Yönetim Kurulu Nasıl Etkin Olur?

The Change Partnership, Avrupa’nın en önemli liderlik geliştirme merkezlerinden biri. Özellikle “executive coaching” (Yöneticiye özel koçluk) konusuna odaklılar. Bu merkezin direktörlerinden Peter ...

1.01.2005 02:00:000
Paylaş Tweet Paylaş

hedThe Change Partnership, Avrupa’nın en önemli liderlik geliştirme merkezlerinden biri. Özellikle “executive coaching” (Yöneticiye özel koçluk) konusuna odaklılar. Bu merkezin direktörlerinden Peter Hogarth, yönetim kurullarının etkinliği üzerine çalışmalarıyla tanınıyor. Ona göre, yönetim kurullarını daha etkin hale getirmenin yolu, başkan ve CEO’dan geçiyor. Hogarth, “Yönetim kurulu, başkan ve CEO uyum içinde çalışmadığı sürece iyi bir yönetim kuruluna sahip olmak olanaksızdır” diye konuşuyor.

Özellikle ABD’de yaşanan büyük şirket skandallarının ardından tüm dünyada gözler yönetim kurullarına çevrildi. Yönetim kurullarının etkin işleyişi artık her zamankinden daha önemli.  The Change Partnership direktörlerinden Peter Hogarth, bir yönetim kurulunun etkin işleyebilmesi için tüm üyelerin şirketin yaptığı iş hakkında bilgi sahibi olması gerektiğine dikkat çekiyor. “Yönetim kurullarındaki en önemli insan başkandır. Kurulun etkin işlemesini sağlayacak kişi odur” diyen Hogarth, ikinci en önemli kişinin ise CEO olduğunu belirtiyor. CEO’nun başkanla uyum içinde çalışması gerektiğinin de altını çiziyor.

Hogarth’a göre, özellikle ABD ve İngiltere’deki şirketlerin yönetim kurullarında gerçekleşen değişimin en önemli nedeninin yaşanan skandallar olduğunu söylüyor. “Yaşanan finansal skandallar yönetim kurullarının kendilerini yeniden düzenlemelerine ve çok daha detaylı çalışmalarına neden oldu” yorumunu yapıyor. 

Peter Hogarh, Capital’e yönetim kurullarındaki etkinlik kriterlerini, nasıl bir yapıya sahip olmaları gerektiğini ve yönetim kurullarında son yıllarda yaşanan değişimi değerlendirdi: *İdeal yönetim kurulunu tanımlayabilir misiniz? Kimlerden oluşmalı?

Eğer bir kamu şirketinden bahsediyorsak, o zaman daha fazla sayıda paydaştan söz etmek gerekiyor. Öncelikle, bu paydaşların hakları yönetim kurulu tarafından korunmalı. Kamu şirketlerinin yönetim kurullarında bu paydaşlara rapor veren çok daha fazla sayıda dışardan üyeye ihtiyacınız var. Dolayısıyla kamu şirketlerinde, şirkette daha önce yönetici olmamış bağımsız bir yönetim kurulu başkanı ve yönetim kurulunun çeşitli sorumluluklarını ele alabilecek, yine şirkette yönetici olmayan üyelerin oluşturduğu bir yönetim kurulu olması gerekir. İdeal yönetim kurulu CEO, CFO ve yönetici olmayan 3 direktör ve 3 üyeden oluşmalıdır.

Özel şirketlerde bu yapı nasıl bir farklılık gösteriyor?

Özel bir şirkette ise yönetim kurulunun yapısı, şirketin bir aileye ya da risk sermayesi ortaklığına ait olmasına göre değişir. Risk sermayesi ortaklığında sadece CEO ve CFO’nun yönetim kurulunda olması yetmez. Diğer önemli tüm yöneticilerin de kurulda yer alması gerekir. Ayrıca, dışardan da temsilciler yer alabilir. Bir de herkesin hakkını gözeten, yönetici olayan bir yönetim kurulu başkanı olması beklenir.

Aile şiketleri, özellikle İngiltere’de, kamu şirketleri tarafından uygulanan en iyi örnekleri benimsemeye çalışıyorlar. Tipik bir aile şirketi yönetim kurulu en az bir yönetici olmayan, aile ve şirketle hiçbir ilişkisi bulunmayan direktör, bağımsız bir yönetim kurulu başkanı, ailenin haklarını gözeten iki aile üyesi ve CEO, CFO gibi üst düzey yöneticilerden oluşuyor.

Yönetim kurullarının temel sorumlulukları nelerdir? 

Yönetim kurullarının paydaşlara karşı bazı temel sorumlulukları vardır. Paydaşların haklarının korunması ve onların yararına gelişmelerin sağlanması için çalışırlar. Bu paydaşlar şirketin hisse senedi sahipleri, çalışanlar, kreditörler ve müşterilerden oluşur.

Siz yönetim kurullarını etkin buluyor musunuz? Etkin olmak için nasıl işlemeleri gerekiyor?

En azından İngiltere’de ve ABD’de, yönetim kurullarının çoğu ilişkiler üzerinde yeterince zaman harcamıyor. İşler yolunda gitmediğinde de görülüyor ki kurullarda aslında içinde bulunulan endüstri hakkında yeterli bilgiye sahip üyeler yer almıyor. Bu nedenle yönetim kurullarında yer alan tüm üyelerin, yönetim kurulunun etkin işleyebilmesi için, şirketin yaptığı iş hakkında bilgi sahibi olması gerekiyor.

Yönetim kurullarında liderlerin de önemli olduğu bir gerçek. Yönetim kurulunun etkinliğinde liderin rolü nedir?

Yönetim kurullarındaki en önemli insan başkandır. Kurulun etkin işlemesini sağlayacak kişi odur. Kurul üyelerinin seçilmesinden, toplantılarda hangi konuya ne kadar zaman ayrılması gerektiğini belirlemekten, alınan kararlardan, CEO’ya ve takımına yardımcı olmaktan sorumludur. Yönetim kurulu başkanı, kurulun başarılı olması için mutlaka gereklidir.

İkinci en önemli kişi ise CEO’dur. Başkanla uyum içinde çalışmalı, toplantılara gereken her malzemeyi ve bilgiyi getirmeli ve olan biteni iyi açıklamalıdır. Başkan ve CEO uyum içinde çalışmadığı sürece iyi bir yönetim kuruluna sahip olmak olanaksızdır.

Dünyada yönetim kurullarında son dönemde hakim olan trendler neler?

Artık ABD’de şirketler finansal bilgilerini sunarken daha dikkatli olmak durumundalar. ABD’de yaşanan en büyük değişim Sarbanex Oxley Kanunu oldu. Hükümet tarafından çıkarılan bu kanun ile yönetim kurulları finansal bilgilerini açıklamaya zorlandı. Güvenilirlik çok önemli bir hal aldı.

Eskiden CEO ve yönetim kurulu başkanı aslında yönetim kurulunda neler olup bittiğinden çok haberdar değildi. Ama şimdi bunun olmaması için uğraşmak zorundalar. ABD’de yönetim kurullarının işleyişinde ciddi değişimler oldu. Artık bilgi saklamak ya da yanlış bilgi vermek çok olanaklı değil.

İngiltere’de yaşanan en önemli değişim ise herkesin şirketinin yönetim kurulu başkanı olamaması şeklinde gerçekleşti. Ayrıca yayınlanan bir kodla artık birden fazla sayıda şirketin yönetim kurulu başkanı olunamıyor.

Yönetim kurullarında ve şirketlerde şeffaflığın önemi nedir?

Özellikle İngiltere’de üst düzey yöneticilerin ücretlendirilmesi konusunda bir şeffaflık akımı var. İnsanlar yöneticilerin başarısızlık karşılığında değil başarı karşılığında ödüllendirilmesini bekliyorlar. Hangi şartlarda ne kadar ücret olması gerektiği belirleniyor. Bir standart var. Bu çok önemli bir şey. Paydaşlardan hiçbir şey saklanmıyor.

Bunun yanında şeffaflık sayesinde paydaşlar şirketle ilgil her şeyden haberdar olabiliyor, kime ne kadar ücret ödendiğini ve ne karşılığında ödendiğini biliyor.

KADIN ÜYESİ OLAN KURUL DAHA ETKİN

Yönetim kurullarını başarılı ve etkin bulduğunuz, örnek verebileceğiniz şirketler var mı?

Ben en iyi yönetim kurullarının içlerinde farklı sektörlerden anlayan üyelerin bulunduğu kurullar olduğunu düşünüyorum. Ayrıca kadın üye bulunan yönetim kurullarının daha iyi işler yaptığına inanıyorum. Bu çok açık bir şey. Son yıllarda bu anlamda büyük değişim yaşandı. 10 yıl önce ABD’de ya da İngiltere’de yönetim kurullarında kadın üyeler neredeyse hiç yoktu. Ama bugün giderek daha fazla sayıda yönetim kurulunda kadın üye yer alıyor.

Eğer iyi bir pazar performansınız varsa ve iyi üyeleri kendinize çekebiliyorsanız, bu üyeler şirketin rakipleri karşısında üstün başarılar göstermesine yardımcı olacaktır. Örneğin İngiltere’de Tesco adlı büyük bir perakendeci var. Bu şirketin dünyanın pek çok yerinde operasyonları var, son derece başarılılar ve pazar payları, özellikle İngiltere’de her geçen gün büyüyor. Bunun en önemli nedenlerinden biri yönetimin ve yönetim kurulunun kaliteli olması.

The Change Partnership direktörlerinden Peter Hogarth, Capital’in sponsorluğunda düzenlenen 2. Koçluk ve Mentorluk Konferansı’nda konuşacak. Bu konferansa katılmak isteyenler 212 3688032 telefondan bilgi alabilirler.

N. ASLI TEKİNAY
[email protected]

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz