı. Türkiye'nin bana göre çıkış yolu da daha çok üretmek, daha çok satmaktan geçiyor. Üreteceğiz, teknoloji geliştireceğiz ve satacağız. Bunu teşvik etmek lazım.
TEŞVİK ÖNEMLİ
Türkiye'de yerli otomobil çok kolay yapılır. Yeter ki yerli otomobil konusunda devlet yerli üreticileri teşvik etsin. Bunun için hükümetin teşviklerle ilgili uygulamalarının neler olacağını somut olarak açıklaması lazım. Teşvik sağlanırsa Türkiye'de 3-4 otomobil fabrikası yerli üretim yapmak için faaliyete geçer.
YENİ DÜZEN
Otomotiv şirketleri birbirlerini öldürecek kadar gırtlak gırtlağa bir rekabet içinde. Ancak daha çok para kazanabilmek için birbirlerine üretim yapıyorlar. Bu durum yan sanayiciler olarak en çok da bizi mutlu ediyor. Onların üretimlerinin artması bizim kapasitemizi artırıyor.
3 KRİTİK HEDEF
Önümüzdeki dönemde Türkiye'de otomotiv yan sanayinin daha iyi yerlere gelmesi için hatasız ve dünya standartlarında üretimde liderliği hedeflemesi gerekiyor. Sektörün ikinci hedefi ise katma değeri yüksek parçalar üretmek olmalı. Üçüncü olarak da otomotivde kullanılan ürünlerin başka sanayi dallarında da kullanımını sağlamak gerekiyor.~

BÜYÜK DEĞİŞİM BAŞLIYOR
Bizim iş kolumuzun özelliği otomobil firmalarına parça üretmek. Eskiden otomobil şirketlerine parça üretmek için başvurduğunuzda, önemli olan verilen resme göre parça üretmek ve şartnamedeki unsurları yerine getirmekti. 'Benim elimde makineler var, ben bu işin üstesinden gelebilirim' derseniz ve uygun bir fiyat verirseniz 'O işi sen yap' derlerdi. Ancak, şimdi işler değişti. Artık otomobil şirketleri yan sanayicilerden parça üretme becerisi değil sistem tasarımı yapmalarını istiyor. Örneğin, bir araba için ses tecridi çok önemli. Artık büyük üreticiler size parçayı gösterip 'Bunu yap' demiyor, 'Bu arabanın ses tecridini yapabilir misin?' diye soruyor. Yani bu arabayı incele, nerede hangi izolasyon malzemelerinin kullanılması gerektiğini bize söyle diyorlar. Sonuçta artık sistem üretmemiz bekleniyor. Böyle bir sistemi tasarlayacak mühendislik ve tasarım ekibi ile laboratuvarlara ihtiyacınız var. Bu değişime kendilerini adapte edemeyen, sadece parça üreten şirketler bugün kaybolup gitti. Buna karşın otomotiv yan sanayisinde yeni parça ve sistemler geliştirenler hayatta kaldı ve çok güçlü hale geldi. Artık biz de müteahhitler gibi olduk Nasıl onlar için yeni bir inşaat yeni bir proje demekse bizim için de yeni bir araç yeni bir iş anlamına geliyor. Artık eski kârlarımız kalmadı. Kazandığımız parayı hep işimizi daha iyiye götürebilmek, yeni yatırımlar yapmak için harcıyoruz. Otomobilin dışında yatırım yapacak ne lüksümüz ne de vaktimiz var.

"MİLYONDA SIFIR HATAYLA İS YAPIYORUZ"
"KALİTEYİ GELİŞTİRDİK"
Bursa, Gölcük ve Adapazarı'nda uluslararası standartlarda üretim yapan tesislerimiz var. Her geçen gün grup olarak büyüyüp gelişiyoruz. Bir taraftan iş hacmimiz büyürken diğer taraftan kalitemiz de aynı oranda gelişiyor.
BÜYÜK ÖDÜL
2010 yılında Almanya'dan sadece 5-6 firmaya verilen "o-PM" milyonda sıfır hata yapan firma ödülü aldık. Bir Türk firması olarak böyle bir ödüle layık görülmekten dolayı çok mutluyuz. Milyonda sıfır hatayla çalışıyoruz.
CİRO ARTTI
Bugün itibarıyla Renault, Tofaş, Mercedes ve Karsan gibi dünyanın en büyük otomotiv şirketlerinin en önemli tedarikçisi olduk. Holdingimizin çalışan sayısı 950'ye, ciromuz ise 225,5 milyon TL'ye ulaştı.
BAŞARININ FORMÜLÜ
Turgut Ozal'dan çok şey öğrendim. Turgut Bey gibi bana göre de başarının formülü yaptığınız işi çok iyi bilmekten geçiyor. Her zaman güvenilir ve işinin ehli olmak lazım. Çok çalışmak, gelişmeleri takip etmek ve iyi bir ekip kurmak çok önemli.

YENİ YOL HARİTASI
Ancak önümüzdeki dönemlerde en önemli hedeflerimizden biri başka sektörlerde kullanılacak malzemeleri üretmek. Bunun için yatırım ve araştırma yapıyoruz. Gelecekte otomotiv sanayinin dışında da kullanılacak ürünlerin üretimi konusunda sürekli arayış içindeyiz. Buradan hareketle de 2,5 yıl önce otomotiv sanayisinde kullanılan ses tecridi ürünümüzün inşaat sanayisinde kullanılması için ÇBS ile ortaklığa giderek inşaat sektörüne girdik. Binaların ısı ve ses yalıtımlarında kullanılan sistemleri yapıyoruz. Giderek de bu ürünümüzün satışı güçleniyor.~

"YAN SANAYİ ÇOK GÜÇLÜ"
Otomotiv sanayisinde son 10 yılda çok önemli gelişmeler oldu. Eskiden Türkiye'deki büyük otomotiv üreticileri, Avrupa'daki önemli yan sanayicileri davet eder, onlarla Türk yan sanayi firmalarının ortaklık yapmasını isterdi. Ondan sonra da Türkiye'deki yan sanayicilere iş verirdi. Biz de Erkurt'ta başta bunu yaptık. Önce Almanya'nın önde gelen bir yan sanayicisiyle teknoloji anlaşması yaptık. Ondan sonra Tofaş ve Renault'dan iş aldık. Ancak, şimdi Formfleks tek başına Türkiye'nin önde gelen üreticilerinden iş alıp seri imalata geçebiliyor. Bugün itibarıyla Türkiye'de otomotiv yan sanayi çok güçlü bir sektör oluşturdu. Artık yan sanayide tek tek küçük atölyeler kalmadı. Bunun yerine organize olmuş kuruluşlar var. Buralarda çalışan yüzlerce mühendisin, binlerce teknisyen ve işçinin gelecekleri garanti altında. Hatta bu kuruluşların artık birer yan sanayisi bile var. Bu bile başlı başına büyük bir değişim. Eskiden biz yan sanayiydik, artık bize çalışan yan sanayicilerimiz var. Biz de artık birtakım aksesuarları kendimiz yapmak istemiyoruz, başkalarına yaptırıyoruz. Çünkü onlar yaptığı zaman daha ucuz ve daha iyi yapıyor. Ben onu yapmaya kalksam kocaman bir fabrika kurmak zorundayım. Sonuçta otomotiv sektöründeki büyüme yan sanayiyi ve onun etrafındaki diğer küçük işletmeleri de büyütüyor. Bu nedenle otomotiv sanayisinde mutlaka üretim yapılması şart.

"YENİ SEKTÖRLERE GİRERKEN TEMKİNLİYİZ"
"BAŞARISIZ OLUNCA ÇIKTIK
Bundan birkaç yıl önce Türkiye'de satmak üzere Concord çocuk oto koltuğunun distribütörlüğünü aldık. Bütün hazırlıklarımızı yaptık. Hatta Concord çocuk oto koltuklarının Türkiye'de üretimini yapmak üzere de anlaşma yaptık. Ancak birkaç parti sattıktan sonra pazarımızı kaybettik.
TAKLİTÇİLİK YILDIRDI
Çocuk oto koltuğu konusunda başarılı olamadık. Türkiye'de yeniliklere karşı garip bir direnç var. Bir de Türkiye'de garip bir alışkanlık var. Birileri hemen sizin getirdiğinizi taklit edip sağlıksız ürünleri piyasaya sürüveriyor. Sizin kaliteli malınız ucuz kopyasına kurban oluyor. Biz de bu yüzden piyasadan çıkma kararı aldık.
"ORTAKLA İLERLİYORUZ"
Bundan dolayı da inşaat sanayine yönelik ürün geliştirme işine girerken bilmediğimiz bir sektör olduğu için tek başımıza girmek istemedik. Ortaklık yaptık. Buradan birçok şey öğreneceğiz ya da ağzımızın payını alıp "İnşaat sektörüne iş yapılmaz kardeşim" diyeceğiz. Ancak gidişat şimdilik ümit verici.