Tasarrufta yeni hesaplar

Son 5 yılda Altınyıldız 500, Doğtaş 240, Sunar Grup 120 kalemde tasarruf etti. ING Bank 20, İstikbal ise 25 farklı maliyet kaleminde giderlerini azalttı. Tasarrufa odaklanan bu şirketler, süreçlerini yeniden tasarlayıp üretim ve organizasyonlarını yalınlaştırdı. Tasarrufta öncelik ise enerji maliyetlerini düşürmeye verildi. Tasarruflu ürünler sayesinde enerjide yüzde 40 ila 60 arasında tasarruf sağlandı. Verimliliği artıran Kaizen ve 6 Sigma sayesinde ise işçilik, üretim ve hammadde giderleri azaltıldı. Boston Consulting Group Türkiye Müdürü Burak Tansan, şirketlerin 100 farklı kalemde tasarruf edebileceğini söylüyor. Ingvar Kamprad, dünyanın en büyük mobilya markası Ikea’nın kurucusu.. .17 yaşında Ikea’yı kuran ve bugün 86 yaşında olan Kamprad, 46 milyar dolarlık servetine karşın dünyanın en tutumlu patronları arasında gösteriliyor. Çalışanları onu sadece ekonomi sınıfında uçan, iş yerinde basit bir kağıdın bile her iki tarafının kullanılmasını öğütleyen biri olarak anlatıyor. Kamprand, 1996 yılında yayınlanan “Bir Mobilya Satıcının Vasiyeti” adlı kitabında Ikea’nın sırrını gereksiz harcamalardan kaçınmak ve her aşamada tasarruf etmek olarak özetliyor. Kamprand, Ikea çalışanlarına hitaben yazdığı yazıda “Düşük fiyata ürün sunmalıyız. İşte bu bizi, ürünlerimizi daha ekonomik bir şekilde üretmeye, daha etkin satın alma yapmaya ve sürekli olarak tasarruf yapma konusunda inat etmeye sevk ediyor. İşte sırrımız bu. Bu, başarımızın esas temelidir” diyor. Aslında Ikea tasarruf konusunda yalnız değil... Yeni rekabet ortamı, düşen kâr marjları ve yerinde sayan fiyatlar, şirketleri kriz dönemleri dışında da tasarruf yapmaya zorluyor. Tasarruf kalemleri ise enerjiden, iş gücü ve yönetim maliyetlerine kadar oldukça geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Örneğin ING Bank, Türkiye’de son dönemde telekomünikasyon, seyahat ve baskı maliyetlerinde ciddi maliyet avantajı sağlanırken İstikbal Mobilya’da enerjide tasarrufa odaklanılmış. Bu süreçte üretim araçları tasarruflu ve çevreci olanlarla değiştirilmiş. Vodafone Türkiye ise son 1,5 yılda araç filosunu enerji tasarruflu yeşil otomobillerle yenileyerek yakıt maliyetlerinde yüzde 11 tasarruf sağladığını belirtiyor.

Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
KAÇ KALEMDE TASARRUF?
Dünyaca ünlü danışmanlık firması Boston Consulting Group kriz dönemleri dışında da şirketlerde tasarruf odaklı yönetim trendinin arttığı görüşünde. Uzmanlara göre bu durumda artan rekabet ortamı ve düşen kâr marjları etkili oluyor. Şirketlerin kaç maliyet kaleminde tasarruf ettiği konusu ise oldukça değişken. Bu rakam, şirkete ve faaliyet gösterilen sektöre göre değişiyor. Şirketler, genellikle personel giderlerinden enerji kullanımına AR-GE’den ulaşıma kadar farklı maliyet kalemlerinde tasarrufa gidiyor.~
Bazı şirketler tasarruf çerçevesinde doğrudan birtakım uygulamalardan vazgeçerken bazıları da iyileştirme sağlayan sistemleri devreye sokuyor. Boston Consulting Group Türkiye Yönetici Ortağı ve Genel Müdürü Burak Tansan, şirketlerin “personel”, “satış ve pazarlama”, “üretim”, “lojistik ve ulaşım”, “kira ve bina” olmak üzere 5 ana gider kalemi altında 100 alt maliyet kaleminde tasarruf edebileceğini belirtiyor. Tansan, “Son dönemde şirketler belirsizlikten değil rekabet güçlerini artırmak için iş yapış kültürlerine uygun tasarruf tedbirlerini hayata geçiriyor” diyor. Türkiye’nin önde gelen şirketleri arasında yaptığımız araştırma da Tansan’ın saptamasını doğrular nitelikte. Boydak Grubu’nun amiral gemisi İstikbal Mobilya’da son 5 yılda tam 25 farklı maliyet kaleminde tasarruf sağlanmış. Altınyıldız Genel Müdürü Zeki Çaputlu ise son 5 yılda Altınyıldız’da 500 farklı maliyet kaleminde tasarruf sağladıklarını açıklıyor. EFG İstanbul’un finans direktörü Erkan Kurt da son dönemde düşen kâr marjlarının tasarruf konusunda şirketleri daha fazla tedbir almaya yönlendirdiğini söylüyor. Kurt’a göre en çok alınan tasarruf tedbirleri arasında geri dönüşü net ölçülemeyen reklam ve pazarlama faaliyetleri bulunuyor. Kurt, “Yan haklarda yapılan kısıtlamalardan fazla mesaiye kadar şirketlerin tasarruf ettikleri maliyet kalemlerinde her geçen gün artış yaşanıyor” diyor.

Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
ENERJİ İLK SIRADA
Artan enerji maliyetleri hemen her sektör ve şirkette öncelikli tasarruf kalemleri arasında ele alınıyor. Ünlü işadamları da her fırsatta sürdürülebilir büyüme ve çevre konularına vurgu yapıyor. Örneğin Rahmi Koç, her fırsatta enerji tasarrufunun önemine dikkat çekiyor. Koç, konuşmalarında yöneticilere “Enerji tasarrufuna riayet edin” tavsiyesinde bulunuyor. Enerjide önemli başarı sağlamış şirketlerden biri de Vodafone. Son 3 yıldır enerji tasarrufuna odaklanan şirkette bu hedef doğrultusunda Yeşil Teknoloji ve Yeşil Ofis gibi farklı programlar uygulanıyor. Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Hasan Süel, enerji tasarrufu sağlamayı hedefleyen “Yeşil Teknoloji” sayesinde elektrik tüketimini yüzde 81 oranında azalttıklarını söylüyor. Süel, “Son dönemde tasarruf alanları olarak enerjiye, karbon salınımına ve atık yönetimine odaklandık” diyor ve ekliyor: “Bu konuda son derece başarılı sonuçlar elde ettik. Sadece elektrik tüketiminde 10,5 milyon lira tasarruf sağladık.” Vodafone’da son 1,5 yıldır uygulanan “Yeşil’e Saygılı Kırmızı” adlı program ise şirketin mevcut araç filosunu daha yeşil ve çevreci hale getirmek için başlatılmış. Bu süreçte araç filosunun enerji tasarrufu sağlayan yeşil otomobillerle yenilenmesi sonrasında yakıt maliyeti yüzde 11, araç kiralama maliyetleri ise yüzde 20 azalmış, Sadece Vodafone değil, pek çok şirket üretim ve hizmet binalarında enerji tasarruflu ürünler kullanılarak enerji maliyetleri azaltılıyor. İstikbal Mobilya Genel Müdürü Mesut Yiğit, enerjide yaptıkları tasarruf sayesinde elektrik maliyetlerinin yüzde 64, ısınma giderlerinin ise yüzde 40 azaldığını söylüyor. Bankalarda da enerji tasarrufu öncelikli konular arasında. Örneğin ING Bank da enerji tasarrufu için tüm şube ve hizmet binalarında zaman saati kullanılıyor. ING Bank Kurumsal Marka Stratejisi ve Pazarlama İletişimi Direktörü Seçil Refik, “Yeni aldığımız tüm cihazlarda enerji verimliliği kriterini dikkate alıyoruz” diye konuşuyor.~

FAZLA MESAİ İSTENMİYOR
Şirketlerin enerji dışında ele aldığı önemli maliyet kalemleri ise çoğunlukla personel, stok ve hammadde giderleri oluyor. Boston Consulting Group’un yaptığı araştırmaya göre personel giderleri şirketlerin en önemli maliyet kalemleri arasında ilk sırada. Kurum içi motivasyonu bozmamak adına personel giderleri azaltılmazken fazla mesaiden kaynaklanan ek maliyetler azaltılma yoluna gidiliyor. Özellikle personel maliyetlerini artırdığı için fazla mesai tercih edilmiyor. Kullandıkları yeni teknolojilerle önemli oranda iş gücü tasarrufu sağladıklarını söyleyen Yiğit de “Fazla mesai gibi işçilik maliyetlerinden uzak durmaya çalışıyoruz” diyor. Tansan da şirketlerin önemli maliyet kalemleri arasında bulunan personel giderlerini fazla mesai ve prim sistemleri düzenlenerek yeniden yapılandırdıklarına dikkat çekiyor. Fazla mesai yerine şirketlerin esnek çalışma saatleri uygulamasına da geçebileceğini söyleyen Tansan, “Personel giderlerinde tasarruf konusunda işten çıkarmalar kesinlikle en son çare olarak gündeme gelmeli” diye konuşuyor. Fazla mesai dışında şirketlerde istenmeyen ve maliyet artırıcı olarak görülen bir diğer tasarruf kalemi ise stoklar. Süreçlerini yeniden yapılandıran şirketler tasarruf sağlamak için sıfır stokla çalışmaya odaklanıyor. Örneğin, Tümosan’da stokların etkin yönetilmesi sonucu maliyetlerde yüzde 17 avantaj sağlanmış. Daikin Genel Müdür Yardımcısı Zeki Özen de stok seviyesini düşürerek tasarruf sağladıklarını belirtiyor. Özen, “Stoklarda yaptığımız iyileştirme çalışmaları sonrasında depo maliyeti azaldı. Buna bağlı olarak finans giderleri ve toplam maliyette tasarruf sağlandık” diyor.

YALINLAŞAN AZ HARCIYOR
Pek çok şirket gereksiz harcamalarından kurtulmaya çalışıp rekabette hantallık yaratan unsurları devre dışı bırakırken verimlilik artırıcı programlardan yararlanıyor. Daha verimli olmak için uygulanan programların başında ise Kaizen, 6 Sigma, yalın üretim gibi uygulamalar bulunuyor. Şirketler bu programlardan sadece birine odaklandıkları gibi birkaçını birden de kullanabiliyor. Örneğin Doğtaş Yönetim Kurulu Başkanı Davut Doğan, bu programlarının birkaçını birlikte uygulayarak maliyet kalemlerinde önemli tasarruf sağladıklarını anlatıyor. Doğan, “Yaptığımız 6 Sigma, Kaizen, yalın üretim gibi çalışmalarla ana girdilerimizde yeniden işlemeleri ortadan kaldırarak önemli tasarruflar sağladık” diyor. Son 5 yılda 240 farklı maliyet kaleminde tasarruf sağladıklarını söyleyen Doğan, ana girdilerden olan kumaşta firelerin yüzde 5, süngerde ise yüzde 6 oranında azaltıldığını söylüyor. Yalınlaşma stratejisi sayesinde üretim ve operasyonu olumsuz etkileyen faaliyet ve operasyonların ortadan kaldırılması şirketler için önemli tasarruf avantajı sağlıyor, Örneğin, bu yıl Türkiye’nin en hızlı büyüyen en büyük 500 şirketi arasında yer alan Tümosan da yalınlaşma sayesinde ciddi tasarruf elde etti, Tümosan Genel Müdürü Kurtuluş Öğün, üretimde uyguladıkları yalınlaşma çalışmaları sonucunda üretim maliyetlerini yüzde 63 oranında düşürdüklerini söylüyor, Öğün, “Üretim, işçilik ve genel gider maliyetlerimizin düşürülmesinde yalın üretim yöntemlerini uygulamanın büyük faydasını gördük” diyor, Öğün, yalın üretim sayesinde üretimi olumsuz etkileyen faaliyet ve operasyonları da ortadan kaldırdıklarını vurguluyor,

NELERDEN UZAK DURULUYOR?
Geçmiş yıllarda şirketler, tasarruf yapmak üzere işe koyulduğunda önce “personel” tarafına bakılırdı, Şimdi ise “eleman çıkarmak” neredeyse hiçbir şirketin öncelikli tasarruf kalemi arasında yer almıyor, Bundan dolayı da eskiye göre şirketlerin tasarruf etmek için uzak durduğu kalemlerin başında insan kaynakları, eğitim ve danışmanlık bütçeleri geliyor.~
Son 5 yılda tasarruf odaklı olarak tüm süreçlerini yenileyen ING Bank da tasarruf yaparken ödün verilmeyen tek konu iş kalitesi. ING Bank Kurumsal Marka Stratejisi ve Pazarlama İletişimi Direktörü Seçil Refik, “Tasarruf yaparken iş kalitemizden hiçbir zaman ödün vermiyoruz” diyor ve ekliyor: “Aslında kaynaklarımızı akıllı kullanmaya odaklanıyoruz.” Vodafone’da da kaliteyi azaltacak, motivasyonu bozacak tasarruf önlemlerinden uzak duruluyor. Vodafone Başkan Yardımcısı Hasan Süel, “Tasarrufu yapabileceğimiz hemen bütün alanlarda yapmaya gayret ediyoruz. Ancak bunu yaparken hizmet kalitemizi azaltacak, çalışma arkadaşlarımızın iş ve profesyonel gelişim ortamını bozacak tasarruflara gidilmesi söz konusu değil” diye konuşuyor. Finans danışmanı Erkan Kurt da insan kaynakları konusunda yapılacak tasarruflarda dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor. Kriz zamanında yapılan tasarruf uygulamalarına piyasa düzeldiğinde de devam eden şirketlerin çalışanlarında motivasyon kaybına neden olduğunu söyleyen Kurt, “Bazı şirketler, insan kaynaklarındaki gereksiz tasarruf tedbirleriyle yetişmiş eleman kaybetme riskiyle karşılaşıyor” diye konuşuyor. Kurt’a göre tasarruf yaparken uzak durulması gereken ikinci önemli konu ise yeni teknoloji yatırımlarını ertelemek, Kurt, bu durumun uzun vadede şirketin rekabet gücünü azalttığını, üretim ve iş kaybına neden olduğunu söylüyor.

ZEKİ ÇAPUTLU / ALTINYILDIZ GENEL MÜDÜRÜ
"MALİYETLERDE UZAKDOĞU'YU YAKALADIK"
500 KALEMDE TASARRUF
Son 5 yılda maliyetlerimizi iyileştirmeye, ana giderlerimizi Uzakdoğu ile paralel hale getirmeye odaklandık. Bunun için her bir maliyet kalemi için ayrı bir süreç yönetimi gerçekleştirdik. Son 5 yılda 500 farklı kalemde tasarruf yaptık.
YÜZDE 100 BÜYÜDÜ
Bu süreçte birçok marka, dünyada ve Türkiye’de tekstilden çekilirken biz maliyet konusunda izlediğimiz savaşçı yaklaşım sayesinde yüzde 100 büyüdük. Son 5 yılda en çok tasarruf sağladığımız ilk 3 kalem hammadde maliyetleri, işçilik, satış ve pazarlama giderleri oldu.
MALİYETLER SABİT TUTULDU
Yaptığımız tasarruf azaltıcı çalışmalar neticesinde maliyetlerimizi Uzakdoğu ile paralel hale getirdik. Hammadde hariç diğer tüm maliyet kalemlerimizi son 5 yıl boyunca sabit tutma başarısını gösterdik. Bu başarımız sektörde örnek oldu.

MESUT YİĞİT / İSTİKBAL MOBİLYA GN. MD.
“CİROMUZUN YÜZDE 1'İ KADAR TASARRUF ETTİK"
ÖNCELİK ENERJİ
Son 5 yılda işçi ücretlerinden ikramiyelere reklam ve satış giderlerine kadar 25 kalemde tasarruf sağladık. En fazla tasarrufu ise doğalgaz ile elektrik maliyetlerinde sağladık. Fabrikalarımızdaki ve binalarımızdaki lambaları enerji tasarruflularla değiştirdik.
VERİMLİLİĞİ ARTIRDI
İşgücü tasarrufu, verimliğin artırılması konularında 6 Sigma, SAP, Kaizen gibi uygulamalardan yararlandık. Yaptığımız tüm verimlilik artırıcı projeler ile toplam ciromuzun yüzde 1’ine denk gelecek finansal tasarruf sağladık.
FAZLA MESAİ YOK
Tasarruf için öncelikle enerji ve fazla mesai gibi üretim maliyetlerini artırıcı kalemlerden uzak duruyoruz. Bunları yeniden planlıyoruz. Eğitim giderlerinin azaltılması için e-learning uygulamasını hayata geçirdik. Ev tekstilinde tek parça akış sistemi kurarak ara stokları azalttık.~

BURAK TANSAN / BCG TÜRKİYE GENEL MÜDÜRÜ
"REKABET AVANTAJI SAĞLIYOR"
EN BÜYÜK KALEMLER
Belirlenen tasarruf alanlarının yaratacağı etki şirketlerin bulundukları sektörlere göre değişkenlik gösteriyor. Ancak ciddi tasarruflar özellikle satın alma, üretim ve tedarik zincirlerinin yeniden yapılandırılmaları sonrasında sağlanıyor.
SEVİMLİ DEĞİL
Tasarruf odaklı projeler basit bir ifadeyle “sevimli” değil. Bu tür projelerin şirketlerin kültürleri ve rekabet konumları göz önünde bulundurularak dikkatli şekilde planlanması lazım. Takiplerinin iyi yapılması durumunda rekabet avantajı sağlıyorlar.
ÜST YÖNETİM ÖNEMLİ
Tasarruf için en üstten inme kararların tavizsiz bir şekilde uygulanmasından ziyade bu konuda üst ve orta yönetim arasında mutabakat sağlanması lazım. Ancak bu şekilde şirketi içindeki tasarruf projesi sahiplenebilir.

“EN BÜYÜK TASARRUF TELEKOM GİDERLERİNDE OLDU"
20 KALEMDE TASARRUF
Son 5 yılda içlerinde güvenlik görevlerinin outsource edilmesi, temizlik hizmetlerinin düzenlenmesi gibi konuların da bulunduğu 20’den fazla ana başlıkta tasarruf elde ettik. Bunun için yeni düzenlemelerden ve ihale ile alınan indirimlerden yararlandık.
YARIYA DÜŞTÜ
Son 5 yılda en büyük tasarruf sağladığımız kalem telekomünikasyon giderleri oldu. Telekom altyapımızda ve çağrı merkezimizde yeni bir sisteme geçtik. Kullanılmayan tüm atıl telefon hatlarını kapattık. Bu sayede maliyetlerimiz yarı yarıya düştü.
SEYAHAT GİDERLERİ
Seyahat giderleri de önemli tasarruf sağladığımız alanlardan biri oldu. İlk etapta seyahat acentemizi değiştirdik. Acenteye ödenen komisyonlarda indirim sağladık. Otel anlaşmalarını da direkt olarak kendimiz yapmaya başladık. Bu sayede çok daha iyi fiyatlara ulaştık.
KAĞITSIZ ŞUBE
En büyük tasarruf sağladığımız üçüncü alan ise basılı formlar oldu. Türkiye’nin en iyi tasarruf bankası olma hedefimiz doğrultusunda kağıtsız şube projesini hayata geçirdik. Basılı form sayısını azalttık. Bu sayede baskı, depolama ve gönderme maliyetlerimizi azalttık.