En beğendiğim yetkinliğim

Ayçe Tarcan Aksakal

[email protected]

Jim Collins, Türkçeye “İyiden Mükemmel Şirkete” olarak çevrilen “Good To Great” adlı kitabında, 5’inci düzey liderliği tanımlıyor ve bu liderlerin şirketlerin başına neden ender geldiklerini anlatıyor. Collins, “İnsanları iktidar mevkilerine genellikle amaç sahibi ve hırslı olmaları taşıyor. Ancak bu özellikler genellikle 5’inci düzey liderlik için gereken tevazu ile çelişiyor” diyor. Ünlü yönetim danışmanı Collins’in bu tespiti akla “Hangi yetkinlikler lideri mükemmel yapar” sorusunu getiriyor. Hırs mı, tevazu mu, empati mi, yenilikçilik mi? Accenture Strategy tarafından Türkiye dahil 10 ülkenin katılımıyla hazırlanan “Geleceğin İş Gücünü Yaratmak” adlı rapora göre önümüzdeki 5 yılda iş dünyasında kalıcı olmak için en fazla gerekli olacak 3 yetkinlik şunlar olacak: “Karmaşık problemleri çözmek”, “Değişime ve öğrenmeye açık olmak.” Peki CEO’lar en çok hangi yetkinliklerini beğeniyor? Hangilerinin onları farklı kıldığını düşünüyor? 

1 BAŞARI ODAKLI OLMAK

CEO’ların öne çıkan yetkinliklerinin başında “başarı odaklılık” ve “zorluklar karşısında yılmamak” bulunuyor. Assessment Systems Kurucu ve CEO’su Levent Sevinç, bu yönü güçlü kişilerin yaptıkları işte başkasının yönlendirmesi olmaksızın kendileri için hep daha iyiye ulaşmayı hedeflediklerini söylüyor. Son 5 yıldır enerji devi OMV’nin Türkiye CEO’su olarak görev yapan Gülsüm Azeri de bugünlere gelmesini sağlayan en önemli yetkinliğini “zoru başarma duygusu” olarak açıklıyor. Zoru başarmayı sevdiğini ve bir sonraki zorlu göreve hazırlanmanın kendisini motive ettiğini söyleyen Azeri, “Lider olarak kendimden talebim çok fazla. Durmak, yorulmak bilmiyorum. Zorlu projeler coşkumu artırıyor. Yaptığım işleri bir üst noktaya getirmek için hep iddialı projelerde olmak istedim” diyor. Azeri, kariyerinin başında teknik müdürlükten pazarlamaya geçişinde, Paşabahçe’nin yurt dışı başarısında hep bu özelliğinin etkili olduğunu belirtiyor. Sarkuysan’da genel müdürlükten yönetim kurulu başkanlığına yükselen Hayrettin Çaycı da kendini farklı kılan yetkinliğinin, başarı odaklılık ve sabır olduğunu belirtiyor. Çaycı, “Beni farklı kılan yetkinliğim aynı iş yerinde 44 yıl çalışıp müdürlükten başkanlığa yükselmem oldu” diyor. Samsung Türkiye Başkan Yardımcısı Tansu Yeğen sınırları zorlayan yöneticilerden. Yeğen, “Hep zor şeyleri başarmayı seviyorum bu sayede birçok kişinin aklına gelmeyecek şeyleri keşfediyorum, zorluklar gelişimim için önemli” diyor.

2 HIZLI KARAR ALMAK

Performanslarıyla öne çıkan CEO’ların öne çıkan yetkinliklerinden biri de hızlı karar alıp uygulamak. Her yıl, yüzde 30-40 seviyesinde büyüyen Şok Marketler’in CEO’su Uğur Demirel, en beğendiği yetkinliğinin, “aldığı kararları hızla uygulamak” olduğunu belirtiyor. Süreçleri takip etmenin, sonuç odaklı olmanın kendisini iş hayatında başarılı kıldığını anlatan Demirel şöyle devam ediyor: “Masa başında iş yapmak bana göre değil, zamanımın yüzde 40’ını sahada mağazalarda, bire bir operasyonun içinde geçiriyorum. Şok’ta yaşanan değişim ve ilerleme, saha ziyaretlerinde g��zlemlediğimiz gelişim noktalarının üzerine hızla gidip düzeltmemizle sağlandı.” Borsaya ilk açılan un şirketi olan Ulusoy Un’un Yönetim Kurulu Başkanı Eren Günhan Ulusoy, en beğendiği yetkinlerinin “hızlı karar alabilmek” ve “girişimcilik” olduğunu belirtiyor. Ulusoy, “Dünyadaki gelişmeleri, trendleri çok iyi takip ediyorum. Hızlı karar alıyorum ve doğru zaman yönetimiyle ekibimi doğru yönlendirerek, istediğim sonuçları alabiliyorum” diye konuşuyor. Markafoni CEO’su İlker Baydar ile Kastamonu Entegre CEO’su Haluk Yılmaz da risk almaktan çekinmemeyi en beğendikleri yetkinlikleri arasında belirtiyor. Baydar, “Gözü kara kararlar alabilmek lazım” derken Yılmaz da “Başarıya giden yolda konfor alanınızdan çıkmak ve hesaplanabilir riskler alarak yeni deneyimler elde etmek oldukça önemli” vurgusunu yapıyor. 

3 AÇIK İLETİŞİMİN GÜCÜ

Günümüz iş hayatında CEO’ları öne çıkaran yetkinliklerden biri de güçlü ve açık iletişim kurmak. Bu tip liderler kendilerini “egosuz” olarak tanımlıyor. Özellikle de perakendede bu tip liderlere daha fazla rastlanıyor. TeknoSA’nın genel müdürü Bülent Gürcan da bu isimlerden biri. En beğendiği yetkinliğinin güçlü ve açık ilişki kurma becerisi olduğunu belirten Gürcan, bundan en çok teknoloji market konseptini Anadolu’ya yaygınlaştırırken faydalandığını ve bu sayede mağazaların konumuna, formatına ve ürün karmasına en doğru biçimde karar verdiğini anlatıyor. Gürcan, “Sahada bolca vakit geçiriyorum. Hafta sonları mağazaları gezip müşterilerle sohbet ediyorum, çalışanlarımızın önerilerine kulak veriyorum” diyor. Doğan Online ve LC Waikiki’de genel müdürlük yaptıktan sonra Media Markt Türkiye’nin CEO’su olan Yenal Gökyıldırım’ın da en beğendiği yetkinliği güçlü iletişimi. Gökyıldırım, “Bu yönüm, bana iş hayatındaki fırsatları yakalama ve bunları kullanarak ekibimle birlikte bir başarı hikayesi yaratma olanağı tanıdı. Onlara kulak vermenin, fikirlerine önem verdiğimi göstermenin getirdiği artıları her gün yakından gözlemliyorum” diyor. Sanayi şirketi Kastamonu Entegre’nin CEO’su Haluk Yıldız’ın da iş başarısında etkili olduğunu düşündüğü yetkinlikler arasında açık iletişim kurmak var. Yıldız, “Farklı coğrafyalarda bulunan kitleleri harekete geçirebilmek, yüksek motivasyon düzeyinde tutabilmek için açık iletişim çok önemli. Vaktimin önemli bir kısmını şirket ortakları, çalışanlar, tedarikçiler, basın ve medya, kamu kurumları, STK’lar ve müşterilerle iletişim kurarak geçiriyorum” diyor. 

~

4 GÜÇLÜ SOSYAL İLİŞKİ AĞI

İş dünyasında CEO’ların önem verdiği yetkinliklerden biri de ilişki ve dostluk yönetimi, yani sosyal çevreye yatırım yapmak. İlişki yönetimi güçlü liderler arzu ettikleri sonuçlara ulaşmak için kurdukları ilişkilerin gücünden yararlanıyor. Markafoni CEO’su İlker Baydar’ın beğendiği yetkinlikleri arasında “sektör bağımsız sosyal çevreye yatırım” yapmak bulunuyor. Baydar, “Sektör bağımsız iyi iş ve arkadaş ilişkileri kurarak çekinmeden fikir ve gerektiğinde yardım alabileceğim bir çevreye yatırım yapmak en önemli yetkinliklerimden biri” diyor. Samsung Türkiye Başkan Yardımcısı Tansu Yeğen de iş hayatında iletişim becerisinin ve dostluklar kurmanın önemli olduğunu belirterek “İş hayatımda herkesi tanımaya emek sarf ediyorum, bunun için vakit buldukça toplantılara katılıyorum. İş hayatında herkes sevdiği insanlarla iş yaptığı için bu durum benim için kapıları daha kolay açıyor” diyor. Media Markt Türkiye CEO’su Yenal Gökyıldırımkendisini farklı kılan yetkinliğini şu sözlerle anlatıyor: “Tüm çalışma yaşamımda edindiğim en önemli yetkinliklerden biri insanları dinlemek ve onları yakından tanıyarak bu sayede derin ilişkiler geliştirmek oldu.” 

5  ÖĞRENMEYE AÇIK OLMAK 

Liderin yeniliklere açık ve yenilikleri hayata geçirme konusunda istekli ve cesur olması şirketlerin rekabet avantajını koruyabilmesi için kritik. 90’lı yıllarda önde gelen şirketlerin önemli bir kısmı bugün yoksa veya gerilerde kaldıysa bu yeniliklere açık olmayan liderlere sahip olmalarından kaynaklanıyor. Bu nedenle CEO’ların kendilerini farklı kıldığını ve ileriye taşıdığını düşündükleri kritik yetkinlikler arasında değişime direnmemek, yenilikçilik ve öğrenmeye açık olmak bulunuyor. GSK Türkiye Genel Müdürü ve Başkan Yardımcısı Dr. Emin Fadıloğlu da “Kariyerim boyunca en büyük motivasyon kaynağım merak ve öğrenme isteği oldu. Benim için her zaman bir işte ne yapıldığından çok o işin nasıl yapıldığı ve neden yapıldığı daha önemli oldu” diyor. Fadıloğlu, bu nedenle geleceğe yönelik ne varsa hedeflerini buna göre düzenlediklerini belirtiyor. Kiğılı CEO’su Hilal Suerdem, kendisini diğer insanlardan farklılaştıran en önemli yetkinliğinin bilgi ve tecrübeden beslenen öğrenmeye açık yapısı olduğunu söylüyor. Suerdem, “Bilgi ve tecrübeden beslenen öğrenmeye açık yapımın beni her zaman farklılaştırdığına inanıyorum. Bunun bana kattığı en önemli değerin de sistematik bakış açısı ve öngörü gücüyle planlama yeteneğim olduğunu düşünüyorum” diyor. “Kendimi en son trendler konusunda devamlı geliştirmeye çalışıyorum” diyen Samsung Türkiye Başkan Yardımcısı Tansu Yeğen de bu sayede pazara yön verecek trendler konusunda bilgi sahibi olduğunu belirtiyor. Yeğen, ayrıca her yıl geliştirilmesi gereken bir özelliği hakkında çalışıyor. 

6 DEĞİŞİME DİRENMEMEK

Öğrenmeyle birlikte değişime açık olmak, bu konuda cesaretli olmak da CEO’ların beğendikleri yetkinlikleri arasında yer alıyor. Markafoni CEO’su İlker Baydar’ın beğendiği yetkinlikleri arasında ilk 3’te değişime direnmemek var. Dünyadaki yenilik ve değişim yaratan firmaları yakından takip eden Baydar, “Değişime ve dünyadaki gelişmelere açık olduğum için Şangay’da ailemle birlikte 3 yıl uluslararası bir görevde bulunarak bambaşka bir deneyim elde ettim” diyor. P&G Türkiye ve Kafkasya Yönetim Kurulu Başkanı Tankut Turnaoğlu da Baydar gibi kariyerinde yükselmesini sağlayan en önemli becerilerden birinin yenilikçilik olduğunu anlatıyor. Şirketinin yenilikçilik kültürünü desteklediğini ve 32 yaşında P&G’de Orta Asya ve Kafkasya bölgelerinden sorumlu pazarlama direktörü olduğunu söyleyen Turnaoğlu, “Genç yaşta hem pazarlama direktörü olup hem 120 kişilik büyük bir organizasyonu yönetme imkanına sahip oldum. Zor görevleri çok genç yaşta üstlenebildim çünkü P&G’nin iş kültürü, yenilikçi genç beyinlere fırsat sunan terfi sistemi ve lider yetiştirmeyi destekleyen İK uygulamaları bana bu cesareti ve özgüveni verdi” diyor. Marmarabirlik Genel Müdürü İbrahim Minareci de kendisini farklılaştıran yetkinlikler arasında teknolojiyi,her alanda etkin kullanmasını ve yenilikçiliği belirtiyor. Bu özellikleri onun Marmarabirlik’te günümüzün gerektirdiği teknolojik yatırımları daha hızlı hayata geçirebilmesini sağlıyor. Minareci, “Şu sıralar Endüstri 4.0 uygulamasına yönelik olarak üretim ve pazarlama sahasındaki verilere anlık ulaşım ve saha olaylarının anlık değerlendirilmesi için gerekli teknolojik yatırımları yapıyoruz” diyor. 

~

7 İNSAN YÖNETME SANATI 

CEO’lara göre onları diğerlerinden ayıran en özel yetkinliklerden biri insan yönetimi becerileri… İnsanın dünyada yönetilmesi en zor varlık olduğunu söyleyen Polisan Holding CEO’su Erol Mizrahi, kendini öne çıkaran yetkinliğinin yönetim sanatını iyi icra etmek ve insan davranışlarını iyi okumak olduğunu düşünüyor. Aynı şirkette 40 yılı aşkın süredir yöneticilik yapan Mizrahi, “İş hayatında karşılaştığınız her kişi, söylem ve eylemi, psikolojik ve sosyal boyutlarıyla ele almak ve kelimelerden daha çok şey anlatan davranışları iyi okumak lazım” diyor. Mizrahi gibi DHL Express Turkey CEO’su Claus Lassen de kendisini farklı kılan ve ileriye taşıyan yetkinliğin “insan yönetimi” olduğunu belirtiyor. Lassen, kendisini diğer yöneticilerden farklı kılan yetkinliklerini şöyle paylaşıyor: “CEO’ma sorsanız, aynı odağa sahip bir ekibi oldukça net ve tutarlı bir yaklaşımla yönetmek olduğunu, başka meselelerin dikkatimi kolaylıkla dağıtmadığını söylecektir. Farklı zorlukların üstesinden gelmek ve odağımı korumak konusunda da oldukça esneğim. Çalışma arkadaşlarım ise iyi bir koç olduğumu ve liderlik tarzımın, saygıya, samimi ve ulaşılabilir olmaya dayandığını, sürekli iyileşmeye önem verdiğimi ve kazanma kültürünü teşvik ettiğimi söyler.” 

8 DUYGUSAL ZEKA AVANTAJ

CEO’ların beğendikleri yetkinlikleri arasında duygusal zekaya sahip olmak, empati kurabilmek de var. Kendisini başarılı kılan yetkinliklerini belirtmeyen, bunu ancak başkalarının belirtebileceğini söyleyen Eczacıbaşı Holding Başkan Yardımcısı Erdal Karamercan, buna karşın başarı için liderlerin sahip olması gereken en önemli yetkinliğin duygusal zeka olduğunu belirtiyor. Karamercan, “İş ve özel yaşamda başarının sırrının, duygusal zekanızı ne denli etkin kullanabildiğinizden geçtiğine inanıyorum” diyor. Sinpaş GYO CEO’su Seba Gacemer de kendisini başarıya taşıyan yetkinliklerini empati, kararlılık ve hayal gücü olarak sıralıyor. Gacemer, yaşamlara katma değer sağlayan bir sektörde yönetici olduğu için, ister istemez, empati yetkinliğinin geliştiğini belirterek “Satışa çıkaracağımız yeni projeler üzerinde çalışırken hedef kitle kim olmalı? Nasıl bir evde yaşamak ister? Şu anda yaşadığı evden farklı olmasını istediği özellikler nelerdir” gibi sorulara doğru yanıtlar aramak, projelerimizi geliştirirken üzerinde titizlikle durduğumuz temel konular oluyor” diyor. Danone Su Genel Müdürü ve Danone Türkiye Entegrasyonu Genel Müdürü Gamze Çuhadaroğlu ise strateji geliştirmenin ve bunu tüm çalışanlara aktarabilmenin en önemli yetkinliği olduğunu anlatıyor. Kilit ürünleri Aptamil için çok başarılı bir strateji çizdiklerini, sonrasında bu stratejinin şirketin her kademesindeki çalışanlara aktarılması için çaba gösterdiğini anlatan Çuhadaroğlu, “Planlarımızla ciddi bir başarı yakaladık. Global yönetim bizi örnek alarak stratejimizi tüm dünyaya taşıdı” diyor. Çuhadaroğlu, Bebelac için belirledikleri strateji ile pazar payını yüzde 40’lardan yüzde 70’lere yükselttiklerini anlatıyor.

~

"BAŞARININ SARHOŞLUĞUNA KAPILMAM" CANSEN BAŞARAN SYMES ALLIANZ SİGORTA VE ALLIANZ HAYAT VE EMEKLİLİK YKB “SORUMLULUK DUYGUM YÜKSEK” Sorumluluk duygum çok yüksek. Kendimi çok iyi tanırım, ne istediğimin çok farkındayımdır. Aldığım aksiyon ve kararların sonuçları beni asla şaşırtmaz çünkü her türlü olasılığı öncesinde hesaplayarak hareket eder, olayların gelişimine göre süratle yeni duruma adapte olur ve hemen etkili sonucu almak için bir sonraki adıma odaklanırım. YÜKSEK ENERJİ En büyük varlığım yüksek enerji sahibi olmam. Gelecek odaklı çalışırım. Planlarımı da hep veriler çerçevesinde daha sonrası için yaparım. Bir projenin herhangi bir safhasında ulaşılmış bir başarının sarhoşluğuna hiç kapılmam, vakit kaybetmeden bir sonraki safhaya geçerim.

"HAFIZAM ÇOK İYİDİR" EŞREF BİRYILDIZ BORUSAN OTOMOTİV İCRA KURULU BAŞKANI RAKİP NASIL DÜŞÜNÜR? Rekabet ederken “Rakibim nasıl düşünüyor”, müşterimiz için hizmet tasarlarken de “Onların yerinde olsam bu bana uygun olur muydu” diye düşünürüm. Buna yetkinlik olarak “müşteriyi ve rekabeti işin odağına yerleştirmek” diyebiliriz. “VERİ İLE KARAR VERİRİM” Veri ile karar vermeyi tercih ederim. “Kim ne zaman, ne demişti” konusunda hafızam iyidir ve bu, bana tartışmalarda avantaj sağlar. Yıllarca ceplerimde küçük notlar taşıdım.  “HAFIZAM GÜÇLENDİ” Her yıl, pazar ne olmuştu, satış adedim kaçtı, pazar payım ne idi, kâr ne idi gibi notlar aldım. Daha sonra kağıtları bıraktım çünkü hepsi aklımda kalmaya başladı. İyi hafızaya sahip olmak önemli bir özelliğim oldu. “HIRSLI AMA ADİLİM” Hırslıyım, başarı için gözümü budaktan sakınmam. Ancak değerlere bağlı kalırım. Tutarlı davranırım, adalete çok önem veririm. “ANTENLERİM AÇIKTIR” Birden fazla kişiyi uzaktan ve aynı anda duyabilirim, duyguları sezebilirim, antenlerim açıktır. Hastası olanı, çocuğunun sınavı olanı bilirim, sorarım. “GÜLDÜRMEYİ SEVİYORUM” İnsanları güldürürüm, benimle toplantı yapmak eğlencelidir. Konuya tersten bakarım, herkesin haksız dediği birine “Haklı” diyebilirim. İnsanları ortak bir amaç etrafında bir araya getirebilirim. Konuyu gerçek hikayelerle anlatırım.

"HEP 3 S'Yİ DİKKATE ALDIM"CANAN M. ÖZSOY GE TÜRKİYE YKB VE GENEL MÜDÜRÜ ALTIN KURAL Çalışma hayatımda 3 ‘S’yi dikkate aldım: Sevgi, sabır ve sebat… Beni farklı kılan, ileriye taşıyan yetkinliklerim kendime olan inancım, sevgim, sabrım ve sebatım oldu. BAŞARIDA ETKİLİ OLDU GE’de işe başladıktan sonra yaptığım önemli işlerden biri mühendislik ile satış-pazarlama birimleri arasında inovasyon köprüsü kurmaktı. Mühendislerin büyük bütçelerle geliştirdikleri ürünlerin müşteri beklentileri ile uyumlu olmasını, bir icat yapılmadan, emek ve para harcanmadan yapılmasını öneren bir süreç geliştirdim. Bunu çok severek ve inanarak yaptım. “İKİ YIL MEKİK DOKUDUM” Bu süreçte iki yıl boyunca şirkette mekik dokudum. Yaptı��ım projeyi kabul ettirinceye kadar vazgeçmedim. En sonunda yaptığımız iş GE’nin sağlık alanında inovasyonunun temellerini değiştiren bir proje oldu. Daha sonra da Harvard Business Review bu konuda bir ‘case study’ (vaka çalışması yayınladı. Bu vaka çalışması ders olarak hala Harvard Business School’da okutuluyor.

"EN BÜYÜK AVANTAJIM UZLAŞMACI OLMAM"TANKUT TURNAOĞLU P&G TÜRKİYE VE KAFKASYA YKB YÜKSELİŞİ NE SAĞLADI? Kariyerimdeki yükselişte “zorlayıcı” değil ama “yönlendirici” olmaya önem vermem, karar alma süreçlerinde uzlaşmacı olmam, takıma inanmam ve takımın bir parçası olmayı sevmem, en önemlisi de yeniliklere ve değişime açık olmam etkili oldu. BAŞARI GETİREN YETKİNLİKLER Birlikte çalıştığım kişilerin yenilikçi düşünmeleri ve benim gibi düşüncelerini açık bir şekilde ifade edebilmeleri benim için çok önemli. Çünkü başarının ilk adımında deneme cesareti göstermek var. Hatalardan ders çıkararak öğrenme sürecini devam ettirmek ve olumlu düşünmek başarıyı garantileyen diğer yetkinlikler arasında yer alıyor.