Ücretler normale dönüyor

Ücretlerde 2010 yılında başlayan normale dönüşü hedefleyen uygulama ve düzenlemenin 2011'de yaygınlaşması bekleniyor

1.01.2011 00:00:000
Paylaş Tweet Paylaş
Ücretler normale dönüyor

 Dünyayı ve ardından Türkiye’yi de etkisi altına alan kriz nedeniyle 2009 yılı iç  piyasası açsından kötü geçmişti. İşsizlik oranı artmış, çok sayıda şirket ücret artışı  yapmamış, hatta “indirime gidenler” bile olmuştu. 2010 yılı ise ekonomideki canlanmayla birlikte işe alımların yeniden başladığı  bir dönem oldu. İnsan kaynakları (İK) alanının önde gelen Şirketlerinden Yenibiris.com Genel Müdürü Burçak Pak Yılmaz, işe alımların, 2010’un mart ayıyla birlikte canlandığını, ibrenin yukarı doğru döndüğünü söylüyor. Yılmaz, “Türkiye’de iş ilanları, 2010’da, bir önceki yıla göre yüzde 50 oranında artış gösterdi” bir saptamasında bulunuyor. Kariyer.net’te ise sadece geçtiğimiz aralık ayında 9 bin 500’ün üzerinde yeni iş ilanı yayınlandı. Yeni iş arz arzında 2009’a göre yüzde 40, 2008’e göre ise yüzde 60 artış yaşandı. Yenibiris.com’un Genel Müdürü Burçak Pak Yılmaz’ın gündeminde de iş piyasasındaki aşırı  hareketlilik var. Yılmaz, “Ocak sonu ve Şubatta piyasadaki hareketlilik hızlanacak” diyor ve ekliyor: “Zam oranını beğenmeyenler yüksek ücretlerle yeni şirketlere geçecek. Esas patlama o zaman olacak.” Bu tabloyu, Bursalı büyük bir otomotiv şirketinin insan kaynakları yöneticisinin söyledikleri de doğruluyor. İK yöneticisi, içinde bulunduğu durumu, “Telefonlarım susmuyor. Bugüne kadar almadığım iş teklifini son 1 ayda aldım” sözleriyle ortaya koyuyor. Sektörü ve Bursa’yı yakından izleyen yöneticiye göre,Şubattan itibaren pek çok şirkette yönetici transferi hızlanacak. Doğal olarak piyasadaki hareketlilik, ücret düzeylerini yukarı çekecek. Bu yeni dönemde en yüksek artışın ise yönetici ücretlerinde gerçekleşmesi bekleniyor. Transfer olanlar,ücretlerini en az yüzde 20 artaracak. Genel zam oranlar ise yüzde 7 ila 10 arasında kalacak.


 PERFORMANSA GÖRE ZAM ORANI

2011’de ücret artışları yüzde 7 ila 10 arasında kalacağı tahmin ediliyor. İyi ve kârlı olan şirketler yüzde 10 barajına aşabilecek. Bu tablo normale dönüşü destekleyecek ve krizin kayıplarının telafi edilmesini de sağlayacak. Az sayıdaki şirket ise yüzde 15 civarında artış  yapacak. Ancak, Fortune Danışmanlık Yönetici Ortağı Ayşen Arıduru’nun dikkat çektiği gibi, “Zam oranında yüzde 15’i geçen şirket” pek olmayacak.İK uzmanları da, bireysel performans dışındaki ücret artışlarının birçok şirkette tek haneli olacağını söylüyor. Bankalardaki zam oranlarının da yüzde 7 ila 8 arasında olması, “tek haneli” ücret artışı  tezini doğruluyor. Böyle bir saptama, Peryön üyeleri arasında yapılan anketten de çıktı. Peryön Yönetim Kurulu Üyesi ve Eczacıbaşı  Holding İnsan Kaynakları Müdürü Ülkü Feyyaz Taktak, “Derneğe üye şirketler genelde yüzde 7 ila 8 aralığında bir artış yapmayı planlıyor” diyor. Altınyıldız Genel Müdürü Zeki Çaputlu’ya göre ise 2011’de sadece işini yapanlar yüzde 7, iyi yapanlar yüzde 10, şirket kârına katkısı olanlar ise yüzde 13 zam alacak.

ŞİMDİ TELAFİ ZAMANI

2010, ücretler için “telafi yılı” niteliğindeydi. Bazı şirketler, mart ve ekim aylarında, ek zam uygulamasına gittiler. Örneğin, Turkcell, 2010 martında ücretleri yeniden gözden geçirdi ve 2011’da da buna devam edeceğini açıkladı. Genelde “tek zam” yapan Renault da 2009’u, 2010’da yaptığı  2 ücret artışıyla telafi etti. ~

Ekonominin canlanmasıyla 2011’de bu trendin artarak devam etmesi ve daha çok sayıda şirketin telafi artışı  yapması bekleniyor. Özellikle geçen yıl iyileştirme yapmayan şirketler, 2011’de bu durumu daha hızlı telafi etme eğiliminde olacak. Şirketler, özellikle değer katan çalışanlarını ellerinde tutmak için geçmiş yıllara göre daha yüksek ücret artış yapacak. Silk Cashmere CEO’su Ayşen Zamanpur da 2010’un ilk 6 ayında yüzde 3 ila 4 arasında ücret artışı  yaptıklarını, bu yıl ise yetenekleri kaybetmemek adına daha yüksek ücret artışı  hedeflediklerini söylüyor.

YETENEK REKABETİ ÖNE ÇIKACAK

İK uzmanlarına göre, 2011’in, 2010’dan en önemli farkı, yeteneği çekme ve korumada olacak. Şirketler, arzu ettiği şartlar sağlanmadığı  takdirde “iş değiştiririm” diyenleri daha çok dikkate alacak ve zam oranlarını 2010’un üzerinde tutacak. GSM, enerji, ilaç, bilişim ve perakende gibi hızlı büyüyen sektörler dışında 2010’da ücret seviyeleri çoğu şirkette 2007’yi yakalayamadı. Adecco Türkiye Satış  ve Pazarlama Direktörü Betül Gülmez, ücretlerin genel düzeyinin, 2007’in yüzde 10 aşağısında olduğunu söylüyor.İşte bu farkın, 2011’deki uygulamalarla kapatalabileceği tahmin ediliyor.Ağırlıklı bilişim ve telekominikasyon sektörlerine üst ve orta düzey yönetici bulan Jobula.com’un genel müdürü Erdal Büyük, Java ve SAP uzmanları ile veritabanı yöneticilerinin ücretlerinin şimdiden kriz öncesinin yüzde 10 ila 15 üzerine çıktığını söylüyor. Büyük, “Şirketler ve girişimciler çok sayıda yeni iş ve ihale almış durumda, yeni ekipler kurmak istiyorlar. Ancak, istenilen niteliklerdeki uzmanların sayısı sanıldığı  kadar çok değil. Bu nedenle yeni işe alımlarda 2011’de aranan yetenekler için ücretlerin yükselme trendine girmesini bekliyoruz” diyor.

DÜŞÜK ENFLASYON BELİRLEYİCİ

Aslında şirketlerin ücret belirlemelerinde etkili olan makro faktörlerde önemli değişimler yok. Enflasyon bu yıl da zam oranları konusunda temel belirleyici unsur olmaya devam edecek. Mercer’ın Türkiye Genel Müdürü Sibel Yücesan, “Enflasyon, şirketler tarafından yakından gözlemleniyor. Enflasyon bazlı ücret artışlarına geri dönülüyor” diyor. Enflasyonla ilgili bir başka önemli değişiklik ise “geçen yılın oranının” dikkate alınması olacak. Bazı şirketler, sadece 2011 beklentisini değil, 2010 fiyat artışını da hesaplarına dahil edecek. Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde başvurdukları “yılda iki kez” zam stratejisinden vazgeçip, “tek” uygulamasına geçecekler.

YAN HAKLAR YİNE YÜKSELİŞTE

Şirketlerin riski ve kârı, çalışanlarla paylaşma eğilimi 2011’de performans zamlarının önemini daha çok hissettirecek. Yeni dönem de daha çok sayıda şirketin satış, pazarlama ve üretim gibi pozisyonlarında değişken primleri devreye sokması bekleniyor.

Üç ana sektörün ücretlerini görmek için görsele tıklayın


Manpower Genel Müdürü Ebru Coş, “Şirketler, her yıl verilen enflasyon artışının minimize etme, bunun yerine performans zammı oranını artırma eğilimindeler” diye konuşuyor. Randstad Türkiye Genel Müdürü Altuğ Yaka, baz ücretin yüzde 10’u ila yüzde 30’u arasında değişen prim oranından , önümüzdeki dönemde yüzde 45’lere kadar çıkabileceğine  dikkat çekiyor. Mercer’ın araştırmasına göre, telefon, araba, sağlık sigortası ve eğitim gibi yan hakların ücret paketi içindeki payı yüzde 8 ile 22 arasında değişiyor. 2011’de krizden dolayı azalan yan haklar normale dönecek.~

Limak Holding İnsan Kaynakları Müdürü Birol Saylan da enflasyonun düşme eğiliminde olduğu yıllarda şirketlerin yan hakları daha çok kullandığını söylüyor.

SEKTÖR DİNAMİKLERİ ÖN PLANDA

Şirketler, ücret politikalarını, pazar hareketleri ve sektör dinamiklerini dikkate alarak belirliyor. Zam oranlarında

Temel pozisyonların  2011 ücret profilini görmek için görsele tıklayın


sektör ortalamaları belirleyici oluyor. Bu açıdan otomotivden ilaca, bankacılıktan finansa kadar farklı sektörlerdeki bu öngörüler oldukça önemli. Yönetici kademelerinde en yüksek ücretleri veren bankacılık sektöründe de İK yöneticileri, aynı yolu izliyor. Finansbank İnsan Kaynakları Birim Yöneticisi Cenk Akıncılar, “Bankacılık ve finansta 2011’de yapılacak zam oranı yüzde 7 ila 8 aralığında” diyor. Kendilerinin de bunu dikkate alarak yüzde 7,4’lük artış uygulayacaklarının altını çiziyor. Telekom ve teknoloji sektörlerinde de 2011 için öngörülen zam oranı bankacılıkla aynı  düzeylerde. Turkcell Genel Müdür Yardımcısı Selen Kocabaş’ın, “İletişim ve teknoloji şirketlerinin bu yıl yüzde 7 ila 8 aralığında zam artışı  yapacaklarını öngörüyoruz” sözleri de bu tabloyu destekliyor. Kocabaş, “Turkcell olarak zammı belirlerken geçmiş ve gelecek enflasyon oranlarıyla sektör dinamiklerini de baz alıyoruz” diyor.

YENİLER DAHA FAZLA KAZANACAK

2011, “Yeni gelen daha fazla kazanır” sözünün doğrulandığı bir yıl olacak. Şirketler yüzde 7-8 aralığında zam yaparken, satış, pazarlama, bilişim, finans, AR-GE gibi kilit pozisyonlar için şirket dışandan transfer ettikleri yöneticilere içeride aynı işi yapanlara göre daha fazla ücret ödeyecek. Şerif Kaynar ile birlikte Türkiye’nin önde gelen  şirketlerine CEO ve genel müdür bulan Korn Ferry Yönetici Ortağı  Orhan Kemal Alver de yeni gelen yöneticilerin daha fazla kazandığının altını çiziyor. Alver, “Yeni bir yönetici aldığınızda daha fazla maaş veriyorsunuz” diyor.

Sektörlere göre üst düzey yönetici ücretlerini görmek için görsele tıklayın


EN BÜYÜK ARTIŞ ÜST YÖNETİMDE

ABD ve Avrupa’da CEO’ların yıllık çıplak maaşı 1,6 milyon doları buluyor. Türkiye’de ise büyük bir şirketin CEO’su ayda, bonuslar hariç, 70-75 bin lira, yılda ise 1 milyon liraya yakın kazanıyor. Türkiye’nin en büyük 500 şirketindeki genel müdür yardımcılarının ücretleri de ilaç, hızlı tüketim ve finans sektörlerinde aylık 40-45 bin TL’ye kadar çıkabiliyor.Mercer’ın geçtiğimiz yıl 62 ülkede yaptığı  araştırmaya  göre, Türkiye giriş düzeyi ücretleri açısından 28’inci, yönetici ücretleri açısından 18’inci sırada yer alıyor. 2011’de transferlerin artmasıyla orta ve üst düzey yöneticileri elde tutma kaygısı artıyor. Bu da yönetici ücretlerini yukarı çekiyor. İlkşen Çetinbaş’a göre, bu durum, üst yönetimde ücretleri yüzde 15 yukarı çekebilir. Geçen yıl aylık ortalama 50 bin lira olan CEO ücreti, 2011’de 60 bin liraya çıkabilir.~

ENERJİ VE TELEKOM BİRİNCİ SIRADA

2011’de enerji, telekomünikasyon, alkollü içecekler, otomotiv, ilaç, bankacılık, hızlı tüketim ve perakendede ücretler diğer sektörlerin üzerinde olacak. En yüksek ücretlerin ödendiği enerjide yatırımların devam etmesi ve kurumsal yapıların olmaması ücret seviyelerini yukarı çekecek. Özellikle Zorlu, Ciner ve Akfen gibi gruplar enerjide yüksek ücret paketlerini ödemeye devam edecek. Enerjiyi takip eden GSM’de ise 2011 için yüzde 12 ila 15 arasında zam oranları  konuşuluyor. Erdal Büyük, bilişim sektörü için ortalama ücret artışının ise yüzde 10 ila 12 arasında olacağını söylüyor.

BÜYÜKLERDE SÜRPRİZ YOK

Büyük holdinglerde ücret artışları, yeni yükselen gruplara göre daha düşük düzeylerde kalacak. İK danışmanlarına göre Koç ve Sabancı gibi büyük holdinglerde zam oranları yüzde 7 ila 10 aralığınnda seyredecek. 2011’de hem yabancı şirketler hem Türkiye’de çalışan yabancı yöneticiler diğerlerine göre daha az kazanacak. Bunun da en büyük sebebi 2009’daki ekonomik krizi yabancı şirketlerin daha çok hissetmesi. Daha yavaş  toparlanan uluslararası şirketlerde yurtdışındaki genel merkezin belirleyeceği zam oranlarının dışına çıkılması  mümkün görünmüyor. Korn Ferry Yönetici Ortağı Orhan Kemal Alver, “Yurtdışında büyük işten çıkarmaların olduğu bir ortamda Türkiye’deki düşük kurlardan dolayı yabancı şirketlerde çalışan yöneticilerin maaşları dolar veya Euro bazında daha fazla değerli duruma geldi. Bu sebeple enflasyon seviyesinde hatta altında artış alacaklar” diyor

 

 


Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz