Michael
Eisner, 20 yıl boyunca ABD’nin dev eğlence şirketi Walt Disney
Company’i yönetmiş bir isim. Indiana Jones, Grease, Aslan Kral, Kayıp
Balık Nemo, Oyuncak Hikayesi gibi fenomen yapımları hayatımıza sokan
Eisner, ABD’de eğlence sektörünün gurularından sayılıyor. Kendisine
içeriğin kralı diyenler de var. Eisner ise bu tanımlamaya “İçeriğin
kralı olup olmadığımdan emin değilim, fakat kralın içerik
olduğundaneminim” sözleriyle karşılık veriyor. Mükemmel bir fikrin
mükemmel bir şekilde uygulanmasından daha değerli bir şey olmadığını
düşünüyor. Kariyer hayatı boyuncu tüm dünyada ses getiren çalışmalara
imza atmış olmasını ise bu mükemmel fikirleri başarıya götürecek anahtar
uygulamayı zekice yapmasına bağlıyor. ABD’nin en büyük yapım
şirketlerinden Paramount Pictures’ı gişe birinciliğine taşıyan, başına
geldiğinde neredeyse zarar eden Walt Disney’in değerini 20 yılda 20 kat
artıran bir isim o... Walt Disney’de yakaladığı başarıyla “Uyuyan
Güzel”i öpücüğüyle uyandıran prens olarak anılıyor. Hayatımıza Indiana
Jones, Grease, Aslan Kral, Kayıp Balık Nemo, Oyuncak Hikayesi gibi
fenomen yapımları sokan Michael Eisner, ABD’de eğlence sektörünün
gurularından sayılıyor.
Hem Paramount’da hem de Disney’de yatırım yapmayı seçtiği içeriklerin
büyük başarı yakalamasıyla “içerik kralı” olarak da adlandırılan Eisner,
bugün eski medyada ulaştığı başarıyı yeni medyaya taşımak için kolları
sıvamış durumda. Dijital platformda içerik pazarlayan şirketlere yatırım
yapan Eisner, “İçeriğin kralı olup olmadığımdan emin değilim fakat
kralın içerik olduğundan eminim. Eski ya da yeni medya fark etmez, her
zaman kazanan ‘harika içerik’ olacaktır” diyor. Eisner, teknolojik oyun
alanındaki dengelenmeyle Türkiye gibi gelişen pazarlarda fırsatın daha
yeni doğmaya başladığını söylerken, eğlence sektöründeki gelişmeyi en
çok ifade özgürlüğüne bağlıyor. Eisner, “Bana göre bir ulusun eğlence
sektöründe başarı potansiyeli için her şeyden önemli bir faktör var...
Bu da toplumun ne kadar açık olduğu. Amerikan eğlence sektörünün uzun
süre tüm dünyada çok başarılı olmasının ardındaki temel sebep özgür
ifade konusundaki politik ve kültürel gelenek” diyor.
Amerikan eğlence endüstrisinin son 40 yılına liderlik eden efsane
yönetici Michael Eisner, 18 Mayıs’ta gerçekleşecek Turkcell Liderler
Konferansı’nda Türkiye’nin önde gelen iş insanlarına yaratıcılığın ve
doğru seçim yapmanın önemini anlatacak. Eisner, konferans öncesinde
Capital’e konuştu ve eğlence sektöründe sürekli başarının sırlarına dair
şu yorumları yaptı:~
Capital: 1984 ’te Disney’in başına geldiğinizde kurum zarar
ediyordu. Disney’in değeri sizin zamanınızda 20 kat arttı. Disney’de
neleri değiştirdiniz de bu başarı yakalandı?
- Tabii ki pek çok alanda değişiklik yaptık fakat yaptığımız en önemli
iş, yaratıcılık gücünü açığa çıkararak Disney’i en başta başarılı kılan
şeye geri dönmekti. İşiniz ne olursa olsun bu, her zaman uzun dönemli
başarının ardındaki en kuvvetli güçtür. Bu nedenle, eğlence parklarına
yeni cazip etkinlikler ve oteller ilave ettik. Ayrıca gişede stüdyoyu
son sıradan en yukarı taşıyan bazı harika filmler yaptık. The Little
Mermaid (Küçük Denizkızı), Beauty and the Beast (Güzel ve Çirkin), The
Lion King (Aslan Kral) ve Toy Story (Oyuncak Hikayesi) gibi modern
klasiklerle animasyonu yeniden canlandırdık. Kablolu TV ve Disney
Channel üzerinde harika şovlar başlattık ve spor kanalı ESPN’yi satın
alarak zeki, yenilikçi spor programlarıyla geliştirdik. Buna karşın,
şirkete herhangi bir bedel ödetecek bir yaratıcılığı teşvik etmedik.
Şirketin büyümeye devam edebilmesi için yaratıcılığı her zaman mali
disiplinle birleştirdik. Bu arada yapısal olarak da bir bölümdeki
kreatif başarının sinerji yoluyla tüm şirkete yayılmasını sağladık.
Bunun için özel olarak sinerji başkan yardımcılığı pozisyonunu bile
oluşturduk!
Capital: Tepe yöneticiliğini yaptığınız 20 yılda Disney
uluslararası bir multimedya devine dönüştü. Bu büyük başarının ardından
Disney’i neden bıraktınız?
- Sanırım bunun cevabını Disney’i bıraktıktan sonra kurduğum şirketin
adında bulabilirsiniz; Tornante. İtalyanca olan bu kelime “U dönüşü”
anlamına geliyor. Hepimiz tek bir yaşama sahibiz ve yeni fırsatlarla ya
da yeni meydan okuma alanlarıyla karşılaşabilmemiz için bazen U dönüşü
yapmamız gerekiyor. Disney’de geçirdiğim zamanı seviyorum fakat 20 yılın
ardından yeni bir şey denemek için kendi şirketimi kurmak ve yönetmek
için doğru zaman olduğunu hissettim.
Capital: Geriye dönüp baktığınızda bu süreçte aldığınız en iyi
kararlar hangileriydi? Disney için dönüm noktası olarak
niteleyebileceğiniz olaylar nelerdir? Bu süreçte hatalı olarak
nitelendireceğiniz ne tür kararlar aldınız?
- Sorunuzun son kısmıyla başlayayım. Tabii ki ben de hatalar yaptım.
Fakat bu hatalar aslında başarımın bir parçasıydı. Her zaman yeni şeyler
denemekten ve akıllıca riskler almaktan gurur duydum. Bu risklerin
hepsi her zaman başarı getirmese de önemli olan hedefi tutturamadığımız
zamanlardan ders almak ve aldığımız dersleri de gelecekteki
girişimlerimizde kullanmak. Bu sayede başarısızlıklar da sonunda
başarınıza katkı koyacaktır. Verdiğim en iyi kararlara gelince, hepsi
ilk sorunuzun yanıtıyla ilgili; kararlarım yaratıcılık yolunda alındı.
Tabii ki yaratıcılıkta da riskler mevcut fakat yapabileceğiniz en riskli
şey daha önce yapılmış olanı yapmaktır. Bu ise müşterileri başka
yerlere kaçıran eskimiş bir düşünce yapısına ve eskimiş ürünlere yol
açar.~
Capital: Yönetiminiz sırasında açtığınız Disney markalı mağazalar
çok başarılı oldu. Bu mağazalara ne ilham verdi? Başarınızda bu
mağazaların payı nedir?
- Kıdemsiz yöneticilerin yeni iş fikirleri sunmalarını teşvik ediyorduk
ve Disney tüketici ürünlerinden bir yönetici Disney mağazası fikrini
ortaya attı. Disney markası altında yaptığımız her şey gibi bunun da bir
alışveriş merkezindeki herhangi bir mağaza yerine gerçek bir Disney
deneyimi olmasını sağlamak için gerekenleri yaptık. Yani mağazaları
sadece Disneyland kalite standartlarında oluşturmadık. Aynı zamanda
mağaza çalışanlarına, eğlence parklarımızdaki çalışanlara sunduğumuz
müşteri hizmeti eğitimlerinin aynısını uyguladık. Sonuç olarak Disney
mağazalarının başarısı sadece finansal getiri açısından değil aynı
zamanda ABD’de ve tüm dünyadaki şehirlerde şirketin amiral gemileri
olarak taşıdıkları değer açısından da ölçüldü. Fikri veren junior
yönetici ise şimdi NBC/Universal’ın Başkanı ve CEO’su.
Capital: Bugün başarılı bulunan Avrupa tema park projesi
EuroDisney nasıl oluştu? Projenin başlarda başarısız görülmesinin nedeni
neydi? Sonradan başarıya nasıl erişti?
- Şimdiki adıyla Disneyland Paris olan EuroDisney’i açarken şansızdık,
çünkü ekonomi kötüydü. İlginç bir şekilde ilk yılımızda ziyaretçi
hedefimize ulaştık ama ziyaretçiler öngörülenden daha az harcama
yaptıklarından elde edilen gelirler istenilen ölçüde değildi. Ayrıca tek
günlük ziyaretler yüzünden inşa ettiğimiz otellerde konaklama azdı.
Tema parkları gibi sezonluk işler için gereken esnek bir iş gücünü elde
etmemizi engelleyen Fransız çalışma kanunları yüzünden de zorluklar
çekiyorduk. Tabii ki her büyük girişim, nasıl planlanırsa planlansın,
doğru yola girmesi için ince ayarlara ihtiyaç duyuyor. Takip eden
yıllarda da bunu yaptık, ikinci bir eğlence parkı olarak Walt Disney
Studios Paris’i ekledik ve bu sayede birden fazla gün ziyaret
edilebilecek bir turizm destinasyonu oluşturmuş olduk. Disneyland Paris
şu anda tüm Avrupa’da en çok ziyaret edilen turizm destinasyonuna
dönüşmüş durumda.
Capital: Kariyerinizde en başarılı olduğunuz şirketler olan
Disney ve Paramount eski, klasik medyayı temsil ediyor. Öte yandan siz
şu anda içeriği internet kanalıyla pazarlayan şirketlere yatırım
yapıyorsunuz. Her iki tarafı da bilen bir yönetici olarak sizin bu
alanlarla ilgili gelecek senaryonuz nedir? Kazananlar kimler olacak?
- Her zaman olduğu gibi kazanan “harika içerik” olacak. Yirminci
yüzyılda medya tarihine bakarsanız, sinemanın tiyatronun yerine
geçmediği, radyonun sinemanın yerine geçmediğini, televizyonun radyonun
yerine geçmediğini ve internetin de televizyonun yerine geçmediğini
görürsünüz. Kesinlikle, yeni dağıtım platformları ortaya çıktıkça yeni
iş modelleri sürekli değişen bu düzene adapte olmalı.
Fakat her yeni pazar en iyi içerik için yeni bir fırsat anlamına
geliyor. Bu düşünceyle, şirketim sadece yeni medya için içerik
oluşturmuyor, aynı zamanda televizyon için de başarılı ı programlar
üretiyor ve sinema filmi çekme imkânlarını araştırıyor.
Fakat yeni medyayı son derece heyecan verici bulduğumu söylemeliyim.
Eski medyada bir projenin geliştirilmesi yıllar sürebiliyor ve
milyonlarca dolara mal olabiliyordu. Yeni I medyada ise harika bir fikre
sahipseniz, içeriğinizi üretmeniz eskiye göre çok daha az bir zamanda
ve daha az bir maliyetle gerçekleşebiliyor. Ve internet üzerinde
potansiyel olarak milyonlarca kişi tarafından görülebiliyor. Sonuç
olarak bu, yaratıcılığın gerçekten gelişebileceği bir ortam.~
Capital: Neredeyse tüm sektörlerde gelişmenin yönünün Doğu’ya
doğru olduğu söyleniyor. Aynı şeyi eğlence sektörü için de söylemek
mümkün mü? Yoksa tren kaçtı mı?
- Fırsat daha yeni doğuyor. Teknolojik oyun alanının seviyesi gittikçe
dengeleniyor. Hollywood eskiden, film ve televizyon prodüksiyon
altyapısının çok büyük ve gelişmiş olmasından dolayı büyük bir avantaja
sahipti. Fakat dijital üretim bunları çok daha önemsiz bir hale getirdi.
Bana göre bir ulusun eğlence sektöründe başarı potansiyeli için her
şeyden önemli bir faktör var. Bu da toplumun ne kadar açık olduğu.
Amerikan eğlence sektörünün uzun süre tüm dünyada çok başarılı olmasının
ardındaki temel sebep, özgür ifade konusundaki politik ve kültürel
gelenekti. Bu sayede çok sayıda film ve televizyon programı bazı devlet
görevlilerinin görüşleri yerine, sunduğu fikirlerin çekiciliği sayesinde
başarılı oldu veya olamadı. Bunun sonucunda ise eğlence Amerika’nın en
önemli ihracat kategorileri arasında yer aldı. Bu bakımdan ilk hamle
avantajına sahip olduk. Fakat diğer ülkeler ve özgürlükler arttıkça hem
ülke içinde hem de uluslararası bir ihracat ürünü olarak eğlence
sektörlerinin geliştiğini görecekler.
DISNEY'DE BAŞARI GETİREN 10 STRATEJİ
1- İşiniz ne olursa olsun uzun vadede başarının arkasındaki gerçek güç yaratıcılıktır.
2- Bir bölümdeki yaratıcılık başarısının sinerji yoluyla şirkete yayılması için Sinerji Başkan Yardımcılığı kurduk.
3- Yeni fırsatlarla ya da yeni meydan okuma alanlarıyla karşılaşabilmemiz için bazen U dönüşü yapmamız gerekiyor.
4- Bir lider olarak ben de hatalar yaptım. Fakat bunlar, aslında başarımın bir parçasıydı.
5- Her zaman yeni şeyler denemekten ve akıllıca riskler almaktan gurur duydum.
6- Yaratıcılıkta da riskler mevcuttur. Ancak, yapabileceğiniz en riskli şey, daha önce yapılmış olanı yapmaktır.
7- Tüm başarılar her zaman harika bir fikirle başlar.
8- Başarı, doğru insanların, doğru bir şekilde, saatlerce çalışarak o fikri hayata geçirmesiyle mümkün olur.
9- Yeni dönemde de kazanan, her zaman olduğu gibi “harika içerik” olacak.
10- Her harika bir fikrin arkasında olağanüstü bir güç vardır. Başarıya
götürecek anahtar ise, uygulamanın da fikir kadar zekice yapılmasıdır.
“BAŞARININ SIRRI İÇERİKTE GİZLİ"
UYGULAMA ÖNEMLİ
çeriğin kralı olup olmadığımdan emin değilim fakat kralın içerik
olduğundan eminim. Mükemmel bir fikrin mükemmel bir şekilde
uygulanmasından daha değerli bir şey yoktur. Disney’in Mickey adında bir
farenin başrolde olduğu ilk sesli çizgi filmi ile 1928’de neleri
başardığına bir bakın. Veya George Lucas’ın Star Wars (Yıldız Savaşları)
ile başardıklarına. Veya Toy Story (Oyuncak Hikayesi) ile John
Lasseter’in başarısına. ABC, Paramount, Disney ve şimdi de Tornante’de
başarılar elde ettim. HER ŞEY FİKİRLE BAŞLAR
Tüm başarılar da her zaman harika bir fikirle başladı ve doğru insanlar
tarafından doğru bir şekilde hayata geçmesi için uzun saatler harcandı.
Bunun sadece eğlence sektöründe geçerli olduğunu düşünmüyorum. Apple’da
Steve Jobs’un fikirlerinin sonuçlarına bakın veya PayPal ile bir servet
kazanan ve şimdi de ticari uzay yolculuklarına öncülük eden Elon Musk’ın
serüvenine... Bu adamların da anladığı gibi harika bir fikrin arkasında
olağanüstü bir güç vardır. Fakat başarıya götürecek anahtar,
uygulamanın da fikir kadar zekice yapılmasıdır. Kıdemsiz yöneticilerin
yeni iş fikirleri sunmalarını teşvik ettik. Disney markası altında
yaptığımız her şeyin gerçek bir Disney deneyimi olmasını sağlamak için
gerekenleri yaptık.~
"FARE İLE BAŞLAYAN ŞİRKETİ BEĞENİYORUM" Capital: Liderlik konusunda önde gelen isimlerden birisiniz. Yeni
dönemde sizin en beğendiğiniz şirketler ve liderler hangileri ve ne tür
pozitif özellikleri var?
- Halen daha Walt Disney adındaki bu şirketi seviyorum! Şirketteki 20
yılım boyunca başarı için güçlü bir temel oluşturduğumuza inanıyorum ve
şirket ben ayrıldıktan sonra da başarılarına devam ediyor.Diğer taraftan
eğlence dünyası son derece hareketli ve başarıyı sürdürebilen
şirketleri belirlemek de son derece güç. Bazı alanlardaki hareketlilik
baş döndürücü. Cep telefonlarında BlackBerry hakimdi fakat şimdi Samsung
hızla yükselirken BlackBerry inişte. İnternette ise AOL’un yükselip
düştüğünü gördük. Arkasından Yahoo, onun arkasından da şu anda hakim
olan Google geldi. Yani ben “başlangıcını bir fare ile yapan” şirkete
güvenmeye devam ediyorum.
Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?